Lukə 1

Ɉɛɓɛ́ kɔ́wɔ tɔɔ woo

1Nwɛ́li kɛ mąą mun Teofilə, yɛ pələi ə́ gbaɠala kɔ́lɔn na, mɛ̨nį kpɛa-kpɛaai ŋɛ̨i kɛ ɓɛ nɔi, nu tamąą daa gɔɠɔ tɔɔ diɛ hɛɓɛ́ pɛ̨ɛ̨ yɛ hvilɛn na mɛ̨nįɠaa tii ɓa. 2Yɛ bələi nuą mɛ̨nįɠaai tii kaa a di ɲɛ̨ikɔw, ə həɠə gɔwɔ tɔɔi lɔwai ɓa, ə həli la yiihu ɓa diɛi mąąnɛ̨ɛ̨ di Yálá laawoo laa həli, yɛ bələi diɛ kpinįi di ɉukulɔ la. 3Yili ɓə gaa mą, ɲą́ą́ gbɛli, pələi lɔ di ɉukulɔ la, ə həɠə gɔɠɔ tɔɔ lɔwai ɓa, bələ lɔ ɓə ŋą ɉu kulaa lɛlɛɛ kwɛli la, əgɛ, ŋą bɛ̨ɛ̨ yɛ pələi kpɔlɔ ŋį́ mɛ̨n na, ŋą dɛɛ yɛ́. 4Ŋą́ yiliɠaai kɛ tii, əgɛ, mɛ̨nįɠaai di ə́ kalan na ə́ gaa a tɛ̨ą.

Malaka ə Ɉaan-Batistə hɔlɔɓo mɛ̨nį ɓo

5Ɓɛlɔwai Herodə ə kɛ la a tɔɔmun Ɉude lɔi nwun na, ɉala laa həli mun da ə kɛ laa, diɛ kɛ nąą ɓa Zakari. Ɉaláá laa həli nu kpului ŋɛ̨i di kɛi kɛ nąą ɓa: Abia yee mu, Zakari ə kɛ a ɉu mun da, nɛ̨ą laa ɓa kɛ a Elisabɛtə. Elisabɛtə tii ə kɛ a ɉala laa həli nuą nwun nąmu kɛnɛ̨ Aarɔn huwuhu mun da lon nɛ̨ɛ̨nu. 6Zakari da nɛ̨ą Elisabɛtə di kɛ a nu haŋąaɠaa Yálá ɲɛ̨i ɓa, diɛ Yálá nwɔ liɛwooɠaa hon gbɔ kpaan. 7Kɛlaa, lon və kɛ diɛ. Mąąhɔlɔɓo, Elisabɛtə ə kɛ a kpomąnɛ̨ą, ə lɛɛ di nu hveelɛi di pɔlɔɔ kɛa kɛ.

8Yələ ta, Zakari ə kɛ Yálá hee pɛlɛ́ mu yɛ gɛ góló kɛ Yálá ɲɛ̨i ɓa, mąąhɔlɔɓo, diɛi tii di wɔ hvólói li kɛ. 9Ya ɓə di di yee lɛ mą a volói tii, yɛ pələi ɉala laa həli nuą da gɛ la a bɔlɔ; ya ɓə kɛ mąąnɛ̨ɛ̨ ə lansan kələn Yálá hee pɛlɛ́ mu. 10Ɓɛlɔwai ə kɛi lansan tii kələn na bɛlɛ́n, nuą kəlee di kɛ ɲɛnɛ̨ɛ̨ diɛ Yálá hvɛli. 11Zakari ə kɛ tɔɔni ɉaláá kulɔ ɉala kulɔi ɓa-mįi-yee hu pələ. Nąmu Yálá nwɔ malaka ta ə gbɔwɔ lɛ mą. 12Yii kɛa Zakari ə gaa, ə ɲɔw gwəi ə pili mą. 13Kɛlaa, malakai tii yɛ mą: «Zakari hvo ɲɔw, mąąhɔlɔɓo, Yálá aa ə wɔ hvɛli woo mɛ̨n aa bulu pənə. Yili ɓa, ə́ nɛ̨ą Elisabɛtə kaa pai lon ɉulɔnu hɔlɔɓoi, ə́ naa hee a Ɉaan. 14Nokoloi tii hɔlɔɓo mɛ̨nį kaa pai ə́ kwəinɛ̨ɛ̨i, ə lɛɛ, ə nu tamąą kwəinɛ̨ɛ̨. 15Mąąhɔlɔɓo, gaa pai kɛi a nu kɛnɛ̨ Yálá ɲɛ̨i ɓa. Dɛa ɓa pai kɛi a lɔɔ da kpələ hɛnŋąa lɔpee nwəleen gaa ɉu. Yɛ nu nwun ɉu tinɛ̨n, mąąhɔlɔɓo, Kili-Mąąhəɠɛɛ kaa pai kɛi ɲəi ə həɠə gaa yələ ɓa ə lɛɛ la ɉu ɉaa yələ. 16Ya ɓə pai gɛi Israɛlə nu huwu tamąą di tinɛ̨n di di ɲɛ̨i hee di nąmu Yálá ɓa. 17Gaa pai hiɛi Yálá ɲɛ̨i ɓa, Yálá nwɔ huwalawalaa da nwɔ Kilii ŋɛ̨i kɛ gwəi mɛ̨nį hukulɔ mun Eli yəi, a kɛ yaa kpɛli mąn ɲai. Gaa pai lon da gaa mun di yee lɔi gee hu. Yiiɠaai di hva liɛwoo mɛ̨n, ə di liɛwoo ɓo di kɛ a kilimąą nuą. Pələ ɓə gaa pai nuą kɛ pələ pɛli la, əgɛ, di Ną́mu Yálá mąą kpɔn.»

