Ioan 4
4
Crist yn ymddiddan â gwraig o Samaria: y dwfr bywiol.
1Pan wybu yr#4:1 yr Arglwydd A B C L Brnd. ond Ti.; yr Iesu א D. Gadewir allan hefyd nag yn A B L G, ond y mae yn anhawdd gwybod pa fodd y gellir gwneuthur synwyr heb y gair. Barna Hort fod y Testyn wedi ei lygru. Arglwydd gan hyny glywed o'r Phariseaid fod yr Iesu yn gwneuthur ac yn bedyddio mwy o ddysgyblion nag Ioan#4:1 Neu, … glywed o'r Phariseaid, Y mae yr Iesu yn gwneuthur, &c. Ni chyfeiria Ioan o gwbl at Saduceaid., 2(ac eto yr Iesu ei hun ni fedyddiasai, ond ei Ddysgyblion a wnaethent), 3efe a adawodd Judea, ac a aeth ymaith drachefn#4:3 drachefn א C D L Ti. Tr. Al. i Galilea. 4Ac yr oedd yn rhaid iddo fyned drwy Samaria. 5Y mae efe yn dyfod gan hyny i ddinas#4:5 Weithiau yn gyfystyr a thref neu bentref, megys Capernaum, &c. yn Samaria, a elwir Sychar#4:5 Yn ol rhai, yr un a Sichem. neu y Nablous presenol; yn ol eraill, yr un ag Askar, tua dwy filltir o Nablous. Ystyr Sychar yw tref feddw (Es 28:1) neu gelwyddog (Hab 2:18)., ger llaw y darn o dir#4:5 Heb. Shechem, rhan, cyfran. a roddodd Jacob i Joseph ei fab#Gen 48:22. 6Ac yno yr oedd ffynon#4:6 pêgê, tarddell, ffynon a gyflenwir gan darddell, yr hon sydd fel rheol ar y gwyneb; phrear yw ffynon yr hon a gloddir neu sydd ddofn; saif hefyd am ddyfrgyst. Defnyddia Ioan yr olaf yn adn 11, 12. Jacob. Yr Iesu gan hyny, wedi diffygio gan y daith, a eisteddodd fel#4:6 Llyth.: felly; yn flinedig, heb rag‐feddwl, fel yr oedd, efe a eisteddodd. yr oedd wrth#4:6 Llyth.: ar. y ffynon: ynghylch y chweched#4:6 Yn ol y cyfrifiad Rhufeinig, chwech yn yr hwyr (gwel Westcott ar Ioan 19), yn ol yr un Iuddewig, canol dydd. awr oedd hi. 7Y mae yn dyfod wraig#4:7 Dywed traddodiad mai ei henw oedd Photina. o Samaria#4:7 Sef talaeth neu diriogaeth Samaria, ac nid y Ddinas. i dynu dwfr. Y mae yr Iesu yn dywedyd wrthi, Dyro i mi i yfed. 8Canys ei Ddysgyblion ef oeddynt wedi myned ymaith i'r Ddinas i brynu bwyd. 9Gan hyny y dywed y wraig, y Samariad, wrtho ef, Pa fodd yr ydwyt ti, a thi yn Iuddew, yn ceisio genyf fi beth i yfed, a myfi yn wraig o Samaria#4:9 Llyth.: yn wraig, Samariad.? Oblegyd#4:9 Gad. א D, rhai hen gyf. Lladinaidd, Ti. Os yw yr ymadrodd yn bur, y mae yn esboniad o eiddo yr Efengylwr. nid yw Iuddewon yn ymgyfeillachu#4:9 Llyth.: cyd‐ddefnyddio, yna, ymgyfathrachu, bod yn gyfeillgar. â Samariaid#4:9 Gweler ddechreuad yr elyniaeth yn 2 Br 17; a'r adnewyddiad o honi, Ezra 4; Neh 6 pan y dychwelodd yr Iuddewon o'r Gaethglud.. 