De Bijbel met Nicky en Pippa GumbelVoorbeeld

Met geld omgaan

Na de dure decembermaand is de portemonnee bij veel mensen leeg. Dit probleem doet zich niet alleen voor na de kerstdagen. De meeste mensen moeten zich elke dag op de een of andere manier bezighouden met geldzaken. In de kerk hebben we het daar liever niet over. Maar Jezus had het vaak over geld. In de Bijbel lezen we veel over dit onderwerp. Geld is belangrijk. Het is belangrijk voor ons en het is belangrijk voor God. Hoe moet je met geld omgaan?

Spreuken 31:10-20

Hecht meer aan relaties dan aan geld

Relaties zijn veel belangrijker dan geld. Bijvoorbeeld: Al het geld van de wereld kan een ongelukkig huwelijk niet goedmaken. Daar staat tegenover dat het iedereen met een gelukkig huwelijk aan niets zal ontbreken (v.11, HB). 'Wie zal een deugdelijke vrouw vinden? Haar waarde gaat die van robijnen ver te boven. Op haar vertrouwt het hart van haar echtgenoot, en bezit zal hem niet ontbreken' (vv.10-11).

De schrijver van Spreuken hemelt de deugden van 'een deugdelijke vrouw' op en begint met een aantal aspecten van haar leven die direct of indirect met geldzaken te maken hebben. Ze is een goed voorbeeld van iemand met de juiste houding ten opzichte van geld. John Wesley heeft gezegd: 'Verdien zoveel je kunt. Spaar zoveel je kunt. Geef zoveel je kunt.'

1.'Verdien zoveel je kunt'

Ze werkt hard en ijverig om haar geld te verdienen: 'In de vroege morgen, wanneer het nog donker is, staat zij op en zorgt dat haar gezin en het personeel kunnen eten' (v.15, HB). Ze is een goede rentmeester. Ze investeert haar geld verstandig. Ze maakt winst met handeldrijven (vv.16-18a).

2.'Spaar zoveel je kunt'

Ze geniet van haar werk en de goede dingen van het leven (v.13). Een deel van wat ze verdient, spaart ze. Ze zet geld opzij en heeft 'eigen geld' (v.16, BGT).

3.'Geef zoveel je kunt'

Ze geeft gul. 'Zij opent haar hand voor de ellendige, zij spreidt haar handen uit naar de arme' (v.20). Gul geven is de gepaste reactie op Gods gulheid en op de nood van andere mensen. Het is de manier om materialisme buiten de deur te houden.

Heer, help me om een goede rentmeester te zijn over alles wat U mij toevertrouwt. Geef dat ik altijd gul geef, vooral aan de armen en mensen die het nodig hebben.

Nieuwe Testament

Openbaring 18:1-17a

Stel je vertrouwen niet op geld

Er rust in de Bijbel geen verbod op geld verdienen en ook niet op geld sparen of op genieten van het goede van het leven. We worden wel gewaarschuwd dat we geen geld voor onszelf moeten oppotten, dat we niet geobsedeerd moeten raken door geld en dat we ons vertrouwen niet op rijkdom moeten stellen. Als we dat wel doen, voelen we ons voortdurend onzeker en komt ons geld tussen God en ons in te staan.

Geld is geen neutraal, onpersoonlijk ruilmiddel. Jezus heeft gezegd dat je niet God en de mammon kunt dienen (Mattheüs 6:24). Mammon was de god van de rijkdom in Carthago. Geld heeft alle kenmerken van een god. Het lijkt zekerheid, vrijheid, macht, invloed, status en aanzien te geven. In potentie is het iets wat mensen inspireert tot aanbidding en obsessief gedrag. Maar zoals Dietrich Bonhoeffer heeft gezegd: 'In onze harten is slechts plaats voor één allesomvattende toewijding, en we kunnen slechts aan één Heer zijn toegewijd.'

