YouVersion Logo
Search Icon

1 Bamakabe 11

11
Mukalenga Ptolemeye VI udi ubunda Aleksandre
1Mukalenga Ptolemeye mu Ejipitu kusanga tshiluilu tshinene, bena mvita bungi bu lusenga lua ku muelelu wa mayi manene. Uvua ne matu manene a mvita. Uvua ukeba kukuata bukalenga bua Aleksandre ne budimu bua kubusakidila ku buende. 2Kuyaye mu Siriya ne meyi malenga bu muntu udi musue kumvuangana ne bantu. Bantu kumunzuluila biibi bia bimenga biabu, kuya kumuakidila. Bualu ke muvua Aleksandre mubafundile bua bakidile Ptolemeye nanku, bualu uvua muku wende. 3Kadi pavua Ptolemeye upitshila mu tshimenga tshionsu, uvua utekamu bena mvita. 4Pakavuaye usemena pabuipi ne Asdode,#11.4 Asdode: tangila 10.77 ne 5.68. kumulejabu muaba wa tshijila wa nwidie Dagone uvuabu buoshe. Kumulejabu kabidi muvuabu banyange tshimenga atshi ne misoku ivua pabuipi natshi. Kumonaye miaba yonsu ne bitalu bivua Yonatane muoshe mu mvita, bualu bavua babikunguja muaba uvua mukalenga ne bua kupitshila. 5Bantu kuambila mukalenga bionsu bivua Yonatane muenze, amu bua kusonguela Yonatane kudi mukalenga. Kadi mukalenga kushala amu mupuwe. 6Yonatane kuya mu Yope#11.6 Yope: tangila 10.75. bua kupetangana ne Ptolemeye. Kuelanganabu muoyi, kulalabu bonsu mu tshimenga atshi. 7Yonatane kushindikija mukalenga too ne ku musulu wa Eletere.#11.7 Eletere: mpindiewu badi baubikila ne: Nare ele Kebire bidi bienza mukalu ne Lebanone ne Siriya. Pashishe kupinganaye mu Yerushalayime. 8Mukalenga Ptolemeye kushala mukalenga wa bimenga bia ku muelelu wa mayi manene too ne ku Seleyusiye#11.8 Seleyusiye: tshimenga tshidi ku mbuelelu wa musulu wa oronte. tshimenga tshia ku muelelu wa mayi manene. Kutuadijaye kuelela Aleksandre meji mabi.
9Kutumaye bamienampala kudi mukalenga Demetriyuse bua kumuambila ne:
— Luakunu, tutue ndondu. Nenkupe muananyi wa bakaji, musela kudi Aleksandre. Neushale mu bukalenga pa muaba wa tatuebe. 10Ndi ne kanyinganyinga bu mumvua museleshe mulumiana ewu muananyi wa bakaji, bualu ukadi ukeba kunshipa. 11Ptolemeye uvua udiuwula Aleksandre nanku, bualu uvua ukeba kuangata bukalenga buende. 12Kunyengaye Aleksandre muanende wa bakaji, kumupa Demetriyuse. Kushipaye diumvuangana ne Aleksandre. Dipangakana diabu kumueneka patoke. 13Ptolemeye kubuela mu Antiyokiya, kushala mukalenga wa buloba bujima bua Siriya.#11.13 buloba bujima bua Siriya: tangila diumvuija mu 7.8. Kuambakajaye bifulu bibidi, tshia bukalenga bua bena Ejipitu ne tshia buloba bunene bua Siriya.
Lufu lua Aleksandre ne lua Ptolemeye
14Matuku awu, mukalenga Aleksandre uvua mu Silisiya, bualu bena ditunga adi bavua bamutombokela. 15Aleksandre umvua bionsu bivua Ptolemeye muenze, kumulongoluelaye mvita. Kadi Ptolemeye kuya kumuakidila ne mvita, kumutshimunaye, bualu uvua ne tshiluilu tshikole. 16Ke Aleksandre kunyemena mu Arabiya bua kusokomenamu, diba adi mukalenga Ptolemeye kuleja bukole buende. 17Kadi Zabdyele, muena Arabe, kukosa Aleksandre mutu, kuutumina Ptolemeye. 18Kupita amu matuku abidi nenku, ke mukalenga Ptolemeye kufua pende. Bena ditunga kushipa bena mvita bende bonsu bavua mu bimenga bikolesha. 19Ke Demetriyuse kudia bukalenga mu tshidimu tshia 167.#11.19 tshidimu tshia 167: mu ngondu wa muanda mukulu ne wa tshitema mu 145 bgbg ne Y.K. — Demetriyuse: Demetriyuse II uvua mukalenga mu tshidimu tshia 145 too ne ku 124 bgbg ne Y.K.
