2 MACABEOS 4
4
Onías cu t'aan yéetel ajaw
1Simón le máax dzo'oc u yáax úuchul tzicbal tu yo'olal, tumen tu cúulpachcuntaj u caajal, tu bisaj tuutus t'aano'ob tu yo'olal u ayikalil kulnaj, bey xan kaakas tzicbal tu yo'olal Onías tumen táan u ya'alic leti' bin beet loob ti' Eliodoro, yéetel bin tu sen beetaj kaas ti'. 2Ma' tu ch'a'aj sajaquil u ya'alic u aj p'eec u meyajil caaj ti' Onías, le máax u aj sen utzil caaj, cu canantic u yéet caajalo'ob yéetel u p'eec u p'a'atal u ya'almaj t'aano'ob Yuum Ku. 3Le kuuxilo' sen nojochchaji, bey túuno' jun túul u t'u'ul paach Simone' tu quíimsaj dze'edzec máaco'ob. 4Bey tumen tu tucultaj Onías kaas u bin le kuuxil, yéetel tu yilaj táan u que'etel u beeta'al u kasa'anil Simón tumen Apolonio u paal Menesteo u náacomil u aj ba'atelil Celesiria yéetel Feniciae', 5j bin t'aan tu yéetel ajaw, ma' u ti'al u taquic u pool u yéet caajalo'obi', táan u caxtic u bin utzil ti' tuláacal le caajo', 6tumen táan u yilic ma' bíin páatac u caxtic u jéedzel le caaj yéetel u xu'ulul u chocol poolil Simón wa ma' tu yoquescubáa ajawi'.
Antíoco Cuarto Epífanes: cu yoquesic ma' ocsaj óol cuxtalil Israel
(1 Mac 1.10-15)
7Le ca j quíim Seleucoe', Antíoco tu jeelintaj, le máax kaj óola'an Epífanes u kaaba'. Bey túuno' Jasón, u sucu'un Oníase', tu manaj yéetel taakin u beeticubáa u noojoch aj kiino'ob; 8le ca j bin tzicbal tu yéetel ajawe', tu zéeb chi'itaj u dzáic ochocientos ochenta kilos plata u ti'al u bo'olil páatan, yéetel u láak dos mil seiscientos cuarenta kilos u tip'a'anil. 9Bey xan tu ya'alaj u bo'otic nadza'an ti' cinco mil kilos plata, wa cu cha'abal u je'ic tu kabil, u cúuchil tu'ux cu ca'ansa'al yúuchul báaxal bey xan tu'ux cu yúuchul báaxal je'el bix u beetic le griego'obo', bey xan ca dza'abac ti' Jerusalén u kaaba'intico'ob u aj cajnáalilo'ob Antioquía. 10Ajawe' tu dzáa ti' le ba'ax tu káatajo', likbal le kiin tu ch'a'a jo'oltaj Jasón le meyajo', tu beetaj u cuxtal u yéet caajalo'ob je'el bix u cuxtal le griego'obo'. 11Tu dzaj jun tzéelil le tziiquilo'ob dza'an ti' le judíob yéetel utzul óol tu yo'olal bey tu káat óoltaj ca'ach Juan, u taata Eupólemo. Le Eupólemo' leti' le túuxta'ab u beet kax t'aan bey xan jéedzel t'aan yéetel le romanoilo'ob. Jasone' tu wet'aj le ba'axo'ob suuc u beeta'alo'ob je'el bix u ya'alic a'almaj t'aane' ca tu yocsaj ba'axo'ob ma' uzt tu táan a'almaj t'aani'. 12Tu séebcuntaj u beetic u líiksa'al jun p'éel u najil u ca'anbesa'al báaxal tu jo'ol caaj, ca tu beetaj u bino'ob báaxale' le xi'ipalo'ob asab mu'uka'ano'obo'. 13U asab ya'abil u kasa'anil le ma' ocsaj óol tuutus noojoch aj kiin Jasono' tu beetaj u yúuchul cuxtal tuláacal tu'ux je'el bix u cuxtal le griego'obo' bey xan tu beetaj u taactal u beeta'al le ba'ax cu beetic le táanxel lu'umilo'obo'. 