Vrouwen redden de redder

Inleiding

De benarde situatie waarin de Israëlieten zich bevinden aan het einde van Exodus 1 wordt onderbroken door een verhaal over de geboorte van een zoon. In de verzen van vandaag lezen we dat hij geboren en verborgen wordt, en gevonden wordt door de dochter van farao die hem adopteert als zijnde haar eigen zoon. Hierdoor wordt deze Levitische zoon een Egyptenaar. Het al eerder genoemde thema ‘water’ speelt ook in dit tekstgedeelte een rol.

Toelichting

Terwijl farao gebiedt om alle Hebreeuwse zonen die geboren te doden door in de Nijl te gooien, schenkt een Levitische moeder het leven aan een zoon. Ze ziet dat het kind mooi is (vers 2). In het Hebreeuws staat hier het woord ‘tob’, dat ook vertaalt kan worden met ‘goed’. Het woord en de zinsconstructie van vers 2 doen denken aan het scheppingsverhaal, waarin we ook regelmatig lezen dat God zag dat het goed was (zie bijvoorbeeld Genesis 1:4). Opnieuw wordt er dus een link gelegd tussen het verhaal van Exodus en Genesis. En nu in de zin van: zoals door de schepping de wereld goed begon, zo zal - door de schepping van dit kind - voor Israël het reddingsplan van God beginnen in Egypte.

Als de moeder het kindje niet langer verborgen kan houden, zet ze hem in een mand (letterlijk ark) tussen het riet op de Nijl. De moeder doet dus wat farao wil. Alleen gooit ze hem niet, maar legt hem in geloof in een reddingsboot. Want net zoals Noach die de ark in ging, wordt het jongetje gered. Dit verhaal kijkt echter niet alleen terug op het verhaal van Noach, maar ook vooruit op de doortocht van Israël door de Rietzee (Schelfzee).

De dochter van de vijand neemt Mozes als haar eigen zoon aan.

Het is bijzonder dat het de dochter van farao is die het jongetje redt. Hiermee gaat ze dwars tegen het bevel van haar eigen vader in. Haar dienaressen weten dit. Ze loopt dus het risico verraden te worden. Maar toch redt ze het jongetje, want ze ziet het kind en krijgt daardoor medelijden. Als het kind groot genoeg is, adopteert farao’s dochter hem als haar eigen zoon. Haar medelijden is dus niet vluchtig. Zij geeft het kind de naam Mozes. In het Egyptisch betekent Mozes ‘zoon van’. In het Hebreeuws betekent het ‘uit het water getrokken’. Zoals hij uit het water getrokken is, zal God door hem heel het volk door het water laten trekken.

Net als in hoofdstuk 1 zijn we de naam van God niet tegengekomen in deze verzen. Zijn handelen voltrekt zich door menselijk handelen heen. In deze verzen gebeurt dat door het menselijk handelen van drie vrouwen: de moeder, de zus en de dochter van farao.

Toepassing

De redding van Mozes komt uit onverwachte hoek: de dochter van de vijand. Niet iedereen die bij ‘de vijand’ hoort, blijkt een vijand te zijn. We leven in een tijd waarin we vaak horen spreken over ‘wij’ en ‘zij’. Welke groep mensen rekent jou tot de ‘zij-groep’? Wat kun je deze week doen om iemand, door wie jij gezien wordt als behorend tot ‘zij’, te laten ervaren dat je er ook voor hem/haar wilt zijn?