Salmau 104
104
SALM CIV
MOLAWD Y GREADIGAETH.
1O Iehofa fy Nuw, mawr iawn ydwyt,
Mawrhydi ardderchog yw Dy wisg.
2Gwisgaist oleuni fel mantell,
Taenaist y nefoedd fel llen.
3Gosododd drawstiau Ei ystafelloedd yn y dyfroedd;
Gwnaeth y cymylau yn gerbyd iddo,
A rhodio ar adenydd y gwynt.
4Gwnaeth y gwyntoedd yn genhadon iddo,
A fflam a thân yw Ei weision.
5Sefydlodd y ddaear ar ei sylfeini,
Fel na symudo byth bythoedd.
6Gorchuddiodd hi â’r dyfnder fel gwisg,
Safodd y dyfroedd uwch y mynyddoedd.
7Ffoesant rhag Dy gerydd Di,
Dychrynasant wrth sŵn Dy daran.
8Gosodaist derfyn iddynt, a chroesi hwnnw ni chânt
Na gorchuddio’r ddaear mwy.
9Cododd y mynyddoedd a disgynnodd y dyffrynnoedd
I’r lle a benderfynaist ar eu cyfer.
10Gyrrodd ffynhonnau i welyau’r afonydd
I lifo rhwng y mynyddoedd.
11Diodant yr anifeiliaid gwylltion,
A’r asynnod gwylltion a dyr eu syched.
12Ar eu glannau nytha’r adar,
A chanant o fysg y llwyni.
13Dyfrhaodd y mynyddoedd o’i ystafelloedd,
A digonir y ddaear â ffrwyth y cymylau.
14Parodd i laswellt dyfu i’r anifeiliaid,
A llysiau at wasanaeth dyn,
Fel y dygo fara o’r ddaear;
15A gwin i lawenychu calon dyn,
Ac olew i roddi disgleirdeb i wyneb.
16Caiff y prennau mawrion ddigon o law,
Cedrwydd Libanus a blannodd Ef;
17Yno y nytha adar; yn y ffynidwydd
Y mae nyth y ciconia.
18Y mae’r mynyddoedd i’r geifr gwylltion,
A lloches i farmotiaid yw’r creigiau.
19Creodd Ef y lleuad i wahaniaethu tymhorau,
A gwnaeth i’r haul wybod ei amser machlud.
20Pan ddisgyn tywyllwch, daw’r nos,
Ac ymlusga pob anifail gwyllt o’i ffau.
21Rhua’r llewod ieuainc am ysglyfaeth,
A cheisio eu bwyd gan Dduw.
22Pan godo’r haul, ânt yn ôl i’w ffeuau,
A gorwedd yno.
23Ond dyn a â allan i’w waith,
Ac i’w lafur hyd yr hwyr.
24Mor lluosog yw Dy weithredoedd!
Yn ddoeth y gwnaethost y cwbl ohonynt.
25Dacw’r môr mawr a llydan,
Lle mae ymlusgiaid dirifedi,
A chreaduriaid, — mawr a bach.
26Lle mae llongau yn hwylio
A’r lefiathan a luniodd Duw i chwarae ag ef.
24C Llawn yw’r ddaear o’th greaduriaid Di,
27Disgwyliant oll wrthyt
Am eu bwyd yn ei bryd.
28Casglant yr hyn a roddi Di iddynt;
Diwellir eu heisiau o’th law agored Di.
29Cuddi Dy wyneb a brawychir hwynt,
Tynni’n ôl eu hysbryd a threngant
A dychwel i’r llwch.
30Gollyngi Dy ysbryd a chreir hwynt,
Ac adnewyddi wyneb y ddaear.
31Bydded gogoniant Iehofa yn dragywydd,
Llawenyched Iehofa yn Ei weithredoedd.
32Cryna’r ddaear pan edrych Ef arni,
Myga’r mynyddoedd pan gyffwrdd Ef â hwynt.
33Canaf i Iehofa tra byddaf byw,
Molaf Dduw tra bo anadl ynof.
34Boed melys fy myfyrdod iddo,
Minnau a lawenychaf yn Iehofa.
35Darfydded pechaduriaid o’r tir,
Na fydded yr annuwiolion mwyach.
O fy enaid, bendithia Iehofa.
Haleliwia.
salm civ
Emyn y greadigaeth ydyw’r Salm hon, a dengys yr awdur ei fod yn hyddysg yn hanesion y creu a geir yn Genesis. Fe ŵyr hefyd am hanesion y creu a geir yn llenyddiaeth cymdogion yr Hebreaid, yn arbennig y Babiloniaid, ond dodes ef hudlath bardd ar yr hanesion hyn. Y mae llawer o resymau dros gredu mai awdur Salm 103 oedd awdur hon hefyd.
Nodiadau
1—4. Y mae’r Salmydd yn dilyn trefn y creu yn Gen.: Creu y goleuni a’r nefoedd y cyfeiria ato yma (Gen. 1:3-8), creu’r goleuni a wnaeth Duw yn Gen., ond yma y mae’n ei wisgo.
