<div class="version vid1402 iso6393nfa" data-vid="1402" data-iso6393="nfa">
 <div class="book bkGEN">
 <div class="chapter ch1" data-usfm="GEN.1">
 <div class="label">1</div><div class="s1">Ama Lamatua paj&#42892;aj&#42892;i dedha-liru, rai-haha, d&#232;nge isi ra</div><div class="p"> 1Uru-uru t&#232;ka, Ama Lamatua paj&#42892;aj&#42892;i dedha-liru d&#232;nge rai-haha.</div><div class="p"> 2Lod&#42892;o rai-haha j&#42892;aj&#42892;i m&#232;ka, aa&#42892;i-aa&#42892;i dhae m&#232;ci m&#232;ka. Dhu abhu, &#232;i. Aa maroga aatu-aatu saguru nare ne. Ka Roh Lamatua lela &#232;tu dedha &#232;i &#232;&#232;na.#1:2Madhutu lii Ibrani &#232;tu ne&#42892;e, sasoa na bisa &#8216;Roh Lamatua&#8217;, bisa &#8216;ng&#232;lu n&#232;ti Lamatua&#8217;, bisa &#8216;koasa n&#232;ti Lamatua&#8217; kah&#232;i.</div><div class="m"> 3H&#232;ia Ama Lamatua peka, &#8220;Hud&#42892;i ku d&#232;nge saraa.&#8221; Ropa peka nare s&#232;mi ne&#42892;e, ka saraa j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka. 4Ropa n&#232;dhi saraa ne, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. H&#232;ia Na hag&#42892;e eele saraa n&#232;ti maroga, s&#232;na ka &#232;ci-&#232;ci ka d&#232;nge taa na. 5Ka pangare saraa ne &#8216;m&#232;u&#8217;, aa maroga na &#8216;m&#232;da&#8217;. Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka &#232;ci k&#232;na.</div><div class="m"> 6-7H&#232;ia Ama Lamatua lii hari, Na peka, &#8220;Hud&#42892;i d&#232;nge ku era talele, s&#232;na ka hag&#42892;e eele &#232;i. N&#232;ti &#232;&#232;na ka, &#232;i re dedha, aa abhu kah&#232;i &#232;i re haha.&#8221; Ropa peka nare s&#232;mi &#232;&#232;na, h&#232;ia &#232;i b&#42892;agi d&#232;nge mi dua. 8Ka Na pangare &#232;i re dedha na, &#8216;liru&#8217;. Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka dua k&#232;na.</div><div class="m"> 9H&#232;ia Ama Lamatua peka hari, aku N&#232;ngu na, &#8220;&#200;i re haha hud&#42892;i pakaboko ku mi ca era, s&#232;na ka abhu rai kamango.&#8221; Ropa padhai lii nare s&#232;mi ne&#42892;e, j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka rai mango. 10Ka era rai mango, Na pangare na &#8216;rai-dedha&#8217;; aa era &#232;i dhu kaboko &#232;&#232;na, Na pangare na &#8216;dhasi&#8217;. Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i ne, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. 11Ka Ama Lamatua lii hari, peka na, &#8220;Rai hud&#42892;i pamamuri ku rupa-rupa ana aaj&#42892;u. S&#232;na ka abhu aj&#42892;u dhu hua, dhu d&#232;nge lamusi, aa dhu d&#232;nge r&#232;u mang&#232;ru. S&#232;na ka aj&#42892;u-aj&#42892;u se, hua-hela madhutu rupa r&#232;ngu.&#8221; Ropa padhai lii nare s&#232;mi ne&#42892;e, j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka ana aaj&#42892;u aa&#42892;i-aa&#42892;i ra. 12&#200;tu dedha-rai, ana aaj&#42892;u se hua-hela ka madhutu rupa r&#232;ngu. Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i se, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. 13Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka t&#232;lu k&#232;na.</div><div class="m"> 14-15H&#232;ia Ama Lamatua lii hari, aku N&#232;ngu na, &#8220;Re b&#232;ka dedha, hud&#42892;i abhu ku m&#232;dha dhu saraa, ho pasaraa rai-haha ne. Hud&#42892;i abhu m&#232;dha dhu pasaraa re m&#232;u, aa abhu kah&#232;i dhu pasaraa re m&#232;da. R&#232;ngu aa&#42892;i-aa&#42892;i se, j&#42892;aj&#42892;i tadha, ho s&#232;na ka bisa ige lod&#42892;o, h&#232;ru, d&#232;nge t&#232;u.&#8221; Ropa padhai lii nare s&#232;mi ne&#42892;e, m&#232;dha dhu heo aa&#42892;i-aa&#42892;i ra j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka. 16Ka Na tao ka m&#232;dha kapai dua dhu pasaraa rai-haha. Dhu kapai risi, pasaraa re m&#232;u; aa dhu ako ana iiki, pasaraa re m&#232;da. Aa Na tao hua-h&#232;tu kah&#232;i. 17Na t&#232;ke m&#232;dha dhu saraa s&#232;ra &#232;tu dedha-liru, s&#232;na ka loti mai asa rai-haha. 18Ka m&#232;dha se, pasaraa ka re m&#232;u, aa pasaraa re m&#232;da. D&#232;nge j&#42892;ara ne&#42892;e, Na hag&#42892;e eele saraa n&#232;ti maroga. Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i se, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. 19Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka &#232;pa k&#232;na.</div><div class="m"> 20H&#232;ia Ama Lamatua padhai lii hari, peka na, &#8220;Hud&#42892;i abhu ku ae-ae dhu mamuri &#232;tu d&#42892;ara &#232;i. D&#232;nge hud&#42892;i abhu ku rupa-rupa manu-bhui dhu lela &#232;tu dedha rai-haha ne.&#8221; 21Ka Na tao ka i&#42892;a aa&#42892;i-aa&#42892;i d&#232;nge badha kapai dhu mamuri &#232;tu d&#42892;ara &#232;i. Na paj&#42892;aj&#42892;i kah&#232;i manu-bhui aa&#42892;i-aa&#42892;i. Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i se, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. 22Ka Na padhai lii ho s&#232;na ka hia berkat mi aa&#42892;i-aa&#42892;i dhu mamuri, peka na, &#8220;I&#42892;a se, hud&#42892;i laa b&#232;ba-kacanga s&#232;na ka pap&#232;nu &#232;i &#232;tu mia-mia. Aa manu-bhui, asa tabha kah&#232;i.&#8221; 23Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka l&#232;mi k&#232;na.</div><div class="m"> 24-25Ka Ama Lamatua peka hari, na, &#8220;Hud&#42892;i abhu ku rupa-rupa badha dhu mamuri &#232;tu rai-dedha. S&#232;mi: badha-manu dhu ani, badha hui, d&#232;nge badha dhu rod&#42892;o, &#232;ci-&#232;ci ka d&#232;nge rupa na.&#8221; Ropa padhai lii nare s&#232;mi ne&#42892;e, badha aa&#42892;i-aa&#42892;i ra j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka. Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i se, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a.</div><div class="p"> 26Ka Ama Lamatua peka hari, aku N&#232;ngu na, &#8220;Hua iia, mai Ta paj&#42892;aj&#42892;i dh&#232;u, madhutu rupa &#200;dhi. Hud&#42892;i laa ra leru d&#232;nge ator i&#42892;a aa&#42892;i-aa&#42892;i &#232;tu d&#42892;ara dhasi, manu-bhui aa&#42892;i-aa&#42892;i &#232;tu dedha-liru, badha-manu dhu ani, d&#232;nge badha leo aa&#42892;i-aa&#42892;i ra dhu mamuri &#232;tu rai-haha ne.