10Yr Iesu a atebodd ac a ddywedodd wrthi, Ped adwaenasit ti rodd#4:10 dôrea, (yma yn unig yn yr Efengylau) rhodd anrhydeddus, neu werthfawr. Duw, a phwy yw yr hwn sydd yn dywedyd wrthyt, Dyro i mi i yfed; tydi a ofynasit iddo ef, ac efe a roddasai i ti ddwfr bywiol. 11Y wraig a ddywed wrtho, Syr#4:11 Llyth.: Arglwydd., nid oes genyt lestr#4:11 Gr. antlêma, y llestr o groen, genau yr hwn a gedwid yn agored gan brenau croes, a'r hwn a ollyngid i lawr gan raff o flew geifr. i dynu dwfr, a'r ffynon sydd ddofn: o ba le gan hyny y mae i ti y dwfr bywiol? 12Ai mwy wyt ti na'n Tâd#4:12 Mynai y Samariaid eu bod yn ddisgynyddion o Joseph trwy Ephraim a Manasseh. Jacob, yr hwn a roddodd i ni y ffynon, ac efe ei hun a yfodd o honi, a'i feibion, a'i anifeiliaid#4:12 Gr. thremmata (yma yn unig yn y T. N.), yr hyn a borthir, yna anifeiliaid dof, megys ychain, defaid, &c. Cynwysa y gair hefyd y caeth‐weision, a lled debyg y golygir hwy yn ogystal â'r anifeiliaid yma.? 13Iesu a atebodd ac a ddywedodd wrthi, Pob un ag sydd yn yfed o'r dwfr hwn, efe a sycheda drachefn: 14ond pwy bynag a yfo o'r dwfr a roddwyf fi iddo, ni sycheda yn sicr yn dragywydd; eithr y dwfr a roddwyf iddo a ddaw ynddo yn ffynon#4:14 pêgê eto, tarddfa, ffynonell. o ddwfr yn tarddu#4:14 Llyth.: am greaduriaid byw, llamu, neidio i fyny, yna, ffrydio i fyny. i fyny i fywyd tragywyddol.
Gwir addoliad.
15Y mae y wraig yn dywedyd wrtho, Syr#4:15 Llyth.: Arglwydd., dyro i mi y dwfr hwn, fel na sychedwyf, ac na#4:15 na ddelwyf yr holl ffordd [dierchômai, llyth.: dyfod drwy, neu yn groes o'i chartref i'r ffynon] א B Ti. Al. WH. Diw.: na ddelwyf A C D Tr. ddelwyf yr holl ffordd yma i dynu dwfr. 16Dywed yr Iesu wrthi, Dos ymaith, galw dy wr, a thyred yma. 17Y wraig a atebodd ac a ddywedodd, Nid oes genyf wr. Dywed yr Iesu wrthi, Da#4:17 Kalôs, yn wych, yn briodol, yn fedrus, deheuig. y dywedaist, Nid oes genyf wr: 18canys pump o wŷr a fu i ti; a'r hwn sydd genyt yr awrhon, nid yw wr i ti: hyn wyt wedi ei ddywedyd yn wirionedd#4:18 Llyth.: yn beth gwir.. 19Dywed y wraig wrtho, Syr#4:19 Llyth.: Arglwydd., yr wyf yn canfod#4:19 theôreô a ddynoda ganfyddiad graddol drwy sylwadaeth a myfyrdod, ac nid gwelediad uniongyrchol. mai proffwyd wyt ti. 20Ein Tadau a addolasant yn y Mynydd#4:20 Gerizim. Yma, yn ol traddodiad y Samariaid, y cyfarfu Abraham â Melchisedec, ac yr offrymodd Isaac. Adeiladwyd y deml ar Fynydd Gerizim tua 400 C.C. a dinystriwyd hi gan John Hyrcanus 130 C.C. hwn#Gen 12:6, 7; 23:18–20; ac yr ydych chwi yn dywedyd mai yn Jerusalem y mae y man lle y mae yn rhaid addoli#Deut 12:4–14. 