Matiə 5

5
Jeju mɩɩrɛ bɔna thɩmɩɩr gɔ̃gʋɔna ƴũ
1Mɔ̃ Jeju yɩnɩ tibil jɔjʋɔɔle, a jʋʋnɛ gɔ̃gʋɔna yũ a too, dɩ ɔɔ kpãkpãadara tɔr a wɔrɔ̃ɔ. 2Agɩpɩ dɩ ma da‐n dɩɩr wɩ thakɛ ayɩwɔɔ:
Ha ie bɔ hʋɛ
(Lu 6:20–23)
3Gɩ da wɩrɛraakɛ jɩɛnnɩ dɩ thu thɩ̃ɛ n ɓɔr wɛr,
gɩdonɩ ƴũ fãgadaarɩ dɩ wɛr hɩna.
4Gɩ da wɩrɛraakɛ n bɩɛnnɩ,
gɩdonɩ Thãgba na cʋʋ wɛr dɩ wa faa haar.#Eja 61:2
5Gɩ da wɩrɛraakɛ dɔnɩ hɛlɛlɛ fɩldara,
gɩdonɩ wɛr na hɩna thɩɩkɛ.#Khɩ 37:11
6Gɩ da wɩrɛraakɛ n gbɛ̃gbɛrɛnɛnɩ gɩrɛ saranɩɩ cʋʋra,
gɩdonɩ Thãgba na cʋʋ wɛr dɩ wa ˈli dɩbara.#Eja 55:1–2
7Gɩ da wɩrɛraakɛ n dɔnanɩ tɩbɩla bʋɔ,
gɩdonɩ wɛr Thãgba na dona bʋɔ.
8Gɩ da wɩrɛraakɛ hananɩ ha phuu,
gɩdonɩ wɛr na yɛ Thãgba.#Khɩ 24:3–4
9Gɩ da wɩrɛraakɛ n cʋɛnɩ ha ɩɩ dɩ ga‐n hale,
gɩdonɩ wɛr wa‐n we Thãgbaa bɩsãsɔ.
10Gɩ da wɩrɛraakɛ wɩ‐n kpooronɩ dɩɩ do fɩl sarʋ dɔ nɔɔ,
gɩdonɩ ƴũ fãgadaarɩ dɩ wɛr hɩna.#1 Pɩ 3:14
11Gɩ da nar ɔbɔɔkɛ wɩ‐n nɩɩr nɩnɩ dɩ wa‐n kpoona nar, dɩ wa‐n kʋɛna anɩ isɔ na sõso bɩɩ, dɩɩ do mɛr dɔ nɔɔ, gɩdonɩ mɛ̃ wɩ kɔɔ kpoo Thãgbaa bobonasɔraakɛ kɔɔ kʋlɛ nɩnɩ ƴɩɛ.#1 Pɩ 4:14 12Nɩ dɔ daʋ na‐n fʋ nɩ na‐n kãka, gɩdonɩ anɩ khaardaakɛ na ˈlɛnɩ Thãgbaa dʋɔ, ga kɔ̃tɩnɛ.#2 Kur 36:16; Th t t 7:52
Lã dʋʋr na dahɩrɛ dʋʋr thɩɩra
(Mar 9:50; Lu 14:34–35)
13Nɛr dʋɔn laan thɩɩra, sɩ ado laan bir dasɩ a mɩla bã, mɔ̃ wa fʋ sɩ na cʋʋ gɩ dɩ ga bir na hana mɩlalɛ? Ga dor ga bɔr bã, khuirə wa dʋna na faa mɛ̃, dɩ tɩbɩla na‐n saar na nɛɛ.#Mar 9:50; Lu 14:34–35
14Nɛr dʋɔn dahɩrɛ tɩbɩlala fɛʋ thɩɩra. Dɩɩkɛ wɩ thenɩ gɔ̃gʋɔna na puno na keraˈ.#Jã 8:12; 9:5 15Dɩ wa‐n pɛ dɔɔ lãphana a suuro bɩlãkpʋʋnnaˈ, sɩ bilela wɩ‐n dɛ̃ɛ dɩɩ hɩrɛ wɩrɛ fɛʋʋkɛ hanɩle cɔ bɩnɔ.#Mar 4:21; Lu 8:16; 11:33 16Nɩ dɔ anɩ dahɩrɛ na‐n hɩrɛ tɩbɩlaa ƴɛra thale, wɩ puno wa‐n yɩ anɩ thɔ̃ bɔsɔ, wa‐n dʋbɩ anɩ Thɩɩkɛ hanɩle ƴũu i.#1 Pɩ 2:12
