<div class="version vid2890 iso6393rng" data-vid="2890" data-iso6393="rng">
   <div class="book bkJHN">
      <div class="chapter chINTRO1" data-usfm="JHN.INTRO1">
         <div class="imt"><span class="content">Manhingenelo</span></div><div class="ip"><span class="content">Loko hifanisa Ivangeli ya Yohana ni ya lava vararu (Matewu, Marka na Luka) hikuma leswaku kuniswitrongo ngopfu swifanaka ku vone. Ntsena kuvudrunguli bya Mahlomulu (tindrima ta 18-19). A Ivangeli leyi ya Yohana hi yone ntsena yingani tinhloko-mhaka leti: Nkhuvu wa le Kana (2:1-12), kukumana ka Yesu na Nikodema (3:1-21), ni wansati wa mu-Samariya (4:1-42), kuhanyisiwa ka wa kuwonyana swiro wa le Bethesda (5:1-18), kuhanyisiwa ka wa kufa mahlu kusukela kupswaliweni (9:1-41), kupfuxiwa ka Lazaro akufeni (11:1-44), kunhlampswiwa ka minenge ya vadondrisiwa (13:2-11), maritu ya kulelela (tindrima ta 14-17), na mfuri swimbeni swinyingi swa vudrunguli byitrongonyana. Na loko lavaya vararu vabeka mintiro ya vumesiya bya Yesu henhla ka ya le Galileya, mutrali wa vumune atshimisisa ngopfu le Yerusalema ne matlhelweni. Nakone a xiyimu xa mutrali lweyi a kukombisa swiyentxo leswinganivudondrisi bya kutlakuka, na ku swone Yesu atikombisa na ali lweyi anga Livaningo; </span><span class="it"><span class="content">ku lweyi wa kufa mahlu kusukela kupswaliweni, kupfuka ni Vutomi kupfuxiwa kufeni ka Lazaro, mati lawa mapfelelaka ya vutomi lebyi byingahelekiki kudondrisiwa ka wansati wa mu-Samariya, kati dra vutomi yandrisiwo dra makati, vhinyo drimpswha dra kutrhavisa dra minkama ya vumesiya nkhuvu wa vukati wa le Kana</span></span><span class="content">. Kolahu, swikombisa leswaku atimhaka leti tikongomana ni wudondrisi bya Kriste mupfuleteli wa Ivangeli.</span></div><div class="ip"><span class="content">Ka vusunguli (1:1-18) lebyi byibekisiwiki hi ndlela ya xitrhokovetelo, a Ivangeli yikombisa Yesu swanga Ritu dra Xikwembu Nkulukumba hi laha kungahelikiki, ledri dritiyentxiki mhunu, akuva dritahanya ni vhanu, a kuvatisela vutomi, livaningo ni xihlayelamfuri. A dondro leyi ntrhaku yikombisa hi tlhelo timhaka leti tikongomanaka ni kutiva Xikwembu Nkulukumba hi vuyentelelo.</span></div><div class="ip"><span class="content">Andreni Ka Ivangeli ya Yohana hingaswikota kutlhanganisa swiyenge haswibiri leswikulu, leswitiyisiwaka hi nkama wa Yesu, (nkama wa kufa, kupfuka ni kutlakuxiwa kwake) (Xiyenge xa kusungula: 1:19&#8212;12:50; xiyenge xa vubiri 13:1&#8212;21:23).</span></div><div class="ip"><span class="content">Hi kurangela nkama wa Yesu (1:19&#8212;12:50) a mutrali Yohana akombisa xiyimu xa vumboni byake: Yohana Mubabatisi ni vadondrisiwa vakwe, Andreyasi, Simoni Petrosi, makwa Andreyasi, Filipi na Nataniyele lava mun'wana-ni-mun'wana, hi ndlela yake, agungulaka a xihlayelamfuri xa vumhunu bya Yesu. Ntrhaku kulandra mintlhanganu minge mingani ni ntlhanu wa swiyentxo na swibiri swa mahlolana, leswi yene aswitxhulaka swikombiso akuva a vahlayi vayingelisisa leswaku a mongo wa leswi swidrunguliwaka wuli kuyingelisiseni ka nkongometo wa swone.