Matyo 5
5
E sɛɛrɛ ega Ngwe edɔm egu
1Èndzobo chɛ Yeso à zɔ ebaŋabɔ ngɛ, è kwaʼ egu, è tsɔmɔ a chwâ. Bɔ bɛɛrɛ abwa ngɔ shunu àmɔ̀ ebara engɔ. 2Éngɛ engɔ klada sa tee abwa ebe angɔ ma ga kpe,
Egɛnɛ éŋwaʼa
(Luk 6:20-23)
3“Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e me nɛɛ kpe ndzaŋa Azhwɛɛrɛ Ngwe ye bere angɔɔ ngɛ, ebwa m̀fɔ̀ ezob ne ebe angɔ. 4Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e ma dè eku ngɛ, Ngwe ya ngo bɔŋɔ angɔ. 5Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e ma bwaara akwa àmɔ̀ ngɛ, angɔ ba le ala yɛ Ngwe shi tɔ̧ɔrɔ ngɛ 6Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e ma gwɔn chwɔ, fi̧ri angɔ ma fe é le abwa yɛ a me koʼro efàarà Ngwe ngɛ. Ngwe ya le angɔ nde zo. 7Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e ma klasɔn ene abɔ abê ngɛ. Ngwe ya ngo klasɔn ene angɔ. 8Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ ńtara angɔ me pɛ ngɛ, angɔ ba ngo zɔ Ngwe. 9Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ e ma le kpe bɔ tsɔmɔ ene m̀bwarambwad ngɛ. Ngwe ya ngo zɔʼrɔ angɔ ene bwɔ mɔ. 10Ǹchwɔ̀ na abɔ byɛ bɔ ma nyìi angɔ mbɔʼnga e ma le ebwa wɛ e me koʼro efàarà Ngwe ngɛ. Ebwa m̀fɔ̀ ezob ne ebe angɔ. 11Ǹchwɔ̀ na mbɔn byɛ bɔ ma ndwàʼ angɔn, nyìi angɔn, e ga m̀pèrè abwa bɔɔbɔɔ andɔɔ gimkpaʼ eto mbɔn mbɔʼnga mbɔn ma bɔ mbu ngɛ. 12Mbɔn tsɔʼrɔ è gɛnɛ angɔn, enga etɔ̧ɔrɔ kɛ́ ye endɔn ezob. Gɛrɛ na aŋu â nyíì bàmɛnɛkɔn Ngwe byɛ â dye, tye mbɔn sa zeʼe ngɛ.”
Mbɔn ne mwɔ ne ńgbaa mane ekɛʼ nɔ
(Mak 9:50; Luk 14:34-35)
13“Mbɔn ne mwɔ ne ńgbaa ebe bɔ gimkpaʼ efwɔ ese nɔ. Mala ńgbaa ne ma wa nàm bo, tsɛʼ aghɛʼ deʼ é le e wu nàm bo. E ke wu le afwɛʼ deʼ bo, à tye é tù bɔ sa da dzɛ̀ddɛ̀ ebla. 14Mbɔn ne mwɔ ne ekɛʼ ebe ese gimkpaʼ nɔ. Abɛ edɔm egu ka ne namma bo. 15Gho ke ma chɛ anâm è kooro ene ekuʼ bo. Bɛʼngɛ è na chɛ, è tɛʼ edɔm echud tɛʼ anâm é pɛ̀ɛrɛ̀ akwâ ebe bɔ gimkpaʼ a ndɔ. 16Nkirinkin, mbɔn pɛ efàarà bɔ ne ekɛʼ nɔ, mbɔʼtye angɔ zɔ abwa ǹchwɔ̀ ndzɔn, sa ghɔ Ngwe Àtɛ ngɔn ekere.”
Yeso tee abwa mbɔʼ etsɛrɛ
17“Mmɛ ke me zeʼe é tsɔŋɔ etsɛrɛ Mose gɛ̀rɛ̀ nyìimi abwa yɛ bàmɛnɛkɔn Ngwe à tee ngɛ bo. Mmɛ ne zeʼe é le shi abwa yɛ gli éŋwaʼa. 18Mmɛ ga éŋwaʼa endɔn kpe, e bwɛ̀n èndzobo chɛ ezob mane chwâ ma ngùdù ngɛ, ebwa deʼ ene atsɛrɛ, ke de me kpɛɛ ene wa ka nyim, bwɛn èndzobo chɛ abwa gimkpaʼ ma gli éŋwaʼa ngɛ. 19Éngɛ ngɛ, gho deʼ wɛ è tɔrɔ etsɛrɛ Ngwe ke zo, ke etsɛrɛ yɛ de me kpɛɛ ene, gɛ̀rɛ̀ tɛ̀ʼ abɔ tsɛrɛ e tɔn é zo ngɛ, engɔ yà mwɔ egho wɛ me tɛŋɛ kpɛɛ abwaʼ abɔ e ma ngo nyii efwɔ ebwa m̀fɔ̀ ekere ngɛ. Bɛʼngɛ gho deʼ wɛ è ma zhuru etsɛrɛ gɛ̀rɛ̀ tee abɔ abê é zhuru ngɛ wa ngo mwɔ gho kɛ efwɔ ebwa m̀fɔ̀ ekere. 20Éngɛ, mmɛ ga endɔn kpe, aghɛʼnji é nyii efwɔ ebwa m̀fɔ̀ ekere, à tye é le ma abwa yɛ a me koʼro efàarà Ngwe ngɛ fɔɔ bàtee atsɛrɛ mane bɔ Farisii.”
