Lûu 11

Zîsɛ ŋɔmɛni-lɛ́ɛi é pîlaŋ Ɣâla fɛliɛ ma

(Maafîu 6:9-13; 7:7-11)

1Nya ƃe e kɛ̀ ti, gɛɛ kɛ̀ Ɣâla fɛlîi kwaa ta mái, tãi e kpɛ̀ɛ lai, ŋɔpôlu-ƃelai dɔnɔ e mò ma, ǹyɛɛi, “Kúnuu-namui, ǹɛ́ kûa berei kwa pɔ̂ri Ɣâla fɛlîi la yɛ̂ɛ berei Zɔ̂ŋ e ǹɛ la ŋɔpôlu-ƃelai diai.” 2Nya ƃe e mò dîa, ǹyɛɛi, “Kà kɛ̀ Ɣâla fɛlîi, ka m̀ó:

“Kúnâŋ, tɔɔ ku ílaâi síɣe a maa waa. Tɔɔ íkâloŋ-laai e pa. 3Í kúkɔ sâa a kúɣele-kuu tɔnɔ-tɔnɔ mii-sɛŋ; 4í ípôlu fé kútɔ̂ŋ karaa-ŋai dîa, yɛ̂ɛ bere la kwa kúpôlu fè la káƃarâa dítɔ̂ŋ-karaa-ŋai diai; tɔɔ kútuɛ kúfe pìli yee-laa-maa su.”

5Nya ƃe e mò dîa, ǹyɛɛi, “Gbɛ̂ɛ ƃe ǹâo káa ma a gɛɛ e li bɔ kpini sama, ǹyɛɛ ma, ‘Ǹâo, kpólo-kpala saaƃa kpa pili mâ; 6kpɛ́ni fêi, ńâoi kɛ̀ ziai mai aâ pá ŋápɛrɛi lá, nya ƃe sɛŋ da fé ńyêei ŋa dɛɛ bɔ e mii’; 7gɛ̀ ní, ǹúui bɛ́rɛi mui a pâi ŋ̀óo su toôi, ‘Ífe fũa-fũa tɔ̀ɔ mâ; gbôŋ lá a nâa tɛ́, ǹyaŋ kwa ŋánîa-pɛlɛɛi kúkaa laa ni gbìŋ ŋá; fé pɔrîi ḿu siɣêi ŋa sɛŋ da tɛɛ ípɔ’? 8Ŋá m̀ó kâa, berei máŋ ve pâi faâi la ma a gɛɛ e m̀u siɣe e sɛŋ da tɛɛ bɔ dílao-laai mɛni ma, kɛ́lɛ, ŋɔfũa-fũa tɔɔ-perei ma a pâi m̀u siɣêi e zɛŋ nyii kélee tɛ́ɛ bɔ a ŋ̀wɛ̂lii. 9Ǹyaŋ ŋá m̀ó kâa, ka fɛli kɛ́, gɛ̀ ní, a pâi tɛɛ̂i kápɔ; ka gɔ́ri, gɛ̀ ní, ka pâi gáâi; ka gbôŋ tua, gɛ̀ ní, ǹá a pâi ƃôi kâa. 10Kpɛ́ni fêi, ǹúui kélee a fɛli kɛ̂i, a zɔlɔ ƃô. Ǹúui nyii a sɛŋ kɔrîi, a gàa. Ǹúui a gbôŋ tûai, ǹá a pâi ƃôi mì. 11Le-naŋ ƃe kásama nyii ǹóŋ à vɛ̀li (kpólo-kpala ma, e kɔni siɣe e dɛɛ bɔ; kpaa máŋ à vɛ̀li) nyɛ̃ɛ ma, e ǹyɛ̃ɛi lɛɛ naa e kali tɛ́ɛ bɔ? 12Kpaa à vɛ̀li tɛ́ɛ-ɣaloŋ ma, a pâi ǹɛɛi naa e zɛŋkpɛ̂ tɛɛ bɔ? 13À kɛ̀ berei kákaa la a kásɔŋ nyɔ́mɔɔi, ká sɛŋ lɛ́lɛɛ tɛɛ-pere kɔlɔŋ kálônii pɔ, Káɣâla-taa-naŋ a pâi M̀ɔlêŋ Maa Waai tɛɛ̂i máŋ diai pɔ da vɛ̀li mai, é tɛ́ɛ nyíti ma.”

