Lukə 11

Liɛwoo yii vilɛn ŋąąi Yálá hvɛli mɛ̨nį ɓa

(Matie 6.9-13; 7.7-11)

1Hvóló ta, Jesus ə kɛi Yálá hvɛli kɛɛnąą ta, nwɔ kalan nɛai dɔ̨nɔ̨ yɛ mą: «Ną́mu, Yálá hvɛli pələ lɛ kuɔ yɛ pələi Ɉaan ə nwɔ kalan nɛai mąąkwɛli la.»

2Jesus yɛ diɛ: «Kaa kɛi Yálá hvɛli ka kɛ mą:

«‹Ku Nąn yɛ́i ə́ kaa yələi,

ku kaa bɔ nuą di ə́ kɔ́lɔn a Yálá hvulú,

ə́ wɔ tɔɔlaa ə pa.

3Kɔ̨nɔ̨n yii bɛliɛ kuɔ a hvóló kəlee yili tɛɛ ku pɔ.

4Ku mąąhvaalɛɛ mɛ̨nį ɲɔ̨nŋąai kwa kɛ gɛi mąą mɛ̨nį ɓa.

Mąąhɔlɔɓo, nuą da mɛ̨nį ɲɔ̨n gɛ a kuɔ, kwa di mąąhvaalɛɛ.

Hvó hvaa mą ɓilihi hvo ku ŋąąhɛɠi.›»

5Jesus ə mo nwɔ̨nɔ̨ diɛ, yɛ diɛ: «Akɛ, ka ta a li mɛlan da pɔɔli a kwiihɛ̨ą, yɛ yili ɓa: ‹Náwəi, 'gɔ́ a kɔ̨nɔ̨n. 6Mə́lan da aa kulɔ mą́ą́ aa nwɛ̨ą, hɛn da hvo ɲə́i və́ dɛɛ bɔ.› 7Akɛ gbəli hu, mɛlan tii ə lɛɛ laa ni ɲəi bɛlɛ́n ə nwoo pulu pənə yɛ mą: ‹'Nɛ́ɛ́ kpɔlɔ tii mɛ́lɛ mɛ̨i, kwaa gbɛa kɛa bɛlɛ́ laa kpulu, kwa nónnii kwaa laa kɛa. Vá pɛli múhəɠəi və́ kɔ̨nɔ̨n dɛɛ ə́ pɔ.›»

8Jesus yɛ diɛ: «A tɛ̨ą kpɔ-kpɔ gáá moi kaa, ə mą kɛ, hvo muhəɠə li, hvo mɛlan gɔ́, mɛlan naa mɛ̨nį ɓai, a muhəɠə, mąąwələən bələ ɓa mɛlan ɲəi, yii lɔpee yili mąą kpaan gaa mą, ə gəlee tɛɛ bɔ. 9Gáá moi kaa gɛ́: ka vɛli, da dɛɛ ka pɔ. Ka gwɛli, ka ɉɔlɔɓo, ka bɛlɛ́ laaləi mąą kɛlɛ, da naaɓo ka tɔwɔ. 10Mąąhɔlɔɓo, nui a hɛn vɛli, da dɛɛ bɔ. Nui a hɛn gwɛli a ɉɔlɔɓo. Da pɛlɛ laaɓo naa kɛlɛ mun dɔwɔ. 11Akɛ, ka ta non a kɔ̨nɔ̨n vɛli mą, a mɔ̨ɔ̨ kwɛni tɛɛ bɔ? Awala kɛ tii, a hɔ̨nwɔ̨lee vɛli mą, a mɔ̨ɔ̨ kaalə tɛɛ bɔ a mąąhvalin? 12Yili pulu, a kɛ mą: Tɛ́ɛ́ ɲąnįn dɛɛ bɔ́, a mɔ̨ɔ̨ ɲɔ̨n-gaalə ɓə mɔ̨ɔ̨ a dɛɛ bɔ? 13Akɛ kaa ŋɛ̨i a túwɔ́ pələ ɲɔ̨n gulɔ nuą, ka pɛli hɛn nɛlɛɛ tɛɛ ka lonnii pɔ, gu hvo mun kɛ, ka Nąn yələkɔlɔn ɉu. A Kili-Mąąhəɠɛɛ tɛɛ nuą da vɛli mą di pɔ.»

