Het ‘groeiende’ probleem

Inleiding

De zegen van vruchtbaarheid, waar we gisteren over lazen, wordt echter niet door iedereen gewaardeerd. Vandaag lezen we hoe een nieuwe koning in Egypte maatregelen neemt om de groei van Israël tegen te gaan.

Toelichting

De nieuwe koning die aan de macht komt is waarschijnlijk een koning uit een andere dynastie dan de vorige koningen. Een dynastie die geen verplichtingen voelt ten aanzien van Jozef. Om welke koning het gaat, vertelt de schrijver niet. In het boek dat in het Hebreeuws juist de naam ‘sjemot’ (namen) draagt, is de naam van de farao niet belangrijk. Dit in tegenstelling tot de twee vroedvrouwen, wiens namen wèl genoemd worden. Uit ontzag voor God zijn ze burgerlijk ongehoorzaam. God zegent hun geloofsdaden door hen zelf kinderen te geven.

Economisch gezien kan farao de Israëlieten niet missen. Hij wil dan ook niet dat ze het land verlaten (zie vers 10). Maar uit angst voor het militaire gevaar dat de Israëlieten kunnen gaan vormen, neemt farao wel maatregelen om de bevolkingsgroei tegen te gaan. Na de maatregelen van zware arbeid, het afbeulen, het leven ondraaglijk (bitter) maken, voortdurende mishandeling en de vroedvrouwen te gelasten de jongetjes bij hun geboorte te doden, beveelt farao heel het volk om de geboren jongetjes in de Nijl te gooien. De rivier die periodiek buiten zijn oevers treedt en hierdoor het land vruchtbaar maakt, wordt zo een doodsrivier voor de Israëlische jongetjes. Zo introduceert de schrijver het thema ‘water’. Een thema wat later in het boek opnieuw een rol gaat spelen.

"Maar hoe meer zij het onderdrukten, des te talrijker en krachtiger werden zij, en zij vreesden de Israëlieten." (vers 12)

Met al deze maatregelen keert de koning zich niet alleen tegen de Israëlieten, maar bovenal tegen God. Farao denkt wijs te zijn (zie vers 10), maar hij is dwaas. Hij ziet Gods zegen als een bedreiging. Hij keert zich tegen de vervulling van Gods opdracht aan de mens bij de schepping en tegen de vervulling van de belofte aan Abram. Maar niet wat hij wil wordt werkelijkheid, maar wat God beloofd heeft gebeurt. Hierdoor blijkt dat, al wordt Gods naam niet genoemd in Exodus 1, Hij wel degelijk aanwezig is.

Toepassing

We hebben allemaal wel eens periodes in ons leven dat God afwezig lijkt in ons leven. Hoe kan het verhaal van vandaag je helpen in zulke periodes?