14Beyo', le aj kiino'obo' jo'op' u kéex óoltico'ob u meeyjul u multuunil kultaj, leti'ob xane' jo'op' u cúulpachcuntico'ob kulnaj, yéetel jo'op' u p'atico'ob u kubico'ob quíimsbil ba'alche'ob, chéen p'éel u juum le chíiculalo', cu lacchajal u yáalcabo'ob u yáanto'ob le aj ba'atelo'ob cu canico'ob le ba'ax wet'a'an tumen a'almaj t'aan. 15Cu jach manba'alcuntico'ob u kaaba' u caajalo'ob u ti'al u nojbe'eniltico'ob u tziiquil le griego'obo'. 16Ba'ale' le o'olal tu yilajuba'ob ich yajil: le máaxo'ob tu t'u'ulpachtajo'ob bey xan tu queto'ob ba'axo'ob cu beetico'obo', suunaj aj p'eeco'ob yéetel aj jaadzo'ob. 17Tumen u cúulpachcunajil quili'ich a'almaj t'aano'obe' ma' tu p'áatal x ma' jaadzilo'ob, je'el bix u ye'esic le tzicbal cu taalo'.
18Le ca j kiinbesa'ab tu caajil Tiro tu táan ajaw, le báaxalo'ob cu beeta'al tu jujun can p'éel ja'abo', 19le kaakas Jasono' tu túuxtaj dze'edzec máaxo'ob tu kaaba' u caajil Jerusalén, táan u ya'alic u cajnáalilo'ob Antioquía, u ti'al u cha'anto'ob le báaxalo'obo', ca tu dzaj trecientos u taakinil plata ti'ob u ti'al u kubico'ob quíimsbil ba'alche'ob ti' ku Hércules; ba'ale' leti'ob tu baatzilo'obe' tu tucultajo'ob ma' unaj u dzáico'ob le taakin u ti'al le quíimsbil ba'alche'obo', ba'ale' je'el u meyaj ti'ob u ti'al u yaanal ba'ale'. 20Beyo' le taakin tu jóokesaj Jasón u ti'al le quíimsbil ba'alche' tu kaaba' Hérculese', beeta'ab u meyaj u ti'al u nu'ucbesa'al cheemo'ob u ti'al báab ja'.
21Le ca j bin Apolonio, u paal Menesteo Egipto tumen túuxta'ab u ti'al u yil u culquinta'al tu jalach káanche' ajaw Filométor, Antíocoe' tu yojéeltaj jela'an u tuucul Filométor ti' u tuucul leti', le o'olale' tu nu'ucbesajubáa u ti'al u cananticubáa. Le o'olale' j bin tu caajil Jope, cu dzo'ocole' j luk te'elo' ca j bin Jerusalén. 22Jasón yéetel le caajo' tu beetajo'ob jun p'éel nojoch kaam ti', yéetel taj che'ob bey xan tu tziiquil t'antajo'ob. Cu dzo'ocole' Antíocoe' je'el yéetel u aj ba'atelo'ob tu lu'umil Fenicia.
Menelaoe' cu beeticubáa u noojoch aj kiino'ob
23Cu dzo'ocol u máan óox p'éel ja'abe', Jasone' tu túuxtaj Menelao, u sucu'un Simón le dzo'oc u yáax a'ala'al u kaaba'o', u ti'al u bis le taakin séeb chi'itaj ti' ajawo' yéetel u ti'al u tzicbalt ba'axo'ob kabéeto'ob u séeb beeta'al. 24Ba'ale' Menelao, le ca j bin tu táan ajawe', lúub utzil ti' ajaw tu beetajubáa bey jach nojoch ba'ale', tu ya'alaj u dzáic tip'a'anil nueve mil novecientos kilos plata ti' le u ya'almaj Jasono', beyo' páatchaj u beetic u dza'abal ti' u beeticubáa u noojoch aj kiino'ob. 25Tu séeblaquil úuchic u kamic tu kab ajaw le páajtalilo', j suunaji; ba'ale' ma' chica'an wa yaan u na'atil u noojoch aj kiino'ob ti' leti', ba'ale' bey jun túul dzu'uy loolob máaque', bey je'el bix u p'u'ujul káaxil ba'alche'e'. 26Bey túuno', Jasón, le máax tu tocaj u meyaj u sucu'une', dzo'oc u to'ocol u meyaj tumen u láak máac, yanchaj u púudzul tu lu'umil Amón.
