Jana 13

Przygotowania do ostatniej Paschy

(Mk 14,10‐11)

1 # J 15,13; Ga 2,20; 1 J 3,16 Jezus, mając świadomość, iż nadszedł czas Jego męki i przejścia#Gr. metaballo. Słowo to oznacza dokładnie zmianę miejsca. Wiele osób jest przekonanych, że z wydaniem ostatniego tchnienia ich egzystencja się kończy. To zdanie przeczy jednak takiemu pojmowaniu śmierci fizycznej. Z punktu widzenia fizycznego człowiek jest bowiem duszą żyjącą obleczoną w ciało, a nie ciałem, w którym znajduje się dusza. Śmierć doczesnego ciała jest więc jedynie chwilą przejścia do innej rzeczywistości. Oczywiście nie każdy, jak Jezus po zmartwychwstaniu, pójdzie do Ojca, czyli wejdzie do Jego odwiecznego i nieskończonego Życia. Wielu przejdzie do innej rzeczywistości, zwanej Śmiercią. Ona także będzie wieczna. W jej mocy znajdą się wszyscy, którzy nie zaufali Jezusowi albo po zaufaniu Mu nie wytrwali w Nim na drodze do Bożego Królestwa. z tego świata do Ojca, postanowił, by – jeszcze przed Paschą#Tekst oryginalny nie określa w tym miejscu zbyt precyzyjnie dnia. Jednak wg dokładnego wyliczenia, jakie znajduje się w Wyjaśnieniach metodologicznych → Datowanie w NPD, był to początek Dnia Przygotowania Paschy (czwartek przed zachodem słońca wg naszego sposobu obliczania czasu. Sam posiłek zaczął się dopiero po zachodzie słońca, a więc wg żydowskiej rachuby już w Dzień Przygotowania Paschy). Należy pamiętać, że każdy dzień żydowski rozpoczyna się o zachodzie słońca, kiedy dla nas jest to jeszcze kontynuacja bieżącego dnia. – pokazać swym uczniom#Od tego momentu Jezus już więcej nie nauczał publicznie. Dalsze wypowiedzi kierował wyłącznie do swych uczniów oraz oprawców (w czasie procesu). W kolejnych rozdziałach warto zwrócić szczególną uwagę na to, jak wielkie znaczenie Jezus nadał sprawie TRWANIA W JEGO SŁOWIE, co wstępnie zasygnalizował w J 12,48., jak bardzo ich miłuje. Chciał bowiem, aby ci, których na tym świecie umiłował, mieli pewność, że umiłował ich w sposób pełny, to znaczy całkowicie i bez reszty#Gr. telos – „kres” (ostatni element jakiegoś ciągu), „granica” (do której zmierza ciąg), „koniec” (granica istnienia czegoś). W sensie interpretacyjnym jest to „maksimum czegoś, co można osiągnąć”, „wypełnienie”.. 2#Mt 4,1; Mt 26,20; Łk 22,3; J 6,70‐71Podczas przygotowań do wieczerzy diabeł podsunął Judaszowi, synowi Szymona z Keriotu, pomysł, w jaki sposób wydać Jezusa. 3#J 1,1; J 3,35; J 16,28; J 17,2Tymczasem Jezus, mając świadomość nie tylko tego, że jest z Boga, ale że przechodzi znów do Boskiej rzeczywistości oraz że Ojciec wszystko złożył w Jego rękach#Dokonanie odkupienia lub zaniechanie tego dzieła było całkowicie uzależnione od osobistej decyzji Jezusa., 4#Mt 11,29; Mt 20,28; Łk 12,37; Łk 22,27; J 17,7‐10wstał od stołu, zdjął wierzchnią szatę, przepasał się prześcieradłem, 5#Łk 7,44; J 12,3nalał wody do miednicy i zaczął obmywać#Gr. nipto. uczniom ich zakurzone stopy oraz wycierać je prześcieradłem, którym był przepasany#W czasach antycznych czynność obmywania stóp była nieodzownym elementem każdej wieczerzy. Ucztujący bowiem nie siedzieli, jak ludzie kultury zachodniej, przy wysokich stołach, ale spoczywali w pozycji półleżącej przy niskich stolikach, których wysokość wahała się od ok. 15 do 20 cm. Ich stopy znajdowały się więc na poziomie twarzy innych biesiadników. Dlatego – z uwagi na higienę i estetykę – ucztującym obmywano stopy. Tych ablucji dokonywał zawsze niewolnik o najniższym statusie w domu. Być może gest Jezusa został sprowokowany sporem, jaki rozgorzał pomiędzy uczniami, gdy zajmowali miejsca przy stole, co zostało opisane w Łk 22,24‐27. Zabiegi i spory o to, który z uczniów zajmie lepszą pozycję w Królestwie Chrystusa, zdarzały się już wcześniej. Mateusz opisuje jeden z nich w Mt 20,20‐24. Nie było to dziwne, biorąc pod uwagę tradycję hebrajską związaną z nauczaniem o Mesjaszu. Każdy Żyd z mlekiem matki wysysał przekonanie, że kiedy przyjdzie Mesjasz, zapewni wielkość i chwałę Izraelowi, a także wielki dobrobyt. Myślenie materialistyczne było głęboko zakorzenione w umysłach żydowskich, ponieważ Stare Przymierze, które Bóg zawarł z Izraelem, miało charakter materialny, a nie duchowy. Bóg obiecał Izraelitom, że jeśli będą Mu wierni, to staną się beneficjentami wspaniałych i materialnie wymiernych błogosławieństw. . 6#Mt 3,14; 1 P 5,3A kiedy podszedł do Szymona Piotra, ten – poruszony zaistniałą sytuacją – żachnął się:

