Matìyò 5
5
Yesù ə tyi dè àyiə awò àghù yə̀ ghu kə dzwumə̀ nəniy we
(Matìyò 5.1–7.29)
1Abù Yesù kòʼ tsə ŋwàâ kə aghù kə̀, u ŋwò kwoʼ yə̀ anə ukàʼ zù dòʼò tswi tsə, tsə̀təndii tə we tiy dzəŋə bə̀ a kə̀lə̀ we. 2U kaʼ yə̀ ani tyi dè àyiə â ghu.
Lwìy kə̀ soŋə̀ kìy
(Lukâs 6.20-23)
3U dzìy a ghu nə, “Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu kwu nəniy nə̀ à mày kə Kə̀zə̀ kə də ani fày ghu anə ufyiə wə ghu laʼa nəniy anə imùə̀ ighu nə̀ Zə̀kìy,
ghu kî dyòʼò àghù yə̀ Zə̀kìy nî saʼa nəniy muə̀ tə ghu tiy.
4Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu mwee anə ayiə àbɛbə yə ghu zəŋi nəniy,
Zə̀kiy kî kwe ŋwò fôŋ tə ghu tiy.
5Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu nîy tswi tsə iwè i ghu yiy fə anə mbyi,
ghu nî kyilə ŋwò fyiə kə Zə̀kiy tɛb na nəniy â ghu.
6Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu ndzə̂m swəə nəniy nə̀ fòŋ tìy ani fàʼ àyiə yə a də nəniy tsitsi anə sə kə we.
Zə̀kìy nî nyìə̀ ŋwòə ghu nə̀ fyiə kə̀ nyiə kiy, ù nî nyə̀ sòʼò ghu nə̀ fyiə kə̀ muə kiy anə yiə yə nìə̀ mìy də ani kwu dzwàb tsə ghu ate.
7Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu kwoʼo nəniy nə̀ mwuli kiy azòŋə àghè liy yiy,
Zə̀kiy nî kwoʼo sòʼò ŋwò nə̀ mwuli kiy azòŋə ghu.
8Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu kwu nəniy fôŋ tə̀ zwe tiy,
aŋwòə ghu nî kòʼò ŋwò ə Zə̀kìy.
9Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu zəŋə nə̀ ibvay yiy dòʼò anə fwumi kə ghù,
ghu nî tyoŋə ghu nə̀ à də̀ awa Kəzə̀
10Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ ghu fyaʼa nəniy aŋwòə ghu zəŋə àyiə yə a də nəniy tsitsi anə sə k-a-zə̀,
ghu nî kwu ani dòʼò a lòʼo kə Zə̀kìy saʼa nəniy ate an-a-vələ.”
11“Zə̀kìy dyoʼo nə̀ àghù yə̀ aghê nyaʼà nəniy ghu, zəŋə nə̀ ghu si fyaʼa, dzìy nia àyiə à guw yiy azòŋə ghu bòʼ mìə̀.” 12Ghà si səaŋə, dyoʼò sòʼò, aŋwòə Zə̀kìy na namə kə̀soŋə̀ kìy awò ghà an-a-vələ. Aghee ntwùm ə̀ Kə̀zə̀ a səsə yə̀ kə fii sòʼò ighəd anə ayiə yə ghà fyaʼa nəniy ate.
Mə̀ntsòʼ nə̀ Kàʼì tìy
(Mâk 9.50; Lukâs 14.34-35)
13Ghà də yəə à də̀ məntsòʼ awò àghè àdzə̀m fə anə mbyi. Abu ntsòʼ mìy kwuni kwuŋ fyi mâ dzə̂, in kàmə̀ twabə way. Ìn kì kàmə̀ twabə nə̀ ghu kaʼ tsə mə̀yə? Ìn kàm kwu way fâʼ kìy, a màŋ də̀ kə ani fə̀lì màʼà tə̀ aghê dyî tsîy nə̀ àwee.
14Ghà də təkàʼì awò mbyi idzə̀m. Inaʼ yə ghu byiə naa anə mbuw fə udoŋ i way dzə ani nù dòʼò. 15Wù lìy dyà tsə dzə̀ wày kaʼì tìy u nù na nyi yə̀ a təŋə kəkaŋ. Ù kwu ani kwuni tyili na kə anə kəfyiə, tə̀ tə ki nyiə asə à zwe yiy a ndaw 16Zəŋi tsə kaʼì təli tiy ki twoʼə tu anə səkə aghù tə̀ ghu si tii bəə ufàʼ ghii ùdzoŋə̀ wìy nyìə̀ sòʼò mə̀ŋkwiʼi ate awò təli ghii wə ù də nəniy an-a-vələ.