27Ba'ale' Menelaoe', le ca j dzo'oc u kamic le meyajo' ma' tu dzajubáa u bo'ot ti' ajaw le ba'ax tu ya'alajo', 28quex tumen táan u babal tzaabal ti' tumen Sócrates, u náacomil le caaj máax ti' cu bo'ota'al páatano'obo'. Le o'olale' tu ca'a túulalo'ob j t'a'ano'ob tumen ajaw. 29Menelao túune' tu p'ataj tu cúuchil u meyaje', Lisímaco u sucu'un u ti'al u beet u noojoch aj kiino'ob, Sócratese' tu p'ataj Crates u jeelint leti', lelo' u náacomil u aj ba'atelilo'ob Chipre.
Cu quíimsa'al Onías
30Ca'aliquil táan u yúuchul lela', u cajnáalilo'ob Tarso yéetel Malose' j lik óolnajo'ob, tumen u caajalo'obe' dzo'oc ca'ach u siibil ti' Antióquida u x keech ajaw. 31Ajawe' séeba'an binic u pa'a le lik óolalo', ca tu p'ataj Antíoco tu cúuchil, tumen leti' ca'ach jun túul ti' le nucuch máaco'ob.
32Bey tumen tu tucultaj Menelao láaj naayal u yóol tuláacal máaque' tu yocoltaj dze'edzec u ba'alilo'ob kulnaj oro u caajo'ob; dze'edzeque' tu síaj ti' Andrónico, u láako'obe' tu conaj Tiro yéetel ti' u nadza'an caajilo'ob. 33Le ca j tzicbalta'ab le ba'al je'el ti' Onías tumen máaxo'ob ma' tu tuuso'obe', leti'e' j bin Dafne naadz ti' Antioquía, ti' jun p'éel cúuchil ma' tu páajtal u beeta'al mix ba'al ti', te'elo' tu keyaj Menelao tu yo'olal ba'ax tu beetaj. 34Menelao, túune', tu nadzajubáa ta'acunbáil ti' Andrónicoe', ca jo'op' u ya'alic kabéet u quíimsa'al Onías. Andrónicoe' j bin ti' le cúuchil tu'ux yaan Onías, ca tu dzaj u kab ti'e' ca tu tutus a'alaj ma' bíin u beet mix ba'al ti'. Oníase' ma' u káat ca'ach u táan óol ti', ba'ale' tu cha'aj u tu'usule' ca jóok ti' le cúuchil tu'ux ma' tu páajtal u beeta'al mix ba'al ti'o'. Tu séeblaquile' Andrónicoe' tu quíimsaj x ma' sajaquil.
35Tu yo'olal le ba'ax úucha', ma' chéen le judíobo', ba'ale' ya'ab u láak múuch' caajo'ob j kuuxchajo'ob tu yo'olal quíimsa'abic máax mina'an u si'ipil. 36Le ca j suunaj ajaw tu caajil Ciciliae', u judíolo'ob le caajo' j bino'ob j t'aan tu yéetel u ti'al ca u ya'alo'ob ti' dzo'oc u quíimsa'al Onías; tac le griego'ob ma' utz tu yilajilo'ob le quiimsaj wíiniquilo'. 37Antíoco, sen yajchaj tu yóol le ba'ax úucho', okolnaj le ca tu ka'ajsaj bix sen yanil u na'at le máax dzo'oc u quíimilo'. 38Bey tumen sen p'u'ujo', tu séeblaquile' tu tocaj ti' Andrónico le nook ch'ooj chac u ca'aj, tu jataj u búuco'ob, cu dzo'ocole' tu beetaj u xíimbalcunsa'al ti' tuláacal le caaj tac u bisa'al le tu'ux tu quíimsaj Onías x ma' si'ipilil, te'elo' ti' tu tzelaj ti' bej le quíimsaj wíinico'. Beyo' Yuumtzile' tu dzaj ti' le jaadz cu najmatic.