Yeso tee mbɔʼ ebɔɔtaa (anyɔʼrɔ)
(Luk 12:57-59)
21“Mbɔn shi zo aŋu â ga ebe bɔ bli egha tsɛrɛ kpe ‘Ka gho zhudu, egho wɛ è zhudu gho ngɛ e ba nu engɔ é sɛ̀ʼ engɔ. 22Bɛʼngɛ mmɛ ga endɔn, egho wɛ e tee abɔɔtaa kà anyɔʼrɔ ekwa ghongwa mɔ ngɛ wa nyii esɛʼ, egho wɛ è zɔʼrɔ ghongwa mɔ kpe ala mfɔnyɛ ngɛ, e ba nu engɔ e zeʼe a ndɔ m̀pàrà, egho wɛ è zɔʼrɔ ghongwa mɔ kpe gho atii ngɛ, e ba nu engɔ e ndwa edzɔwu wɛ e ne ma nyimi bo ngɛ. 23Éngɛ, ma ngwo nu etɔ̧ɔrɔ njɛ è zeʼe é tɔ̧ɔrɔ Ngwe edɔm echud tɔ̧ɔrɔ Ngwe, è zhuŋu kpe ngwo we le esɛʼ deʼ nè ghongwa ngwɛ, 24shi etɔ̧ɔrɔ njɛ efàarà echud tɔ̧ɔrɔ Ngwe, zamma ngɔɔ mɛ̀ɛrɛ̀ nè engɔ ke shi zèʼe ndɛʼ etɔ̧ɔrɔ njɛ ebe Ngwe. 25Gho deʼ me le esɛʼ nè ngwo, e ma nu awɛ ngo fɛ̀n a ndɔ m̀pàrà, zamma mɛ̀ɛrɛ̀ ebwa wɛ nè engɔ dye mbɔn sa bwɛn a ndɔ esɛʼ. Ma ngwo shi mbɔn bwɛrɛ aŋu, è wa ndɛʼ awɛ ebe bàsɛʼasɛʼɛ, e ndɛʼ awɛ ebe abɔ e ma koo bɔ ngɛ, e ge awɛ a dzɔm. 26Mmɛ ga éŋwaʼa engɛ, ngwo wa tsɔmɔ aŋu bwɛn èndzobo chɛ ngwo ma mɛ̀ɛrɛ̀ ela gimkpaʼ byɛ â ma ke éngɛ ngɛ.’ ”
Yeso tee mbɔʼ andɔb
27“Mbɔn shi zo aŋu â ga kpe ‘Mbɔn ka andɔb le’ ngɛ. 28Bɛʼngɛ, enjitsɔ mmɛ ga endɔn kpe egho wɛ e kede aye, è tsamma ngɛ è shi ma afwɔ nè engɔ efwɔ etaa mɔ. 29Mala eghɔɔ abɛɛ abwo nde njɛ le kpe ngwo nyim ebwa, chi eghɔɔ yɛ waʼ. E we nara é nyiimi eklo ekwa bi è nyii efwɔ ebwa m̀fɔ̀ ekere fɔɔ é nɔ gho bibi è ngɔɔ nyii efwɔ edzɔwu yɛ e ne ma nyimi bo ngɛ. 30Nkirinkin mala abwo nde njɛ le kpe ngwo nyim ebwa, gɔ abwo yɛ waʼ! E we nara é nyiimi eklo ekwa bi è nyii efwɔ ebwa m̀fɔ̀ ekere fɔɔ é nɔ gho bibi ngɔɔ nyii efwɔ edzɔwu yɛ e ne ma nyimi bo ngɛ.”
Yeso tee mbɔʼ é sɛ̀ʼrɛ̀ elô
(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:8)
31“Â gɛrɛ ga kpe ‘Gho deʼ sɛʼrɛ elô nè eye mɔ, è ndɛ̀ʼ aŋwɛʼrɛ sɛ̀ʼrɛ elô ebe engɔ.’ 32Bɛʼngɛ, enjitsɔ mmɛ ga endɔn kpe, mala gho deʼ sɛʼrɛ elô nè eye mɔ ǹji ne me ga kpe è wa nde ese bo, shi anɔm wɛ we go ebwa é sàa aye wɛ é sa le andɔb mala engɔ wu nu anɔm tsɛrɛ. Egho wɛ gɛrɛ nu engɔ ngɛ gɛrɛ na le andɔb.”