Yesù kə kə̀ bû dzə̂ ani bù twe maʼa ulâŋ u Musîs
17Kəə ghǎ nì moʼò nə̀ mə bû ani bù twe màʼà ùlàŋ u Musîs nə̀ àyiə yə aghee ntwùm ə̀ Kə̀zə̀ kə tyi dê. Mə kə̀ bû dzə̂ ani bù twe màʼà, mə fə̂ bù ani bù zəŋi tsə nə̀ u bû doʼò ùsoŋə̀ yìy. 18Mə ndzəmə̀ dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀ kəbyiwuŋ nə̀ mbvə̀dintsə kiy nî bè mìì ŋwò. Iyiə imòʼ anə ulàŋ nî kwuni tsìy tsoŋ dzə̀ wày, à mày kə nə̀ ayiə dzə̀mə̀ mə bù fyi àsoŋə̀ yìy. 19Abu wò twe maʼà nəniy lâŋ kə̀ kə tɛb tsîy fyi nəniy anə ulàŋ wə̀ ùdzə̀m, tyi dè â àghè liy nə̀ ghu twe maʼà soʼò àyiə yə ulâŋ wə̀ dzìy nəniy, wò kî dòʼò wù wə̀ ù tɛb tsîy fyi anə lòʼò kə Zə̀kìy saʼa nəniy ate. Abu wò kwuni zuw nəniy ulâŋ wə̀, tyi dè yə̀ â àghè liy nə̀ ghu ki zuw yəə soʼo ayiə yə ulàŋ wə̀ dzìy nəniy, wò kìy dyòʼò wù ùsòŋə̀ wìy anə loʼo kə Zə̀kiy saʼa nəniy ate. 20Mə ndzəmə̀ dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀, ghà kî kòʼò ŋwò loʼo kə Zə̀kìy saʼa nəniy ate abu gha kwu nəniy ibɛmə yiy tsìy fyi aghee àtyi dee ulàŋ wìy nə̀ àghě Falàsî anə fàʼ kə̀ ghà faʼà nəniy awò Zə̀kìy.
Ityi dè kwùmə̀ yə nə̀ fòŋ ìŋəmə̀ yìy
(Lukâs 12.57-59)
21Yesù ə dzày fəli tsə nə̀, “Ghà mə zuw yəə ghu kə dzây nə̀ ‘I dzwabə̀ dzə̀ wày ani wiy màʼà àghù. Abu à də kə ndiə ù wiy myaʼa nəniy aghû yìy, Zə̀kìy nî saʼa ŋwò we.’ 22Mə kwuni dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀ abu à də kə ndiə ù ŋə̀mə̀ nəniy fòŋ azoŋə̀ àzə̀ ə̀ we, ù kəli na tsə nə̀ Zə̀kìy nî saʼa wiy ŋwòə we anə ufə̀lə̀. Wù wə̀ ù nyàʼà nəniy àzə̀ ə̀ we, ghu nî nìy bə̀ ŋwòə we a ndàw ì saʼà yìy tə̀ ghu saʼ we. Wù wə̀ ù dzìy nəniy awò àzə̀, a we nə, Wò də̌ wù ù lyaʼà wìy ù də̀ ani zù fwu anə uvə̀lə̀. 23À yù də̀ ighe abu wò zù anə kətà ani zù nyə̀ kə̀ fyiə â Zə̀kìy, wò ŋwò tàmòʼ tsə nə̀ wò kwu utswə̂d nə̀ wù lìy, 24na tsə fyiə kə ghè kə awote an-a-tà wò zû byay tsə dzə̂ iyiə ighè yə̀ tə̀ wò kî bù sà yə̀ fyiə kə ghè kə̀ â Zə̀kìy.
25Abu wò kwu nəniy utswə̂d wìy nə̀ wù lìy ù swamə yə̂ wô a ndàw ìsaʼà yìy, byay təŋ tsə iyiə i ghè yə̀ tə̀ ghà kə ndwâm zù dzə̀ a ndàw ìsaʼà yìy. Abu a də wày aghii, wù wə̀ kî nìy zù nə̀ wò akə̀lə̀ wè ə tə̀nsaʼ, wè ə̀ tə̀nsaʼ wə̀ kî nìy nyə̀ yə̀ wò awò wù ə̀ kə̀làŋ, wù ə̀ kə̀làŋ kî kwe yə̀ wò a ndàw tsaʼ. 26Mə ndzəmə̀ dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀, wò kì ŋwò fyi way, à kì mày kə nə̀ wò mə tsə ukhi ùsoŋə̀ wìy awote.”