18Zakari ə malaka mąąni kɛ, yɛ mą: «Lə mɛ̨nį ɓə ŋą pɛli mɛ̨nįi tii kpaɠala kɔ́lɔn ɉi la a tɛ̨ą? Mąąhɔlɔɓo, kwa nɛ̨́ą ku pɔlɔɔi kɛa.»

19Yálá nwɔ malaka ə nwoo pulu pənə yɛ mą: «Ɲą́ą́ ɓə da kɛ mą́ą́ Gabriɛlə. Gáá Yálá yəi a nwɔ kɛla. Yaa ɓə dɔ́ɔ́, əgɛ, ŋį́ nwɛlɛɛ nɛɛ ŋɛ̨i ɓo yɛ́. 20Kɛlaa, nwooɠaa ŋɛ̨i ŋą mo, yii hvo laa li nąąi; pələi mąn nąą kaa pai hvɛɛi la a nąąlɔwai, yili mąą mɛ̨nį ɓa, ə́ kaa pai kɛi a muugbɛ, hvo pai hvaai ə lɛɛ la ɉu, mɛ̨nįɠaai tii ŋą mo nąą ə hvɛɛ.»

21Nąąlɔwai tii hu, nu kpului tii kɛ ɲɛnɛ̨ɛ̨ di kwəi piliɛ kɛ diɛ, di tɔɔ diɛ Zakari mąą kpɔn, mąąhɔlɔɓo, aa la mu kɛa kɛ ɉaláá kulɔ pɛlɛ mu. 22Ɓɛlɔwai ə kulɔ la, hvo pɛli mɛ̨nį ta ɓoi nuą diɛ. Nuą kili ə pu ɉu diɛ Zakari aa mɛ̨nį ta kaa ɉaláá kulɔ pɛlɛ mu. Hvo kɛi hvaa, ə kɛi lɔ gwəi mɛ̨nį ɓo nuą diɛ a ɲee.

23Lɔwai mąąnɛ̨ɛ̨ kɛ Zakari əgɛ Yálá hee pɛlɛ́ mu yɛ nwɔ tiɓoi kɛ, yii kɛa ə kpɛɛ, ə li ɲei bɛlɛ́ laaləi. 24Ɉu hvo kwɛa, nɛ̨ą Elisabɛtə ə koo həɠə. Nɛa ə lɛɛ goo looi ə lɛɛ la ɉu ə kɛ a ɲąnįn nɔɔli. Elisabɛtə ə kɛi mo gwəi pələ yɛ kɛ diɛ: 25«Yii nwɛi, Ną́mu Yálá əgɛ lɔ tii, əgɛ, ə nwumɛ̨ həɠə ɲɛ̨́i nuą ɲɛ̨i ɓa.»

Malaka ə Jesus hɔlɔɓo mɛ̨nį ɓo

26Ɓɛlɔwai Elisabɛtə koo ə kɛ la a ɲąnįn mɛ̨ida koo, nąąlɔwai ɓə Yálá ə nwɔ malaka Gabriɛlə tɔɔ la Galile taa ta hu, diɛ kɛ nąą laa ɓa: Nazarɛtə. 27Ə dɔɔ Nɛ̨ɛ̨non da pɔɔli, yii hvo ni kɛ hulɔnu mɛ̨nį hukɔlɔn, diɛ kɛ nąą ɓaa: Mari, nwɔ wɛlii laa ɓa kɛ a Ɉosɛfə, yai kɛ a Davidə huwuhu mun da lon. 28Malaka ə lɔ Mari pɔ bɛlɛ́n, yɛ mą: «Gáá ə́ tuwɔ ɓoi, yɛ́i Yálá aa mɛ̨inɛ̨ɛ̨ kɛ yɛ́, Yálá kaa ə́ pɔ.»