— PANIE, Ty chcesz obmyć moje stopy?!

7 # J 14,26 Wtedy Jezus powiedział mu:

— Wiem, że teraz nie rozumiesz tego, co czynię. Jednak pewnego dnia pojmiesz to.

8 # J 2,19; J 13,12; 1 Kor 6,11; Ef 5,26; Tt 3,5 Lecz Piotr, nie mogąc się z tym pogodzić, rzekł:

— Nigdy nie zgodzę się na to, byś obmył moje stopy!

Wówczas Jezus rzekł:

— Jeśli cię nie obmyję, nie będziesz miał udziału # Jezus w przenośny sposób przekazał Piotrowi sens prawdy o swej odkupieńczej śmierci. Każdy człowiek, by dostąpić udziału w dziele odkupienia, musi zostać „obmyty” (gr. luo) przez Chrystusa, czyli oczyszczony z grzechów (por. Ef 5,26; Tt 3,5; Hbr 10,22). Oczyszczenie to musi jednak zostać przyjęte przez człowieka, co wyraża się osobistą decyzją poddania swego życia Bogu, po to by dalej już pełnić wolę Ojca. Dobitnie ukazuje to historia Judasza, który, chociaż otrzymał od Jezusa obmycie stóp (gr. nipto), to jednak nie poddał Bogu swojego życia (zabrakło luo), gdyż nie zapragnął pełnić woli Ojca. Zdrada Judasza nie przesądzała jego potępienia. Piotr też wyparł się Jezusa. Jednak żałował swego postępku i przyszedł do Jezusa po wybaczenie. Judasz tego nie uczynił. w moim dziele.

9Na to Szymon Piotr zakrzyknął:

— PANIE, w takim razie obmyj nie tylko moje stopy, ale także moje ręce i głowę!

