Salmau 132
132
SALM CXXXII
EI HEN ADDEWID WIW.
‘Cân y Pererinion’.
1Cofia i Ddafydd, O Iehofa,
Ei holl gystudd,
2Y modd y gwnaeth lw i Iehofa
Ac adduned i Gadarn Iacob,
3Nad âi i mewn i’w dŷ,
Na dringo dros erchwyn ei wely,
4Na rhoddi cwsg i’w lygaid,
Na hun i’w amrantau,
5Hyd nes cael lle i Iehofa,
A phreswylfod deilwng i Gadarn Iacob.
6Clywsom am arch Iehofa yn Ephrata,
Cawsom hi yn rhandir Iear;
7“Awn i’w breswylfod Ef,
Addolwn o flaen Ei droedfainc”.
8“Cyfod, Iehofa, i’th orffwysfa,
Tydi a’th gadarn arch.
9Gwisged Dy offeiriaid gyfiawnder,
A bloeddied Dy saint yn llawen.
10Er mwyn Dafydd Dy was
Na wrthod Dy Eneiniog”.
11Llw ffyddlon a dyngodd Iehofa i Ddafydd,
Ni thry Ef oddi wrth Ei air:
“Un o’th hil a osodaf ar dy orsedd.
12Os ceidw dy feibion fy nghyfamod,
A’m deddfau a ddysgaf iddynt,
Yna eu meibion hwythau a gaiff deyrnasu
Ar dy orsedd yn wastad”.
13Canys dewisodd Iehofa Sion,
Dyma’r eisteddfa a chwenychodd.
14“Dyma fy ngorffwysfa yn dragywydd,
Yma y trigaf, canys chwenychais hi.
15Bendithiaf yn llawn ei lluniaeth hi,
Diwallaf ei thlodion â bara.
16Gwisgaf ei hoffeiriaid ag iechydwriaeth,
A’i saint a floeddia yn llawen.
17Yno gwnaf i gorn Dafydd flaguro,
Trefnaf lamp i’m Heneiniog;
18Gwisgaf ei elynion â chywilydd,
Ond coron ddisglair fydd ar ei ben ef”.
salm cxxxii
Gweddi ydyw’r Salm hon ar Iehofa i gofio Ei gyfamod gynt â Dafydd; etyb yntau’r weddi drwy adnewyddu yr addewidion a wnaeth iddo. Fel Salm 89 gwna ddefnydd helaeth o addewid Iehofa i Ddafydd yn 2 Sam. 7. Ofer ydyw ceisio dyfalu ei chyfnod a’i hawdur, ond cyfnod tawel digyffro ydoedd, a dylanwad yr offeiriaid yn fawr, a chyfnod o ymgeleddu’r tlodion yn y Deml.
Y mae’n bur wahanol ei chynnwys i weddill y Salmau a elwir yn ‘Ganiadau y Graddau’. Gellir gyda graddau o sicrwydd ei dodi yn y cyfnod Macabeaid, a chyda’r un graddau o sicrwydd ei phriodoli i gyfnod Nehemeia.
Nodiadau
1—5. Helbul Dafydd ynglŷn â’r arch a feddylir, a’r drafferth a gafodd i sicrhau tŷ teilwng iddi. Nid oes sôn yn yr Hen Destament am y llw hwn, ond gwêl yr hanes yn 2 Sam. 6. ‘Cadarn Iacob,’ — hen enw ar Dduw, a gyfieithir gan rai yn ‘fustach Iacob’; addolid y bustach gan gymdogion Israel.
6, 7. Disgrifir yma brofiad a geiriau pobl Iwda wrth symud yr arch. Enw ar ardal oedd Effrata, ac ynddi hi yr oedd Bethlehem. Diau mai Ciriath Iearim a feddylir wrth ‘randir’ neu faes Iear, — yno’r bu’r arch am flynyddoedd lawer yn nhŷ Abinadab (1 Sam. 7).
Y Deml a olygir wrth ‘preswylfod’ a ‘troedfainc’.
8—10. Dyry’r Salmydd y geiriau hyn eto yng ngenau cyfoeswyr Dafydd, a cheir yr adnodau hyn ar derfyn gweddi Solomon wrth gysegru’r Deml (2. Cron. 6:41, 42), ond y mae’r Salm hon yn hŷn na’r weddi honno.
“Cyfod Iehofa” oedd y geiriau a lefarwyd pan gychwynnai’r arch ar ei thaith trwy’r anialwch (Num. 10:33-35).
Nid oedd urdd o offeiriaid na ‘saint’ fel dosbarth arbennig yn Israel yn nyddiau Dafydd a Solomon.
“Saint” — y rhai a dderbyniodd ffafr Duw, neu y rhai â thrugaredd neu garedigrwydd yn brif nodwedd eu cymeriad. Yn Salm 1:5 ceir diffiniad o’r gair, “y rhai a wnaeth gyfamod â mi trwy aberth”, ac felly “y rhai a ymetyb i gariad cyfamodol Duw at Israel trwy ufuddhau i’w orchmynion, a chredu addewidion ei gyfraith”.
Yn nyddiau’r Macabeaid yr oedd “saint” yn enw ar blaid arbennig: —
“Yna cynulleidfa o’r Assideaid (yr un gair a ‘saint’ yma) a ymgasglodd atynt hwy, y rhai oedd wŷr cryfion o Israel, sef pwy bynnag oedd yn ewyllysgar yn ymroddi i’r gyfraith”.
Os i’r cyfnod Macabeaidd y perthyn y Salm dyna’r ystyr yma, ac efallai mai un o dywysogion y Macabeaid a feddylir wrth “Eneiniog” yn adn. 10.
11—12. Nid oes sôn am y llw hwn yn 2 Sam. 7. Ar amod yn unig y cyflawnir y llw i Ddafydd, sef bod ei feibion yn cadw cyfamod a deddfau Iehofa.
13—18. Dyma ateb i weddi’r bobl, rhoir addewid bendant am lwyddiant i Sion. “Corn Dafydd”, — defnyddir corn am allu neu nerth neu lywodraeth, ac addewid sydd yma am lwyddiant i dŷ Dafydd, a defnyddir ‘lamp’ yn ffigur am lwyddiant.
Pynciau i’w Trafod:
1. Beth oedd yr arch, a pha ystyr oedd iddi yn hanes Israel? Gwêl Ex. 25:10 — 17; Num. 10:35, 36; 1 Sam. 4 — 6; 1 Bren. 8.
2. Pa werth sydd yn yr apêl at hanes? A oedd gan y genedl hawl i ddisgwyl ffafr gan Dduw ar sail teilyngdod Dafydd?
A ydyw Duw yn bendithio’r plant oherwydd rhagoriaeth y tadau?
3. Ystyriwch gyflwr Iddewiaeth heddiw — heb gartref — heb dir — heb undod, ac yn erlidiedig ymhobman. Yn wyneb hyn beth am addewidion 13-18?
Chwazi Kounye ya:
Salmau 132: SLV
Pati Souliye
Pataje
Kopye
Ou vle gen souliye ou yo sere sou tout aparèy ou yo? Enskri oswa konekte
Detholiad o'r Salmau gan Lewis Valentine. Cyhoeddwyd gan Wasg Ilston ym mis Ebrill 1936.