29Ɓɛlɔwai Mari ə nwoo pili mąą woo tii mɛ̨n na, gwəi ə pili mą, yɛ kɛ diɛ: nwoo pili mąą huwui ŋɛ̨i mukulaa ɓaa a lə?

30Malaka ə mo mą, yɛ mą: «Mari hvo ɲɔw, mąąhɔlɔɓo, Yálá aa ɲɛ̨i lɛlɛɛ hee yɛ́. 31Ə́ kaa pai koo həɠəi, ə́ lon ɉulɔnu hɔlɔɓo, ə́ naa hee a Jesus. 32Nokoloi tii kaa pai kɛnɛ̨i, di naa hee a Yálá yii gaa hɛn gəlee nwun mɛ̨i non ɉulɔnu. Ną́mu kaa pai gɛi a tɔɔmun yɛ pələi galaɓɔlɔ Davidə ə kɛ la. 33Gaa pai tɔɔlaa kɛi Israɛlə lɔi nwun na, nwɔ tɔɔlaai kpɛlai hva kɛ mą.»

34Mari yɛ mąlaka ɓa: «Yili a pɛli kɛi ləi, ɲą́ą́n, və́ hulɔnu mɛ̨nį hukɔlɔn?»

35Malaka ə nwoo pulu pənə, yɛ mą: «Kili-Mąąhəɠɛɛ kaa pai yɛɛi ə́ mɛ̨i, Hɛn Gəlee mɛ̨imun ə ə́ mɛ̨i kpulu a nwɔ huwalawala nįnįn, yili ɓə gaa mą, non tii kaa pai kɛi a nu mąąhəɠɛɛ, diɛ kɛ naa ɓaa a Yálá Lon. 36Ə́ tɛlɛn Elisabɛtə yaa kpɛli, pələi mąn ə kɛ la a kpomąnɛ̨ą, di kɛi kɛ diɛ: hvo pai lon gaai, ə lɛɛ, bɔlɔɔ kɛa, goo kaa kɛa a ɲąnįn mɛ̨ida koo. 37Mąąhɔlɔɓo, mɛ̨nį ta hvo walawala li Yálá yəi.»

38Nąąlɔwai, Mari ə mo malaka ɓa yɛ mą: «Gáá a Ną́mu Yálá nwɔ luwɔ nɛ̨ą, mɛ̨nįɠaa tii ə́ mo, ɲéé kaa gəlee mu, ə kɛ yɛ pələi ə́ mo la.»

Yili pulu, malaka ə li.

Mari ə li nwoo pili Elisabɛtə ɓa

39Nąąlɔwai tii hu, Mari ə muhəɠə kpɔlɔ tii ŋąąɓa, yɛ li Ɉuda lɔi ɲee tonna taaɠaa tii tɔ̨nɔ̨ hu. 40Niɛɛ, ə lɔ dɛlɛn ɉilɛ Zakari yəi bɛlɛ́n, ə nwoo pili Elisabɛtə ɓa. 41Ɓɛlɔwai Elisabɛtə ə Mari nwɔ woo pili mąą woo mɛ̨n na, non ə tumo gwəi. Yálá ə Elisabɛtə kili ɲą pono, 42Ŋąąɓa, ə tómą kpɔ a nwoo kɛnɛ̨, yɛ mą: «Yálá aa lúwɔ́ too yɛ́ nɛaɠaa lɔwai, non ŋɛ̨i gaa ə́ kwəi, Yálá nwɔ lúwɔ́ kaa mɛ̨i! 43Ə mo nwɔ̨nɔ̨ yɛ mą: Gbɛɛ ɓaa a ɲą́ą́ yaai Ną́mu Yálá nee a pa nwoo pili mą́ą́? 44Mari, ə́ kaa gaai, ɓɛlɔwai ŋą ə́ wɔ woo pili mąą woo mɛ̨n na, nón ə tumo gwə́i a kwəinɛ̨ɛ̨. 45Mari, nwun na nɛ̨ɛ̨mun mąą a yɛ́, mąąhɔlɔɓo, mɛ̨nį ŋɛ̨i Ną́mu Yálá ə mo malaka ɓa yɛ pa moi yɛ́, yáá laa na yɛ́ diɛ: nąą kaa pai hvɛɛi.»