21Dywed yr Iesu wrthi, Cred#4:21 Felly א B C L Brnd. O Wraig, cred fi A D.#4:21 pisteue yw y gwreiddiol, ac a ddynoda weithred ddechreuol ffydd, yr hon sydd i gynyddu a chryfhâu. Dynoda pisteuson (aorist), weithred unigol a pherffaith ffydd, fel ffydd achubol (Act 16:31). fi, O wraig, Y mae awr yn dyfod, pryd nad addoloch y Tâd, nac yn y Mynydd hwn nac yn Jerusalem. 22Chwychwi ydych yn addoli y peth ni wyddoch#2 Br 17:24–41: ninau ydym yn addoli y peth a wyddom; canys yr Iachawdwriaeth sydd o'r Iuddewon#Es 59:16–20. 23Ond y mae awr yn dyfod, ac yn awr y mae hi, pan yr addolo yr addolwyr gwirioneddol#4:23 alêthinos, gwirioneddol, sylweddol, fel yn wrthgyferbyniol i'r ffugiol a'r gau. y Tâd#4:23 Y mae y teitl hwn, Y Tâd, yn nodweddiadol o Efengyl Ioan. mewn yspryd a gwirionedd#4:23 Yr oedd Iuddewiaeth yn addoliad y llythyren: yr oedd Samaritaniaeth yn addoliad y rhanol, yr hwn yn fynych sydd anwir a chelwyddog. Felly, y mae y frawddeg hon yn cyfarfod â gwendid y ddwy grefydd.: canys y mae y Tâd yn wir yn ceisio y cyfryw fel ei addolwyr ef. 24Yspryd#4:24 Pwysleisia y frawddeg ei natur, ac nid ei bersonolrwydd (God is Spirit). yw Duw: a rhaid i'r rhai a'i haddolant ef addoli mewn yspryd a gwirionedd.
Crist yn cyfaddef ei Fessiayddiaeth.
25Dywed y wraig wrtho, Mi a wn fod y Messia#4:25 Yr Hebraeg am Grist. Galwai y Samariaid y Messia, Hushab, y Dychwelydd. Sylfaenent eu gobaith ar ranau o'r Pentateuch, megys, Gen 3:15; 49:10; Num 24:17; Deut 18:15. yn dyfod (yr hwn a elwir Crist): pan ddelo hwnw, efe a hysbysa i ni bob peth. 26Dywed yr Iesu wrthi, Myfi, yr hwn wyf yn ymddiddan â thi, yw efe.
27Ac ar hyn y daeth ei Ddysgyblion ef; ac yr oeddynt yn rhyfeddu ei fod ef yn ymddiddan â gwraig#4:27 “Na fydded i wr ymddiddan â gwraig ar yr heol, na, â'i wraig ei hun;” gorchymyn y Rabbiniaid.; ac eto ni ddywedodd neb, Beth a geisi? neu, Paham yr ydwyt yn ymddiddan â hi? 28Gan hyny y wraig a adawodd ei dwfr-lestr, ac a aeth ymaith i'r Ddinas, ac y mae yn dywedyd wrth y dynion, 29Deuwch, gwelwch ddyn, yr hwn a ddywedodd i mi yr oll, pa bethau bynag a wnaethum. A all hwn fod y Crist#4:29 Y mae y Groeg mêti fel y Lladin numquid yn dysgwyl yr ateb i fod yn nacaol. Er ei bod yn gobeithio, eto yr oedd darganfyddiad y Messia yn yr Iuddew hwn bron yn ormod i'w gobaith a'i chrediniaeth.? 30A hwy a aethant allan o'r Ddinas, ac yr oeddynt yn dyfod ato ef.
Bwyd Crist a gwaith y Dysgyblion.
