This translation, published by the Bible Society of Zambia, was published in 2015. If you are interested in the work that the Bible Society of Zambia is doing please visit www.unitedbiblesocieties.org.

Ishiwi Lyakwa Lesa 2016

Abrahamu asukile akula, akota nganshi. Yawe nao alimupaalile muli fyonse. Ubushiku bumo Abrahamu aebele umukalamba wa babomfi bakwe, mushika wa fyuma fyakwe fyonse, ati, “Pisha iminwe yobe pesamba lye tanta lyandi. Ndefwaya ulape kuli Yawe, Lesa wa mulu na pano isonde ukuti tawakafwaile umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa pa bakashana ba muno calo ndeikalamo, abena Kenani. Lelo uli nokuya ku calo candi uko natula na kuli ba lupwa lwandi, eko ukaye buulila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa.” Umubomfi nao amwipusha ati, “Nga kanshi cikaba shani nga cakuti umwanakashi talefwaya ukwisa na ine kuli cino calo? Bushe ninshi nkaba nokubweseshamo mwano ku calo uko wafumine?” Abrahamu amwasuka ati, “Tecakwesha ukubwesesha umwana wandi kuli cilya calo! Yawe, Lesa wa mu mulu uwamfumishe mu ŋanda ya batata na mu calo nafyalilwemo, uwalandile no kundaya no mulapo ati, ‘Cino calo nkacipeela ku ba mu lupwa lobe.’ Yawe akatangisha malaika wakwe ku ntanshi yobe epakuti kulya kwine eko ukaye buula umwanakashi uwakuti umwana wandi akoope. Lelo ngo mwanakashi talefwaya ukwisa nobe, lyena ninshi tapali mulandu wakusungila uyu umulapo. Lelo umwana wandi wena wikamubweseshamo kulya.” Kanshi umubomfi epakupisha iminwe yakwe pesamba lye tanta lyakwa shikulu wakwe Abrahamu, alapa no mulapo wakucita ifyo Abrahamu amwebele.
Elyo umubomfi abuulilepo ikumi limo pa ngamila shakwa shikulu wakwe Abrahamu aya no kuya. Asendele ne fintu ifyalekana lekana ifyawamishepo pa fintu shikulu wakwe akwete. Aima aya ku Aramu Naharaimu elyo alola na ku musumba wa Naho. Cilya afika, aleka ingamila shafukama mupepi ne cishima, kunse ya musumba. Ilyo ninshi cali cungulo inshita abanakashi baya kukutapa amenshi. Elyo alapepa ati, “We Yawe, Lesa wakwa shikulu Abrahamu, shi wingancitila lelo ico nyendele. Langa uluse kuli shikulu Abrahamu. Mona, ine njiminine kuno ku cishima, na bakashana ba mu musumba balaisa kukutapa amenshi. Kanshi cibe ukuti umukashana uo ndeisa eba nati, ‘Sendamika umutondo obe uleke nwemo amenshi,’ nao nga aleisa sosa ati, ‘Nwamo, kabili nalapeela ne ngamila shobe nasho shine amenshi,’ ninshi eo nabe uo wasalila umubomfi obe Isaki. Kuli ici, eko ndeishibila ukuti naulanga uluse kuli shikulu wandi.”
Kutifye talati apwe no kupepa, Rebeka aisa, nasenda no mutondo pa kubeya. Uyu mukashana ali ni mwana Betueli, uo Naho munyina kwa Abrahamu afyele muli Milika umukashi wakwe. Umukashana ali uwayemba nganshi kabili nacisungu, uushatala akuma ku mwaume. Rebeka atentemukila ku cishima, atapila amenshi mu mutondo elyo alabweluluka. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu abutukilako amukumanya. Aeba Rebeka ati, “Napapata leka nwemo utumenshi mu mutondo obe.” Rebeka ati, “Aleni kanshi shikulu nabanwemo.” Awe bwangu bwangu aisha umutondo, amwikatila, no mubomfi anwamo. Panuma ya kumupa amenshi yakunwa, Rebeka asosa ati, “Kanje ntapileko ingamila shenu nasho amenshi mpaka shipwe ukunwa.” Bwangu bwangu aitulwila na menshi yali mu mutondo mu mulimba. Elyo abutukila nakabili ku cishima kukutapa amenshi. Atapafye ayengi ayakunwa ingamila shonse. Umubomfi wena ninshi alifye tondolo alelolekesha umukashana pakuti amone nga cine cine Yawe amucitila ico aendele.
