Ticuna - 1986 WBT (NT) Drama

Rü yexguma ga Ngechuchu rü ñanagürü: —Rü aixcüma pemaxã nüxü̃ chixu rü ngẽma yatü i tama carnérupǘxü̃arü ĩã̱xwa ixücuxü̃ rü wüxi i ngĩ́ta̱xaxü̃ nixĩ i ngẽma, erü ngextámare nixücu.
Natürü ngẽma carnérupǘxü̃arü ĩã̱xwa meama ixücuxü̃, rü ngẽma nixĩ i norü dauruü̃xü̃chi i carnérugü.
Rü ngẽma yatü i carnérupǘxü̃arü ĩã̱xna dauxü̃ rü nayawãxna i ĩã̱x nax yaxücuxü̃ca̱x i carnérugüarü dauruxü̃. Rü nüma i carnérugü rü nüxü̃ nacua̱xgü i naga i ngẽma norü dauruxü̃. Rü ngẽma norü dauruxü̃ rü wüxichigü i norü carnéru rü naégamaxã naxca̱x naca nax ínamuxü̃ãxü̃ca̱x i naxpüü̃wa.
Rü ngẽxguma ínamuxü̃ã̱xgu i guxü̃ma i norü carnérugü, rü nüma i norü dauruxü̃ rü nape̱xegu nixũchigü. Rü nümagü i carnérugü rü nawe narüxĩ, erü nüxü̃ nacua̱xgü i naga.
Natürü ngẽxguma wüxi i yatü i tama aixcüma norü dauruxü̃ ixĩxü̃, rü tama nawe narüxĩ i ngẽma carnérugü. Rü nüxna naxĩgü, erü tama nüxü̃ nacua̱xgü i naga i ngẽma tama norü dauruxü̃ ixĩxü̃ —﻿ñanagürü ga Ngechuchu.
Rü Ngechuchu rü duü̃xü̃gümaxã nüxü̃ nixu ga yema ore ga cua̱xruxü̃, natürü nüma ga duü̃xü̃gü rü tama nüxü̃ nacua̱xgüéga ga ta̱xacüchiga nax yixĩxü̃.

Rü yexguma ga Ngechuchu rü wenaxarü ñanagürü nüxü̃: —Aixcüma pemaxã nüxü̃ chixu rü choma nixĩ i carnérupǘxü̃arü ĩã̱x i nawa yachocuxü̃ i carnérugü.
Guxü̃ma ga yema nüxíra núma ĩxü̃ rü ngĩ́ta̱xagüxü̃ rü máetagüxü̃ nixĩgü. Natürü yema carnérugü rü tama naga naxĩnüe.
Choma nixĩ i ĩã̱x. Rü texé ya chowa ixücuxe rü tá tamaxü̃. Rü mexü̃wa tá tangexma ngẽxgumarüxü̃ i wüxi i carnéru i naxpüü̃gu ücuxü̃ rü ixũxũxü̃ rü mecü ya maxẽxü̃ iyangauxü̃.
Ngẽma ngĩ́ta̱xaxü̃ rü núma naxũ nax yangĩ́xü̃ca̱x rü namáetaxü̃ca̱x rü nachixexẽẽãxü̃ca̱x. Rü ngẽmaca̱xicatama núma naxũ. Natürü i choma rü núma chaxũ nax chanamaxẽxẽẽxü̃ca̱x i duü̃xü̃gü nax aixcüma nüxü̃́ nangẽxmaxü̃ca̱x i maxü̃ i taguma gúxü̃.
Choma nixĩ i carnéruarü dauruxü̃ ya mecü chixĩxü̃. Rü wüxi i carnéruarü dauruxü̃ ya mecü rü norü carnérugüxü̃ ínapoxü̃ rü ñu̱xmata naxca̱x nayu̱x.
Natürü ngẽma diẽruca̱xmare puracüxü̃, rü ngẽxguma aixü̃ nada̱u̱xgu rü carnérugüna ngéma niña. Rü ngẽmaãcü nanaxü erü tama aixcüma norü dauruxü̃ nixĩ i nüma, rü tama noxrü nixĩ i ngẽma carnérugü. Rü ngẽma ai rü carnérugüxü̃ ínayauxü̃ rü ngẽxma tüxü̃ naxüanexẽẽmare.
Rü ngẽma yatü rü niña, erü norü diẽruca̱xicatama ngéma napuracü. Rü tama aixcüma carnérugügu narüxĩnü.