</span></div><div class="ip"><span class="content">Loko kutlhasa nkama (13:1) Yesu asiyela a vadondrisiwa vakwe a swileleto swake swa vugamu, leswi hi ndlela ya kukari anga xipfumelelanu xake xa vugamu xa moya (tind. 13-16). Ntrhaku, hi kukhanelisana hi xikhongoto na Tatana, atilulamisela kulwa ni lifu na anikela ku Tatana lava yene atakavasiya misaveni ni hinkwavu lava vatakapfumela ha vone (ndr. 17). Ntrhaku atrhandra ta mahlomulo ni ta kufa ka Yesu, hi kulandra xitrhandru xa vadondrisi va Nawu lava vararu va Ivangeli, kambe hi nkongometo wa kutiva Xikwembu Nkulukumba hi vuyentelelo, swanga hi laha a ntrhandru kubasisa wuva wutwalisa a mahlomulo wolawa ni Lifu (18:6-37; 19:5, 14-16, 30-39). A siku dra Paska (ndr. 20) dritikombisaka hi kutivonekisa ka Kriste lweyi apfukiki kufeni ku Maria wa Magadala, ku vadondrisiwa, ntrhaku ku Tomasi. A ndrima ya 21 yitrhandra kutivonekisa ka lweyi apfukiki kufeni ativeni dra Tiberiyasi ku ntlhanu wa vadondrisiwa na vabiri, kambe ngopfu-ngopfu ku Petrosi, hikola ka kuvulavulisana loku kulandraka (21:15-19), i xiyengetelo lexi tlhantekiwiki nkatrakanywini wa kusungula wa buku, (20:30-31), lana a mutrali anyikelaka a Mpfuletelo wa buku drakwe: kuyentxa leswaku a muhlayi ativisisa Yesu, swanga Mesiya lweyi adumbisiwiki, N'wana wa Xikwembu Nkulukumba. Hi ndlela leyi, a muhlayi atakuma vutomi hixihlayelamfuri, ngopfu-ngopfu hi leswi Yohana akombisaka Yesu swanga murumiwa wa Tatana, na mfuri Yene atikombisaka swanga ndlela, xihlayelamfuri ni vutomi (14:6).</span></div><div class="ip"><span class="content">A mayanakanyeleni ya vu-Kriste ya nkama luwa kukongomisiwi a Ivangeli leyi ku mupostola Yohana, kambe vadondrisi va Nawu va malembe ya kusungula ya vukriste vayanakanya leswaku angava ali Yohana, n'wana Zebedeya, kumbe Yohana makwa Yakobe. Mintlhamuxelo leyi misukelaka ndreni ka Ivangeli, amikombisi leswaku yingava yitraliwi ha Yohana mupostola. A xa lisima ngopfu i kuva hi kuma trhandravutelo wa leswaku a </span><span class="it"><span class="content">mudondrisiwa lweyi Yesu afaka a murandra</span></span><span class="content">, a mudondrisiwa mumbeni (1:35-40; 13:23-26; 18:15-17; 19:25-27; 20:2-10; 21:2; 7:20&#8212;23:24) ahumelela minkama hinkwayu na kungakombisiwi a vito dra mutrali, hakanyingi a tlhelweni dra Petrosi. Kuka kungakombisiwi a vito dra mutrali angavanga kudjula kudrifihla, kambe ku mutrali yelweyi angatihlayikiki a vito drakwe, hikuma a tlhanganu wa vukriste wulandriki a kudondrisa ka Yohana, na kone hi kusukela ku tlanganu wolowo hifanelaka kuhlaya ni kuyingelisisa a Ivangeli ya vumune.</span></div><div class="iot"><span class="content">Tinhloko-mhaka ta Ivangeli hi leti:</span></div><div class="io1"><span class="content">1. Nhingeno: 1:1-18</span></div><div class="io1"><span class="content">2. Vumboni bya Yohana Mubabatisi: 1:19-51</span></div><div class="io1"><span class="content">3. Nkhuvu wa vukati wa Kana ni kuhlongola vhanu Tempeleni: 2:1-25</span></div><div class="io1"><span class="content">4. Kukhanelisana na Nikodema, Yesu ni nsati wa mu-Samariya: 3:14-42</span></div><div class="io1"><span class="content">5. Ntiro wa vuhanyisi: 4:43&#8212;5:47</span></div><div class="io1"><span class="content">6. Yesu kati dra vutomi:</span></div><div class="io1"><span class="content">7. Yesu ankhubyini wa makati yakukala handrelo</span></div><div class="io1"><span class="content">8. Wansati wa vumbuye, kukhanelisana ni va-Yuda: 8:1-11</span></div><div class="io1"><span class="content">9. Yesu livaningo dra misava: 89</span></div><div class="io1"><span class="content">10. Mubyisi lweyi munene: 10</span></div><div class="io1"><span class="content">11. Lazaro ni kutotiwa hi mafura Betaniya: 11&#8212;12</span></div><div class="io1"><span class="content">12. Xilalelo xa vugamu ni kuhlampswa minenge: 13&#8212;17</span></div><div class="io1"><span class="content">13. Mahlomulo ni kupfuka: 18&#8212;20</span></div><div class="io1"><span class="content">14. Kutivonekisa: 21:1-25</span></div>
      </div>
   </div>
</div>

Xironga New Testament with Psalms © Bible Society in Mozambique, 2007.