10 # J 15,3 Jezus zaś tak mu odpowiedział:

— Wykąpany # Gr. luo. Słowo to oznacza wykąpanie kogoś w całości. Różni się od słowa nipto, które oznacza obmywanie tylko jednej, wybranej części ciała. Oba słowa odnoszą się do żywych osób, podczas gdy gr. pluno odnosi się do zanurzania martwych przedmiotów. Zarówno luo, jak i nipto różnią się od słowa bapto oraz podobnego do niego baptidzo. Luo opisuje proces oczyszczania, podczas gdy baptidzo (wywodzące się z usług farbiarskich) mówi o zmianie cech – nabraniu przez dany przedmiot cech roztworu, w którym jest zanurzany. Jezus – używając w jednym zdaniu słów luo i nipto – pokazuje różnicę pomiędzy uznaniem kogoś za świętego (w sensie osoby oddzielonej od świata dla Boga) a uświęcaniem, które jest procesem uwalniania od wpływów grzechu i ciemności. Podczas gdy uznanie kogoś za świętego (oddzielonego dla Boga) jest jednorazowym wydarzeniem związanym z narodzeniem z Bożego Ducha i oznacza generalne oczyszczenie człowieka z największego grzechu, jakim jest niewiara (co dzieje się dzięki zaufaniu, które ktoś składa w Bożym Słowie – por. J 15,3), to uświęcanie jest procesem polegającym na tym, że Bóg w szczegółowy sposób dopracowuje charakter człowieka oraz usuwa z niego konkretne problemy (grzechy). Uświęcanie to proces przemieniania charakteru człowieka na wzór charakteru Chrystusowego oraz myślenia człowieka na wzór myślenia Chrystusowego. NT naucza, że bez przejścia tego procesu nikt nie ujrzy PANA (por. Hbr 12,14). Chrześcijanie w pierwszym wieku sami siebie nazywali „świętymi” (tzn. oddzielonymi dla Boga) albo „braćmi w wierze”. człowiek jest czysty # Gr. katharos. Jezus znów użył przenośni odnoszącej się do Bożego Słowa oczyszczającego ludzi, którzy się w nim zanurzają – por. J 15,3; Ef 5,26; 2 P 2,20‐22. Od słowa katharos pochodzi stosowany w psychologii termin katharsis (głęboka przemiana związana z całkowitym oczyszczeniem). . Jedyne, czego potrzebuje, to obmycie # Gr. nipto. stóp. Tak samo i wy – jesteście już czyści # Por. J 15,3. , chociaż nie wszyscy...

11 # J 1,48; J 6,64.70‐71; J 9,64.70.71; J 13,2 Jezus wiedział bowiem, kto Go wyda, dlatego stwierdził, że nie wszyscy z nich są duchowo czyści.

Ostatnia Pascha według starego obrządku

(Łk 22,15‐23)

12A gdy już obmył im stopy, założył swą szatę i, układając się#Wbrew średniowiecznej ikonografii religijnej, która odcisnęła silne piętno na współczesnych wyobrażeniach, w tamtych czasach w kulturze bliskowschodniej stoły miały wysokość 15‐20 cm, a ludzie spoczywali przy nich w pozycjach półleżących. W wielu krajach Bliskiego Wschodu zwyczaj ten przetrwał do czasów dzisiejszych. przy stole, wyjaśnił:

— Postarajcie się pojąć znaczenie tego, co przed chwilą uczyniłem! 13#Mt 23,8‐12; 1 Kor 12,3Nazywacie mnie Nauczycielem oraz PANEM i słusznie czynicie, gdyż nim jestem. 14#Łk 22,27; 1 Tm 5,10; 1 P 5,5Jeśli więc ja, PAN i Nauczyciel, obmyłem wam stopy, to i wy podobnie macie wzajemnie dbać#Jezus użył tu czasu teraźniejszego niedokonanego, a więc mówił nie o jednorazowym wydarzeniu, ale o stałej codziennej postawie wzajemnego dbania o siebie, jaką powinni mieć bracia i siostry w wierze.o siebie. 15#Łk 22,24‐30; J 13,34; Flp 2,4; Kol 3,12‐14; 1 P 2,18‐21Dałem wam przykład, jak powinniście postępować wobec siebie.