Mɔ̃ Jeju hɩɩnnɩ Thãgbaa jɔfʋ na Thãgbaa bobonasɔɔ so
17Na‐n kpɩɛr waa mɩ ɩnɛ ɩ̃ kʋkʋʋl Thãgbaa jɔfʋaˈ, dɩ Thãgbaa bobonaa so ga. Ma ɩ̃ ɩ̃ kʋkʋʋl ga, sɩ ɩ̃ ka ɩ̃ cʋʋ gɩrɛ fɛʋ jɔfʋ n ƴaalnɩ ga‐n cʋɛ. 18Gɩdonɩ sobɔr mɩ so nar, a fʋna bɔɔkɛ ƴũ na thɩɩ hanɩle na jalna na pɩna, dɩkhaa thɩ̃ bu fɩɩʋ na halerakɛ jɔfʋra gɩ do gɩ kʋkʋʋlaˈ, foo thɩ̃ɛ fɛʋ n cʋʋ gɩ dã oti.#Lu 16:17 19Dɩ gɛr gɩ ʋrɛɛkɛ na kʋɛanɩ jɔfʋsɔɔkɛ bɩɛl, a jɔfʋ buu gɩrakɛ fɩɩʋ dɩ ntɛ kʋɛ, sɩ da‐n dɩɩr tɩbɩla wa‐n cʋɛ ɔmɛ̃, ɔr wa we dabuu ƴũ fãgadaarɩ dɩra, sɩ ʋrɛɛkɛ n hɩnɛ gɩnɩ sɩ da‐n dɩɩrna tɩbɩla wa‐n cʋɛ ɔmɛ̃, ntɛɛle wa‐n we kɔ̃tɩn ƴũ fãgadaarɩ dɩra. 20Gɩdonɩ mɩ so narɛ, ado anɩ fɩl sar na ba jɔfʋ dɩɩrdara na jɔfʋ bʋ dʋdarasɔɔda ga, na lõ ƴũ fãgadaarɩ dɩra yuurakaˈ.
Nikhi faa thɩmɩɩr
21Nɩ kɔɔ nɩɛrɛ mɔ̃ wɩ kɔɔ sonɩ mamadarara ayɩ: “Fa‐n kʋ tibiləˈ.” Ʋrɛɛkɛ na kɔnɩ tibil, a na ˈlɛr kɩɩlɛ.#Thɩɩ 20:13; Dət 5:17 22Sɩ me wer mɩ so narɛ gɩrɛ: Tibil wo tibilikɛ nĩkhi haar, kɛ na fʋnɩnakɛ ɔɔ omina, a na ˈlɛr kɩɩlɛ. Dɩ ʋrɛɛkɛ na nɩrɛnɩ ɔɔ omi, gɩ daan dɩ wa kɩɩlnaa Juifi so gʋʋdaraa ƴɛra, dɩ ʋrɛ na sɔnɩ ɔɔ omina nayɩ, də̃bəl haa, gɩ daan dɩ ntɛɛle na jal bu paar dɔɔra. 23Dɩ gɛr gɩ ado fɩ‐n ˈlaarɛ khaardaa Thãgba fʋɔr paar dɩɩ do le fɩ jɩnanɛ afɩ omi hananɛ sor na fɛrɛ, 24faa le afɩ khaarda Thãgba fʋɔr paar sa jala nɩ gʋʋr kha sor na afɩ omi ɓo gɩ pɩ, sɩ fɩ bir fɩ jal fɩ ˈlaa afɩ khaarda dɩphã. 25Nɩ kuune kha kɔrɔ na afɩ sodaar, bɔɔkɛ nɩ hanɩ kha hʋɛra dɩ na‐n jal. Agado mɛ̃ gaa, afɩ sodaar na gba fɛr na ha so kɩɩldaar, dɩ so kɩɩldaar na gba fɩ dakha na ha gardɩ, dɩ gardɩ na gba fɩ na to khaɩra. 26Sobɔr mɩ so far, fa the liir kpɩɩrakaˈ, phaphapha fɩ lɩmɩ afɩ mũsũ koo fɩ pɩ.