Menelaoe', cu cha'ic yocolta'al quili'ich baalo'ob
39Yéetel u yáantaj Menelaoe', Lisímacoe' tu yocoltaj tu caajil Jerusalén ya'abcach quili'ich ba'alo'ob. Le ca j ojéelta'ab tumen le caajo', j líiko'ob tu yóokol Lisímaco; ba'ale' u ti'al le je'elo' ya'abcach ba'alo'ob oro u ca'ajo'ob dzo'oc u sa'atal. 40Le ca tu yilaj dzo'oc u cáajal u líikil u yóolo'ob le máaxo'ob kuuxtaco'obo', tu nu'ucbesaj bey tres mil j xiibo'ob u ti'al j ba'atele', ca tu cáajbesaj jun p'éel jaadz ti' le caaj tu yáanal u kab jun túul máac cu kaaba'intic Auranos, lela' ch'ija'an yéetel sen keechel u tuucul. 41Le ca tu yilaj le caaj táan u pulicubáa Lisímaco tu yóokolo'obo', dze'edzeque' tu machajo'ob tuunich, u láako'obe' tu machajo'ob che', yaan xanee' tu machajo'ob le ta'anil káak yaan j lu'umo', bey ichil sat óolile' jo'op' u pulico'ob yóokol u aj ba'atelo'ob Lisímaco'. 42Beyo' ya'ab ti' leti'obe' j loobilta'abo'ob, yaan j quíimsa'abo'obi', yéetel láaj beeta'ab u púudzul u yalab; Lisímacoe' quíimsa'ab tu tzéel u ayikalil kulnaj.
43Tu yo'olal le ba'axo'ob úucha' jo'op' u p'is óolta'al Menelao. 44Le ca j bin ajaw tu caajil Tiroe', óox túul máaco'ob túuxta'abo'ob tumen u nuuquil u caajal le judíobo', tu tacajo'ob u pool Menelao tu táan ajaw. 45Menelao, le ca tu yilaj kaas yanile', tu ya'alaj u dzáic taakin ti' Tolomeo, u paal Dorimeno, u ti'al ca dzabac utzil tu táan ajaw. 46Bey túuno' Tolomeoe', tu bisaj ajaw ti' jun p'éel galería tumen táan u ya'alic kabéet bin u ch'a'ic u yóole', ca tu beetaj u kexpajal u tuucul. 47Bey túuno' ajawe', tu tzelaj tuláacal le tac poolo'ob tu yóokol Menelao' le máax beet le ba'axo'ob kaaso'obo', ca tu xot kintaj quíimsbil le óotzil máaco'ob tac poolnajo'obo', tac le káaxil wíinico'obo' dzo'oc ca'ach u ya'alic mina'an u si'ipilo'obe'. 48Leti'ob tu yóoltajo'ob ca'ach u yáanto'ob le caaj yéetel u cajnáalilo'obo' bey xan tu yo'olal u nu'uculo'ob kultaje', tu mukyajtajo'ob xot kiin. 49Le o'olale' dze'edzec u cajnáalilo'ob Tiroe', kuuxchajo'ob tu yo'olal le loobilo', tu bo'otajo'ob chéen tu juunal yóolo'ob u mu'uculo'ob. 50Menelaoe', j p'áat tu cúuchil u meyaj chéen tu yo'olal máaxo'ob cu dzíiboltico'ob ayikalil, leti'e' j kuch u beet u asab nojochil u a p'eec u yéet caajalo'ob.
Currently Selected:
2 MACABEOS 4: MAYADC
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Biblia Maya de Yucatán © Sociedades Bíblicas Unidas, 1992.