The New Testament in the Menya language of Papua New Guinea

© 2017 Wycliffe Bible Translators, Inc. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. Http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nc/4.0/. ℗ SIL-PNG and Hosanna (music and effects)

Goti Hanjuwä Iqueqä Kukŋui

Itaŋga iqua, Jerusälemä-täŋä qäqi timäupŋqä ipiyäŋgaŋi, qoqoŋä Olipä iŋgisa aŋä-himqä Betäpake iu ätimäukuwi. Iŋgaŋi Jisasi Iqu Iqueqä ämaqä hŋquaqui ändowatätä, tii ätukqe. “Qe aŋä-himqä näŋgisaŋqä winyqä. Ique äpaquväsiyäŋgaŋi, qe doŋgi hŋqu, guä äkiqiyäuequwä, kiqä meqä iqutä anä pmetaŋginyä, qunyiyäŋqinyqä. Iiŋä äqunyiyi, gue iwasqiyäsinyä, Nyinyqä ätuma binyqä. Ämaqä hŋqu kukŋuä hui qesqaŋgutqe, ga qe tiiŋä tquinyqä. ‘Naqä Iqu iquaqui wäuŋuä vätŋqeqä.’ Qe i tquaŋgisqe, maqänäŋi iqu hiŋuinä qeqänäwqatäŋqiyä.”
Nätmatqä ii ätimäukqe, Goti Hanjuwä Iqueqä kukŋui, hiŋuä-tqä iqueqä maŋä iuta ätkqe, qäyunä imäkätŋqä ätimäukqe. Hiŋuä-tqä iqu kukŋui tiiŋä ätääŋqe.
“ Kukŋuä tä, ämaqä Sayonä äpmeŋuwä iu awä tii tuvä. ‘Hiŋuä qumbiyä! Hiyaqä ämeyqä naqä iqu, emetŋqä äpqiyä. Iqu ämaqä yoqä maeqä-qu eŋqä-pa, doŋgi haqeu pmeqä äyä äquvepqiyä. Iqu doŋgi iiyqä meqä iqueqä haqeu pmeqä äquvepqiyä.’ ”
Itaŋga ämaqä wäuŋuä imäkqä iquaqu äwäsinyä, Jisasi Iqu ätukqä-pa iiŋä imäkkiyi. Iquaqu doŋgi känäutä meqä iquesä ätuma äpäsinyä, iquaquvqä gquä quäuqe, doŋgi iquaquiyqä haqeqi eqaŋgiyäŋga, Jisasi Iqu haqeu qe äpmakqe. Itaŋi ämaqä kuapänäŋi quwqä gquä quäuqe, äquvätäpu, hänaqeu äqäqasäueqäkuwi. Ga ämaqä huiziqua zä-äpa ätäväpu, hänaqä iqi äqäqasäueqäkuwi. Itaŋi qokä-apäkä Jisasi Ique hiŋuiqä äwimamiŋuwä iquatä, qänaki äwivändmiŋuwä iquatä, tääqä tii ätmiŋuwi.
“Dewiti iqueqä Ymeqä Iqueqä yoqe, haqeqä ämamäunä.
Naqä Iqueqä yoqeta äquvepätŋqä Iqueŋi, Goti Hanjuwä Iqu äŋguänäŋä iwimäkqiyä.
Goti Haqä Yätu Äpmeŋqä Iqueqä yoqe, haqeqä ämamäunä.”
Jisasi Iqu Jerusälemä yäpä iŋgisa peyqaŋga, ämaqä aŋä-himqä iutaŋä iqua, yäuŋuä ipiyi, yatŋqä hiŋginäwa, “Ämaqä Tqu, äsqukuä?” ätukuwi. Itaŋgaŋi qokä-apäkä Iqutä anä äpmamiŋuwi, kima tii qe ätukuwi. “Ii Jisasi Iqueqä. Iqu Hiŋuä-tqä aŋä-himqä Nasäretqä qua Galili iutaŋä Iqueqä.”

