हितोपदेश 17:1-28
हितोपदेश 17:1-28 पवित्र बाइबल (NERV)
प्रत्येक मानिसले झगडा़ गर्दै अन्नले भरिएको घरमा बस्नु भन्दा एक टुक्रा सूख्खा रोटी खाँदै शान्तिमा बस्नु असल हो। एकजना बुद्धिमान नोकरले एकजना हड़बडाउँने छोरामाथि शासन गर्छ, अनि उसले एउटा दाज्यू-भाइ झैं पैतृक धन प्राप्त गर्छ। सुन अनि चाँदीलाई तिनीहरू कति शुद्ध छन् भनी हेर्न आगोमा पगालीन्छ, अनि मनुष्यको हृदय परमप्रभुद्वारा जाँचिन्छ। दुष्ट मानिसले अरू मानिसहरूले बोलेको दुष्ट चीजहरूमा ध्यान दिन्छ, अनि ढँटुवाहरूले अरूको निन्दा सुन्छ। जसले गरीबलाई घृणा गर्छ उसले सृष्टिकर्तालाई अपमान गर्छ, जो अरूको विपत्तिमा रमाउँछ ऊ दण्डबाट उम्कने छैन। नाति-नातिनीहरू बृद्धमानिसको निम्ति मुकुट हुन्, अनि आमा-बाबुहरू आफ्ना छोरा-छोरीका गौरव हुन्। मूर्ख मानिसले धेरै बोल्नु असल हुँदैन, त्यसरी नै शासकले झूटो बोल्नु सुहाउँदैन। घूस ग्रहण गर्ने मानिसलाई घूस महा-मन्त्र झैं लाग्छ, र त्यो मानिस जहाँ जान्छ त्यहीं उसले सफलता पाए जस्तो लाग्छ। जसले अरूको गल्तीको बारेमा भूलिदिन्छ उसले प्रेमलाई अघि बढाउँनेछ, तर जसले अर्काको गल्ती घरि-घरि ल्याउँछ त्यसले घनिष्ट साथीहरूलाई गुमाउँछ। विवेकी मानिसलाई एउटा वचनले जति असर पार्छ, मूर्खलाई एक सय कोर्राले पनि असर पार्दैन। एउटा दुष्ट मानिस सधैँ नै बिद्रोह गरिरहन्छ। यसर्थ उसको बिरोधमा एकजना निष्ठूरी मानिस पठाइन्छ। मूर्खको सामुने पर्नु भन्दा बच्चाहरू खोसिएको भालूको सामने पर्नु असल हुन्छ। यदि कसैले असलको बद्ला दुष्टाईंले लिन्छ भने घरले सधैँ कठिनाइहरूको सामना गर्नेछ। झगडा़ शुरू गर्नुको अर्थ नदीको बाँधमा प्वाल पार्नु बराबरै हो। यसैकारण नियन्त्रण भन्दा बाहिर जानु अघिनै बहसलाई अन्त गरिदेऊ। जसले एउटा दोषी मानिसलाई निर्दोष ठहराउँछ र जसले एउटा दोषी मानिसलाई निर्दोष ठहराउँछ, तिनीहरू दुवैलाई परमप्रभुले घृणा गर्नु हुन्छ। एकजना मूर्खलाई सम्पत्तिको के काम? ज्ञान किन्न उसको दिमाग नै छैन। असल मित्रले सधैँ माया गरिरहेको हुन्छ। त्यसरी नै साँच्चो दाज्यू-भाइले पनि कष्टको समयमा सहायता पुर्याइरहेको हुन्छ। समझ नभएको मानिसले नै वाचा-बन्धन गर्छ। अनि अर्काको ऋणमा जमानी बस्छ। लडाईं-झगडा़ मन पराउनेले पाप मन पराउँछ, अनि जसले शेखी गर्छ उसले त आफ्नै सर्वनाशलाई निम्तो दिन्छ। कुटिल हृदय भएको मानिसको कहिल्यै उन्नति हुँदैन, अनि जसको बोलीमा छल कपट हुन्छ त्यो त आफैं सत्यनाश हुन्छ। मूर्ख छोरा भएको पिता दुःखी हुन्छ। मूर्ख छोरोको बाबु कहिल्यै सुखी हुँदैन। आफ्नो मनलाई प्रसन्न