Farisiɛ̨ɠaa diɛ Jesus kaa a Beɛlzebulə nwɔ tímun

(Matie 12.22-30; Markə 3.22-27)

14Jesus ə muugbɛ ɲį́nɛ̨n da kpɛ hulɔnu ta pulu, yii kɛa ɲį́nɛ̨n tii ə həɠə ɉulɔnui pulu, ɉulɔnui tii yɛ kɛa hvaa. Nuą tii kəlee kwəi ə pili diɛ. 15Kɛlaa, nu taɠa di mo diɛ mą: «Beɛlzebulə ŋɛ̨i a ɲį́nɛ̨nŋąą nwun nąmu, ya ɓə aa ɲį́nɛ̨nŋąą kpɛ huwalawala tɛɛ bɔ.»

16Nu taɠaa di kɛ bɔ di ɉon a gbąnąlaa, di mo mą diɛ mą: «Kwɛlɛɛn mɛ̨nį ta kɛ, yii a nɛ yɛ ə́ wɔ huwalawalai a həɠə yələi.»

17Kɛlaa, Jesus ə di kwəi mɛ̨nį kɔ́lɔn, ə mo diɛ yɛ diɛ: «Tɔɔlaa lɔpee a lɔ gbɔwɔ kilii, mąą tɔɔlaai a pu, bɛlɛ́ɠaa diɛ pu di kee mɛ̨i. 18Akɛ, ɓilihi a kɛi kɔ́ pɛlɛ gbɔwɔ ɓa, nwɔɔ tɔɔlaai a lamun bələ kɛ ləi ɉu? Hvó gaai, ka káá kɛi diɛ, gáá ɲį́nɛ̨nŋąą kpɛi, mąąhɔlɔɓo, ɲį́nɛ̨n nwun nąmu Beɛlzebulə ɓə ɉuwalawala tɛɛ bɔ́. 19Akɛ, bələ ɓə gáá ɲį́nɛ̨nŋąa kpɛila, ka wɔ nuąi diɛn, gbɛɛ ɓə a huwalawala tɛɛ di pɔ diɛ ɲį́nɛ̨nŋąa kpɛ la? Ka wɔ nuą diɛ kpinį da pɛli di ka laa hɛa too yili hu. 20A tɛ̨ą leelee Yálá nwɔ huwalawala ɓə ŋą kɛ ɲį́nɛ̨nŋąa kpɛi la. Yili mukulaa ɓaa a: Yálá-taa tɔɔlaa aa pa kɛa aa həli kaa.

21«Ɓɛlɔwai huwalawala mun da a nwɔ kɔ-kɔ kwɛli hɛnŋąai həɠə ə hee la, yɛ nwɔ pɛlɛ́i mąąkpɛ, hɛn da hva kɛ ɲəi hɛn da ɓa. 22Kɛlaa, ɲeetɛɛmąąmun a pa, a kɔ́ pɛlɛ mą, ɲee ə tɛɛmą, gɔ-kɔ hɛnŋąąi kɛ gilitɔɔ mą, a gulɔ ɲəi, ɉɛnŋąą ə kɛi mąąkpɛ, da gəlee həɠə ɲəi, di ŋąąkwɛlɛ.

23«Nui kwa yaa ku hvo tɔɔ li, gɔ́yɔwɔ li. Nui hvo kpɔn ɉi mą́ą́ ku hvo mɛlaaɠaa ŋąąkpɔn, gaa di hu taɠai.»

