Iedere taal: luisteren naar de meertalige GodVoorbeeld

Liefde is geduldig

Deze woorden zijn bekend vanwege talloze bruiloften en preken. Maar zoals zoveel andere dingen in het leven helpt het om met andere ogen te kijken naar dat wat we al kennen — in dit geval door de ogen van andere, niet-Engelse talen. 

Waarom? Niet omdat de Bijbelvertalers in andere talen betere theologen zijn of nieuwe geestelijke inzichten hebben, maar omdat hun talen de originele tekst vertalen op manieren die waarheden kunnen laten zien die voor ons niet meteen toegankelijk zijn. 

Wat kunnen andere talen mogelijk "ontsluiten" in een zin als "liefde is geduldig"? Laten we beginnen met "liefde."

"Liefde" is een abstract zelfstandig naamwoord — een woord dat iets ongrijpbaars beschrijft. In het Engels (en in het Koine-Grieks, de oorspronkelijke taal van het Nieuwe Testament) zijn er veel abstracte zelfstandige naamwoorden, met woorden als dood, vrijheid, chaos, kennis, en democratie. Andere talen hebben veel minder abstracte zelfstandige naamwoorden of zelfs helemaal geen. 

Abstracte zelfstandige naamwoorden worden vaak gevormd door een werkwoord in een zelfstandig naamwoord te veranderen, zoals in het geval van 'liefde'. Maar in een taal zonder abstracte zelfstandige naamwoorden, blijft 'liefde' een werkwoord, waardoor er twee aanvullende informatie nodig is: de persoon die liefheeft en van wie (of wat) die persoon houdt.

Als je een Bijbelvertaler bent die belast is met het vertalen van "liefde is geduldig" in een taal waarin liefde een werkwoord moet zijn dat niet in een zelfstandig naamwoord kan worden omgezet, zou je de belangrijke informatie moeten afleiden over wie van wie houdt. Twee van zulke talen zijn Lamogai, een taal die in Papoea-Nieuw-Guinea wordt gesproken, en Tezoatlán Mixtec, een taal die in Mexico wordt gesproken. Aangezien de originele Griekse tekst geen direct bewijs geeft over het onderwerp en object van liefde (de "wie" en de "van wie"), zou je naar de context moeten kijken, waarin de informatie staat die het Bijbelvers in kwestie omringt. 

Dave Brunn, een Lamogai vertaler die werkt met 1 Korinthiërs 13:1-3, komt erachter dat Paulus de hele tijd naar zichzelf verwijst. ("Als ik wel de talen van mensen en engelen zou spreken...," "klink ik als een dreunende gong of een schelle cimbaal...".) Dave komt tot de conclusie dat, als Paulus zichzelf er onder andere mee bedoelde, dat dan degene "wie" liefheeft, "mensen" moeten zijn. 

John Williams, een vertaler van het Tezoatlàn Mixtec, legde het volgende uit: "Het vertaalteam dacht eerst dat het over Gods liefde voor ons ging, maar toen zagen we dat, nadat er gezegd wordt dat liefde geduldig en vriendelijk is, er acht uitspraken volgen over wat liefde niet is. We kwamen tot de conclusie dat die negatieve uitspraken niet gerelateerd konden zijn aan God. 

Wat het "van wie'" betreft: het leek duidelijk dat dit ook "mensen" zouden zijn, want zoals Dave uitlegt: 'Wanneer beoefenen we meestal eigenschappen zoals geduld, vriendelijkheid, opschepperij, trots en woede? Meestal in onze relatie met andere mensen."

Je vertaling zou daarom hierop kunnen lijken: "De persoon die van mensen houdt, reageert geduldig op mensen" of "als we van anderen houden, dan verdragen we innerlijk wat zij doen."

Lees nog eens 1 Korinthiërs 13:4-7, maar probeer deze keer de zinnen over de liefde te herformuleren in een persoonlijke actie met jouw naam als het onderwerp en mensen - misschien zelfs iemand in het bijzonder - als voorwerp. Hoe verandert dit jouw perspectief op het harde werk van liefde? Hoe rekt dit jouw persoonlijke liefdesspier uit?