Syml ac elfennol iawn oedd syniadau’r Hebreaid am y bydysawd. Adeiladwyd ef gan Iehofa ar lun tair llofft. Y llofft uchaf oedd y nefoedd, y ddaear y llofft ganol, a’r llofft isaf oedd Sheol. Ystyrid y ffurfafen yn fath o wastadedd mawr solet yn gorffwys ar bileri a sicrheid ar y ddaear. Y ffurfafen hon oedd to’r ddaear a llawr y nefoedd. Uwch y ffurfafen hon yr oedd dyfroedd, tarddle’r glaw, ac ar y dyfroedd hyn yr oedd ystafelloedd y trigai Iehofa ynddynt. I mewn yn ddwfn yn y ddaear yr oedd Sheol neu Annwn ac yno y disgynnai pawb ar ôl marw, ac o dan y ddaear yr oedd eto ddyfroedd, ac ar y rhain y gorffwysai’r ddaear. Dyma gred awdur y Salm hon am y byd, a deellir yn rhwyddach yr adnodau yma o wybod hyn.
5—9. Cymharer hanes trydydd diwrnod y Creu â’r adran hon (Gen. 1:9-12). Yn ôl hanes Babilonaidd am greadigaeth y byd “Y Dyfnder” oedd y duwdod drygionus a holltwyd gan Mardwc, pencampwr y duwiau da, — o un hanner ffurfiwyd y ffurfafen, ac o’r llall y ddaear, ac y mae’r hanes hwn yn ogystal â stori y creu yn Gen. ym meddwl y Salmydd yma. Dychrynwyd y gelyn — “Y Dyfnder” — oedd yn gordoi’r ddaear gan “awdurdodol lais y nef”, a ffodd y dyfroedd, a gadael i’r ddaear ymddangos, a bellach rhaid iddynt gadw o fewn y terfynau a osododd Duw iddynt. Y mae’r meddwl yn gliriach o newid trefn 8 a 9.
10—13. Nid oes gyfeiriad at yr adran yma yn Gen., ni sonnir yno am greu ffynhonnau. Y mae gwelyau’r afonydd yn hysb yn yr haf, ac yn y gaeaf llifa’r dyfroedd iddynt, ac o’i ystafelloedd uwch dyfroedd y ffurfafen arllwys Iehofa law ar y ddaear, ac yn brydferth iawn geilw’r bardd hwn y glaw yn “ffrwyth y cymylau”, sydd yn amgenach na “ffrwyth dy weithredoedd”.
14—18. Y mae’r Salmydd eto gyda gwaith trydydd diwrnod y creu. Enwir yma dri phrif gynnyrch y wlad: — gwenith (bara), y gwinwydd yn cynhyrchu gwin, a’r olewydd yn rhoi olew a ddefnyddir i eneinio pen a chorff, a’u haeron fel bwyd.
Ciconia, yn Saes. ‘stork’, yn hynod oherwydd ei ofal dros ei gywion.
Marmotiaid, nid cwningod, ond anifail o faint cwningen, ac mewn tyllau yn y creigiau y mae eu gwâl.
19—23. Gwaith y pedwerydd dydd, sef creu y llu nefol y cyfeirir ato yma. Ni chyfeirir gan y Salmydd at y sêr. Nos yw cyfle’r llew am ysglyfaeth a’r dydd ei gyfle am orffwys, ond croes i hyn ydyw arfer dyn, ond haul a lleuad ydyw arwyddion y ddau.
24—26. Yn ôl un awdur cyfansoddwyd y Salm hon ar fynydd Lebanon, ac oddi yno gwelid yr unig fôr y gwyddai’r Hebrëwr am dano, sef Môr y Canoldir. “A’r lefiathan a luniodd Duw i chwarae ag ef.” Y Lefiathan ydyw’r morfarch mawr (Gen. 1:21), ac efallai mai’r morfil ydoedd. Arswyd a dychryn ydyw i ddyn, ond i Dduw nid yw ond megis rhyw oen llywaeth i chwarae ag ef.
27—30. Y mae’n amlwg bod brawddeg olaf adn. 24 i’w dodi o flaen adn. 27. Gwaith chweched dydd y creu y cyfeirir ato yn yr adran hon.
Ar yr ysbryd Dwyfol y dibynna dyn ac anifail — ei gael ydyw bywyd, a’i golli yw marwolaeth.
31—35. Mynegir llawenydd Duw yn Ei waith yn Gen. 1. “A gwelodd Duw mai da oedd.” Cyfeiriad sydd yn 32 at ddaeargryn a mynydd tân.
Presenoldeb y pechaduriaid sy’n mennu ar ei fawl, ac fel y byddo ei foliant yn berffaith dymuna eu symud o’r ddaear.
Pynciau i’w Trafod:
1. Cymherwch Emyn y Greadigaeth yn Genesis ac yma. Pa un yw’r bardd mwyaf?
2. Nid ydym ni heddiw yn derbyn syniadau plentynnaidd y Salm hon am y greadigaeth. A oes ynddi rywbeth a erys yn werthfawr pa syniadau bynnag a ddelir gennym am ddull creu’r byd ai ehangder?
3. Ystyriwch a ganlyn: —
“Er gwaethaf symlrwydd plentynnaidd dirnadaeth yr Hebreaid am y greadigaeth, y mae’n dystiolaeth gref a thrawiadol i ddwyfoldeb eu crefydd, fod eu syniadau am Dduw mor aruchel. Y mae profiad crefyddol uchel y Salm hon yn anesboniadwy, oni chredwn fod y sawl a’i meddo wedi derbyn datguddiad oddi uchod.”
Chwazi Kounye ya:
Salmau 104: SLV
Pati Souliye
Pataje
Kopye
Ou vle gen souliye ou yo sere sou tout aparèy ou yo? Enskri oswa konekte
Detholiad o'r Salmau gan Lewis Valentine. Cyhoeddwyd gan Wasg Ilston ym mis Ebrill 1936.