Demetriyuse II udi umvuangana ne bena Yuda
20Matuku awu, Yonatane kusangisha bantu bavua mu Yudeya bua kuluisha bavua mu nzubu wa bimana bikolesha mu Yerushalayime. Ke kuenzaye matempu a mvita#11.20 matempu a mvita: tangila diumvuija mu 5.30. mavule bua kuluisha tshimenga. 21Bena Yuda bavua babenga diyi, bakina tshisamba tshiabu, kuya kumanyisha Demetriyuse muvua Yonatane ukeba kukuata nzubu wa bimana bikolesha. 22Demetriyuse umvua nanku, kufikaye munda bikole. Kuelaye meji bua kuya mu tshimenga tshia Ptolemayise.#11.22 Ptolemayise: tangila diumvuija mu 5.15. Kufundilaye Yonatane mukanda, umulomba bua alekele kukuata nzubu mukolesha, afike lukasa ku tshimenga tshia Ptolemayise, bua baye kuyukila nende. 23Pumvuila Yonatane, kutuminaye bena mvita diyi bua baluishe amu kuluisha nzubu mukolesha awu. Kadi kusungulaye bamue bamfumu ba bena Izrayele ne bamue batuangaji, bua baye nende, bua kudifilaye mene mu njiwu. 24Kuambulaye nkanu mitoke ya mushinga mukole ne mpawungi ne bilamba bia bungi ne malambi, kuyaye nabi kudi mukalenga mu Ptolemayise. Demetriyuse kumuanyisha. 25Bena Yuda bavua kabayi bitaba Mvidi Mukulu bavua basonguela Yonatane. 26Kadi mukalenga kumuenzela bu muvuabu bamuenzela kudi bavua badianjila mu bukalenga. Kumubandishaye mianzu kumpala kua “balunda ba Mukalenga” bonsu.#11.26 balunda ba Mukalenga: tangila diumvuija mu 2.18. 27Kumushindikaye bu mutuangaji munene, kabidi mu minga mianzu ivuaye nayi bangabanga.#11.27 Tangila mu 10.20. Kumutekaye kabidi mu mulongu wa kumpala wa “balunda ba Mukalenga.”
28Yonatane kulomba mukalenga bua Yudeya, ne bitupa bisatu bia buloba bua Samariya#11.28 bitupa bisatu bia buloba bua Samariya: tangila 10.30 ne 38; 11.34. kabafutshi tshitadi. Kumulayaye bua kumupa kilo binunu muanda mukulu ne lukama bia biamu bitoke bia mushinga mukole. 29Mukalenga kuanyisha dilomba edi. Bua kuleja muvuaye muitabe, kufundilaye Yonatane mukanda ne:
30— Meme mukalenga Demetriyuse, ndi mfundila muanetu#11.30 muanetu: dina dia butumbi bu mudi “mulunda wa Mukalenga”. Yonatane ne tshisamba tshia bena Yuda mukanda. Muoyi wenu. 31Tudi bakutumine kabidi mukanda utudi batumina bualu buenu Lastene umue wa “Bana babu ba Mukalenga,” bua mimanye penu. 32“Meme mukalenga Demetriyuse, ndi ntumina tatu Lastene mukanda, mmuela muoyi bu mudiye tatuetu. 33Ndi nshindika bua kuenzela tshisamba tshia bena Yuda bilenga, bualu badi netu bimpe. Badi batuenzela malu onsu amu ne muoyi mulenga. 34Tudi tujadika bua bangate buloba bua Yudeya ne bitupa bisatu bia Aferema, Lida ne Ramatayime.#11.34 Aferema: mpindiewu badi babikila ne: Tayibeke, mutantshi wa kilometre 20 ne Yerushalayime. — Lida (nansha Lode, 1 Kul 8.12): tshimenga tshidi mutantshi wa kilometre 20 ne Yope. Bitupa ebi, tudi tubiumusha ku ditunga dia Samariya bua bishale bia Yudeya, ne bionsu bidi ku bumfumu buabi. Bishale mu dina dia badi baya kulambula milambu mu Yerushalayime. Bituadije ku lelu, bitadi bivua mukalenga wangata ku tshidimu ku tshidimu bia bintu bia pa madimi ne bia bimuma, nebikale bia nzubu wa Mvidi Mukulu. 35Bua bitadi bia pa tshia dikumi tshitutshidi tupeta kabidi, ne bua bitadi bishilangane bu bia pa luepu, tudi tulekela bionsu bungi buabi. 36Bualu ebu butudi bashindika kabuena buandamuka too ne kashidi.”