Manhingenelo
Loko hifanisa Ivangeli ya Yohana ni ya lava vararu (Matewu, Marka na Luka) hikuma leswaku kuniswitrongo ngopfu swifanaka ku vone. Ntsena kuvudrunguli bya Mahlomulu (tindrima ta 18-19). A Ivangeli leyi ya Yohana hi yone ntsena yingani tinhloko-mhaka leti: Nkhuvu wa le Kana (2:1-12), kukumana ka Yesu na Nikodema (3:1-21), ni wansati wa mu-Samariya (4:1-42), kuhanyisiwa ka wa kuwonyana swiro wa le Bethesda (5:1-18), kuhanyisiwa ka wa kufa mahlu kusukela kupswaliweni (9:1-41), kupfuxiwa ka Lazaro akufeni (11:1-44), kunhlampswiwa ka minenge ya vadondrisiwa (13:2-11), maritu ya kulelela (tindrima ta 14-17), na mfuri swimbeni swinyingi swa vudrunguli byitrongonyana. Na loko lavaya vararu vabeka mintiro ya vumesiya bya Yesu henhla ka ya le Galileya, mutrali wa vumune atshimisisa ngopfu le Yerusalema ne matlhelweni. Nakone a xiyimu xa mutrali lweyi a kukombisa swiyentxo leswinganivudondrisi bya kutlakuka, na ku swone Yesu atikombisa na ali lweyi anga Livaningo; ku lweyi wa kufa mahlu kusukela kupswaliweni, kupfuka ni Vutomi kupfuxiwa kufeni ka Lazaro, mati lawa mapfelelaka ya vutomi lebyi byingahelekiki kudondrisiwa ka wansati wa mu-Samariya, kati dra vutomi yandrisiwo dra makati, vhinyo drimpswha dra kutrhavisa dra minkama ya vumesiya nkhuvu wa vukati wa le Kana. Kolahu, swikombisa leswaku atimhaka leti tikongomana ni wudondrisi bya Kriste mupfuleteli wa Ivangeli.
Ka vusunguli (1:1-18) lebyi byibekisiwiki hi ndlela ya xitrhokovetelo, a Ivangeli yikombisa Yesu swanga Ritu dra Xikwembu Nkulukumba hi laha kungahelikiki, ledri dritiyentxiki mhunu, akuva dritahanya ni vhanu, a kuvatisela vutomi, livaningo ni xihlayelamfuri. A dondro leyi ntrhaku yikombisa hi tlhelo timhaka leti tikongomanaka ni kutiva Xikwembu Nkulukumba hi vuyentelelo.
Andreni Ka Ivangeli ya Yohana hingaswikota kutlhanganisa swiyenge haswibiri leswikulu, leswitiyisiwaka hi nkama wa Yesu, (nkama wa kufa, kupfuka ni kutlakuxiwa kwake) (Xiyenge xa kusungula: 1:19—12:50; xiyenge xa vubiri 13:1—21:23).
Hi kurangela nkama wa Yesu (1:19—12:50) a mutrali Yohana akombisa xiyimu xa vumboni byake: Yohana Mubabatisi ni vadondrisiwa vakwe, Andreyasi, Simoni Petrosi, makwa Andreyasi, Filipi na Nataniyele lava mun'wana-ni-mun'wana, hi ndlela yake, agungulaka a xihlayelamfuri xa vumhunu bya Yesu. Ntrhaku kulandra mintlhanganu minge mingani ni ntlhanu wa swiyentxo na swibiri swa mahlolana, leswi yene aswitxhulaka swikombiso akuva a vahlayi vayingelisisa leswaku a mongo wa leswi swidrunguliwaka wuli kuyingelisiseni ka nkongometo wa swone.