Yeso tee mbɔʼ ekanna abwa
33“Mbɔn gɛrɛ shi zo aŋu â ga ebe abɔ ajɛ sam kpe ‘Ke tɔrɔ é le ebwa wɛ ngwo à kanna é le ngɛ bo bɛʼngɛ le ebwa wɛ ngwo à kanna é le ebe Masakɛ ngɛ.’ 34Bɛʼngɛ, mmɛ ga endɔn enjitsɔ kpe ngwo tɔ̧ɔrɔ ebwa deʼ ke kanna abwa anyi bo. Ke kanna ezob bo mbɔʼnga na atan m̀fɔ̀ Ngwe. 35Ke kanna chwâ bo mbɔʼnga na afwɔ tɛʼɛ elo Ngwe, ke kanna Jerusalɛm bo mbɔʼnga na antiri abɛ kɛ m̀fɔ̀ kɛ̀. 36Gɛrɛ ke kanna ka de mwɔ ene ato njɛ bo, mbɔʼnga ngwo ke né ndèerè nyɔ-ato deʼ njɛ ŋwàʼ bo, ke e mwɔ ebla kà edi. 37Ga ga anjɛ kpe ‘Ɔ̧̀ɔɔ’ kà ‘Keʼ,’ Ngwo sa zhiiri etsɛrɛ, e me zeʼe ebe Dɛbli.”
Yeso tee mbɔʼ é gii àflà
(Luk 6:29, 30)
38“Mbɔn shi zo aŋu â ga kpe ‘Gho toʼo eghɔɔ njɛ, toʼo éngɔ, gho chi eshwɔ njɛ chi éngɔ.’ 39Bɛʼngɛ enjitsɔ mmɛ ga endɔn kpe, ke ebwa bɔɔbɔɔ ato ebwa bɔɔbɔɔ gii, mala gho deʼ fɛ m̀pɛʼɛ abwo nde njɛ, tee eze shi è fɛ gɛrɛ. 40Mala gho deʼ ma ke nu awɛ é fɛ̀n a ndɔ m̀pàrà mbɔʼnga è ma ke ǹdi bwɛ̀m njɛ, gɛrɛ ndɛʼ ǹdi edɔm njɛ aŋu. 41Mala gho deʼ tiri awɛ é beʼ achwɔ̀ ngɔ é ngɔ̀ɔ antiri bi, ngà beʼe achwɔ̀ yɛ ngɔ̀ɔ entiri fyee. 42Gho deʼ bii ala deʼ engɛ, ndɛʼ aŋu, engɔ gɛ ga kpe mbè fla ala deʼ engɛ, fla ndɛʼ aŋu.”
Doʼ bɔ m̀pɛ̀ʼ mbyɛ
(Luk 6:27-28, 32-36)
43“Mbɔn shi zo aŋu â ga kpe ‘Doʼ abɔ byɛ e ma doʼo awɛ ngɛ, è gwe abɔ byɛ e ma bɔ m̀pɛ̀ʼ mbyɛ ngɛ.’ 44Bɛʼngɛ, mmɛ ga mmɛ endɔn kpe doʼ bɔ m̀pɛ̀ʼ mbyɛ, tsaʼra Ngwe ato abɔ byɛ e ma nyìi awɛ ngɛ. 45Mbɔʼtye mbɔn mwɔ bwɔ Àtɛ ngɔn ekere, mbɔʼnga engɔ wa le enchwe mɔ bla ekwa abɔ e ma le abwa bɔɔbɔɔ mane angɔ e ma le abwa ǹchwɔ̀ ngɛ, gɛ̀rɛ̀ ndɛʼ m̀bò ebe abɔ e ma le abwa yɛ a ne me koʼro efàarà Ngwe bo ngɛ mane angɔ byɛ e ma le abwa a me koʼro efàarà Ngwe ngɛ. 46Mala ngwo doʼ ma abɔ byɛ e me doʼo awɛ ngɛ, Ngwe tɔ̧ɔrɔ awɛ mbɔʼ ayɛ? Ka de mwɔ bàshuru aŋwɛ angɔ gɛrɛ ba le engɛ̂. 47Mala ngwo ga tye ebe abɔ e ma ga engɛ̂ ngɛ, ngwo we le ebwa deʼ fɔɔ abɔ abê? Ka de mwɔ ebɛbɔ, e ba le engɛ̂ 48Mbɔn nara abwa mɛ̀ɛrɛ̀ na Àtɛ ngɔn ezob me nara mɛ̀ɛrɛ̀ nɔ.”
© 2022, CABTAL