राख्नु नै सब भन्दा असल औषधी सेवन गर्नु हो। दुःखेको मनले हड्डीहरू पनि नरम पारिदिन्छ। एकजना दुष्ट मानिसले न्याय बिगार्नको लागि गोप्य तरिकाले घूस दिन्छ। ठीक विचार भएको मानिसले सधैँ ज्ञानको बिषयमा सोचिरहन्छ तर मूर्ख मानिसले सधैँ टाडा-टाडा ठाउँको सपना देख्छ। मूर्ख छोरोले उसको बाबुलाई शोक दिइरहन्छ, अनि आफूलाई जन्म दिने आमालाई पीर मार्कामा पार्छ। अन्याय नगरी दण्ड दिनु गल्ती हो। यसरी नै ईमानदार अगुवाहरूलाई ठीक काम गरे बापत सजाय दिनु अनुचित हो। एकजना ज्ञानी मानिस सजिलै रिसाउँदैन। ज्ञानी मानिसले होशियारसित शब्द प्रयोग गर्दै बात मार्छ। चुपचाप बसे मूर्खलाई पनि ज्ञानी ठानिन्छ अनि जसले उसको मुर्खतालाई बन्द राख्छ ऊ विवेकशिल देखिन्छ।
हितोपदेश 17:1-28 सरल नेपाली पवित्र बाइबल (सरल नेपाली)
झगडाले भरिएको घरमा भोज खानुभन्दा त शान्तिसित सुख्खा रोटी खानु उत्तम हो। मालिकको बेकामे छोरामाथि चतुर चाकरले आफ्नो हक जमाउन सक्छ र त्यसका पैतृक-सम्पत्तिबाट केही हिस्सा पाउन सक्छ। सुन र चाँदीको जाँच आगोद्वारा गरिन्छ र मानिसको मन परमप्रभुले जाँच्नुहुन्छ। दुष्ट मानिसहरूले दुष्ट कुराहरू सुन्छन् र झूटो बोल्नेहरूले झूटो कुरा सुन्न कान ठाडो गर्छन्। गरीबमाथि हाँस्नेले तिनीहरूको सृष्टिकर्ता परमेश्वरको अपमान गर्छ। अरूको दुर्भाग्यमा रमाहट गर्नेले सजायँ पाउँछ। बुढापाकाहरूले आफ्ना नातिनातीनाहरूमा गर्व गर्छन्, जसरी छोरा-छोरीहरूले आफ्ना बुबा-आमाको गर्व गर्छन्। आदरणीय मानिसहरूलाई झूटो कुरा र मूर्खका ओठबाट राम्रो कुरा सुहाउँदैन। घुसले जादूझैँ काम गर्दछ र त्यसबाट सबै काम सफल हुन्छ भनी कति मानिसहरूले सोच्छन्। मानिसहरूले आफूसित प्रेम-भाव गरेका चाहन्छौ भने तिनीहरूको दोष क्षमा गर्नू, दोष याद गरिराख्नाले मित्रता तोडिंदछ। मूर्खबाट सय चोटी चुटाइ खाएर पाएको ज्ञानभन्दा समझदारबाट एकै हप्काइमा लिएको ज्ञान बढी हुन्छ। सधैँ विद्रोह गरिरहने दुष्टहरूको विरुद्ध निर्दयी हाकिम खटाइन्छ। मूर्ख काम गर्न लागेको मूर्खलाई भेट्नुभन्दा त बच्चा खोसिएकी माऊ भालुलाई भेट्नु असल हो। भलाइको सट्टामा खराब गर्ने मानिसको घरबाट खराबीले कहिल्यै ठाउँ छोड्दैन। झगडाको सुरु पानीको बाँध फुटेको जस्तै हो, त्यसलाई बढ्न नदिई बन्द गरिहाल। निर्दोषलाई दण्ड दिनु अथवा दोषीलाई छोडिदिनु, दुवै कुरालाई परमप्रभुले घृणा गर्नुहुन्छ। मूर्खले विद्यामा धन खर्च गर्नु व्यर्थ छ किनभने त्योसित सामान्य बुद्धि नै हुँदैन। मित्रले सधैँ प्रेम देखाउँदछ, दाजुभाइचाहिँ दु:खमा साथ दिने हुन्छन्। बेहोशी मानिस