Loko kutlhasa nkama (13:1) Yesu asiyela a vadondrisiwa vakwe a swileleto swake swa vugamu, leswi hi ndlela ya kukari anga xipfumelelanu xake xa vugamu xa moya (tind. 13-16). Ntrhaku, hi kukhanelisana hi xikhongoto na Tatana, atilulamisela kulwa ni lifu na anikela ku Tatana lava yene atakavasiya misaveni ni hinkwavu lava vatakapfumela ha vone (ndr. 17). Ntrhaku atrhandra ta mahlomulo ni ta kufa ka Yesu, hi kulandra xitrhandru xa vadondrisi va Nawu lava vararu va Ivangeli, kambe hi nkongometo wa kutiva Xikwembu Nkulukumba hi vuyentelelo, swanga hi laha a ntrhandru kubasisa wuva wutwalisa a mahlomulo wolawa ni Lifu (18:6-37; 19:5, 14-16, 30-39). A siku dra Paska (ndr. 20) dritikombisaka hi kutivonekisa ka Kriste lweyi apfukiki kufeni ku Maria wa Magadala, ku vadondrisiwa, ntrhaku ku Tomasi. A ndrima ya 21 yitrhandra kutivonekisa ka lweyi apfukiki kufeni ativeni dra Tiberiyasi ku ntlhanu wa vadondrisiwa na vabiri, kambe ngopfu-ngopfu ku Petrosi, hikola ka kuvulavulisana loku kulandraka (21:15-19), i xiyengetelo lexi tlhantekiwiki nkatrakanywini wa kusungula wa buku, (20:30-31), lana a mutrali anyikelaka a Mpfuletelo wa buku drakwe: kuyentxa leswaku a muhlayi ativisisa Yesu, swanga Mesiya lweyi adumbisiwiki, N'wana wa Xikwembu Nkulukumba. Hi ndlela leyi, a muhlayi atakuma vutomi hixihlayelamfuri, ngopfu-ngopfu hi leswi Yohana akombisaka Yesu swanga murumiwa wa Tatana, na mfuri Yene atikombisaka swanga ndlela, xihlayelamfuri ni vutomi (14:6).
A mayanakanyeleni ya vu-Kriste ya nkama luwa kukongomisiwi a Ivangeli leyi ku mupostola Yohana, kambe vadondrisi va Nawu va malembe ya kusungula ya vukriste vayanakanya leswaku angava ali Yohana, n'wana Zebedeya, kumbe Yohana makwa Yakobe. Mintlhamuxelo leyi misukelaka ndreni ka Ivangeli, amikombisi leswaku yingava yitraliwi ha Yohana mupostola. A xa lisima ngopfu i kuva hi kuma trhandravutelo wa leswaku a mudondrisiwa lweyi Yesu afaka a murandra, a mudondrisiwa mumbeni (1:35-40; 13:23-26; 18:15-17; 19:25-27; 20:2-10; 21:2; 7:20—23:24) ahumelela minkama hinkwayu na kungakombisiwi a vito dra mutrali, hakanyingi a tlhelweni dra Petrosi. Kuka kungakombisiwi a vito dra mutrali angavanga kudjula kudrifihla, kambe ku mutrali yelweyi angatihlayikiki a vito drakwe, hikuma a tlhanganu wa vukriste wulandriki a kudondrisa ka Yohana, na kone hi kusukela ku tlanganu wolowo hifanelaka kuhlaya ni kuyingelisisa a Ivangeli ya vumune.
Tinhloko-mhaka ta Ivangeli hi leti:
1. Nhingeno: 1:1-18
2. Vumboni bya Yohana Mubabatisi: 1:19-51
3. Nkhuvu wa vukati wa Kana ni kuhlongola vhanu Tempeleni: 2:1-25
4. Kukhanelisana na Nikodema, Yesu ni nsati wa mu-Samariya: 3:14-42
5. Ntiro wa vuhanyisi: 4:43—5:47
6. Yesu kati dra vutomi:
7. Yesu ankhubyini wa makati yakukala handrelo
8. Wansati wa vumbuye, kukhanelisana ni va-Yuda: 8:1-11
9. Yesu livaningo dra misava: 89
10. Mubyisi lweyi munene: 10
11. Lazaro ni kutotiwa hi mafura Betaniya: 11—12
12. Xilalelo xa vugamu ni kuhlampswa minenge: 13—17
13. Mahlomulo ni kupfuka: 18—20
14. Kutivonekisa: 21:1-25

Слушайте Yhn Manhingenelo