Itaŋga Jisasi Iqu hiqäva-imäkqä aŋä täkŋä yäpä iŋgisa äpäyäqe, Iqu ämaqä mbqä wäuŋuä imäkätqätaŋguwä eeqänäŋi, huätä äpäsäwqatkqe. Itaŋga ämaqä mbqä huitaŋi tŋäŋqä imäkäpu vätqätaŋguwä iquauqä hevqetä, ämaqä yŋŋä-heeqe mbqä itqätaŋguwä iquauqä zä-hawitä ämäquvasqiyekqe. Iiŋä imäkäqe, tii ätukqe. “Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iuŋi, tiiŋä äqänänä.
‘Nyaqä aŋiŋqe, qu “Aŋä tääqä dqä aŋiqä” tpnuwiqä .
Iŋäqe, he ämaqä quwä-meqä iquauqä zä pmeqä aŋä eŋqä-paŋä imäkätqäŋäuä.’”
Iqu hiqäva-imäkqä aŋä täkŋä yäpä iŋgisa yqänä äpme, ämaqä hiŋuä pisqä iquatä, itaŋga yukä quvqä iquatä, Ique wimeqaŋguwä iquauŋi, äŋguä qe imäkkqe. Itaŋgi hiqäva-imäkqä naqä iquatä, ämaqä kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iquatä, Iqu nätmatqä ämaqä mimäkqänäŋi imäkqaŋgi äqumbiyi, itaŋga ymeqe, hiqäva-imäkqä aŋä täkŋä yäpä iŋgisa äpmapu, “Dewiti iqueqä Ymeqä Iqueqä yoqe, haqeqä ämamäunä” ätäpu, tääqä tqaŋgä äwipiyi, äwqä quvqä äwiŋgqe. Itaŋi qu Jisasi Iqueŋi, yatŋqä tiiŋä qe äwikuwi. “Tääqä tä tqaŋguwi, Si qätenä äwiyätnä, hiŋuinä äqunäŋnä?”
Kimaŋi Iqu tii ätukqe. “Auä, itaŋgi änääŋäŋqäwä? He kukŋuä Dewiti iqu Goti Ique ätukqä tä, a matäuqä itqäŋuwäta?
Si ymeqä wäŋqänäŋä isua, Tqä yoqe haqeqä makmäupŋqä ämotquetqäŋiqä. ”
Itaŋga Iqu iquau ävämeqe, aŋä-himqä naqä iuŋi, yäpaqä mäŋgisa äwäqe, aŋä-himqä Betani ätimäutä, heatqä iqueŋi iqi äpmakqe.

Aaŋä ziŋuä matqäŋgaŋi, Jisasi Iqu aŋä-himqä naqä iuŋqä aŋgumä äwätäqäŋgaŋi, buayäŋqä dä äwikqe. Iqu zä-eaqä hŋqu, hänaqä maŋä iqi tqäutaŋgi äqunäqe, qäqiqi äwäqe, kiqä häukuä näŋqe aaŋqä, quwqenä nyätaŋgi äquŋgqe. Itaŋi Iqu zä-eaqä iqueŋi, tiiŋä qe ätukqe. “Si häukui aŋgumä maqiyqä isŋqinyä.” I tquaŋgqetaŋi, zä-eaqä iqu maqänä yäuä qe äpäkqe.
Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua, hiŋuä iiŋä äqumbiyi, yäuŋuä ipu, “Änääŋäŋqäwä? Zä-eaqä iqu yäuä maqänäŋi, äänä itä piqiyä?” ätkuwi.
Iqu kimaŋi, tii ätukqe. “Nyi heŋi naqä-qakuänä etqänä. He kŋui, ‘Ŋqä änyiŋqe ätimäuŋqutiyä, matimäuqä yäŋqutiyä-qe?’ kŋuä hŋquaqu mindqäŋqä ipu, quuvqe yäŋänäqŋqä heqäpqe, he zä-eaqä tqueŋi, Nyi imäkqä-pa asä iiŋä imäkpŋqäuä. Itaŋga he imäkpŋqe, iquenyä ma. He qoqoŋä tqueŋä-pqe, ‘Goti Iqu si äkiyautä, eqä-huäŋä bu äktnämäunä’ ätupqe, ii ätimäuŋqiyä. Asä iiŋi, he quuvqä eqiyäpu tääqä tupqe, nätmatqä eeqänäŋä he yatŋqä äwipqä iuŋi, ämapŋqäuä” ätukqe.