16 # Mt 10,24; Łk 6,40 Zapamiętajcie, gdyż to, co powiem, jest bardzo ważne! Niewolnik # Gr. doulos – niewolnik z wyboru. Takim słowem opisywali siebie Apostołowie Jezusa. W NPD jest ono często oddawane frazą „(...) całkowicie i bez reszty oddany(...)” – por. Rz 1,1; Tt 1,1; Jk 1,1; 2 P 1,1; Jud 1. nie powinien oczekiwać lepszego traktowania, niż otrzymuje jego pan. Podobnie wysłannik nie powinien liczyć na lepsze traktowanie niż to, którego doświadcza posyłający go! 17#Mt 7,24; Jk 1,25Dopiero wówczas, gdy w pełni to zrozumiecie, znajdziecie szczęście w mojej służbie.

18 # Ps 41,9‐10; J 6,70 Oczywiście to, co teraz mówię, nie dotyczy każdego, kogo wybrałem na mego wysłannika # Apostołowie (gr. apostolos – wysłannik) zostali wybrani przez Jezusa do zainicjowania misji, którą zlecił im w Mt 28,19‐20. Ich wybranie, tak jak wybór narodu Izraela, nie dokonało się z uwagi na jakiekolwiek cechy szczególne czy predyspozycje, ale było wybraniem do wykonania zadania. Jedenastu z nich zrealizowało to zadanie, jeden zawiódł – podobnie jak naród Izraela. . Wiem o was wszystko i wiem również, że niedługo zrealizuje się to, co Pismo zapowiada słowami:

Nawet druh mój bliski, któremu ufałem

i z którym chleb dzieliłem, dopuścił się zdrady # Por. Ps 41,10. W oryginale użyte jest określenie „podniósł na mnie piętę”. Jest to idiom hebrajski oznaczający zdradę lub opuszczenie kogoś (por. także Mt 26,21). .

19 # J 8,24; J 14,29; J 16,4 Mówię o tym już teraz, zanim to się wydarzy, abyście – gdy się to stanie – nadal ufali # Uczniowie mieli zobaczyć Jezusa po zmartwychwstaniu w chwalebnym, przemienionym ciele. Jezus, znając słabość ludzkiego postrzegania i pojmowania spraw Królestwa, uprzedził ich ewentualne przyszłe wątpliwości. , że JA JESTEM! 20#Mt 10,40; Mk 9,37; Łk 9,48; Łk 10,16Słuchajcie uważnie i dobrze to pojmijcie, gdyż będzie to miało wielkie znaczenie: każdy, kto przyjmie#Gr. lambano. Por. J 12,48.jakąkolwiek osobę, którą ja poślę – mnie przyjmie#Jezus nawiązał do wersetu 16.. A kto przyjmuje mnie, przyjmuje również Tego, który mnie posłał!

21 # J 12,27 Jezus, głęboko poruszony w duchu, dodał po chwili:

— Jeszcze raz uroczyście wam oświadczam: jeden z was mnie zdradzi!

22Uczniowie, nie wiedząc, którego z nich ma na myśli, zaczęli podejrzliwie patrzeć jeden na drugiego. 23#J 19,26; J 20,2; J 21,7.20W tym czasie Jan#W oryginalnym tekście nie ma tu imienia, ale w NPD dodano je dla doprecyzowania narracji., uczeń najbliższy Jezusowi#Dosł. „którego Jezus szczególnie miłował”., spoczywał tuż przy Nauczycielu#W tamtej kulturze ludzie spożywali posiłki w pozycji półleżącej, układając się przy niskich stolikach.. 24#Łk 8,51Jemu to Szymon Piotr dał znak, by dowiedział się, o kogo chodzi. 25#J 21,20Jan pochylił się w kierunku Jezusa i szeptem spytał:

— PANIE, który z nas to uczyni?