Ɲį́nɛ̨n bənə mɛ̨nį yɛ pa ɓɛi ə həɠə laa

(Matie 12.43-45)

24«Ɓɛlɔwai ɲįnɛ̨n a həɠə la nu ta pulu, a li lɔi pun ɉu, yɛ kɛɛnąą ta kwɛli ɓɛi a vįitɔɔ laa, akɛ, a wala kɛɛnąą ta hɔlɔɓo, a mo gbɔwɔ ɓa, yɛ mą: ɓɛi ŋɛ̨i ŋį́ həɠə laai, gáá pənəi ŋą li laa. 25A pənə a pa, a gɛɛnąą tii kaa yɛ, pɛlɛ yii gaa a vowolo, mu kəlɛɛ, nąą pɛliɛ a nɛlɛɛ. 26Yili pulu, a li ə mɛlaa ɲįnɛ̨nŋąa mɛ̨ihveelɛ təli, yiiɠaa di wɔ mɛ̨nį ɲɔ̨nwɔ̨ɔ̨ di tɛɛ mą, da diɛni da pa, a gee di hvilɛn nui tii pulu. Mąą nui, ŋąąkpɛɛi nwɔ mɛ̨nį a ɲɔ̨n ə tɛɛ dɔlɔɔ ɓa.»

Nwun na nɛ̨ɛ̨ kpɔ-kpɔ

27Ɓɛlɔwai Jesus ə kpɛɛ la a nwooɠaa tii ɓoɔ, nɛ̨ɛ̨nu ta ə mo mą nu kpului tii ɲɛ̨i ɓa, yɛ mą: «Nɛ̨ɛ̨nui ə́ mąąkoo həɠə, ə ɲįnį tɔɔ ə́ la, mąą nɛ̨ɛ̨nui nwun na nɛ̨ɛ̨i.»

28Kɛlaa, Jesus ə nwoo pulu pənə yɛ mą: «Nuąi mun di nwun na nɛ̨ɛ̨, diɛ ɓaa: nuąi da Yálá laawoo mɛ̨n, diɛ bɔ mɛ̨nį kɛ.»

Jesus ə lənə kpalo mɛ̨nį kɛ mɛ̨nį ɓa

(Matie 12.38-42)

29Yii kɛa nu kpulu kɛnɛ̨ ə ŋąąkpɔn Jesus kwɛlɛ, ə mo yɛ diɛ: «Háákələi nuą hɔn ɲɔ̨nwɔ̨ɔ̨ ŋɛ̨i, di kaa bɔ Yálá ə kpalo mɛ̨nį ta lɛ diɛ. Kɛlaa, kpalo mɛ̨nį takpɛli hva pɛli kɛi, ə kulɔ Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Ɉonasə nwɛi pulu. 30Hvó gaai, bələi lɔ Ɉonasə mąą mɛ̨nį ə kɛ la Ninivə nuą diɛ a kwɛlɛɛn mɛ̨nį, bələ lɔ ɓə Nu Lon mąą mɛ̨nį kaa pai kɛi la, yiihu nuąi diɛ. 31Gitíi tee lɔwai, dɔɔ nɛ̨ɛ̨nui ŋɛ̨i həɠə kpɔ kwɛaala, ɉɛɠɛɛ pələ, a muhəɠə, da yiihu nuą, ɛlɛɛ, ə gití kala diɛ. Hvó gaai, nɛ̨ɛ̨nui tii ə həɠə kpɔ kwɛaala, yɛ pa, nwəli tɔɔi Salomɔn nwɔ kili kɛ ɲəi wooi ɓa. Ya pa, nui ka káá gaai, gɛnɛ̨i dɛɛ Salomɔn ɓa. 32Gití tee lɔwai, Ninivə nuą da di muhəɠə, di gití kala yiihu nuą diɛ. Hvó gaai, ɓɛlɔwai Ɉonasə ə Yálá laawoo laa həli la Ninivə nuą diɛ, di di túwɔ́ pələ ɲɔ̨n mąąhvalin. Ya pa, nui ka káá gaai, gɛnɛ̨i Ɉonasə ɓa.»