Choma nixĩ i carnérugüarü dauruxü̃ ya mecü chixĩxü̃. Rü ngẽxgumarüxü̃ ya Chaunatü nax choxü̃ nacuáxü̃ rü choma rü Chaunatüxü̃ nax chacuáxü̃, rü ngẽxgumarüxü̃ ta nüxü̃ chacua̱x i chorü carnérugü, rü nümagü rü choxü̃ nacua̱xgü. Rü choma rü naxca̱x chayu i chorü carnérugü.
Rü choxü̃́ nangẽxmagü ta i togü i carnérugü i tama ñaa naxpüü̃wa ngẽxmagüxü̃. Rü ngẽmagü rü tá ta nua chanagagü, rü tá chauga naxĩnüe. Rü wüxitücumü tátama nixĩ rü choma tátama nixĩ i norü dauruxü̃ chixĩxü̃.
Chaunatü rü choxü̃ nangechaü̃, erü chorü carnérugüca̱x chayu rü wena táxarü chamaxü̃.
Taxúema choxü̃ tayuxẽxẽ, natürü chomatama chorü ngúchaü̃maatama ichanaxã i chorü maxü̃. Erü cho̱xme̱xwa nangẽxma nax ichanaxãxü̃ca̱x, rü wena nax chanayaxuxü̃ca̱x, yerü yemaacü choxü̃ namu ga Chaunatü —﻿ñanagürü.
Rü yexguma yema orexü̃ naxĩnüegu ga yema Yudíugü rü wenaxarü nügü nitoye ga yema nagu naxĩnüexü̃wa.
Rü muxü̃ma ga nümagü rü ñanagürügü: —¿Tü̱xcüü̃ nüxü̃́ iperüxĩnüe i ñaa yatü i ngeãẽxü̃ i ngo̱xo nawa ngẽxmaxü̃? —﻿ñanagürügü.
Natürü ga togü rü ñanagürügü: —Taxuxü̃ma i yatü i ngo̱xo nawa ngẽxmaxü̃ rü ñaarüxü̃ mea nidexa. ¿Ñuxãcü i wüxi i yatü i ngo̱xo nawa ngẽxmaxü̃ rü tüxü̃ narümexetüxẽxẽ ya wüxi ya ngexetüxe? —﻿ñanagürügü.

Rü nawa nangu ga yema peta ga gucü ga taunecügu Tupanapata ga taxü̃neca̱x naxügüxü̃ ga Yudíugü nax nüxna nacua̱xãchigüxü̃ca̱x ga yema ngunexü̃ ga nagu yanguxü̃ ga gumá Tupanapata. Rü nagáuane ga Yerucharéü̃wa ga yexguma.
Rü gumá Tupanapata ga taxü̃newa nayexma ga wüxi ga chopetüchica ga Charomóü̃arü Chopetüchicagu ãégaxü̃. Rü yemagu nixũ ga Ngechuchu.
Rü yema Yudíugü rü nüxü̃ ínachomaeguãchi, rü ñanagürügü nüxü̃: —¿Ñuxguratáta tomaxã quixaixcüma nax cugü quixuxü̃ nax texé nax quixĩxü̃? Ega aixcüma cuma rü Cristu quixĩxgu, rü ¡mea noxtacüma tomaxã nüxü̃ ixu! —﻿ñanagürügü.
Rü Ngechuchu nanangãxü̃, rü ñanagürü nüxü̃: —Marü pemaxã nüxü̃ chixu, natürü i pema rü tama choxü̃́ peyaxõgü. Guxü̃ma i ngẽma chaxüxü̃ rü Chaunatüarü poramaxã nixĩ i chanaxüxü̃, rü ngẽmawa meama pexü̃ nüxü̃ chadauxẽxẽ nax choma rü Cristu nax chixĩxü̃.
Natürü pema rü tama peyaxõgü, erü tama chorü carnérugütanüxü̃ pixĩgü.
Chorü carnérugü rü nüxü̃ nacua̱x i chauga, rü choma rü chorü carnérugüxü̃ chacua̱x, rü nüma rü chowe narüxĩ.
Rü choma rü nüxna chanaxã i maxü̃ i taguma gúxü̃. Rü nümagü rü tagutáma inayarütauxe, rü taxúetama choxna tanapuxü̃ i cho̱xme̱xwa.