&#8221;#Kolose 1:16</div><div class="p"> 27H&#232;ia Na paj&#42892;aj&#42892;i dh&#232;u rai-haha ne madhutu rupa Na. Na paj&#42892;aj&#42892;i si, dh&#232;u mone d&#232;nge dh&#232;u bh&#232;ni. 28Ka Na padhai lii ho s&#232;na ka hia berkat mi r&#232;ngu, aku N&#232;ngu na, &#8220;Miu hud&#42892;i b&#232;ba-kacanga ku, s&#232;na ka pea pap&#232;nu rai-haha ne, ho mi ator ne. Ja&#42892;a hia miu koasa, s&#232;na ka mi ator i&#42892;a, manu-bhui, d&#232;nge badha-manu aa&#42892;i-aa&#42892;i ra &#232;tu rai-haha ne. 29Mi nanene paie-iie! Ja&#42892;a hia miu rupa-rupa nganga&#42892;a &#232;tu rai-haha ne&#42892;e. S&#232;mi: ana aaj&#42892;u dhu d&#232;nge hua, dhu d&#232;nge lamusi, aa dhu d&#232;nge r&#232;u mang&#232;ru. 30Ja&#42892;a hia rupa-rupa ana aaj&#42892;u kah&#232;i s&#232;na ka j&#42892;aj&#42892;i nganga&#42892;a badha. Nganga&#42892;a hia badha-manu dhu ani, badha hui, badha dhu rod&#42892;o, d&#232;nge manu-bhui.&#8221; Ropa padhai lii nare s&#232;mi ne&#42892;e, nganga&#42892;a badha s&#232;ra aa&#42892;i-aa&#42892;i ra j&#42892;aj&#42892;i d&#232;nge ka. 31Ropa n&#232;dhi aa&#42892;i-aa&#42892;i se, d&#42892;ara Na karej&#42892;e, lula ngaa dhu Na ad&#42892;u, mema be&#42892;a. Ne&#42892;e ne, lod&#42892;o ka &#232;na k&#232;na.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Uru-uru tèka, Ama Lamatua pajꞌajꞌi dedha-liru dènge rai-haha.
Lodꞌo rai-haha jꞌajꞌi mèka, aaꞌi-aaꞌi dhae mèci mèka. Dhu abhu, èi. Aa maroga aatu-aatu saguru nare ne. Ka Roh Lamatua lela ètu dedha èi èèna.
Hèia Ama Lamatua peka, “Hudꞌi ku dènge saraa.” Ropa peka nare sèmi neꞌe, ka saraa jꞌajꞌi dènge ka. Ropa nèdhi saraa ne, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Hèia Na hagꞌe eele saraa nèti maroga, sèna ka èci-èci ka dènge taa na. Ka pangare saraa ne ‘mèu’, aa maroga na ‘mèda’. Neꞌe ne, lodꞌo ka èci kèna.
Hèia Ama Lamatua lii hari, Na peka, “Hudꞌi dènge ku era talele, sèna ka hagꞌe eele èi. Nèti èèna ka, èi re dedha, aa abhu kahèi èi re haha.” Ropa peka nare sèmi èèna, hèia èi bꞌagi dènge mi dua. Ka Na pangare èi re dedha na, ‘liru’. Neꞌe ne, lodꞌo ka dua kèna.
Hèia Ama Lamatua peka hari, aku Nèngu na, “Èi re haha hudꞌi pakaboko ku mi ca era, sèna ka abhu rai kamango.” Ropa padhai lii nare sèmi neꞌe, jꞌajꞌi dènge ka rai mango. Ka era rai mango, Na pangare na ‘rai-dedha’; aa era èi dhu kaboko èèna, Na pangare na ‘dhasi’. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi ne, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Ka Ama Lamatua lii hari, peka na, “Rai hudꞌi pamamuri ku rupa-rupa ana aajꞌu. Sèna ka abhu ajꞌu dhu hua, dhu dènge lamusi, aa dhu dènge rèu mangèru. Sèna ka ajꞌu-ajꞌu se, hua-hela madhutu rupa rèngu.” Ropa padhai lii nare sèmi neꞌe, jꞌajꞌi dènge ka ana aajꞌu aaꞌi-aaꞌi ra. Ètu dedha-rai, ana aajꞌu se hua-hela ka madhutu rupa rèngu. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi se, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Neꞌe ne, lodꞌo ka tèlu kèna.