Nu ɲɛ̨ikɔw kaa yɛ labon

(Matie 5.15; 6.22-23)

33«Nu hva labon dɔɔ hvo ɉee kɛɛnąą loɔ ɓa, a wala kɛ tii, hvo nɔ kpɔ́lɔ́ mu, yaamun da ɉee kpəli gwɛa ɲą, əgɛ, nuąi da lɔ bɛlɛ́n, di kɛɛ pono kaa. 34Nu ɲɛ̨ikɔw kaa a kɔ́lɔ nwɔ kɛɛ pono, akɛ, mɛ̨nį ta a wala kɛ mą, nu kɔ́lɔ nąą kəlee a kɛ kɛɛ pono hu. Kɛlaa, akɛ nu ɲɛ̨ikɔw nąą ta a kɛ mą, nu kɔ́lɔ nąą kəlee a kɛ kpinį hu. 35Yili ɓa, gɛ a nɛlɛɛ, gɛɛ ponoi ŋɛ̨i gaa ə́ hu, hvo mąą pənə a kpinį. 36Akɛ, ə́ kɔ́lɔ nąą kəlee a kɛ kɛɛ pono hu, kpinį hvə nąą ta, nąą kəlee a kɛ kɛɛ pono hu yɛ bələi labon a ə́ mąą pono la.»

Jesus ə haŋą Farisiɛ̨ɠaa da ɉɛɓɛ́ kɛ nuą diɛ

(Matie 23.1-36; Markə 12.38-40)

37Ɓɛlɔwai Jesus ə kpɛɛ la a mɛ̨nįɠaa tii ɓoɔ, Farisiɛ̨ ta ə dəli kɔ̨nɔ̨n ma. Jesus lɔɔ kɛa bɛlɛ́n, ə hee diɛ di laa mį́į́. 38Farisiɛ̨ ŋɛ̨i Jesus təli gwəi ə pili mą, ɓɛlɔwai ə gaa la yɛ Jesus hvo kɛ mąą waa li yɛ bələi di wɔ tɔ́n mąą liɛwoo kaa la. 39Ną́mu ə mo kɛa mą, yɛ mą: «Kaa ŋɛ̨i a Farisiɛ̨ɠaa, bələi ka káá la, bələ ka: kpələkɔwɔ da gəgən, ka di pulu waa a nɛlɛɛ. Kɛlaa, ka hu pələ laahvɛɛ a: nwuɔ̨ da lii ɲɔ̨n gwəi laa. 40Ka hva mɛ̨nį ŋąą kaa! Nui gɔlɔ ɓa pɛli, yaa lɔ ɓə ɉu pələ pɛli. 41Yii gaa ka yəi gbələkɔwɔɠaa da gəgənŋąą hu, ka yili tɛɛ yeehowolo nuą pɔ, a kɛ tii, mɛ̨nį kəlee mąą a həɠə ka yəi.

42«Farisiɛ̨ɠaa, kpalo ɓɛlaai kaa! Ka ka hɔlɔɓo hɛn bow nąą tɛɛ Yálá pɔ, ə mą kɛ, ka yəi ɲɛa nɔ́wɠaa, da yiiɠaai ka doo nɔ́w hu, yɛ mąą kun nɛ̨ɛ̨ la. Kɛlaa, tələnmolaa da Yálá wɛli la kɛɛ, kaa yiliɠaai lɛɛ laa. Yaamun, yiliɠaa ɓə kɛ mąąnɛ̨ɛ̨i kɛ kaa gɛ, ka hva yiiɠaai tii ta lɛɛ pulu.