31Yn y cyfamser yr oedd ei Ddysgyblion yn ceisio ganddo, gan ddywedyd, Rabbi, bwyta. 32Ac efe a ddywedodd wrthynt, Y mae genyf fi fwyd i'w fwyta nad ydych chwi yn ei adnabod. 33Am hyny yr oedd y Dysgyblion yn dywedyd wrth eu gilydd, A ddygodd neb iddo beth i'w fwyta? 34Dywed yr Iesu wrthynt, Fy mwyd i yw fel y gwnelwyf ewyllys yr hwn a'm danfonodd, a gorphen#4:34 teleioô, dwyn i ben, cwblhâu, perffeithio, dwyn i berffaith derfyniad. Hoff‐air Ioan ac Awdwr yr Epistol at yr Hebreaid. ei waith ef. 35Onid ydych chwi yn dywedyd, Y mae eto bedwar mis, ac y mae y Cynhauaf yn dyfod? Wele, yr ydwyf fi yn dywedyd wrthych, Dyrchefwch eich llygaid, a syllwch ar y meusydd eu bod yn wynion i'r Cynhauaf. 36Yn#4:36 Ac A. Gad. א B C D L Brnd. Cysyllter êdê, weithian, eisioes, â'r adnod hon, fel yn y Testyn, ac fel y gwna Ti. WH. barod y mae yr hwn sydd yn medi yn derbyn cyflog, ac yn casglu ffrwyth i fywyd tragywyddol; fel y byddo i'r hwn sydd yn hau, a'r hwn sydd yn medi, lawenychu ynghyd#4:36 Hyny yw, ar yr un pryd.. 37Canys yn hyn y mae y dywediad yn wir#4:37 Alêthinos, sylweddol: “Canys yn y Cynhauaf ysprydol hwn y mae y dywediad cyffredin yn cael ei sylweddoli.”, Arall yw yr hwn sydd yn hau, ac arall yw yr hwn sydd yn medi. 38Myfi a'ch danfonais chwi i fedi yr hyn nid ydych wedi llafurio#4:38 Kopiaô, llafurio, trafferthu, ymboeni, gweithio nes diffygio. arno: eraill#4:38 Pawb a barotoisant y ffordd i Grist, ac yn enwedig efe ei hun. Gweler Jos 24:13. sydd wedi llafurio, a chwychwi sydd wedi myned i mewn i'w llafur hwynt.
Ffydd y Samariaid.
39Ac o'r Ddinas hono llawer o'r Samariaid a gredasant ynddo o yherwydd gair y wraig, yr hon a dystiolaethodd, Efe a ddywedodd i mi yr holl bethau a wnaethum. 40Gan hyny pan ddaeth y Samariaid ato ef, yr oeddynt yn atolygu iddo aros#4:40 Golyga yr amser anmhenodol (aorist)eu bod yn dymuno arno i wneyd ei gartref parhaus yn eu plith. gyd â hwynt: ac efe a arosodd yno ddeuddydd. 41A mwy o lawer a gredasant o herwydd ei air ei hun: 42a dywedasant wrth y wraig, Hwyach nid ydym yn credu o herwydd dy ymddiddan#4:42 dy dystiolaeth א D. di; canys yr ydym ni ein hunain wedi ei glywed ef, ac yr ydym yn gwybod mai
Hwn yn wir yw IACHAWDWR#4:42 Felly א B C Brnd.; Iachawdwr y byd, y Crist A D L. Y BYD.
Iachâd mab y swyddog breninol.