26A Jezus odparł:

— Ten, któremu podam chleb zanurzony w gorzkich ziołach # „Gorzkie zioła” (hebr. maror) – tradycyjna potrawa podawana podczas Paschy. Jest to gęsty, pikantny sos z namoczonej w słonej wodzie natki pietruszki, chrzanu i cykorii. Spożywany z chlebem (podpłomykiem) najpierw jest słodki, na koniec zaś daje posmak goryczki. W pewnym sensie jest to symbol grzechu, który początkowo wydaje się przyjemny, a dopiero później ujawnia swą gorycz. .

I maczając chleb w ziołach, podał go Judaszowi, synowi Szymona z Keriotu. 27#Łk 22,3; J 1,48; J 13,2Ten wziął go i spożył. Zaraz potem wstąpił w niego szatan. Wtedy Jezus powiedział do Judasza:

— Co masz zrobić, uczyń szybko!

28Nikt z tych, którzy spoczywali przy stole, nie rozumiał, dlaczego Jezus wydał mu takie polecenie. 29#J 12,6Wielu z nich myślało, że skoro Judasz jest odpowiedzialny za finanse całej grupy, to Jezus polecił mu dokupić coś potrzebnego na święto lub dać jałmużnę ubogim. 30#Łk 22,53; J 8,12Judasz zaś, po spożyciu kęsa chleba, opuścił ich i zanurzył się w ciemność#Sformułowanie, którego użył Jan, ma nie tylko sens dosłowny (na zewnątrz była już noc), ale i przejmujący wymiar duchowy..

Nowe przykazanie dla uczniów

(Mt 26,31‐35; Mk 14,27‐31; Łk 22,31‐34)

31 # Mt 8,20 Po jego wyjściu Jezus powiedział:

— Właśnie nadszedł czas, abym ja, Syn człowieczy, został otoczony chwałą, to znaczy, aby Bóg w moim ciele odebrał chwałę sobie należną. 32#J 1,14; J 12,23; J 17,1‐5Jeśli bowiem Bóg we mnie zostanie otoczony chwałą, to znaczy, że Bóg osobiście#Gr. auton en auto – dosł. „sam w sobie”.dozna chwały, a dozna jej niechybnie! 33#J 7,33; J 8,21Dzieci#Gr. teknia – po raz pierwszy został tu odnotowany fakt, że Jezus zwrócił się do uczniów z pozycji ojcowskiej., jeszcze tylko przez chwilę będę z wami i, jak to wcześniej zapowiadałem religijnym przywódcom#Por. J 7,34; J 8,21‐22., tak i wam teraz mówię: „Będziecie mnie szukać, lecz dokąd idę, wy teraz pójść nie możecie”. 34#Mt 22,39‐40; J 13,35; Ef 5,2; 1 P 1,22; 1 J 2,10Zostawiam wam jednak nowe przykazanie, abyście w relacjach między#Polecenie Jezusa dotyczyło szczególnej postawy ofiarnej Bożej miłości, jaka powinna cechować relacje między braćmi i siostrami w wierze. Wobec innych (tzn. tych, którzy nie są braćmi w wierze) postawa chrześcijanina powinna być pełna miłosierdzia i łaskawości.sobą zawsze zachowywali postawę takiej ofiarnej miłości#Słowa Jezusa, który mówił po aramejsku, zostały tu przełożone na język grecki przy użyciu czasownika , jaką ja was umiłowałem#Znamienne jest, że Izrael w Prawie Mojżesza miał zawarte przykazanie miłowania Boga (Pwt 6,5) i bliźniego (Kpł 19,18). Tak więc nakaz wzajemnego miłowania się przez uczniów w zasadzie nie wydawał im się nowym przykazaniem. Był jednak nowy, o ile zwrócimy uwagę na jego szczegółowy opis. Jezus zmienił bowiem całkowicie punkt odniesienia, wskazując na nowy, niezależny od ludzkich serc, standard, jakim odtąd miała być Jego ofiarna miłość. To na niej mają być wzorowane relacje pomiędzy Jego uczniami.. 35#Dz 4,32; 1 J 3,14; 1 J 4,20Po tym bowiem wszyscy poznają, że prawdziwie jesteście moimi uczniami, jeśli ofiarna miłość będzie widoczna między wami!#Ofiarne miłowanie braci i sióstr w wierze jest, obok postawy unikania grzechu, jedynym znakiem wyróżniającym chrześcijanina, który prawdziwie jest uczniem Jezusa. Postawa ofiarnej Bożej miłości wobec braci w wierze nie oznacza wcale uniesień emocjonalnych, lecz zawsze jest świadomym wybieraniem troski o osoby ufające Chrystusowi. Od samego początku chrześcijaństwa wiele religijnych osób starało się wprowadzać różnego typu symbole „rozpoznawcze” chrześcijan: rybę, krzyż czy gołębicę. I chociaż mają one pewien sens czy uzasadnienie, to jednak zbyt łatwo są traktowane instrumentalnie czy nawet obrzędowo. Obnoszenie się z nimi albo afiszowanie wcale nie musi świadczyć, że ktoś jest oddanym uczniem Jezusa. Prawdziwa ofiarna Boża miłość (gr. agape), a więc postawa świadczenia dobra także tym, którzy wcale na to dobro nie zasługują, jest rzeczywistym i, co najważniejsze, jedynym poświadczonym przez samego Chrystusa znakiem. Wszelkie inne znaki są niczym nadruki na tubkach z różnego rodzaju substancjami. Nie ma znaczenia, co jest napisane na konkretnej tubce ani jakie symbole się na niej znajdują. Dopiero nacisk na nią pokaże, co w niej rzeczywiście się znajduje. Podobnie w ludzkim życiu działają pełne stresu (nacisku) sytuacje kryzysowe. Wtedy szybko wychodzi z człowieka to, co jest w nim skryte. Jezus w całym swym nauczaniu wskazywał, że jeśli człowiek w sytuacji kryzysowej okazuje postawę ofiarnej Bożej miłości agape, to taką sytuację można traktować jako znak, że dana osoba prawdziwie do Niego należy..

36 # J 2,19; J 7,34; J 8,21; J 21,18‐19; 2 P 1,14 Wtedy Szymon Piotr spytał Jezusa:

— PANIE... A Ty gdzie się wybierasz?

On zaś tak mu odparł:

— Tam, dokąd idę, nie możesz mi teraz towarzyszyć. Kiedyś jednak i ty tam się udasz.

37 # Łk 22,31‐34 Lecz Piotr nalegał:

— PANIE, dlaczego nie mogę iść z Tobą teraz? Przecież jestem gotów oddać życie#Gr. psyche – dosł. „duszę” (por. przypis do J 10,11). za Ciebie!

38 # Mt 26,33‐35; Mk 14,29‐31 Wtedy Jezus rzekł:

— Czyżby? Twierdzisz, że jesteś gotów oddać za mnie życie? Zapewniam cię, że zanim straże odtrąbią sygnał zwany pianiem koguta # Żydowskie przepisy ceremonialne zabraniały trzymania kogutów w obrębie murów Jerozolimy, więc nie chodzi tu o pianie koguta. W armii rzymskiej zakończenie każdej z nocnych straży (które zmieniały się co trzy godziny) oznajmiano sygnałem trąbki. Sygnał po trzeciej zmianie (a więc o 3:00 rano) zwano po łacinie gallicinum (po grecku alektorofonia), co w obu językach znaczy „pianie koguta”. Sygnały te były znakomicie słyszalne w całym mieście. , ty trzy razy się mnie wyprzesz!

Выбрано:

Jana 13: NT NPD

Выделить

Копировать