43«Farisiɛ̨ɠaa, kpalo ɓɛlaai kaa! Ka lɔ Yálá hvɛli pɛlɛ́ɠaa mu, tɔwɔ pələ ɓə ka gwɛli kaa hee la. Ka káá bɔ, nuą daa kɛi ka tuwɔ ɓo kpɔn ɉu, diɛ di mąą yɛɛ ka kɔ́wɔ mu, əgɛ, nuą di ka mąąwiɛ kili kɔ́lɔn. 44Kpalo ɓɛlaai kaa! Ka káá yɛ kámą yii gɔlɔn ɉɛn vo mą, yii nuą da tɛ mɛ̨i di hva gbaɠala kaa!»

45Ɉɛɓɛ́ kɛmun da ə mo Jesus ɓa, yɛ mą: «Mąąkwɛli kɛmun, ya kɛi mo tii, ku kəlee ka tii ə́ kaa kuɔ woo ɲɔ̨n moi.»

46Jesus ə nwoo pulu pənə, yɛ mą: «Kaa kpɛli mąn, a ɉɛɓɛ́ kɛ nuą kpalo ɓɛlaai kaa! Mąąhɔlɔɓo, ka tiɛ̨ laa nuą nwuɔ̨, ka hva kpɛli ka yee kpiɛ kɔ́w tɔ̨nɔ̨ lɔmu, ka hvo mu kpəŋə mąą nu yəi. 47Kpalo ɓɛlaai kaa! Mąąhɔlɔɓo, Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ nuąi ka nąnni di di paa, ka di kámą pɛli a nɛlɛɛ! 48Ka nąnni túwɔ́ pələ ɲɔ̨nŋąą tii, ka káá nɛi, kaa kpinįi kaa ɓo nwɔ̨nɔ̨ a gɛla. Mąąhɔlɔɓo, ka nąnni di Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ nuą paa, ɛlɛɛ, kaa di kámąɠaa pɛli a nɛlɛɛ! 49Yili ɓə gaa mą, Yálá ŋɛ̨i mɛ̨nį kəlee kɔ́lɔn, gaa moi ka mąą mɛ̨nį hu, yɛ diɛ: ‹Gáá pai gwəi mɛ̨nį hukulɔ nuą, da nwɔ́ tínuą tɔɔi ka pɔ, di kaa pai daɠaa paai diɛ daɠaa ɓɛlɛkpɛɛ diɛ.› 50Yili mąą mɛ̨nį ɓa, Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ nuąi kpɔ wɔlɔ daa di paa, ə həɠə yɛnɛ̨ɛ̨ pɛli hvóló ɓa, ə həli la yiihu ɓa. Háákələi nuą ɓə di ɲąmą wulu kaa di nwuɔ̨. 51Ə həɠə Abɛlə ɓa, ə həli la Zakari ɓa, yai di baa Yálá hee pɛlɛ́ mu, ɉaláá kulɔi da gɛɛnąą mąąhəɠɛɛ di lɔwai. A tɛ̨ą kpɔ-kpɔ gáá moi kaa, gəlee wulu kaa lɛɛi háákələi nuą nwuɔ̨.

52«Kpalo ɓɛlaai kaa! Ɉɛɓɛ́ kɛ nuą! Mąąhɔlɔɓo, kaa kpɛ̨ąn Yálá liiɓa kɔ́lɔn bələ hu, kaa kpinįi ka hvo lɔi, ɛlɛɛ, nuą nwɔ̨nɔ̨ nąą wɛli kaa diɛ, kaa kpɛ̨ąn di tɔwɔ, ka hvo di lɛɛi laa di hvo lɔ.»

53Ɓɛlɔwai Jesus ə həɠə la gɛɛnąąi tii, dɔ́n galamɔ̨ɔ̨ɠaa da Farisiɛ̨ɠaa di lii ə kələn gbɔ di kwəi, diɛ kɛa mąąni kɛ huwu lɔpee gəlee kɛ Jesus ɓa. 54Di kɛi gbąną laa mąąni kɛɠaa kɛ mą, əgɛ, di ɉon nwoo hu.

Currently Selected:

Lukə 11: BKPDCG

Highlight

Copy