Itswû kwùmə̀ yə̀ ani nə̀ŋì nə̀ wìy wù moo nə̀ ŋə̀mə̀ wìyəŋi
27Ghà mə zuw yəə ghu kə dzây tsə nəniy nə̀, “Kəə wìŋəmə̀ nə̀ nìŋə̀ dzə̂ nə̀ wìy wù, moo kəə wìyəŋi nə̀ nìŋə̀ dzə̂ nə̀ ŋə̀mə̀ wù lìy.” 28Mə kwuni ndzə̀mə̀ dzìy bə̀ ìyiə ìsoŋə̀ yìy â ghà nə̀ wìŋəmə̀ wə̀ ù kòʼ yə̂ nəniy wìyəŋi, mòʼ tsə nə̀ ghe mə nəŋì nə̀ we, ù mə ghî nə̀ŋì nə̀ wìyəŋi ùghè wə̀ anə fôŋə̀ we. 29Abu bə̂d kə uwè kiə̀ kə̀liy kiy zəŋi tsə nə̀ wò zəŋi ayiə àbɛbə, khǐ tsə wò swây maʼà yə̂. I dzwâb tsìy fyi ŋwô â wò ani làʼ bə̀d kə uwè kə̀liy kiy, tsìy fyi â wò ani nìy kə uwe niə̀ ù dzə̀m wò kwe yə̀ anə uvə̀lə̀. 30Abu wo kiə̀ kə̀ nyiə kiy zəŋə nə̀ wò bvə̂, khǐ màʼa tsə. À dzwàb tsìy fyi â wò ani này màʼà bə̀d kə uwè tsìy fyi ani nìy kwe uwe niə̀ ùdzə̀m anə uvə̀lə̀.
Ityi dè kwùmə̀ yə̀ nə̀ ìdzwùm fyi i wìyəŋi
(Matìyò 19.9; Mâk 10.11-12; Lukâs 16.18)
31“Ghà maa zuw sòʼò nə̀ ‘Wù wə̀ ù twe maʼà nə̀ ghe kamə̀ nìy wǎy wìy we, ù kwu ani twà tsə kəŋwàʼà kə dê nəniy nə̀ ghe kamə̀ nìy dzə̀ wǎy wìyəŋi ùghè wə̀, ù nyə̀ yə̀ â we.’ 32Mə kwuni ndzə̀mə̀ dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀ abu à tsəb də kə ndiə ù twe maʼà nəniy wìy we, nə̀ à wày iyiə i kəlyaŋi, ù ghî zəŋə nə̀ wìyəŋi ù ghè wə̀ ki bwiy mwàŋ tìy abu wìyəŋi wə̀ zù nìy fwuli yəə ŋə̀m ù ŋwò wìy, Wìŋəmə̀ wə̀ ù nìy yə̂ nəniy ndzòʼò wìyəŋi wə, ù mə bwìy sòʼo mwàŋ tìy.”
Itswû kwùmə̀ yə̀ nə̀ àyiə à kaa yiy
33“Ghà mə̀ zuw sòʼò yəə ghu kə dzây tsə nəniy nə̀ ‘Kə̀ zəŋi dzə̀ nə̀ ŋkà mə̀ wò tɛb na, nə̀ ìn tsìy tsoŋ, kwuni zəŋi tsə kə fyiə kə wò tɛb na ani zəŋi â mwe ə̀ mbyi.’ 34Mə dzîy bə̀ ŋwò â ghà nə̀, kəə wù lìy nə̀ kyâ dzə̂ anə izəd i kəbyiwuŋ, aŋwòə byiwuŋ kiy də kwe k-a-dòŋ kə̀ Zə̀kìy də nəniy ate. 35Kəə wù lìy nə̀ kyâ soʼò anə izəd i kəmbvə̀dintsə, aŋwòə à də̀ kwe kə Zə̀kìy gaʼa nia nəniy awee we yiy ate. Kəə wù lìy nə̀ kyâ soʼò anə izəd i Yèlusalèm, aŋwòə à də̀ i naʼi dòŋ kə̀soŋə̀ kìy. 36Kəə wò nə̀ kyâ dzə̂ àyiə yiy anə izəd i tuw kiə̀, aŋwòə wò wày dzə ani zəŋi tsə nə̀ ŋwù ì mòʼ anə tuw kiə̀ ì ləŋ tsə, moo ì fə̀m tsə. 37Kòʼo tsə nə̀ ìny yiə̀ ì si də kə ìny, hǎy yiə̀ si də kə hǎy. Abu ghà dzây kwe fwuli nəniy iyiə ì liy yiy ate à ki də nə̀ ighè yə̀ ŋwò bə̀ awò Satàn.”