Khɛr na kuun ƴaal thɩmɩɩr
27Nɩ kɔɔ nɩɛrɛ dɩ wɩ so ayɩ: “Fa‐n ƴaal khɛ kpɩaˈ, fa‐n ƴaal kuun kpɩaˈ.”#Thɩɩ 20:14; Dət 5:18 28Sɩ me wer mɩ so narɛ gɩrɛ: Tibil wo tibilikɛ n hɩnɛnɩ khɛr ƴaƴaal hɩɩnʋ, gɩ dor a ƴaalɛ khɛrɩle le ɔɔ hara a pɩ. 29Ado afɩ nyɔ̃bɔ yi do far baradaa, te dɔna faa ƴɔɔ, gɩdonɩ ga ba farɛ ado afɩ tomɩ ɓã bɩɛl bu, gɩ baar gɩrɛ wa gbanɩ afɩ tomɩ koo na dʋna bu paar dɔɔra.#Mat 18:9; Mar 9:47 30Ado afɩ nyɔ̃bɔ nyɔ̃ do farɛ baradaa, kuro dɔna faa ƴɔɔ, gɩdonɩ ga ba farɛ ado afɩ tomɩ ɓã bɩɛl bu, gɩ baar gɩrɛ wa gbanɩ afɩ tomɩ koo na dʋna bu paar dɔɔra.#Mat 18:8; Mar 9:43
He kuur thɩmɩɩr
(Mat 19:9; Mar 10:11–12; Lu 16:18)
31Gɩ kɔɔ sor dakha ayɩ: “Ado ntɛ na faa ɔɔ khɛr a hanaa he kuur sɛbɛ.”#Dət 24:1–4; Mat 19:7; Mar 10:4 32Sɩ me wer mɩ so narɛ: Tibil wo tibilikɛ na faanɩ ɔɔ khɛr, sɩ agado kũu kpɩɩ ƴaalɛ dɔ nɔaˈ, gɩ nɩnanɛ a cʋgʋʋrɛ dɩ debi do kũu kpɩɩ ƴaaldaar, dɩ tibilikɛ na hɛnɩ khɛrɩkɛ wɩ faanɩ, khɛ ƴaal kpɩɩ sopugo a cʋʋ.#Mat 19:9; Mar 10:11–12; Lu 16:18; 1 Kor 7:10–11
Dɩɩrɛ ʋlfɛ thɩmɩɩrra
33Nɩ kɔɔ nɩɛrɛ dɩ wɩ kɔɔ so wo mamadarara ayɩ: “Fa‐n ʋlfɛ sõso ʋlfɛraˈ, sɩ cʋɛ gɩrɛɛkɛ fɩ kɔɔ ʋlfɛnanɩ Kɔ̃tɩn.”#Lev 19:12; Ther 30:2; Dət 23:21 34Sɩ me wer mɩ so narɛ: Na‐n ʋlfɛ kpɩɩrakaˈ, dɩ na‐n ʋlfɛrakɛ na Thãgbaa dʋɔaˈ, gɩdonɩ Thãgbaa fãga too pa gɩ.#Ja 5:12; Eja 66:1; Mat 23:22 35Na‐n ʋlfɛ na thɩaˈ, gɩdonɩ Thãgbaa nɛ jəəda gɩ, na‐n ʋlfɛ na Jerujalɛm dɩaˈ, gɩdonɩ Fãgadaar kɔ̃tɩ̃ɩ dɩ gɩ.#Eja 66:1; Khɩ 48:2 36Fa‐n ʋlfɛ na afɩ yʋaˈ, gɩdonɩ fa punonakɛ na cʋʋ afɩ yʋsũ bɩɛllakɛ dɩ ga bulolo, agɩbo gɩ biiroəˈ. 37Ado nɩ so thɩ̃ɛ ayɩ, ɔɔ, nɩ dɔ gɩ do ɔɔra; anɩ ooho n do oohora, gɩrɛ na hanɩle na ɓaan, ga dor puu cʋʋ hɩ̃daarɩ pa gɩ the dɩphã mɛ̃.