37Keba mua kutentula malu onsu adi mu mukanda ewu, kabidi wambike Yonatane mukanda bua auteke patoke ku mukuna, muaba udi nzubu wa tshijila, bua bantu bonsu baumone, baubale.
Yonatane udi wambuluisha Demetriyuse II mu Antiyokiya
38Mukalenga Demetriyuse umona muvuaye ulombola ditunga mu bupole, kakutshiyi muntu udi utua nkanana bua bumfumu buende, kumbushaye bantu bonsu bavua mu tshiluilu. Kutumaye muntu kuabu muntu kuabu, pa kumusha amu bisumbu bia bena mvita benyi, bavua mukalenga muangate mu bidila bia bena Ngreke. Ke muvua bena mvita bonsu ba bisumbu bivuaye mupiane kudi batatuende bamulekela lukinu.
39Nanku, Trifene uvua uditua kumpala ku tshia Aleksandre, umona muvua bena mvita bonsu banyingalala bua diyi dia mukalenga, kuyaye mua Yamlikose, muena Arabe,#11.39 Yamlikose: bumue ke muana wa Zabdyele, kanungu 17. uvua mukoleshe Antiyokuse, muana wa Aleksandre. 40Kumuenzejaye ku bukole bua amupe muana bua apingane tatuende mu bukalenga. Trifene kumumanyisha kabidi muvua Demetriyuse mutume diyi, kabidi muvua bisumbu bionsu bia bena mvita bimubenga. Kushalaye momu matuku mavule.
41Kadi Yonatane kulomba mukalenga Demetriyuse bua apatule bena mvita bende bavua basomba mu nzubu wa bena mvita mu Yerushalayime, ne mu minga nzubu ya bena mvita ya mu Yudeya. Bualu bonsu bavua baluisha amu bena Izrayele. 42Ke Demetriyuse kuandamuna Yonatane ne:
— Nengenze bionsu biudi ulomba kundi, kadi pikalaku mushindu, nenkutumbishe, nentumbishe kabidi ditunga dienu. 43Kadi bua mpindiewu, anji kuntumina bantu badi mua kuluangana pamue nanyi, bualu bena mvita banyi mbantombokele.
44Yonatane kumutumina diakamue bantu, baluanganyi ba bukitu binunu bisatu mu Antiyokiya. Demetriyuse ubamona, kusanka bikole. 45Bena mu tshimenga kudisanga munda mua tshimenga, batua ku binunu lukama ne makumi abidi, ne lungenyi lua kujimija mukalenga. 46Demetriyuse kusokoma mu nzubu wa bukalenga. Pine apu, bantu ba mu tshimenga kuwula misesu tente, kutuadija mvita. 47Mukalenga kubikila bena Yuda bua bamuambuluishe. Bobu kudisanga kudiye. Pashishe kutangalakabu mu tshimenga. Dituku adi kushipabu bantu batua ku binunu lukama, nansha pa mutu. 48Dituku adi kabidi kuoshabu tshimenga, kusangishabu bia mu mvita bivule. Ke mushindu wakapanda mukalenga nanku.
49Bantu bamona ne: bena Yuda bashadi bamfumu ba tshimenga, kushikilabu. Ke kuasabu dilomba kudi mukalenga, bela mbila mikole, bamba ne:
50— Tumvuangane nebe, ambila bena Yuda balekele kunduisha, balekele kabidi kuluisha tshimenga.
51Bena ditunga kulekela bia lufu panshi, kumyuangana ne mukalenga. Bena Yuda pabu kupeta lumu kumpala kua mukalenga ne kua bonsu ba mu bukalenga buende. Ke bena Yuda kupingana mu Yerushalayime ne lumu lunene, kabidi ne bintu bivuabu bapawule bivule. 52Pine apu, mukalenga Demetriyuse kushindama mu bukalenga. Ditunga kupeta bupole mu bukalenga buende. 53Kadi Demetriyuse kupanga mua kulama malaya avuaye mulaye Yonatane, katshiyi mua kuvuluka bilenga bivua Yonatane mumuenzele. Kumukengeshaye bikole.
Yonatane udi utua ku tshia Antiyokuse VI
54Matuku makese apita, ke Trifene kushisha kufika ne Antiyokuse.#11.54 Ke Antiyokuse VI, muana awa Aleksandre Balase. Nansha mutshivuaye muana mutekete, Antiyokuse upetele bukalenga, kuasa tshifulu tshia bukalenga. 55Bisumbu bionsu bia bena mvita bivua bipata kudi Demetriyuse, kudisanga kudi Antiyokuse. Kuluishabu Demetriyuse, kumutshimuna, kumuipata. 56Trifene kunyenga nyama ya nzevu ya mvita, kukuata Antiyokiya.