In dit gedeelte heeft Johannes een visioen van een gebeurtenis die onvoorstelbaar moet zijn geweest voor zijn lezers: de val van 'het grote Babylon' (Openbaring 18:2). In de directe context is dit een profetie van een gebeurtenis die pas 320 jaar later zal plaatsvinden: de omverwerping van het Romeinse rijk in het jaar 410 n. Chr., als de stad Rome wordt verwoest.

Op het moment dat Johannes zijn visioen opschreef, leek het Romeinse rijk onaantastbaar. Het was op het hoogtepunt van zijn macht. Er heerste vrede en veiligheid. En toch ziet Johannes dat de kenmerken van de stad tot haar ondergang zullen leiden.

Babylon staat hier niet alleen voor Rome, maar ook voor elke macht die niets met God te maken wil hebben. Johannes noemt een aantal fatale zwakheden die ten grondslag liggen aan de ondergang van elke beschaving:

1.Het kwaad viert hoogtij

'Zij is (…) een woonplaats van demonen geworden, een schuilplaats voor allerlei onreine geesten' (v.2b).

2.Ontucht is wijdverbreid

'Want van de wijn van de toorn van haar hoererij hebben alle volken gedronken, en de koningen van de aarde hebben hoererij met haar bedreven' (v.3a).

3.Overdadige weelde

'... handelaren van de aarde rijk zijn geworden door de macht van haar waanzinnige weelde.' (v.3b (EBV24), zie ook v.7,9). Waarschijnlijk is ze arrogant geworden omdat ze zo rijk was (v.7b).

4.Mensenhandel

'... handelswaar (...) [in de vorm van] slaven, levende mensen' (vv.11-13, HB). Johannes lijkt erop te wijzen dat slaven niet slechts karkassen zijn die als eigendom kunnen worden gekocht en verkocht, maar dat slaven 'mensen met lichaam en ziel' zijn (v.13, WV). In deze nadrukkelijke positie aan het eind van de lijst (vv.11-13) is dit meer dan een zijdelingse opmerking over slavenhandel. Het is kritiek op de hele lijst met handelswaar. Het zinspeelt op de onmenselijke wreedheid, de minachting van het leven van mensen waarop de welvaart en weelde van het hele rijk is gebaseerd. Mensenhandel en de heropleving van de slavernij (er zijn vandaag de dag miljoenen slaven in de wereld) wijzen erop dat er iets grondig mis is in onze maatschappij.

Rijkdom, pracht en praal en luxe zijn vergankelijk. Ze komen en gaan. Johannes waarschuwt het volk van God zich niet in te laten met de zonden van Babylon: 'Ga uit haar weg, Mijn volk, opdat u geen deelhebt aan haar zonden' (v.4). De gloriedagen van het oude Rome zijn weliswaar al lang verleden tijd, maar deze opdracht en boodschap zijn voor ons nog even relevant als toen.

Heer, bewaar mijn hart voor arrogantie en alle andere kwaad waarmee relatieve rijkdom zo vaak gepaard gaat. Help ons als kerk om alles te doen wat we kunnen om mensenhandel en moderne slavernij te bestrijden. Dank U dat wereldrijken weliswaar komen en gaan, maar dat het woord van de Heer eeuwig duurt.

Oude Testament

Nehemia 5:1-7:3

Geef het goede voorbeeld met hoe je omgaat met geld

Nehemia was een leider die een uitstekend voorbeeld gaf van de manier waarop je met geld moet omgaan. Vroeg of laat krijgt ieder van ons te maken met financiële problemen of geldgebrek, hetzij in ons persoonlijke leven hetzij in onze kerk. Hoe ga je hiermee om?

Nehemia bevond zich in zulke omstandigheden. Een deel van het volk had niet genoeg te eten om in leven te blijven (5:2). Anderen moesten hun akkers, wijngaarden en huizen in onderpand geven (v.3). Nog weer anderen moesten geld lenen om hun belasting te kunnen betalen (v.4). Wat kunnen we leren van Nehemia's voorbeeld?

Ten eerste: hij dacht heel goed na: 'Ik ging bij mezelf te rade' (v.7a). Als je te maken krijgt met een financiële crisis, is het niet verstandig om je toevlucht te nemen tot de eerste de beste oplossing die zich voordoet. Je moet eerst goed nadenken.