Jisasi Iqu hiqäva-imäkqä aŋä täkŋä yäpä iŋgisa äpäyätä, ämaqeu ämotquetqätaŋga, hiqäva-imäkqä naqä iquatä, Israitqeu miqä iquatä Ique äwimepu, yatŋqä tiiŋä äwikuwi. “Wäuŋuä tä imäkätqäŋiŋqe, yoqä naqä äŋgisa ämeŋäwä? ‘Si ii imäktŋqe’ tqu ktkqäwä?”
Iqu kimaŋi tii ätukqe. “Nyi-pqe nätmatqä hŋquenyqe, yatŋqä inä heyqaŋgmdi, ga he kima qäyunä ändquwi, Nyi wäuŋuä tä imäkmqä yoqä ändapkqä Iqueŋqe, etmqänä. Jonä asŋä-qäyqä iqu wäuŋuä imäkmiŋqe, äŋgisa ämetä imäkkqäwä? Iqu yäŋänäqŋqe, qäukuä haqä yätuta ämakqätanä, ä ämaqä iquauta ämakqätanä?” ätukqe.
I tquaŋga, iquauqä-quwä kukŋuä tiiŋä qe ätŋguwi. “Ne kimaŋi, ‘Qäukuä haqä yätutaŋiqä’ tquaŋguatqe, Iqu tiiŋä natäŋqiyä. ‘He iquenyqä quuvqä maeqiyqe, suŋqä itqäŋuwäwä?’ Iŋäqe, ne kimaŋi, ‘Ämaqä iquautaŋiqä’ ätuatque, änääŋqätiyä? Ämaqe, ‘Jonä iqu hiŋuä-tqä iqueqä’ kŋuä indqänätqäŋuwiŋqe, iquauŋqe ne zä äneŋgiyä.” E ätmbiyitaŋi, Jisasi Iqueŋi, “Ne maqŋqeqä” ätukuwi.
Ga Iqu kimaŋi, “Nyi-pqe inänjqä. Nyi yoqä naqä-täŋä eämä, wäuŋuä e imäkätŋqeŋqe, he awä maetqä ymqänä” ätukqe.

“Itaŋga he kŋui äänä heyqiyä? Ämaqä hikŋä hŋquaqu-täŋä hŋqu, iqueqä ymeqä hitmqä ique äwimeqe, tuäŋqiyä. ‘Ymeqä iquki, täŋgaŋi si äwätnä wainqä wäuŋui iyä.’ Itaŋi ymeqä iqu, ‘Nyi enyqä änyiŋgiyä’ ätuäqe, qänakndaŋi iqu tŋäŋqä imäkäqe, äwäŋqiyä. Itaŋga kaniqu iqueqä ymeqä käŋgueque-pqä inä äwimeqe, kukŋuä asä iqunä tuäŋqiyä. Ymeqä iqu, ‘Apä, nyi imäkmqänä’ ätuäqe, mäwqä yäŋqiyä. Iŋi kaniqueqä äwiŋqä iu qänaknä itŋqe, ymeqä iquaquisaŋi, äsqutiyä?”
Kimaŋi hiqäva-imäkqä naqä iquatä, Israitqeu miqä iquatä, “Hitmqä iqueqä” ätukuwi.
Itaŋi Iqu tii ätukqe. “Nyi naqä-qakuä etqänä. Jonä iqu he emetä, suqä jänäŋi qäyä ämetqueqaŋgi, he iquenyqe quuvqä maeqiyqä äyä imiŋuwiqä. Itaŋgi ämaqä mbqä motauqä iquatä, apäkä qaŋä hiŋginäwa ikiqä iuatäŋi, qu iquenyqä quuvqä eqämiŋuwiqä. He iuŋi hiŋuä qäyä äqunäpiyä-qe, kŋuä indqäŋqe tŋäŋqä mimäkqä ipu, iquenyqä quuvqä maeqiyqä imiŋuwiqä. Iiŋiŋqe, ämaqä mbqä motauqä iquatä, itaŋga apäkä qaŋä hiŋginäwa ikiqä iuatäŋi, Goti Hanjuwä Iqunä ämitŋqä iuŋqe, qu-ganä hiŋuiqä hemapŋqäuä” ätukqe.