Itswû kwùmə̀ yə̀ nə̀ ìtsə dzwoŋi ibɛb yiy anə ibɛb
(Lukâs 6.29-30)
38“Ghà maa zuw yəə ghu kə dzây nəniy nə̀ ‘Abu wò tsuk wiy maʼà nəniy isə i wû yìy, ghu tsuk wiy màʼà sòʼò ìsə yiə̀. Abu wò kwà maʼà nəniy isoŋ i wû yìy, ghu kwà màʼà sòʼò ìsooŋ yiə̀.’ 39Mə kwuni dzìy bə̀ ŋwò â ghà nə̀ kəə ghǎ nə̀ ŋwâ dzwəŋə dzə̂ nə̀ wù wə̀ ù zəŋi nəniy gha nə̀ ìyiə ì bɛbə yiy. Abu wù bwad nyi yə wô anə kədzòʼ, dě mǎ yə̀ dzôʼ kə̀liy kə ù bwad nyi yə̀ sòʼò. 40Abu wù lìy swamə yə̀ wô an-a-làŋ, nìy ŋwò yə̀ ndzwu tiə̀ tə be tiy, tsoʼ nyìə dyaŋi yə ndzwù ì fôŋ yiə̀ yìy â we. 41Abu wù lìy tyiŋə nəniy wô nə̀ wò bwîy tsə ibi itam yiy, ba bwǐy tsə bii tiy ìbè nə̀ we. 42Abu wù lìy ŋwaa bə̂ nəniy fyiə kiy awò wò, nyìə yə̀ fyiə kə ghè kə̀. Abu wè lìy dziy nə̀ wò fwî nyiə̀ we nə̀ fyiə kiy, wò ə fwìy nyə̀ yə̀.”
Ŋgà si liə yə̀ aghû yə̀ ghu ba nəniy ŋgaŋ
(Lukâs 6.27,28,32-36)
43“Ghà maa zuw yəə ghu kə dzây tsə nəniy nə̀, ‘Ghà si liə yə aghù yə̀ ghu liə nəniy gha, bà yə̀ sòʼò àghù yə̀ ghu bâ nəniy gha.’ 44Mə kwuni dzìy bə̀ nə̀ ghà si liə yə aghû yə̀ ghu bâ nəniy gha, ghà ki gwuŋə yə azoŋə àghù yə̀ ghu tswələ̀ nəniy gha. 45Ghà ki də awa Təli ghi wə ù də nəniy an-a-vələ, aŋwòə ù zəŋə nə̀ tsə̀ ki tu azoŋə̀ àghè àbɛbə yiy nə̀ azoŋə̀ àghè àdzoŋə̀ yìy. Ù zəŋə nə̀ iwe yiy ki niʼà anə iswum i ghù yə̀ ghu zəŋə ayiə tsitsi yiy, nìàʼà sòʼò anə iswum i ghu yə̀ ghu də zəŋə way ayiə tsitsi yiy. 46Abu ghà liə yə̂ kəə aghû yə̀ ghu liə nəniy gha, ghà kî kyilə ndzòʼò namə kə̀ gha kiy yə? Aghê àkhi ŋwàʼà kə̀tsuw kiy we zəŋə sòʼò ndzòʼò àyiə ghè yə̀. 47Abu ghà sî kwunə twoŋə zuw yə̂ kə aghû yə̀ ghà kwu nəniy ghu, ghà zəŋə dzə wày iyiə ìliy yiy i tsiy fyi nəniy aghê liy yiy. Aghû yə̀ ghu də kwu way Zə̀kìy we zəŋə sòʼò ndzòʼò ayiə ghè yə̀? 48Ghà kwuni kwu kə ani kpe dòʼò tsə anə yiə ghii àzəŋə anə ayiə yə Təli ghii wə an-a-vələ kpe doʼò anə ayiə we àzəŋə.”
Àwon tá yàn lọ́wọ́lọ́wọ́ báyìí:
Matìyò 5: isu
Ìsàmì-sí
Pín
Daako
Ṣé o fẹ́ fi àwọn ohun pàtàkì pamọ́ sórí gbogbo àwọn ẹ̀rọ rẹ? Wọlé pẹ̀lú àkántì tuntun tàbí wọlé pẹ̀lú àkántì tí tẹ́lẹ̀
© CABTAL 2023