57Antiyokuse VI muana, kufundila Yonatane mukanda, wamba ne: “Ndi nkujadika mu muanzu wa mutuangaji munene. Ndi nkuteka mfumu wa bitupa binayi#11.57 Tangila diumvuija mu 5.3. bia buloba. Ndi nkupesha muanzu wa ‘mulunda wa Mukalenga.’ ” 58Kumutuminaye makopu a mpawungi a kudila ku mesa, ne bionsu bidi bitangila didia nabi. Kumuanyishaye bua anuine mu dikopu dia mpawungi, bua avuale ne tshilamba tshikunze tshia bukalenga ne ndami ya mpawungi#11.58 Tangila 10.89 miasaku. 59Kutekaye Simeyone, muanabu ne Yonatane, bu mulombodi munene wa bena mvita wa buloba biangatshile ku mikuna ya Tire#11.59 Mikuna eyi idi kilometre bu dikumi kuinshi kua Tire. too ne ku mikalu ya Ejipitu.
60Yonatane kuya, kutambakana mu buloba bunene bua Siriya mu bimenga bionsu. Bisumbu bionsu bia bena nwita kudisanga nende bua kuluangana pamue nende. Kufikaye mu Askalone.#11.60 Askalone: tangila 10.86. Bantu kumuakidila ne disanka. 61Umukamu, kuyaye mu Ngaza.#11.61 Ngaza: tshimenga tshia kale tshia bena Peleshete. Kadi bena ditunga kuinjilabu biibi bia tshimenga. Kuidikijaye mua kukuata tshimenga atshi. Kuoshaye miaba ya pabuipi natshi, kupawula bintu. 62Bantu ba mu Ngaza diba adi kusengelela Yonatane, balomba ditalala, yeye kuanyisha. Kadi kukuataye bana balume ba bamfumu babu lukola, kubatuma mu Yerushalayime. Pashishe kusololaye ditunga too ne ku Damase.
63Yonatane kumvua ne: banene ba tshiluilu tshia Demetriyuse bakadi pepi ne Kadeshe#11.63 Kadeshe: kilometre 36 kuinshi kua Tire. ka mu Ngalileya, ne tshisumbu tshinene tshia bena mvita, bua kumupumbisha mudimu wende. 64Kuyaye bua kusambakena nabu. Uvua mushiye muanabu Simeyone mu Yudeya. 65Simeyone uvua muele mualu wa mvita kumpala kua Bete-Sure#11.65 Bete-Sure: musoku udi ku mikalu kuinshi mu Yudeya. tshimenga tshivuaye mujinga mutshiluisha matuku mavule. 66Bena tshimenga kumulomba bua abapeshe ditalala. Simeyone kuitaba. Kadi kubipataye mu tshimenga. Kuangataye miaba yonsu, kutekamu bena mvita.
67Kadi Yonatane ne bena tshiluilu bende, kuasabu mitanda pa buipi ne dijiba dia Ngenezarete. Dinda dionsu kufikabu mu mpata wa Asore.#11.67 Asore: tshimenga tshikolesha kilometre bu 10 ku mutu kua dijiba dia Ngenezarete. 68Pine apu, tshiluilu tshia benyi tshivua tshisemena bua kusambakena nabu mu mpata awu. Kadi bakavua bamane kusokoka tshisumbu tshia bena mvita mu mikuna, bua kuluisha Yonatane. Bakuabu bavule bavua baya bua kubanga mvita. 69Kadi tshisumbu tshivua tshisokome kumueneka, kuluangana mvita. 70Bena mvita bonsu ba Yonatane kunyema. Muntu nansha umue kavua mushale pa kumbusha balombodi ba bena mvita babidi: Matatiyase, muana wa Absalome, ne Yudase, muana wa Kalfi. 71Nanku Yonatane kupanda bilamba biende, kuela buloba mu mutu, kusengelela Mvidi Mukulu. 72Pashishe kupinganaye bua kubunda baluishi. Kubatshiminaye. Ke bobu kunyema. 73Bena tshiluilu tshiende bakavua banyema Yonatane, bamona muvuaye mutshimune, kupinganabu kabidi kudiye bua kumuambuluisha. Kutuadijabu kulondakaja baluishi too ne ku Kadeshe. Kufikabu ne mu mitanda ya baluishi. Bobu kuasamu. 74Dituku adi, musumba mukese wa benyi kufua bu binunu bisatu. Kadi Yonatane kupingana mu Yerushalayime.

Currently Selected:

1 Bamakabe 11: TSH96

Highlight

Share

Copy

None

Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in