Matthew 2
2
Ymweliad y Magiaid.
1Ac wedi geni yr Iesu yn Bethlehem Judea, yn nyddiau Herod frenin,#2:1 Sef Herod Fawr, mab Antipater, yr Idumëad, yr hwn a dderbyniodd y teitl o Frenin oddiwrth y Senedd Rufeinig drwy ddylanwad Anthony. Gelwid ef cyn hyny yn Detrarch. Bu yn frenin am 36 o flynyddau. wele, Magiaid#2:1 Groeg, Magoi, Magiaid. “Yn mhlith y Persiaid, gelwir y Doethion, Magiaid; yn mhlith yr Aifftiaid, Offeiriaid; yn mhlith yr Indiaid, Brahminiaid; ac yn mhlith y Celtiaid, Derwyddon.” — Dionysius. Yr oedd y Magiaid, yn ol Herodotus, yn cyfansoddi un o'r chwech llwyth yn mhlith y Persiaid a'r Mediaid. Hwy oeddynt offeiriaid y bobl, a chydnabyddid hwy fel yn ddysgedig mewn ser‐ddewiniaeth, meddyginiaeth, a dirgelion natur. Yr oedd y fath urdd hefyd yn mhlith y Babiloniaid, Jer 39:3. Gwnawd Daniel yn llywydd arnynt, Dan 2:48. Ar ol hyn, daeth y term magos yn enw mwy cyffredinol; felly, Simon Magus, Act 8:9; gweler hefyd Act 13:6, 8 o'r Dwyrain a ddaethant i Jerusalem, 2gan ddywedyd, Pa le y mae Brenin yr Iuddewon, yr hwn a anwyd? Canys gwelsom ei Seren ef yn y Dwyrain,#2:2 Neu, yn ei chyfodiad. Fel rheol, defnyddir y gair yn y rhif lluosog am y Dwyrain, Gen 2:8; Esec 11:1 a daethom i'w addoli ef. 3A phan glybu Herod frenin, efe a gythryblwyd, a holl Jerusalem#2:3 Sef yn benaf, arweinwyr y bobl, neu gyfeillion Herod, y rhai oeddynt yn dal swyddi, ac mewn perygl o'u colli. Hefyd, ofnai y bobl gyffroadau newyddion, neu y mabwysiadai Herod fesurau mwy creulon fyth tuag atynt. gydag ef. 4A chan ddwyn yn nghyd yr holl Archoffeiriaid ac Ysgrifenyddion y bobl, efe a ymofynodd â hwynt pa le y genid y Crist. 5A hwy a ddywedasant wrtho, Yn Bethlehem Judea, canys felly yr ysgrifenwyd trwy y proffwyd, 6“A thithau, Bethlehem, tir Judah, nid wyt o gwbl y lleiaf yn mhlith tywysogion#2:6 Neu, “Nid wyt y lleiaf yn mhlith prif ddinasoedd Judah.” Judah, canys allan o honot ti y daw Arweinydd, yr hwn a fugeilia fy mhobl Israel.”#Micah 5:2 7Yna Herod a alwodd y Magiaid yn ddirgel, a mynodd wybod#2:7 Akriboun, dysgu i'r manylwch pellach, neu cael gwybod i'r pwynt eithaf. yn fanwl ganddynt amser#2:7 Llythyrenol, “Amser y seren a ymddengys.” Gofyniad Herod oedd, nid “Pa bryd yr ymddangosodd?” ond “Pa bryd yr ymddengys, nos ar ol nos?” neu “Pa hyd yr ymddengys y seren o'i chyfodiad?” y seren a ymddangosodd. 8A chan eu danfon i Bethlehem, efe a ddywedodd, Ewch ac ymofynwch yn fanwl am y mab bychan, a phan gaffoch ef, mynegwch i mi, fel y delwyf finau hefyd a'i addoli ef. 9A hwythau, wedi clywed y brenin, a aethant i'w ffordd; ac wele y Seren, yr hon a welsant yn y Dwyrain, a aeth o'u blaen hwy, hyd oni ddaeth a sefyll goruwch y lle yr oedd y mab bychan. 10A phan welsant y Seren, llawenychasant â llawenydd mawr dros ben. 11Ac wedi dyfod i'r tŷ, hwy a welsant y mab bychan gyda Mair ei fam, a chan syrthio i lawr, hwy a'i haddolasant ef, a chan agor eu trysorau, hwy a offrymasant iddo aur, a thus, a myrr. 12Ac wedi derbyn cyfarwyddyd#2:12 Chrematizesthai, derbyn ateb oddiwrth yr oraclau, cael gorchymyn, rhybudd, neu gyfarwyddyd gan Dduw. Wicliff, “An answer taken in sleep.” Awgryma hyn fod y Magiaid wedi gofyn am arweiniad. mewn breuddwyd na ddychwelent at Herod, ar hyd ffordd arall hwy a ymadawsant#2:12 Aanachorein, dychwelyd, cilio (yn fynych trwy ofn, &c.), gweler 12:15; 14:13; 15:21; 27:5; &c. i'w gwlad.