Ten tweede: hij belegde een vergadering (v.7b). Sommige vergaderingen zijn zonde van de tijd of zelfs contraproductief. Maar er zijn ook vergaderingen die belangrijk en noodzakelijk zijn. Nehemia was zo wijs dat hij het verschil kende tussen deze twee soorten vergadering. Hij weigerde te overleggen met zijn tegenstanders die weinig goeds met hem voor hadden (6:2b), hoewel het hem vijf keer werd gevraagd.

Maar in dit geval belegt Nehemia een vergadering. Hij zegt tegen het volk dat ze verkeerd bezig zijn. Ze moeten geen rente rekenen. 'Laten we toch deze rente achterwege laten' (5:10b). Hij draagt hun op: 'Ik wil dat jullie hun akkers, wijngaarden, olijfbomen en huizen aan hen teruggeven. Ook de rente die ze jullie hebben betaald van het geld, het graan, de wijn en de olijf-olie die ze van jullie hadden geleend." (v.11, BB).

De vergadering was een succes. Ze zeiden: 'Wij zullen het teruggeven en wij zullen niets meer van hen eisen. Zo zullen we doen, zoals u het zegt' (v.12a). De mensen deden wat ze hadden beloofd (v.13d).

Ten derde: het belangrijkste was dat hij zelf het goede voorbeeld gaf:

1.Persoonlijke integriteit

Uit ontzag voor God deed Nehemia niet zoals de voorgaande gouverneurs, die het volk zware lasten hadden opgelegd en die hun manschappen het volk lieten terroriseren.

2.Bescheiden levensstijl

'Overigens (…) hebben ik en mijn broers het brood, bestemd voor de landvoogd, niet gegeten' (v.14).

3.Geen persoonlijk gewin

'... grond hebben wij ons niet toegeëigend (...) Toch eiste ik niet van het volk dat zij voor dat eten moesten zorgen. Want ze hadden het zo al moeilijk genoeg.' (vv.16b,18, BB).

4.Ruimhartigheid voor anderen

'Er aten 150 leiders en belangrijke Judeeërs bij mij aan tafel. Ook nog allerlei mannen van de andere volken om ons heen die naar ons toe waren gekomen.' (v.17, BB).

5.Doelgericht hard werken

'Ik heb er alles aan gedaan om de muur van Jeruzalem te herstellen' (v.16a, BGT). Hij weigerde zich iets aan te trekken van de dreigementen van zijn tegenstanders die hem probeerden bang te maken. In plaats daarvan bad hij: 'Welnu, maak mijn handen sterk!' (6:9b).

Nehemia werkte door tot het klaar was (v.15). Veel mensen weten wel hoe ze aan iets moeten beginnen. Maar vaak ontbreekt het hun aan doorzettingsvermogen, aan 'Ausdauer'. Nehemia had de vastberadenheid om af te maken waarmee hij was begonnen.

Het welslagen van het project was het volmaakte antwoord op alle kritiek: 'Op de 25e dag van de maand Elul was de muur af. We hadden er 52 dagen aan gewerkt. Ook onze vijanden hoorden dat de muur af was. Toen werden ze bang voor ons. Ze waren onder de indruk, want ze begrepen dat onze God ons had geholpen om dit grote werk te doen.' (vv.15-16, BB).

Heer, geef me de wijsheid om goed met geld om te gaan. Help me om het goede voorbeeld te geven in mijn eigen leven; om eerlijk te zijn, niet belust op eigen gewin, en om bescheiden te leven, hard te werken en ruimhartig te zijn voor anderen.

Pippa's bijdrage

Spreuken 31:10-20

Ik krijg altijd een gevoel van minderwaardigheid als ik lees over deze vrouw die alles doet, alles heeft en alles kan. Toch denk ik dat we niet allemaal zo hoeven te zijn. Waar het echt om gaat, is onze relatie met God en dat we doen wat Hij van ons vraagt.