Biblia ezali na bomoiMwa ndambo
Biblia ezalaka na suka te.
Na mibu 1500s, Biblia ezalaki na minoko nyose te. Ezalaki kaka bato ya mayele to ya mbongo ebele oyo bakokaki ko tanga na Baebele, Ligreki, to Latina.
Kasi moto moko ya mayele na nkombo ya William Tyndale, azalaki nakondima ete bato nyonso babongi kozala na makomi. Mpamba te, ye abandaki kobongola yango na monoko ya mboka na ye, oyo ezali monoko ya anglais.
Bakonzi mingi bazalaki koboya makanisi oyo na mayele misusu Tyndale azalaki na yango, yango wana akimaki mboka na ye, Angleterre, mpe na nsima amemaki Boyokani ya Sika na mboka na ye na nzela ya molili. Mbula libwa, Tyndale akimaki kokangama mbala ebele mpe akobaki na mosala ya kobongola Biblia na Anglais. Kasi nsukansuka, bakangaki ye, mpe bakweyisaki ye mpona komema mateya oyo ezali na nzela te, mpe batumbaki ye.
Mpamba te, tango nzambe azali na kati ya likambo – eloko moko te ekoki kosukisa Ye. Mbeka ya Tyndale etelemisaki bato mpo na kosenga mbongwana. Nasima ya mbula pembeni na koleka 100 nde mbongwana eyaki. Biblia ya King James na monoko ya anglais ekomaki na maboko ya bato – Basalelaki mingi misala oyo Tyndale abandaka liboso.
Moke moke, mboka ya Angleterre ebongwanaki na nzela ya Biblia. Bato ba lamukaki pe ba missionaires babotamaki, mpe mangomba esalamaki kaka mpo na kobongola Biblia na minoko misusu. Makomi elamwisaki mboka – kasi kolamuku ebandaki tango batu oyo ba bongolaka makomi na minoko misusu bazalaki na likanisi te bato nyonso bazala na Liloba ya Nzambe…mpe basalki eloko moko na esika oyo wana.
Na ndenge nini mpiko ya bato oyo babongolaka Biblia na anglais epesaka yo makanisi malamu?
Sik’oyo, tala makambo Tyndale amonelaki, na sima, omitala mpe osenga Nzambe alakisa ndenge nini kotambola mpe ko kabola makomi na baye bazali pembeni na yo. Ekoki pe kozala kotindela eteni ya makomi na moto moko boye, too kopesa mbongo na ma ngomba oyo ba bongolaka Biblia na minoko ebele.
Na nyonso, tala ndenge bomoyi na yo ekoki kozala soki ozali na Lilolba ya Nzambe te – mpe zala moto ya komema mbongwna na bomoyi ya moto mosusu.
Na mibu 1500s, Biblia ezalaki na minoko nyose te. Ezalaki kaka bato ya mayele to ya mbongo ebele oyo bakokaki ko tanga na Baebele, Ligreki, to Latina.
Kasi moto moko ya mayele na nkombo ya William Tyndale, azalaki nakondima ete bato nyonso babongi kozala na makomi. Mpamba te, ye abandaki kobongola yango na monoko ya mboka na ye, oyo ezali monoko ya anglais.
Bakonzi mingi bazalaki koboya makanisi oyo na mayele misusu Tyndale azalaki na yango, yango wana akimaki mboka na ye, Angleterre, mpe na nsima amemaki Boyokani ya Sika na mboka na ye na nzela ya molili. Mbula libwa, Tyndale akimaki kokangama mbala ebele mpe akobaki na mosala ya kobongola Biblia na Anglais. Kasi nsukansuka, bakangaki ye, mpe bakweyisaki ye mpona komema mateya oyo ezali na nzela te, mpe batumbaki ye.
Mpamba te, tango nzambe azali na kati ya likambo – eloko moko te ekoki kosukisa Ye. Mbeka ya Tyndale etelemisaki bato mpo na kosenga mbongwana. Nasima ya mbula pembeni na koleka 100 nde mbongwana eyaki. Biblia ya King James na monoko ya anglais ekomaki na maboko ya bato – Basalelaki mingi misala oyo Tyndale abandaka liboso.
Moke moke, mboka ya Angleterre ebongwanaki na nzela ya Biblia. Bato ba lamukaki pe ba missionaires babotamaki, mpe mangomba esalamaki kaka mpo na kobongola Biblia na minoko misusu. Makomi elamwisaki mboka – kasi kolamuku ebandaki tango batu oyo ba bongolaka makomi na minoko misusu bazalaki na likanisi te bato nyonso bazala na Liloba ya Nzambe…mpe basalki eloko moko na esika oyo wana.
Na ndenge nini mpiko ya bato oyo babongolaka Biblia na anglais epesaka yo makanisi malamu?
Sik’oyo, tala makambo Tyndale amonelaki, na sima, omitala mpe osenga Nzambe alakisa ndenge nini kotambola mpe ko kabola makomi na baye bazali pembeni na yo. Ekoki pe kozala kotindela eteni ya makomi na moto moko boye, too kopesa mbongo na ma ngomba oyo ba bongolaka Biblia na minoko ebele.
Na nyonso, tala ndenge bomoyi na yo ekoki kozala soki ozali na Lilolba ya Nzambe te – mpe zala moto ya komema mbongwna na bomoyi ya moto mosusu.
Oyo etali Ebongiseli oyo
Banda ebandeli ya ntango, liloba ya Nzambe esali ete mitema na milimo ya bato ekoma ya sika; Mpamba te, Nzambe asuki awa nano te. Na manaka oyo ya mikilo sambo, tika ete to kumisa nguya ya makomi ya Nzambe oyo ezali na nguya ya kobongola bomoi na kotalaka lolenge Nzambe azali kosalela Biblia mpo na kotika bilembo mpe kobongola bomoi ya bato na mokili mobimba.
More
Manaka ya liboso ya Biblia ekelamaki mpe epesameli na You Version.