Dí mò a gɛɛ Bɛɛziƃɔ ŋɔwála-wâlai ƃe kɛ̀ Zîsɛ yêei

(Maafîu 12:22-30; Mâki 3:20-27)

14Nya ƃe e kɛ̀ mûgbɛ-nyinaŋ nyɔ́mɔɔ kpɛ̂i. Nya ƃe e kɛ̀ ti, tãi nyînaŋ nyɔ́mɔɔi e kùla la mûgbɛ-naloŋ pôlui, e lòno, ǹûai kélee pɛlɛ e pu. 15Kɛ́lɛ, da-ni dí mò, dîyɛɛi, “A nyînaŋ nyɔ́mɔɔ kpɛ̀ Bɛɛziƃɔ ŋɔwala-wala-laai su, nyii gáa a nyînaŋ nyɔ́mɔɔ-ŋai díkâloŋ”; 16kɛ́lɛ, gbeli-ŋai dí kɛ̀ zu kɔ́ɔnii. Nya ƃe dí m̀arê kɛ̀ a gɛɛ e ŋɛi-kɛ-maa kula Ɣâla-taa. 17Gɛɛ kɛ̀ a díkili-ŋa-siai kɔlɔŋɔɔi, e mò dîa, ǹyɛɛi, “Kâloŋ-laai nyii kpɔ́ zu ŋá kɔlɛɛ̂i gbîŋ mai garaâi, ǹyaŋ zu-pɛrɛi kélee a tɔɔ̂ gîe mɛi. 18À kɛ̀ Sêtɔŋ su à ƃèla gbîŋ ma, ŋɔkâloŋ-laai a pâi tɔɔ̂i leŋ? Kpɛ́ni fêi, ká mò ŋa nyînaŋ nyɔ́mɔɔ kpɛ̀ Bɛɛziƃɔ ŋɔwala-wala-laai su. 19À kɛ̀ ŋà nyînaŋ nyɔ́mɔɔ kpɛ̀ Bɛɛziƃɔ ŋɔwala-wala-laai sui, gɛ̀ ní, gbɛ̂ɛ sârai ƃe kálônii da díwɔ̂i kpɛ̀ naai? Maa-mɛni ma, dîa ƃe pâi kɛ̂i a kámɛni-ŋa-tee-ƃela. 20Kɛ́lɛ, à kɛ̀ Ɣâla yée-gbua ƃe ŋa nyînaŋ nyɔ́mɔɔ-ŋai kpɛ̀ lai, gɛ̀ ní, Ɣâla ŋɔkâloŋ-laai a pá kápɔ. 21Kpakolo nyii zu kpanaŋɔɔ̂i kɔ-kɔ-sãai díkɛ ƃo ǹyêei gɛ gbɔɔ̂i-pɛrɛi mɛi kâai, kɔ̃liŋ kélee káa ǹyêei lii-sêe su; 22kɛ́lɛ, ŋɔyee-tɛ̂ɛ-maa-nuu é máŋ pá bɔ́ é kɔ́ bɔ́, ǹyée a tɛ̀ɛ mà, a ŋɔkɔ́-kɔ-sãai kélee sìɣe nyii a gíli pù mai, é ǹyée ŋa-sãai ŋáa kɔ́lɛ. 23Ǹúui kwa ǹyaa kútɔɔ̂i fé tɔnɔɔi, dɔɔ̂i mâ; ǹyaŋ ǹúui kwa ǹyaa kúfa ŋá tɛ̀ gîe mai, maa-nuui ƃa ŋá taa-taai.

Ǹyînaŋ nyɔ́mɔɔi à pà pôlu

(Maafîu 12:43-45)

24“Nyînaŋ nyɔ́mɔɔi à kúla núu pôlu, a sîa gwaa kpála-ŋa ma, gɛ vii-tɔɔi kɔri; à wàla nàa da kaa, a mò nɔ ǹyɛɛ, ‘Ŋa pâi liî ŋápɛrɛi lá ƃɛi ŋá kùla naai.’ 25À pà pôlu, a gàa mu kɔɔ a ǹɛ́lɛɛ, nàa kpɛtɛɛ. 26Gɛ̀ ní, a lî é pá a nyînaŋ nyɔ́mɔɔ lɔ́ɔlu mɛi feerɛ nyii-ŋai dísɔnyɔ̂ŋ tɛɛ̂i mài. Da lɔ̂ naa, díkɛ naa. À kɛ̀ tí, maa-nuui ti ŋɔkɛ-perei gbɛɛ ŋá nyɔ́mɔɔ̂i é tɛ́ɛ duɛ-tuɛi ma.”

Tɔ̃yâ lii-nɛ̃ɛ

27Nya ƃe e kɛ̀ ti, gɛɛ kɛ̀ mɛni-ŋai ŋi ƃôi, nɛnî tɔnɔ e kɛ̀ gbɔŋ su, e lòno bɔ a ɣelêi-pere, ǹyɛɛ ma, “Lûwa káa gôo-ƃɔlɔŋ ma ísɔlɔ ƃôi, da ŋini-ŋai í díkpèlei!” 28Kɛ́lɛ, è mò, ǹyɛɛi, “Ooei, kɛ́lɛ, é tɛ́ɛ nyíŋi ma, lûwa káa dîa diai da Ɣâla ŋɔwóoi mɛ̀ni, díkɛ ǹaai kɛi!”

