De HEER haalt Israël uit Egypte

Inleiding

Vier eeuwen nadat God aan Abram beloofd heeft dat Hij Abrams nageslacht uit Egypte zal wegleiden, (Genesis 15:14) stuurt God Mozes om deze belofte in vervulling te laten gaan. Mozes staat echter niet gelijk ‘in brand’. Vandaag staan we stil bij zijn eerste twee bedenkingen tegen Gods plan.

Toelichting

Opvallend in de verzen 11-14 is het voorkomen van het woord ‘ik’. Zo vraagt Mozes: “Wie ben ik dat ik naar de farao zou gaan?” en “Stel dat ik ga … wat moet ik dan zeggen? ”Mozes gaat uit van zichzelf, en vindt zichzelf niet bekwaam. Hij verwacht dat de Israëlieten die mening delen. Gezien zijn eerdere verwerping als leider is dit een reële kans (Exodus 2:14). God antwoordt hierop met: “Ik zal bij je zijn.” En met: “Ik ben die er zijn zal … IK ZAL ER ZIJN (= JHWH = HEER).” Wie Mozes is en of hij bekwaam is, is dus niet belangrijk. Het gaat erom wie er met Mozes is.

Daarom vraagt Mozes ook naar Gods naam. God heeft zichzelf al bewezen aan de aartsvaders, maar die hadden te maken met de lokale bevolking, lokale heersers en lokale goden. Egypte daarentegen is een wereldmacht, heeft een pantheon aan goden, met een koning die, door zichzelf en zijn volk, wordt gezien als een zoon van een god. Dat is andere koek. Mozes’ vraag is dan ook: “Wie bent U dat U in staat bent om Israël te bevrijden uit de handen van die wereldmacht met al die goden? Gods antwoord hierop is enerzijds eenvoudig, maar anderzijds zijn het de meest bediscussieerde woorden van het Oude Testament. Voor nu houden we het eenvoudig. God zegt dat Hij was, is en zal zijn. Gods wezen is ‘zijn’. Hij is een relationele God. Hij die Mozes roept, is dezelfde als de God van de voorouders. Hij was, ondanks zijn schijnbare afwezigheid in Exodus 1 en 2, actief aanwezig en Hij is en zal actief tegenwoordig zijn in en bij de bevrijding van Israël. Voor nu moet Mozes het doen met deze wat vage naamgeving. Maar gaandeweg in Exodus zal duidelijker worden wie ‘Ik ben’ allemaal is.

Toepassing

God maakt, in de verzen van vandaag, zijn Naam bekend. In de rest van het Oude Testament zijn het met name mensen die God een naam geven, op basis van wat ze van Hem gezien hebben. Zo noemt Hagar God ‘de God van het zien’, omdat ze ervaart dat Hij naar haar omziet (Genesis 16:13). Wie is God voor jou? Welke naam/namen zou je Hem kunnen geven, die met name kenmerkend is voor hoe jij Hem ervaart? Dank God dat Hij op die manieren er was, is en zal zijn in jouw leven.

“Ik ben die er zijn zal … IK ZAL ER ZIJN …” (vers 14)