मात्र अर्काको ऋणको जमानी बस्दछ। झगडा रुचाउनु र पाप रुचाउनु एउटै हो, सधैँ धाक लगाउने मानिसले आफ्नै खति गर्छ। दुष्ट सोच र छली बोली गर्नेले भलाइको आशा नगरे हुन्छ, त्यसलाई विनाश मात्र छ। मूर्ख छोरोको कामबाट बुबालाई शोक र सन्ताप मात्र हुँदछ। प्रसन्न चित्त हुनु नै असल औषधी हो। सधैँ उदासी मनले बिस्तारै मृत्यु ल्याउँदछ। भ्रष्ट न्यायाधीशले गुप्तमा घुस लिन्छ र न्याय बिगार्दछ। समझदार व्यक्तिले बुद्धिमान् काम गर्ने लक्ष्य राख्दछ तर मूर्खले यताउता मन डुलाउँदछ। मूर्ख छोरोले बुबालाई शोक र आमालाई साह्रै पीरमा पार्दछ। निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु उचित होइन, असल मानिसहरूलाई दण्ड दिनाले न्याय बिग्रँदछ। ज्ञानी मानिस धेरै बोल्दैन, अन्तर्दृष्टि भएको मानिस शान्त भएर बस्छ। आखिरी, मूर्खले पनि शान्त भएर मुख बन्द राखे, त्यो समझदार देखिन्छ।
हितोपदेश 17:1-28 नेपाली नयाँ संशोधित संस्करण (NNRV)
शान्ति र मौनसाथ निस्तो गाँस खानु कलहले भरिएको घरमा भोज गर्नुभन्दा बेस हो। बुद्धिमान् नोकरले अयोग्य छोरामाथि हुकुम चलाउनेछ, र दाजुभाइहरूसरह पैतृक-सम्पत्तिको अंश पाउनेछ। चाँदी पगाल्ने भाँड़ो र सुन खार्ने आरन हुन्छ, तर हृदय जाँच गर्नेचाहिँ परमप्रभु नै हुनुहुन्छ। दुष्ट मानिस खराबी कुरा सुन्छ, फटाहाले डाही जिब्रोको कुरातिर ध्यान दिन्छ। गरीबको ठट्टा उड़ाउनेले तिनीहरूलाई बनाउनुहुनेलाई खिसी गर्छ, अर्काको विपत्तिमा रमाउने जोसुकै पनि दण्डबाट उम्कनेछैन। नाति-नातिनाहरू वृद्धहरूका मुकुट हुन्, र आमा-बुबाहरू आफ्ना छोराछोरीहरूका गर्व हुन्। अभिमानी कुरा मूर्खको मुखमा नसुहाउँदो हुन्छ भने, शासकको मुखमा झूटो कुरा झन् कत्ति असुहाउँदो हुन्छ! जसले घूस दिन्छ त्यसको लागि त्यो टुनाजस्तै हो, जहाँ गए पनि त्यो सफल हुन्छ। चित्त दुखाइलाई ढाकछोप गर्नेले प्रेम बढ़ाउँछ, तर कुरा दोहोर्याउने जोसुकैले पनि घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ। मूर्खलाई सय कोर्रा लगाएकोभन्दा त विवेकी मानिसलाई एकै हप्कीले बढ़ी प्रभाव पार्छ। खराब मानिसको झुकाव विद्रोहतिर मात्रै हुन्छ, त्यसको विरुद्ध एक निष्ठुर अधिकृत पठाइनेछ। मूर्खलाई त्यसको मूर्खतामा भेट्नुभन्दा त बरु बच्चा खोसिएको भालू भेट्नु बेस। यदि मानिसले भलाइको साटो खराबी गर्छ भने, खराबीले त्यसको घर कहिल्यै छोड्नेछैन। कलह सुरु हुनु बाँध भत्किनुजस्तो हो, त्यसैले वाद-विवाद चर्किनुभन्दा अघि नै त्यसलाई बन्द गर। दोषीलाई निर्दोष ठहराउने र निर्दोषलाई दोषी ठहराउने— ती दुवैलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ। मूर्खको हातमा पैसा के कामको होला र, किनकि बुद्धि प्राप्त गर्ने त्यसमा इच्छा नै हुँदैन? एक मित्रले सधैँ प्रेम गर्छ, दाजुभाइचाहिँ दु:खको बेलाको लागि जन्मेको हुन्छ। समझ नभएको मानिस वाचाबन्धन गर्छ, र आफ्नो छिमेकीको जमानी बस्छ। कलह रुचाउनेले पाप रुचाउँछ। अग्लो द्वार बनाउनेले सत्यनाश निम्त्याउँछ। कुटिल हृदय भएको मानिसलाई पुगीसरी आउँदैन। जसको जिब्रो छली छ, त्यो सङ्कष्टमा जाकिन्छ। छोरा मूर्ख भइदिनाले अफसोस ल्याउँछ, मूर्खको बुबालाई सुख भने हुँदैन। प्रसन्न हृदय असल औषधी हो, तर पेलिएको आत्माले हड्डीहरू सुकाउँछ। दुष्ट मानिसले न्याय बिगार्न गुप्तमा घूस स्वीकार गर्छ। विवेकी मानिसले आफ्नो दृष्टिमा बुद्धि राख्छ, तर मूर्खको आँखा पृथ्वीको अन्त्यसम्म यताउता डुलिरहन्छ। मूर्ख छोराले आफ्ना बुबामाथि अफसोस, र त्यसलाई जन्माउनेमाथि तीतोपन ल्याउँछ। निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु असल होइन, वा आफ्नो ईमानदारीको खातिर कर्मचारीहरूलाई कोर्रा लगाउनु ठीक होइन। ज्ञानी मानिसले संयमसित शब्दहरू प्रयोग गर्छ, र समझशक्ति भएको मानिस ठन्डा मिजासको हुन्छ। चूप लागिबस्ने मूर्ख पनि बुद्धिमान् ठानिन्छ, र आफ्नो जिब्रोलाई लगाम लगायो भने त्यो विवेकी मानिन्छ।
हितोपदेश 17:1-28 पवित्र बाइबल, नेपाली समकालीन संस्करण (NCV)
शान्ति र मौनसित निस्तो गाँस खानु कलहले भरिएको घरमा भोज गर्नुभन्दा बेस हो। विवेकी सेवकले अयोग्य छोरामाथि शासन गर्छ, र त्यसले एउटा पुत्रको रूपमा परिवारमा पैतृक सम्पत्ति पाउनेछ। चाँदी पगाल्ने भाँडो र सुन खार्ने भट्टी हुन्छ, तर हृदयलाई जाँच्नुहुने याहवेह हुनुहुन्छ। दुष्ट मानिसले दुष्ट कुरा सुन्छ; झूटो बोल्नेले विनाशकारी जिब्रोमाथि ध्यान दिन्छ। गरिबलाई गिल्ला गर्नेले उसका सृष्टिकर्तालाई अपमान गर्छ; अरूका विपत्तिमा रमाउने जो कोही पनि दण्डबाट उक्कनेछैन। नातिनातिनाहरू वृद्धहरूका मुकुट हुन्, र छोराछोरीहरू तिनीहरूका आमाबुबाका गर्व हुन्। भक्तिहीन मूर्खको बोली असुहाउँदो हुन्छ भने, शासनको निम्ति झूटो बोल्ने ओठ त झन् कति असुहाउँदो हुन्छ! घूस दिनेको लागि त्यो टुनामुनाजस्तै हो; उसले जे गरे तापनि ऊ सफल हुन्छ भन्ने उसलाई लाग्छ। अपराधलाई ढाकिदिनेले प्रेम जगाउँछ; तर कुरा दोहोर्याउने जोसुकैले पनि घनिष्ठ मित्रहरूमा फाटो ल्याउँछ। मूर्खलाई सय कोर्रा लगाउनुभन्दा त बरु समझशक्ति भएको मानिसलाई एकै हप्कीले असर पार्छ। खराब मानिसको झुकाव विद्रोहतिर मात्रै हुन्छ; त्यसको विरुद्धमा