Ilyo ingamila shapwa ukunwa amenshi, umubomfi elyo abuula imbalaminwe ya ku myona iya golide iya citika wa shekeli, afwika umukashana ku myona. Elyo amufwika na makosa yabili aya golide ku maboko aya mashekeli ikumi. Elyo aipusha umukashana ati, “Bushe niwe mwana ani? Napapata njebako. Bushe ku ŋanda kwa bawiso, kuti kwabako incende ukwakuti twaisa sendamako ubushiku bwa lelo?” Umukashana ayasuka ati, “Nine mwana Betueli uwafyelwe kuli Naho muli Milika.” Kabili umukashana alundapo nokuti, “Natukwata ifyakuti ingamila shalya ne cani cakuti shalalapo. Elyo natukwata ne ncende ukwakuti na imwe mwalala ubushiku bwa lelo.” Elyo umubomfi akontamina panshi alapepa Yawe. Asosa ati, “Napaalwe na matotelo Yawe, Lesa wakwa shikulu wandi Abrahamu, uushileka kulanga uluse ne cishinka cakwe kuli shikulu wandi. Kabili na ine wine ni Yawe euntungulwile muli ubu bulendo bwa kwisa ku ŋanda yakwa munyina kwa shikulu wandi.”

Umukashana elyo abutwike ulubilo aya shimikila nyina na ba mu ŋanda ifyacitike. Nomba Rebeka alikwete ndume yakwe ishina lyakwe ni Labani. Elyo Labani afuma bwangu bwangu mukukumanya ulya muntu ku cishima. Ilyofye Labani amwene ukuti Rebeka ali ne mbalaminwe ya mu myona, nafwala na makosa ku maboko, aumfwa na Rebeka ifyo ashimika ifintu umuntu amwebele, ilyo ayako, asanga umubomfi eminine ne ngamila shakwe mupepi ne cishima. Amweba ati, “Natuleya ku ŋanda, imwe mwe bapaalwa na Yawe. Nga cinshi ico mwiminine kuno kunse? Nimpekanya iŋanda ne ncende ya ngamila.” Kanshi umubomfi wakwa Abrahamu epakuya ku ŋanda. Labani ena akakula ifipe pa ngamila, ashanshila ifyani, ashipeela ne fyakulya. Elyo aleta amenshi pakuti umubomfi wakwa Abrahamu na bantu ali nabo basambe ku makasa. Elyo baleta icakulya, lelo umubomfi wakwa Abrahamu asosa ati, “Ine nshalye mpaka ntale nande umulandu nyendele.” Labani ati, “Kanshi nabalande.”
Nao asosa ati, “Ine ndi mubomfi wakwa Abrahamu. Yawe alipaala shikulu apakalamba nganshi, amulenga nokuti abe umukankala wa fyuma. Alimupeela imikuni ya mpaanga, imbushi ne ŋombe, silifa na golide, ababomfi abaume na banakashi, ingamila na bapunda. Kabili Sara muka shikulu Abrahamu, alimufyalila umwana umwaume mu bukote. Uyu mwana eo shikulu Abrahamu apeela ifyuma fyakwe fyonse. Kabili shikulu wandi alengele nokuti ndape umulapo. Anjebele ati, ‘Wikafwaila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa pa bakashana abena Kenani aba muno calo ndeikalamo. Lelo uli nokuya ku ba mu ŋanda yakwa tata, ba lupwa lwandi, eko ukaye buulila umwana wandi Isaki umwanakashi wakuupa.’ Elyo ine naipwishe shikulu wandi nati, ‘Bushe cikaba shani nga cakuti umwanakashi akaana ukwisa na ine kuno?’ Nao shikulu anjaswike ati, ‘Yawe uwaishiba ifyo ine nyenda pa cinso cakwe, akakutumina malaika wakwe uwakuba nobe, pakuti akakucitile ico ukendela. Epakuti ukasange umwanakashi ukufuma kuli ba lupwa bakwa tata, ba lupwa lwandi, uwakuti umwana wandi akese upa. Lelo nga waya kuli ba lupwa lwandi ninshi umulapo wapwa, nangu abene nga ebakaana ukuti umulete ninshi nalyo line umulapo wapwa.’