Dɩɩrɛ hel tiir thɩmɩɩrra
(Lu 6:29–30)
38Nɩ kɔɔ nɩɛrɛ dɩ wɩ kɔɔ so ayɩ: “A tibil kʋɛ tibil yire, wɩ kʋɛaa yire dakha. A nyɩnɛ a khaa, wɩ khaa nyɩnɛ dakha.”#Thɩɩ 21:14; Lev 24:20; Dət 19:21 39Sɩ me wer mɩ so narɛ: Na‐n kɛ̃kɛrɛ̃ kha na tɩɩ puəˈ. A tibil ka ɓa fɩ nyɔ̃bɔ gbʋaa, birə fe gbʋa kpɩɩ pɩɛraa wo. 40A tibil ƴaal ɩnɩ‐n wɛ fɩ kɩɩl paar a gba fɩ kẽkẽ gburo, birə gba afɩ darã a ɓananaa. 41A tibil tɔ fɩ na fãga pɛr nɩ jala kha gɩ dã kilə bɩɛl, tɔ kilə bɩɛl pɩɛr gɩ ha yenyɔ. 42Ʋrɛɛkɛ n bɩɛlnɛ farnɩ thɩ̃ɛ hanaa, fa‐n tɔ̃ ʋrɛɛkɛ n ƴaalɛnɩ a pemi far thɩ̃aˈ.
Mɔ̃ fa‐n nanɩ afɩ sodara
(Lu 6:27–28, 32–36)
43Nɩ kɔɔ nɩɛrɛ dɩ wɩ kɔɔ so ayɩ: “Fa‐n na afɩ ˈwalãkha tibil,” sɩ na laarɛ afɩ lãlaardaar.#Lev 19:18 44Sɩ me wer mɩ so narɛ: Na‐n na anɩ lãlaardara, na‐n bɩɛlnɛ Thãgba na pɛ wɩrɛraakɛ n kpoa narnɩ. 45Thale na do bɩsana anɩ Thɩraakɛ hanɩle ƴũ, gɩdonɩ a‐n cʋʋrɛ ɔɔ wi dɩɩ phã tɩɩ puusɔra na tɩɩ bɔɩsɔra, dɩ cʋʋ dakha nyʋɔn dɩ ga‐n dã tɩɩ sarasɔra na wɩrɛra na saranaˈ. 46Gɩdonɩ ado nɩ‐n nar wɩrɛɛkɛ n naan nɩnɩ, anyee khaarda na ˈlɛ? Ga do thalera war gbadara n cʋʋ dakha gaa? 47Dɩ ado anɩ omi ha nɩ‐n fʋɔr dɩbara, anye nɩ cʋʋ dɩɩ tiro a ha kpɩɩ? Ga do thalera wɩrɛ na jɛnɩ Thãgba ga n cʋʋ dakha gaa? 48Gɛr gɩ nɛrɛ nɩ bʋɔnɔ a ka, mɔ̃kɛ anɩ Thɩ le ƴũ bɔrnɩ a ka.#Lev 19:2; Dət 18:13

Okuqokiwe okwamanje:

Matiə 5: LOBIRI

Qhakambisa

Dlulisela

Kopisha

None

Ufuna ukuthi okuvelele kwakho kugcinwe kuwo wonke amadivayisi akho? Bhalisa noma ngena ngemvume