एउटा निर्दयी अधिकृत पठाइनेछ। मूर्खलाई त्यसको मूर्खतामा भेट्नुभन्दा त बरु बच्चा खोसिएको भालु भेट्नु असल हो। यदि मानिसले भलाइको साटो खराबी गर्छ भने, त्यसको घर खराबीले कहिल्यै छोड्नेछैन। झगडा सुरु हुनु पानीको बाँध फुट्नुजस्तै हो; यसकारण झगडा बढ्नुभन्दा अगि नै त्यसलाई अन्त्य गरिदेऊ। दोषीलाई छोडिदिने र निर्दोषलाई दण्ड दिने— यी दुवैलाई याहवेहले घृणा गर्नुहुन्छ। मूर्खको हातमा रकम के काम लाग्ला र? किनकि त्यसमा बुद्धि प्राप्त गर्ने इच्छा नै हुँदैन। मित्रले सबै समय प्रेम गर्छ, र दाजुभाइचाहिँ दुःखको बेलाका निम्ति जन्मेका हुन्छन्। विवेकहीन मानिसले भाकल गर्छ, र आफ्नो छिमेकीको जमानी बस्छ। झगडा रुचाउनेले पाप रुचाउँछ, र जो घमण्डले धाक लगाउँछ, त्यो नाश हुनेछ। भ्रष्ट हृदय भएको मानिसको उन्नति हुँदैन; जसको जिब्रो छली छ, त्यो सङ्कष्टमा पर्छ। मूर्ख छोराछोरीले सन्ताप ल्याउँछन्, मूर्खको बुबालाई खुशी मिल्दैन। प्रसन्न हृदय असल औषधी हो, तर पेलिएको आत्माले हड्डीहरूलाई सुकाइदिन्छ। दुष्ट मानिसले गुप्तमा घूस लिन्छ र न्याय प्राणाली बिगारिदिन्छ। विवेकी मानिसले आफ्नो दृष्टिमा बुद्धि राख्छ, तर मूर्खको आँखा पृथ्वीको अन्त्यसम्म यताउता डुलिरहन्छ। मूर्ख छोराछोरीले आफ्नो बुबालाई सन्ताप दिन्छन्, र त्यसलाई जन्माउनेमाथि तितोपन ल्याउँछन्। निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु, वा आफ्नो इमानदारीको खातिर कर्मचारीहरूलाई कोर्रा लगाउनु ठिक होइन। समझदार मानिसले आफ्नो वचन होसियारीसाथ बोल्छ, र समझशक्ति भएको मानिस ठण्डा मिजासको हुन्छ। चुप लाग्ने मूर्ख पनि बुद्धिमान् ठानिन्छ, र आफ्नो मुख बन्द राख्यो भने त्यो विवेकी मानिन्छ।
हितोपदेश 17:1-28 पवित्र बाइबल (NERV)
प्रत्येक मानिसले झगडा़ गर्दै अन्नले भरिएको घरमा बस्नु भन्दा एक टुक्रा सूख्खा रोटी खाँदै शान्तिमा बस्नु असल हो। एकजना बुद्धिमान नोकरले एकजना हड़बडाउँने छोरामाथि शासन गर्छ, अनि उसले एउटा दाज्यू-भाइ झैं पैतृक धन प्राप्त गर्छ। सुन अनि चाँदीलाई तिनीहरू कति शुद्ध छन् भनी हेर्न आगोमा पगालीन्छ, अनि मनुष्यको हृदय परमप्रभुद्वारा जाँचिन्छ। दुष्ट मानिसले अरू मानिसहरूले बोलेको दुष्ट चीजहरूमा ध्यान दिन्छ, अनि ढँटुवाहरूले अरूको निन्दा सुन्छ। जसले गरीबलाई घृणा गर्छ उसले सृष्टिकर्तालाई अपमान गर्छ, जो अरूको विपत्तिमा रमाउँछ ऊ दण्डबाट उम्कने छैन। नाति-नातिनीहरू बृद्धमानिसको निम्ति मुकुट हुन्, अनि आमा-बाबुहरू आफ्ना छोरा-छोरीका गौरव हुन्। मूर्ख मानिसले धेरै बोल्नु असल हुँदैन, त्यसरी