Mari nwɔ wələ woo

46Mari ə mo kɛa yɛ mą: «Gáá Ną́mu Yálá nwɔ kɛnɛ̨ laa mąątɛ̨nɛ̨i kpɔ kɛnɛ̨.»

47Gwə́inɛ̨ɛ̨i nwún mąąɓomun Yálá nwɔ mɛ̨inɛ̨ɛ̨ mąą mɛ̨nį ɓa

48Mąąhɔlɔɓo, aa ɲɛ̨i lɛlɛɛ hee ɲą́ą́ ŋɛ̨i a nwɔ luwɔ nɛ̨ąąi mą́ą́

A tɛ̨ą, ə həɠə yiihu ɓa, ə lɛɛ la ɉu hąą, lɔi mɛ̨i nuą kəlee kaa pai kɛi mą́ą́: nwun na nɛ̨ɛ̨ nɛ̨ɛ̨nu

49Mąąhɔlɔɓo, Huwalawala Kəlee Ną́mu Yálá aa hvaa mą, aa mɛ̨inɛ̨ɛ̨ kɛnɛ̨ kɛ mą́ą́;

Naa ɓaa a: Yálá hvulú.

50Yaa ɓə ɲɛ̨imąąwɛli kaa kaa ɲəi, a lɔwai kəlee, yɛ gɛ nwɛlikɛmąą nuą diɛ,

ə mą kɛ, yiiɠaai da ɲɔw mą.

51Aa mɛ̨nį kpɛa-kpɛa tamąą kɛ a nwɔ huwalawala yee;

aa kpɔɔ ɲąą kɛnɛ̨ nuą mąą yɛɛ.

52Aa tɔɔɓɛlaa kulɔ di wɔ tɔɔ kpəlin ɉu,

aa kpɔɔ mąą yɛɛ nuą tɛ aa di hee tɔɔ kpəlin ɉu.

53Nuąi kɛ pulu toɔ diɛ, aa di yee laahvɛɛ a mɛ̨inɛ̨ɛ̨ kɛnɛ̨.

Aa hɛn gɔw nąmįną kɛ a yeehvowolo nuą.

54Aa kpɔnmąą tɛɛ nwɔ kɛlaɠaa Israɛlə nu huwu pɔ.

Hvo lɛ̨ą li diɛ, aa mɛ̨inɛ̨ɛ̨ kɛnɛ̨ kɛ diɛ.

55Aa mɛ̨inɛ̨ɛ̨ kɛ Abrahamə huwu hu nuą diɛ

yɛ pələi ə mįnɛ̨ həɠə la ku kalaɓɔlɔni diɛ.

56Mari ə ɲąnįn ɉaaɓa kɛ Elisabɛtə pɔɔli, yɛ tɛɠa bulu pənə bɔ taai.

Ɉaan-Batistə hɔlɔɓo mɛ̨nį

57Elisabɛtə laa yɛɛi lɔwai ə ɉəli, ə nąą yɛɛ a lon ɉulɔnu. 58Yii kɛa Elisabɛtə gaayɔwɔɠaa da nwɛlikɛmąą nuą di mɛ̨n, diɛ: Yálá aa ɲɛ̨i lɛlɛɛ yee Elisabɛtə ɓa, di kəlee di di kwəinɛ̨ɛ̨ bɔ. 59Ɓɛlɔwai nokoloi tii ə lɔwɔ tɔ̨nɔ̨ kɛ la, gaa nuą də li la di ɉee kɛ́nɛ̨ ɓa. Di kɛ bɔ di nąn Zakari laa hee mą. 60Kɛlaa, nee hvo hvaa mą, yɛ diɛ: «Naa ɓaa a: Ɉaan.»

61Nuą di mo Elisabɛtə ɓa, diɛ mą: «Ka yəi bɛlɛ́n mun dɔ̨nɔ̨ kpɛli laa hvaa a Ɉaan.»