Y ffoedigaeth i'r Aifft.
13Ac wedi iddynt ymado, wele angel yr Arglwydd yn ymddangos i Joseph mewn breuddwyd, gan ddywedyd, Cyfod, cymmer y mab bychan a'i fam, a ffo i'r Aifft, a bydd yno hyd oni ddywedwyf i ti, canys Herod sydd ar geisio y mab bychan i'w ddyfetha ef. 14Ac efe a gyfododd ac a gymmerodd y mab bychan a'i fam o hyd nos, ac a giliodd i'r Aifft, 15ac a fu yno hyd farwolaeth#2:15 Llyth., ddiwedd. Herod, fel y cyflawnid yr hyn a ddywedwyd gan yr Arglwydd drwy y proffwyd, gan ddywedyd,
“O'r Aifft y gelwais fy mab”.#Hos 11:1
Llofruddio babanod Bethlehem.
16Yna Herod, pan welodd ei dwyllo#2:16 Empaizo: llyth.: chwareu plant; cellwair, gwatwor, siomi, twyllo. gan y Magiaid, a fu ddigllawn iawn, ac a ddanfonodd ac a laddodd#2:16 Aneilen; llyth.: a gymmerodd ymaith. yr holl fechgyn oeddynt yn Bethlehem ac yn ei holl gyffiniau, o ddwyflwydd oed a than hyny, wrth yr amser y dysgasai yn gywir oddiwrth y Magiaid. 17Yna y cyflawnwyd yr hyn a ddywedwyd drwy Jeremiah y proffwyd, gan ddywedwyd,
18“Llef a glybuwyd yn Ramah,
Wylofain#2:18 wylofain, א B., Brnd. Galar ac wylofain, &c., C D L. ac ochain mawr,
Rahel yn wylo am ei phlant,
Ac ni fynai ei chysuro, am nad ydynt.”#Jer 31:15
Y Dychweliad i Nazareth.
19Ond wedi marw Herod, wele Angel yr Arglwydd yn ymddangos mewn breuddwyd i Joseph yn yr Aifft, gan ddywedyd, 20Cyfod, a chymmer y mab bychan a'i fam, a dos i dir Israel, canys y mae y rhai a geisient fywyd y mab bychan wedi marw. 21Ac efe a gyfododd ac a gymmerodd y mab bychan a'i fam, ac a ddaeth i dir Israel. 22Ond pan glybu fod Archelaus yn teyrnasu ar Judea yn lle ei dad Herod, efe a ofnodd fyned yno; ac wedi ei gyfarwyddo mewn breuddwyd, 23efe a giliodd i barthau Galilea, ac a ddaeth ac a drigodd mewn dinas a elwir Nazareth, fel y cyflawnid yr hyn a ddywedasid drwy y proffwydi,
“Efe a elwir yn Nazaread#2:23 Heb.: Nezer, blaguryn, un gwan, dinod, fel “gwreiddyn o dir sych,” Es 53:2, 3, 4; i gael ei ddiystyru fel y lle y trigai, Ioan 1:46; 7:52. Yn ol ereill, un didoledig a chyssegredig, fel y Nazareaid, Num 6:1–20; Barn 13:5–7.”.#Zech 6:12, 13; Es 11:1
Cyfieithiad Newydd o'r Testament Newydd gyda Nodiadau gan Dr William Edwards. Cyhoeddwyd mewn 4 cyfrol 1894-1915.