Rü Chaunatü rü guxü̃arü yexera naporaxüchi. Rü yíxema carnérugü ya nüma choxna tüxü̃ namugüxe rü taxúema nüxna tüxü̃ tapuxü̃.
Chaunatü rü choma rü wüxitama tixĩgü —﻿ñanagürü.
Rü yexguma ga yema Yudíugü rü wenaxarü nutane nanayauxgü nax gumámaxã Ngechuchuxü̃ ínamuxũchigüxü̃ca̱x.
Natürü ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Pepe̱xewa chanaxü i muxü̃ma i mexü̃gü i Chaunatüarü poramaxã chaxüxü̃. ¿Rü ngexü̃rüüxü̃ i ngẽma mexü̃ i chaxüxü̃ca̱x nixĩ i choxü̃ nutamaxã ípemuxũchichaü̃xü̃? —﻿ñanagürü.
Rü yema Yudíugü rü Ngechuchuxü̃ nangãxü̃gü, rü ñanagürügü: —Tama wüxi i puracü i mexü̃ca̱x cuxü̃ ítamuxũchigüchaü̃. Natürü cuxü̃ ítamuxũchigüchaü̃ erü ngẽma nüxü̃ quixuxü̃ rü Tupanaaxü̃́ nangu̱x. Cuma rü wüxi i duü̃xü̃mare quixĩ natürü cugü ícurü Tupana —﻿ñanagürügü.
Rü nüma ga Ngechuchu rü ñanagürü nüxü̃: —Perü mugüpanewa rü naxümatü i Tupanaarü ore i ñaxü̃:
“Choma rü nüxü̃ chixu nax tupanagü pixĩgüxü̃”,
ñaxü̃.
Rü ngẽmaãcü Tupanaarü orewa rü nüxü̃ nixu nax tupanagü tixĩgüxü̃ ya guxãma ya yíxema nayauxgüxe i norü ore. Rü nüxü̃ tacua̱x rü taxucürüwama texé itayanaxoxẽxẽ i ngẽma Tupanaarü ore i ümatüxü̃wa nüxü̃ yaxuxü̃.
Rü Tupana choxü̃ naxuneta nax chanaxüxü̃ca̱x i norü puracü rü ñoma ga naanewa choxü̃ namu. ¿Rü ñuxãcü i nagu perüxĩnüexü̃ nax Tupanaaxü̃́ chanangu̱xẽẽxü̃ i ngẽxguma Tupana Nane chixĩxü̃, ñachagu pemaxã?
Rü ngẽxguma chi tama chanaxüxgu i ngẽma mexü̃ i Chaunatü üxü̃, rü marü name nax tama choxü̃́ peyaxõgüxü̃.
Natürü ngẽxguma chanaxüxgu i ngẽma Chaunatü üxü̃, rü woo tama choxü̃́ peyaxõgügu, rü chanaxwa̱xe i nüxü̃́ peyaxõgü i ngẽma mexü̃gü i Chaunatüarü poramaxã chaxüxü̃. Erü ngẽmawa tá nüxü̃ pecua̱x nax Chaunatü rü chowa nangẽxmaxü̃ rü choma i nawa changexmaxü̃ —﻿ñanagürü.
Rü wenaxarü Ngechuchuxü̃ niyauxgüchaü̃ ga yema Yudíugü. Natürü nüma ga Ngechuchu rü na̱xcha̱xwa niña.
Rü yexguma ga Ngechuchu rü Yudáü̃arü tocutüca̱x nataegu. Rü yema nachica ga Cuáü̃ duü̃xü̃güxü̃ ü̃paacü nawa íbaiü̃xẽẽxü̃gu narüxã̱ũ̱x.
Rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü Ngechuchuxü̃ ínayadaugü, rü ñanagürügü: —Cuáü̃ rü taxuxü̃ma ga mexü̃ ga cua̱xruxü̃ naxü ga Tupanaarü poramaxã. Natürü guxü̃ma ga ore ga Cuáü̃ tamaxã nüxü̃ ixuxü̃ ga ñaa yatüchiga rü aixcüma nixĩ —﻿ñanagürügü.
Rü yema nachicawa rü muxü̃ma ga duü̃xü̃gü rü Ngechuchuaxü̃́ nayaxõgü.

Phulaphula i Ore i mexü̃ ga Cuáü̃ ümatüxü̃ 10