62Nuą tii di Zakari mąąni kɛ a di yee, əgɛ, ə non nąą ɓo diɛ. 63Zakari ə kpəlin mɛla ta həɠə, ə bɛ̨ɛ̨ ŋą, yɛ mą: «Naa ɓa a Ɉaan.» Nuą tii kəlee kwəi ə pili diɛ. 64Ŋąąɓa, Zakari laa ə hvaa; ə Yálá hɛɠɛɛɓo kpɔ a nwoo kɛnɛ̨. 65Nuą kpɔ kɛ nąą kwɛlɛ gəlee di ɲɔw. Mɛ̨nįɠaa tii kəlee bələ ə taɠa-taɠa Ɉude lɔi ɲee tonna taaɠaa kəlee hu. 66Nuą lɔpee mɛ̨nįi tii bələ mɛ̨n, di kɛi di kiliŋąhiɛ diɛ kɛ diɛ: «Akɛti, nokoloi tii mąą mɛ̨nį kaa pai kɛi ləi?»

Yaan, Yálá nwɔ huwalawala kpɔ-kpɔ kaa mɛ̨i.

Zakari nwɔ mɛ̨nį ɓoɔ gɛɛ tɔwɔ woo

67Yálá ə nokoloi tii nąn Zakari kili ŋą pono, ə Yálá nwɔ wɛlɛɛ ɓo, yɛ kɛ mą:

68«Mąąwiɛ kaa Ną́mu Yálá ɓa, yii gaa a Israɛlə nwɔ Yálá;

Mąąhɔlɔɓo, aa ɲɛ̨i lɛlɛɛ hee nwɔ nu huwui ɓa, aa nwun mąąɓo.

69Aa Nwun mąąɓomun nwala-walaa tɛɛ ku pɔ,

nwɔ kɛla, tɔɔmun Davidə huwu hu mun da.

70Yili ɓə wɔlɔ Yálá kwəi mɛ̨nį hukulɔ nuą di mo.

71Yálá ə wɔlɔ mįnɛ̨ həɠə, yɛ a ku kulɔ ku yowoɠaa

da ku wɛli kpɛɛ mąą nuą yee mu.

72Mąąhɔlɔɓo, Yálá ə naakwɛlan mo ku kalaɓɔlɔni diɛ, yɛ diɛ:

Ŋą́ nwɔ́ mɛ̨inɛ̨ɛ̨ lɛ kaa ponoŋą, yaan, əgɛ tii.

Yaan mįnɛ̨i Yálá ə ɉəɠə diɛ, ə gili lɛɛ ɉu.

73Yálá ə gwɛla yɛ ku kalaɓɔlɔ Abrahamə ɓa:

74a ku kulɔ ku yowoɠaa yee mu, ku lɛɛ ku kpɔɔ ɓa,

əgɛ, ku tiɓo kɛ yaa tɔ̨nɔ̨ gbən ɓa a ku kwəinɛ̨ɛ̨.

75Ə gɛ, yaa tii ɲɛ̨i ɓa, ku túwɔ́ pələ ə kɛ yɛ pələi gaa la bɔ

ku kɛ a nwɔ nu haŋąaɠaa a hvóló kəlee.

76Yɛ́i ŋɛ̨i a nón, di kaa pai kɛi yɛ́ Yálá yii gaa a Hɛn Gəlee Nwun Nąmu, gwəi mɛ̨nį hukulɔ mun.

Mąąhɔlɔɓo, yɛ́, ə́ kaa pai lii Ną́mu Yálá ɲɛ̨i tɔwɔ, ə́ nwɔ pələi pɛli, ə́ ɉaŋą;

77Ə lɛɛ, ə́ nɛ nwɔ nu huwuɠaai diɛ, yɛ diɛ: gaa pai ka nwun mąąɓoi

ə ka kulɔ ka kɛ nɛ̨ŋɛ̨nŋąa hu.

78Mąąhɔlɔɓo, ɲɛ̨imąąwɛli kaa kɛnɛ̨ kaa kuɔ Yálá yəi.

Ya ɓə pai kɛɛ pono kɛnɛ̨ yɛɛi ku mɛ̨i yɛ pələi yələ wala pɔ hvóló liɛn gaa la.

79Ə gɛ, nuą yiiɠaai di kaa kpinį hu, di ɓo haa nįnįn mu, ə di mąą pono;

ə lɛɛ, ə tɔɔ ku tɔwɔ liilaa pələ mɛ̨i.»

80Nokoloi tii ə kɛi kɛnɛ̨, ə lɛɛ, kili yɛ ɓo mą kpɔ kɛnɛ̨, ɉu yɛ walawala. Ə lɛɛ ɲɛa lɔi pun ɉu, ə lɛɛ la ɉu hvo kɛli volói mąąnɛ̨ɛ̨ kɛ ə gbɔwɔ lɛ la Israɛlə nu huwu ɓa, ɲələ ə ɉəli.

Currently Selected:

Lukə 1: BKPDCG

Highlight

Copy