THE SABOTH A CHOFIO

MYFYRDOD

Mae'r darn hwn o'r Beibl yn ddatganiad o'r pedwerydd gorchymyn. Mae'r Arglwydd yn ein cyfarwyddo i gadw at y Saboth, sef y dydd o orffwys ar ôl chwe diwrnod o waith - diwrnod i adfywio. Yng nghanol y gorffwys mae'r alwad i gofio: "Cofia fi" (Deuteronomium 5:15). Mae cysylltiad dwfn rhwng y Saboth a'r cofio, ond sut a pham?

Gad i ni gofio nad oedd gan y system o ddiwrnod o orffwys wythnosol i bawb ddim tebyg mewn unrhyw wareiddiad hynafol. Roedd y Groegiaid yn meddwl bod yr Iddewon yn diogi oherwydd eu bod yn mynnu un diwrnod i ffwrdd bob wythnos. Sôn am anrheg mor rhyfeddol gan Dduw yw'r Saboth!

Roedd gan "Fe wnewch chi" ddau wirionedd. Yn gyntaf: "Roeddech chi'n gaethweision yn yr Aifft." Ail : "Mae’r Arglwydd, dy Dduw wedi dod â chi allan o'r Aifft." Mewn geiriau eraill, gafodd eich rhyddid ei ddwyn oddi arnoch chi, ac yn awr y mae'r Arglwydd wedi eich rhyddhau. Mae’r Saboth yn ein hatgoffa sut y gallwn fyw yn rhydd o gaethwasiaeth oherwydd Duw. Mae’n mynd i’r afael â phwnc rhyddid, sef rhyddid rhag caethwasiaeth ein gwaith ein hunain.

Bob blwyddyn rwy'n cofio Mai 8, 1945. Cafodd fy nhad ei gonsgriptio gan y gyfundrefn Natsïaidd a bu'n rhaid iddo weithio ddydd a nos. Pan wnaeth guddio a gwrando ar y BBC a chlywed am gynnydd milwyr America, ffodd a chyrhaeddodd ei dref enedigol yn Lwcsembwrg ar ddiwrnod y cadoediad soniwyd amdano. O ffoi caethwasiaeth Natsïaidd i ryddid, roedd yn hynod ddiolchgar am ei ryddhawyr. Daw pob profiad o ryddid yn rhan o'n hunaniaeth a'n tystiolaeth.

Cyn i Iesu ddatgelu pwy oedd e i mi, r'on i’n byw mewn ofn bob dydd. Pan ddaeth yr Ysbryd Glân i fyw yn fy nghalon, fe wnaeth e blannu heddwch Crist yn nyfnderau fy modolaeth. Mae’r heddwch hwnnw para hyd heddiw. Cefais fy rhyddhau o fy ofn dyfnaf. Dw i’n adnabod a chofio fy hunaniaeth yng Nghrist a dw i’n rhannu fy nhystiolaeth ag eraill.

Cofia, nid yn unig o’th ran dy hun. Ar y Saboth mae’r mewnfudwr, gwas a’r forwyn i orffwys gyda ni (Deuteronomium 5:14). Gad i ni gofio'r rhai sy'n dal mewn "caethwasiaeth" ac nad ydyn nhw wedi derbyn eu rhyddhau eto.

CWESTIYNAU I FYFYRIO ARNYN NHW

• Dydy Duw, ein Tad, ddim yn chwilio am weithwyr yn gyntaf, ond am feibion a merched. Beth yw dy farn am y datganiad hwn? Sut mae'r Saboth yn dy helpu i gofio hynny?
• Beth yw’r tystiolaethau o waredigaeth neu ryddhad rwyt yn mwynhau eu cofio a'u rhannu?
• Er mwyn bod yn rhydd, rhaid cofio. Ydy hynny'n wir? Sut wyt ti'n ei wneud?
• Pwy yw "caethweision yr Aifft" heddiw? Y rhai nad wyt ti am eu hanghofio? Y rhai rwyt ti am fuddsoddi dy fywyd ynddyn nhw?

TESTUNAU GWEDDI

• Dŷn ni’n gweddïo y bydd Duw, ein Tad, yn ein gwaredu rhag ofn a chaethiwed i ddrygioni yn ein bywydau trwy Iesu Grist.
• Dŷn ni’n gweddïo ein bod yn dysgu i fyw fel meibion a merched i Dduw, ein Tad, wnaeth ein gwaredu i fyw yn nerth yr Ysbryd Glân ac yn ôl ei Air.
• Dŷn ni’n gweddïo diolchgarwch ac, felly, llawenydd yn tyfu yn ein calonnau, yn ein teuluoedd, ac yn ein heglwysi.
• Dŷn ni’n gweddïo dros ryddhau caethweision modern (milwyr plant, dioddefwyr masnachu mewn pobl a phlant, ac ati).
• We pray for God’s support and the release of the ones who are imprisoned because of their faith.

SUGGESTED PRAYER

Diolch, Dad. Dwyt ti ddim wedi rhoi ysbryd caethiwed i mi sy'n fy arwain yn ôl i fywyd o ofn. Os rhywbeth, rwyt wedi dod â mi i mewn i'th deulu, sy'n fy ngwneud i'n fab i ti, yn ferch i ti. Dyna pam dw i’n dweud yn uchel ac yn glir: “Abba! Dad!” Mae'n real oherwydd bod dy ysbryd yn tystio mai fi yw dy blentyn. Iesu, fi yw etifedd dy fywyd a'th galon. O ble bynnag rwyt wedi fy rhyddhau i, anfon fi i ddod â'r rhai rwyt yn eu caru yn ôl at ein Tad. Ac os bydd raid i mi ddioddef trosot ti, dw i’n croesawu hynny, oherwydd bydd dy ogoniant yn cael ei ddatgelu, yn awr ac am byth. Amen. (Rhufeiniaid 8, 14-17)

Paul Hemes, Darlithydd HET pro (coleg diwinyddol) St. Légier, Y Swistir.