43Ac ar ol y ddeuddydd, efe a aeth allan oddi yno#4:43 ac a aeth ymaith A Δ. Gad. א B C D Brnd. i Galilea. 44Canys yr Iesu ei hun a dystiolaethodd, Nid yw proffwyd yn cael anrhydedd yn ei dâd‐wlad#4:44 Gwahanol farnau: (1) Galilea Isaf; (2) Nazareth: (3) Galilea yn gyffredinol; (4) Judea. Yr olaf fel tàd‐wlad Crist, ac yn ol y cyd‐destyn yma, yw y mwyaf tebygol. Gweler 7:42. ei hun#Mat 13:57.. 45Pan ddaeth efe gan hyny i Galilea, y Galileaid a'i croesawasant ef, gan eu bod wedi gweled yr oll, pa#4:45 pa bethau bynag [hosa] A B C L Brnd., y rhai א D. bethau bynag a wnaeth efe yn Jerusalem ar#4:45 Llyth.: yn. yr Wyl: canys hwythau hefyd a ddaethant i'r Wyl. 46Efe#4:46 Iesu A Δ. Gad. א B C D L Brnd. a ddaeth gan hyny drachefn i'r Cana yn Galilea, lle y gwnaeth efe y dwfr yn win. Ac yr oedd rhyw swyddog breninol#4:46 Basilikos, un breninol, h.y. swyddog gwladol neu filwrol, yn perthyn i Lys y Brenin, sef Herod Antipas, yr hwn a elwid yn Frenin, er nad oedd ond Tetrarch (Mat 14:9). Defnyddia Josephus Basilikos am unrhyw berson a wasanaethai yn y Llys. Rhai a farnant mai Chuza (Luc 8:3), eraill mai Manaen (Act 13:1) oedd hwn., yr hwn yr oedd ei fab yn glaf yn Capernaum. 47Pan glybu hwn ddyfod o'r Iesu o Judea i Galilea, efe a aeth ymaith ato ef, ac yr oedd yn atolygu iddo ddyfod i waered#4:47 Yr oedd Capernaum yn gorwedd yn iselach mewn ystyr daearyddol nag ucheldiroedd Cana. Yr oedd y ffordd yn ugain milltir., a iachâu ei fab ef: canys yr oedd efe yn mron marw. 48Yr Iesu gan hyny a ddywedodd wrtho, Oni welwch arwyddion a rhyfeddodau#4:48 Ni ddefnyddir rhyfeddodau wrtho ei hun yn y T. N., ni chredwch o gwbl. 49Dywed y swyddog breninol wrtho, Arglwydd, tyred i waered cyn marw fy mhlentyn bychan. 50Dywed yr Iesu wrtho, Dos dy ffordd: Y mae dy fab yn fyw. Y gwr a gredodd y gair yr hwn a ddywedodd yr Iesu wrtho, ac a aeth i'w ffordd. 51Ac fel yr oedd efe weithian yn myned i waered, ei weision a gyfarfuant âg ef, ac#4:51 ac a fynegasant א A C D [Al.] [Tr.] [Ti.]. Gad. B L WH. a fynegasant, gan ddywedyd fod ei#4:51 ei blentyn א A B C Brnd.; dy fab D L. “Y mae dy fab yn fyw.” blentyn yn fyw. 52Efe gan hyny a ymofynodd â hwynt yr awr yn yr hon y cafodd dro er gwell#4:52 Gr. kompsoteron eschen, y cafodd fod yn well, yn esmwythach. Daw yr ansoddair o komeô, cymmeryd gofal, gweini ar, yna, trwsio. Felly golyga yr ymadrodd bron yr un peth a'n heiddo ni: Y mae yn dyfod yn mlaen yn wych, yn gwneyd yn rhagorol, yn gwella yn bert, &c. Yma yn unig yn y T.N.. Hwythau gan hyny a ddywedasant wrtho, Doe, yn ystod y seithfed awr, y gadawodd y dwymyn ef. 53Yna y gwybu y tâd mai yn yr awr hono yn yr hon y dywedodd yr Iesu wrtho, Y mae dy fab yn fyw: ac efe ei hun a gredodd, a'i holl deulu. 54A hwn drachefn, yr ail arwydd, a wnaeth yr Iesu, wedi dyfod o Judea i Galilea.
Nke Ahọpụtara Ugbu A:
Ioan 4: CTE
Mee ka ọ bụrụ isi
Kesaa
Mapịa
Ịchọrọ ka echekwaara gị ihe ndị gasị ị mere ka ha pụta ìhè ná ngwaọrụ gị niile? Debanye aha gị ma ọ bụ mee mbanye
Cyfieithiad Newydd o'r Testament Newydd gyda Nodiadau gan Dr William Edwards. Cyhoeddwyd mewn 4 cyfrol 1894-1915.