नै शासकले झूटो बोल्नु सुहाउँदैन। घूस ग्रहण गर्ने मानिसलाई घूस महा-मन्त्र झैं लाग्छ, र त्यो मानिस जहाँ जान्छ त्यहीं उसले सफलता पाए जस्तो लाग्छ। जसले अरूको गल्तीको बारेमा भूलिदिन्छ उसले प्रेमलाई अघि बढाउँनेछ, तर जसले अर्काको गल्ती घरि-घरि ल्याउँछ त्यसले घनिष्ट साथीहरूलाई गुमाउँछ। विवेकी मानिसलाई एउटा वचनले जति असर पार्छ, मूर्खलाई एक सय कोर्राले पनि असर पार्दैन। एउटा दुष्ट मानिस सधैँ नै बिद्रोह गरिरहन्छ। यसर्थ उसको बिरोधमा एकजना निष्ठूरी मानिस पठाइन्छ। मूर्खको सामुने पर्नु भन्दा बच्चाहरू खोसिएको भालूको सामने पर्नु असल हुन्छ। यदि कसैले असलको बद्ला दुष्टाईंले लिन्छ भने घरले सधैँ कठिनाइहरूको सामना गर्नेछ। झगडा़ शुरू गर्नुको अर्थ नदीको बाँधमा प्वाल पार्नु बराबरै हो। यसैकारण नियन्त्रण भन्दा बाहिर जानु अघिनै बहसलाई अन्त गरिदेऊ। जसले एउटा दोषी मानिसलाई निर्दोष ठहराउँछ र जसले एउटा दोषी मानिसलाई निर्दोष ठहराउँछ, तिनीहरू दुवैलाई परमप्रभुले घृणा गर्नु हुन्छ। एकजना मूर्खलाई सम्पत्तिको के काम? ज्ञान किन्न उसको दिमाग नै छैन। असल मित्रले सधैँ माया गरिरहेको हुन्छ। त्यसरी नै साँच्चो दाज्यू-भाइले पनि कष्टको समयमा सहायता पुर्याइरहेको हुन्छ। समझ नभएको मानिसले नै वाचा-बन्धन गर्छ। अनि अर्काको ऋणमा जमानी बस्छ। लडाईं-झगडा़ मन पराउनेले पाप मन पराउँछ, अनि जसले शेखी गर्छ उसले त आफ्नै सर्वनाशलाई निम्तो दिन्छ। कुटिल हृदय भएको मानिसको कहिल्यै उन्नति हुँदैन, अनि जसको बोलीमा छल कपट हुन्छ त्यो त आफैं सत्यनाश हुन्छ। मूर्ख छोरा भएको पिता दुःखी हुन्छ। मूर्ख छोरोको बाबु कहिल्यै सुखी हुँदैन। आफ्नो मनलाई प्रसन्न राख्नु नै सब भन्दा असल औषधी सेवन गर्नु हो। दुःखेको मनले हड्डीहरू पनि नरम पारिदिन्छ। एकजना दुष्ट मानिसले न्याय बिगार्नको लागि गोप्य तरिकाले घूस दिन्छ। ठीक विचार भएको मानिसले सधैँ ज्ञानको बिषयमा सोचिरहन्छ तर मूर्ख मानिसले सधैँ टाडा-टाडा ठाउँको सपना देख्छ। मूर्ख छोरोले उसको बाबुलाई शोक दिइरहन्छ, अनि आफूलाई जन्म दिने आमालाई पीर मार्कामा पार्छ। अन्याय नगरी दण्ड दिनु गल्ती हो। यसरी नै ईमानदार अगुवाहरूलाई ठीक काम गरे बापत सजाय दिनु अनुचित हो। एकजना ज्ञानी मानिस सजिलै रिसाउँदैन। ज्ञानी मानिसले होशियारसित शब्द प्रयोग गर्दै बात मार्छ। चुपचाप बसे मूर्खलाई पनि ज्ञानी ठानिन्छ अनि जसले उसको मुर्खतालाई बन्द राख्छ ऊ विवेकशिल देखिन्छ।
हितोपदेश 17:1-28 सरल नेपाली पवित्र बाइबल (सरल नेपाली)