“Ilyo nacifika ilelo pa cishima, nacisosa nati, ‘We Yawe, Lesa wakwa shikulu Abrahamu, shi wingancitila ico nyendele pali luno lwendo. Mona, njiminine mupepi ne cishima ca menshi, nga cakuti umukashana umo aisa kukutapa amenshi, na ine mwebe nati napapata leka nweko amenshi mu mutondo obe, nao nga aisa ayasuka ati nwamo, ne ngamila shobe nasho nalashitapilako amenshi, ninshi uyo mukashana abe eo Yawe asalila umwana wakwa shikulu wandi.’ Ilyo nshilapwa ukupepa mu mutima wandi, Rebeka aisa, nasenda no mutondo pa kubeya kwakwe. Atentemukila pa cishima, atapa na menshi. Na ine namweba nati, ‘Napapata mpeelako amenshi nwe.’ Bwangu bwangu aisha umutondo pa kubeya ati nokuti, ‘Nweni, nalaya tapila ne ngamila shenu amenshi shinwe.’ Nanwa, elyo apeela ingamila amenshi shanwa. Elyo namwipusha nati, ‘Bushe niwe mwana ani?’ Nao ayasuka ati, ‘Nine mwana Betueli umwana mwaume wakwa Naho uo Milika afyele kuli ena.’ Elyo namufwika imbalaminwe ya ku myona na makosa ku maboko yakwe. Elyo nakontamina panshi nalapepa Yawe. Nalumbanya Yawe, Lesa wakwa shikulu wandi Abrahamu, uuntungulwile mu nshila iyalungama kukwisa buulila umwishikulu wakwa munyina shikulu wandi ukuti abe umukashi wa mwana wakwe. Kanshi nomba nga mulelanga icitemwiko no bufumacumi kuli shikulu wandi, njebeni, elyo nga teifyo naco cine njebeni epakuti njishibe ifyakucita.”
Labani na Betueli bamwasuka abati, “Ici cintu ni kuli Yawe cafuma, kanshi ifwe tekuti tukwate icakulandapo. Rebeka uyu, mubuule, umusende, uleke akaye ba umukashi wa mwana wakwa sokulu, ngefyo Yawe alandile.” Cilya umubomfi wakwa Abrahamu aumfwa ifyo balanda, akontamina panshi alapepa Yawe. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu abuula ifisamo ifyakuiyemfya ifya golide na silifa ne fyakufwala apeela Rebeka. Kabili apeelako ndume yakwa Rebeka na nyina ifyabupe ifyamutengo nganshi. Elyo umubomfi wakwa Abrahamu pamo na bantu ali nabo balalya no kunwa, no kusendama basendama uko kwine. Ilyo babuka ulucelo, umubomfi wakwa Abrahamu abeba ati, “Lekeni mbwelelemo kuli shikulu.” Lelo ndume yakwa Rebeka na nyina basosa abati, “Lekeni umukashana ekaleko inshiku ikumi limo nangu ukucilapo, elyo ninshi akaleya.” Umubomfi nao asosa ati, “Mwileka nkokole kuno, apo Yawe nafikilisha ico naendele, lekenifye ndeya kuli shikulu.” Elyo basosa abati, “Kanshi katwite umukashana, tumfwe ifyo alaisa sosa.” Elyo baita Rebeka, bamwipusha abati, “Bushe bati uleya noyu muntu?” Nao ayasuka ati, “Ee ndeya.” Kanshi epakuleka nkashi yabo Rebeka no muleshi wakwe ukuti baleya no mubomfi wakwa Abrahamu na bantu bakwe. Elyo bapaala Rebeka no kumweba abati,
“We nkashi yesu ukasanduluke,
amakana na makana.
Kabili aba mu lupwa lobe bengalacimfya
impongolo sha balwani babo.”
Elyo Rebeka na bakashana balemubombela baima, banina pa ngamila bakonka no mubomfi wakwa Abrahamu. Kanshi efyo umubomfi asendele Rebeka no kuya aya.
Mu nshita iyo, Isaki ninshi alifuma ku cishima ca Bere Lai Roi, aleikala mu matololo ya Negebu. Ubushiku bumo cilya akasuba kalasumbila kukuwa, Isaki aya aletandala mwibala. Elyo ati enune amenso, amona ingamila shileisa. Rebeka nao ati enune amenso amona Isaki, elyo aika pa ngamila aipusha umubomfi wakwa Abrahamu ati, “Bushe ulya muntu aleisa mwibala kukutukumanya nani?” Umubomfi amwasuka ati, “Ni shikulu wandi.” Elyo Rebeka abuula insalu afimba pa menso. Umubomfi epakushimikila Isaki fyonse ifyo acitile. Isaki epakwingisha Rebeka mwitenti lyakwa nyina Sarah, amubuula ukuba umukashi wakwe. Efyo Rebeka asangwike umukashi wakwe. Isaki alitemenwe Rebeka, no mutima wakwe watalala ukufuma apo nyina afwilile.

കേൾക്കുക Icitendekelo 24