Hèia Ama Lamatua lii hari, aku Nèngu na, “Re bèka dedha, hudꞌi abhu ku mèdha dhu saraa, ho pasaraa rai-haha ne. Hudꞌi abhu mèdha dhu pasaraa re mèu, aa abhu kahèi dhu pasaraa re mèda. Rèngu aaꞌi-aaꞌi se, jꞌajꞌi tadha, ho sèna ka bisa ige lodꞌo, hèru, dènge tèu.” Ropa padhai lii nare sèmi neꞌe, mèdha dhu heo aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi dènge ka. Ka Na tao ka mèdha kapai dua dhu pasaraa rai-haha. Dhu kapai risi, pasaraa re mèu; aa dhu ako ana iiki, pasaraa re mèda. Aa Na tao hua-hètu kahèi. Na tèke mèdha dhu saraa sèra ètu dedha-liru, sèna ka loti mai asa rai-haha. Ka mèdha se, pasaraa ka re mèu, aa pasaraa re mèda. Dènge jꞌara neꞌe, Na hagꞌe eele saraa nèti maroga. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi se, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Neꞌe ne, lodꞌo ka èpa kèna.
Hèia Ama Lamatua padhai lii hari, peka na, “Hudꞌi abhu ku ae-ae dhu mamuri ètu dꞌara èi. Dènge hudꞌi abhu ku rupa-rupa manu-bhui dhu lela ètu dedha rai-haha ne.” Ka Na tao ka iꞌa aaꞌi-aaꞌi dènge badha kapai dhu mamuri ètu dꞌara èi. Na pajꞌajꞌi kahèi manu-bhui aaꞌi-aaꞌi. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi se, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Ka Na padhai lii ho sèna ka hia berkat mi aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri, peka na, “Iꞌa se, hudꞌi laa bèba-kacanga sèna ka papènu èi ètu mia-mia. Aa manu-bhui, asa tabha kahèi.” Neꞌe ne, lodꞌo ka lèmi kèna.
Ka Ama Lamatua peka hari, na, “Hudꞌi abhu ku rupa-rupa badha dhu mamuri ètu rai-dedha. Sèmi: badha-manu dhu ani, badha hui, dènge badha dhu rodꞌo, èci-èci ka dènge rupa na.” Ropa padhai lii nare sèmi neꞌe, badha aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi dènge ka. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi se, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa.
Ka Ama Lamatua peka hari, aku Nèngu na, “Hua iia, mai Ta pajꞌajꞌi dhèu, madhutu rupa Èdhi. Hudꞌi laa ra leru dènge ator iꞌa aaꞌi-aaꞌi ètu dꞌara dhasi, manu-bhui aaꞌi-aaꞌi ètu dedha-liru, badha-manu dhu ani, dènge badha leo aaꞌi-aaꞌi ra dhu mamuri ètu rai-haha ne.”
Hèia Na pajꞌajꞌi dhèu rai-haha ne madhutu rupa Na. Na pajꞌajꞌi si, dhèu mone dènge dhèu bhèni. Ka Na padhai lii ho sèna ka hia berkat mi rèngu, aku Nèngu na, “Miu hudꞌi bèba-kacanga ku, sèna ka pea papènu rai-haha ne, ho mi ator ne. Jaꞌa hia miu koasa, sèna ka mi ator iꞌa, manu-bhui, dènge badha-manu aaꞌi-aaꞌi ra ètu rai-haha ne. Mi nanene paie-iie! Jaꞌa hia miu rupa-rupa ngangaꞌa ètu rai-haha neꞌe. Sèmi: ana aajꞌu dhu dènge hua, dhu dènge lamusi, aa dhu dènge rèu mangèru. Jaꞌa hia rupa-rupa ana aajꞌu kahèi sèna ka jꞌajꞌi ngangaꞌa badha. Ngangaꞌa hia badha-manu dhu ani, badha hui, badha dhu rodꞌo, dènge manu-bhui.” Ropa padhai lii nare sèmi neꞌe, ngangaꞌa badha sèra aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi dènge ka. Ropa nèdhi aaꞌi-aaꞌi se, dꞌara Na karejꞌe, lula ngaa dhu Na adꞌu, mema beꞌa. Neꞌe ne, lodꞌo ka èna kèna.

Phulaphula i Lii Lolo dhu Uru Tèka 1