झगडाले भरिएको घरमा भोज खानुभन्दा त शान्तिसित सुख्खा रोटी खानु उत्तम हो। मालिकको बेकामे छोरामाथि चतुर चाकरले आफ्नो हक जमाउन सक्छ र त्यसका पैतृक-सम्पत्तिबाट केही हिस्सा पाउन सक्छ। सुन र चाँदीको जाँच आगोद्वारा गरिन्छ र मानिसको मन परमप्रभुले जाँच्नुहुन्छ। दुष्ट मानिसहरूले दुष्ट कुराहरू सुन्छन् र झूटो बोल्नेहरूले झूटो कुरा सुन्न कान ठाडो गर्छन्। गरीबमाथि हाँस्नेले तिनीहरूको सृष्टिकर्ता परमेश्वरको अपमान गर्छ। अरूको दुर्भाग्यमा रमाहट गर्नेले सजायँ पाउँछ। बुढापाकाहरूले आफ्ना नातिनातीनाहरूमा गर्व गर्छन्, जसरी छोरा-छोरीहरूले आफ्ना बुबा-आमाको गर्व गर्छन्। आदरणीय मानिसहरूलाई झूटो कुरा र मूर्खका ओठबाट राम्रो कुरा सुहाउँदैन। घुसले जादूझैँ काम गर्दछ र त्यसबाट सबै काम सफल हुन्छ भनी कति मानिसहरूले सोच्छन्। मानिसहरूले आफूसित प्रेम-भाव गरेका चाहन्छौ भने तिनीहरूको दोष क्षमा गर्नू, दोष याद गरिराख्नाले मित्रता तोडिंदछ। मूर्खबाट सय चोटी चुटाइ खाएर पाएको ज्ञानभन्दा समझदारबाट एकै हप्काइमा लिएको ज्ञान बढी हुन्छ। सधैँ विद्रोह गरिरहने दुष्टहरूको विरुद्ध निर्दयी हाकिम खटाइन्छ। मूर्ख काम गर्न लागेको मूर्खलाई भेट्नुभन्दा त बच्चा खोसिएकी माऊ भालुलाई भेट्नु असल हो। भलाइको सट्टामा खराब गर्ने मानिसको घरबाट खराबीले कहिल्यै ठाउँ छोड्दैन। झगडाको सुरु पानीको बाँध फुटेको जस्तै हो, त्यसलाई बढ्न नदिई बन्द गरिहाल। निर्दोषलाई दण्ड दिनु अथवा दोषीलाई छोडिदिनु, दुवै कुरालाई परमप्रभुले घृणा गर्नुहुन्छ। मूर्खले विद्यामा धन खर्च गर्नु व्यर्थ छ किनभने त्योसित सामान्य बुद्धि नै हुँदैन। मित्रले सधैँ प्रेम देखाउँदछ, दाजुभाइचाहिँ दु:खमा साथ दिने हुन्छन्। बेहोशी मानिस मात्र अर्काको ऋणको जमानी बस्दछ। झगडा रुचाउनु र पाप रुचाउनु एउटै हो, सधैँ धाक लगाउने मानिसले आफ्नै खति गर्छ। दुष्ट सोच र छली बोली गर्नेले भलाइको आशा नगरे हुन्छ, त्यसलाई विनाश मात्र छ। मूर्ख छोरोको कामबाट बुबालाई शोक र सन्ताप मात्र हुँदछ। प्रसन्न चित्त हुनु नै असल औषधी हो। सधैँ उदासी मनले बिस्तारै मृत्यु ल्याउँदछ। भ्रष्ट न्यायाधीशले गुप्तमा घुस लिन्छ र न्याय बिगार्दछ। समझदार व्यक्तिले बुद्धिमान् काम गर्ने लक्ष्य राख्दछ तर मूर्खले यताउता मन डुलाउँदछ। मूर्ख छोरोले बुबालाई शोक र आमालाई साह्रै पीरमा पार्दछ। निर्दोष मानिसलाई दण्ड दिनु उचित होइन, असल मानिसहरूलाई दण्ड दिनाले न्याय बिग्रँदछ। ज्ञानी मानिस धेरै बोल्दैन, अन्तर्दृष्टि भएको मानिस शान्त भएर बस्छ। आखिरी, मूर्खले पनि शान्त भएर मुख बन्द राखे, त्यो समझदार देखिन्छ।