“He kukŋuä ktqä huizi tqu qätä nyipiyä. Ämaqä hŋqu guä-wainqä vowä ikqäwäqe, täkŋä äqäyäqe, kiqä häukui qonjqä itä, eqä päquveqätŋqä hikä huä ätäkätä iquqonmäuqe, ämaqä wäuŋuiuŋqä hiŋuä äqumbu pmeqä aŋä quäuqä ämätäqe, itaŋga wäuŋui, ämaqä mbqä meqä imäkpŋqä hŋquauqä hipa iu äwimä, aŋä kiŋä nämqä wäŋqiyä. Itaŋgaŋi guä-wainqä häukuä näŋqe äyä qäyqaŋgaŋi, iqu iqueqä wäuŋuä-wiyqä hiŋgiŋqä hŋquau, ämaqä wäuŋuä ämimitpqä iquauŋqä, häukui iqueqe mapŋqä dowatäŋqiyä. Itaŋgi iquauŋi, ämaqä wäuŋuä ämimitpqä iqua, a äkiqätäpu, hŋque häptqä äpäsäpu, huiziqueŋi pizqä hämänä äpäsäpu, itaŋga huiziqueŋi hikä päkpŋqäuä. Aŋgiŋi kaniqu wäuŋuä-wiyqä kuapänäŋä hui inä dowatäŋqiyä. Iŋäqe ämaqä wäuŋuä ämimitpqä iqua, iquauŋä-pqe suqä asä iqunä iwimäkpŋqäuä. Qänakŋi iqu, ‘Qu nyaqä ymeqä iqueŋi qätä wipŋqäuä’ ätätä, iqueŋi iquauŋqä dowatäŋqiyä. Iŋäqe, ämaqä wäuŋuä ämimitpqä iqua, hikŋuqu äpqaŋgi äqumbiyi, tii tmbŋqäuä. ‘Wäuŋuä kaniqueqä hikŋuqu äpqiyä. Kaniqu äpäkoŋgaŋgaŋi, kanmä nätmatqä eeqänäŋi, iqu ämeniqeqä. Iiŋiŋqe ne ique pizqä äpäsätanä, wäuŋui neqä metuŋqueqä’ tmbŋqäuä. Iiŋä ätmbiyi, qu ique a äkiqätäpu, wäuŋuä yäpaqä mäŋgisa ätnämäupu, pizqä päkpŋqäuä. Itaŋgaŋi he kŋui äänä heyqiyä? Qänakndaŋi wäuŋuä kaniqu äpäqe, wäuŋuä ämimitpqä iquauŋi suqä äänä iwimäkäŋqutiyä?” ätukqe.
Ga hiqäva-imäkqä naqä iquatä, Israitqeu miqä iquatä, Ique kima tii ätukuwi. “Iqu ämaqä quvqä tquauŋi, qui wimäkäŋqiyä. Itaŋga wäuŋui, iqu ämaqä hŋquau-mända muayäŋqiyä. Ämaqä ymisaŋä meqäŋgaŋi, ymisaŋä aquvä äqämipqe, ique-pqe wipnuwäŋqä iquau, muayäŋqiyä” ätukuwi.
Iŋi, Iqu yatŋqä tii äwikqe. “Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iu äqänäŋqe, he a matäuqä itqäŋuwätanä? Kukŋuä tä, tiinjqä.
Hikä-aŋä-mätqä iqua, hiki quvqä wäuŋuä maeqä hiŋuinä äquŋguwi, hikä iiŋä iqu, aŋä quea eŋqä-paŋä, aŋä yäŋänäqŋqä imäkqä-queqä. Nätmatqä tä ätimäuqe, Naqä Iqu Iqueqä-kiuä imäkqiyä. Itaŋi ne hiŋuä äqunani, ‘Äi, aaŋä äŋguänäŋiqä’ äyä ätqunä .
Iiŋä etaŋgi, Nyi he etqänä. Goti Hanjuwä Iqunä miqä yäpä iŋgisaŋqä uwqäŋqe, hiyaqä hipa iutaŋi huätä ämetautä, ämaqä hŋquau-mända muayäŋqiyä. Qu Iqueqä ämiqä iu äpmapu, kiqä häukui imäkpŋqä iquau muayäŋqiyä. Itaŋga ämaqä, Hikä Tqueqä haqeqi äpäknätqe, iqu qui imäknäŋqiyä. Ga Hikä Tqu haqä yätqä äwämitätqe, ämaqä hŋqueqä haqeqi äpäknätqe, iqueŋi guipäyäuŋqiyä” ätukqe.
I tquaŋga, hiqäva-imäkqä naqä iquatä, Parisi iquatä, qu Jisasi Iqueä kukŋui qätä äwipiyi, Iqueä kukŋuä ktqe, iquauqä-quwäŋqä äyä äwqaŋgi näqŋqä ekuwi. Qu näqŋqä iiŋä epiyi, a kiqätanä-tpu ipiyä-qe, ämaqä huizi iqua, “Jisasi Iqu hiŋuä-tqä hŋqueqä” kŋuä indqäŋgaŋguwiŋqä, zä ikuwi.

Phulaphula i Matiu 21