Sɔnyɔ̂ŋ ɣeniɛ su-ƃela da ŋɛi-kɛ́-maa kɔ̀ri

(Maafîu 12:38-42)

29Tãi gbɔŋ kɛ́tɛi è ŋáa tɛ̀ la gîe ma bɔ́ naai, è pɛ̀lɛ lónoɔ ma, ǹyɛɛi, “Ŋ̀éniɛi ŋí su-ƃelai díkaa a sɔnyɔ̂ŋ-ƃela. Díkaa ŋɛi-kɛ-maa kɔ́rîi, kɛ́lɛ, ŋɛi-kɛ-maa fé pâi tɛɛ̂i dípɔ, fɛ̂ɛ Zôna ŋɔŋɛi-kɛ-maai. 30Yɛ̂ɛ berei Zôna è kɛ̀ la a ŋɛi-kɛ-maa Ninivɛ-ƃelai diai, bere ƃe núu-kpune Ǹóŋ a pâi kɛ̂i la ŋ̀éniɛi ŋí su-ƃelai dîa. 31Gâloŋ-nɛnii gáa seɣai a pâi m̀u siɣêi é tɔ́ɔ a mɛni-ŋa-tée-ɣelei da ŋ̀éniɛi ŋí su-ƃelai, é tɔ̂ŋ pu dîa, kpɛ́ni fêi, è kùla ǹɔii kóyaŋ ma, é pá a gɛɛ é Saloma ŋɔtárei káa. Ka gáa, núu tɔnɔ káa ƃɛ́ gɛ́tɛi dɛ́ɛ Saloma ma. 32Ninivɛ-ƃelai da pâi dímu siɣêi a m̀ɛni-ŋa-tee-ɣelei, da ŋ̀éniɛi ŋí su-ƃelai, dí tɔ̂ŋ pú dîa, kpɛ́ni fêi, dí dílii pene Zôna ŋɔɣâla-woo ƃóɔi mɛni ma, ǹyaŋ ka gáa, núu tɔnɔ káa ƃɛ gɛ́tɛ̂i dɛɛ Zôna ma.

Núu kpono ŋɔlaŋpoi

(Maafîu 5:15; 6:22, 23)

33“Núu da fa pɔ̂ri laŋpo tɔɔ̂i e zee loo-kwaa ma, kpaa máŋ e zee kpɔ̂lɔ mu. Kɛ́lɛ, a zèe zɛŋ da mɛi a gɛɛ ǹûai lɔ̂i, dí gwaa-ponoɔi káa. 34Káŋɛi ƃa kákponôi ŋɔlaŋpoi; à kɛ̀ káŋɛi à kwaa kâa a ǹɛ́lɛɛ, gɛ̀ ní, kákponôi kélee láa fɛɛ̂i a kwaa-ponoɔ; kɛ́lɛ, káŋɛi à kɛ̀ a nyɔ́mɔɔ, gɛ̀ ní kákponôi láa fɛɛ̂i a kpini. 35Maa-mɛni ma, ka kámɛi káa a gɛɛ gwaa-ponoɔi gáa kákponôi ve kɛ́ a gbiniɛ. 36À kɛ̀ kákponôi kélee láa fɛɛ̂i a kwaa-ponoɔ gwaa da ma fé kpini ni, gɛ̀ ní gélee a pâi kɛ̂i a ǹáa fɛ́ɛ a kwaa-ponoɔ yɛ̂ɛ berei laŋpo à fòlo a ŋánaa a kwaa-ponoɔ tɛ̀ɛ la kápɔi.”

Zîsɛ e Faresii-ŋai da dɔ̂ŋ-lɛ-ƃelai ƃɛlɛ tòo

(Maafîu 23:1-36; Mâki 12:38-40)

37Gɛɛ lônoi, Faresii-nuu tɔnɔ e m̀arê kɛ̀ a gɛɛ e pa e ǹáa míi bɔ naa; nya ƃe e lɔ̀ e see teƃelei ma. 38Faresii-nuui pɛ́lɛ e pù gɛɛ a gáa berei ve ǹyée ŋá waa ni la fulɔi e lɛɛ pâi ǹáa miî. 39Nya ƃe Kúnuu-namui e mò ma, ǹyɛɛi, “Káai a Faresii-ŋai, ka kɔ̂pui da zɛŋ-foloi pôlu wàa, kɛ́lɛ, kákoi-pere láa fɛ́ɛ nɔ a wôya da mɛni nyɔ́mɔɔ. 40Ká ƃoo-ƃelai! Ǹúui nyii ŋinii ŋá-pere kpɛtɛ̂i, e zu-pere kpɛtɛ máŋ, ve ti? 41Kɛ́lɛ, ka tɛɛ-sɛŋ tɛɛ gôlo-ƃelai pɔ é kúla kálii su; gɛ̀ ní, sɛŋ kélee maa waâi kâa.

42“Kɛ́lɛ, kpalo ƃélaâi káai a Faresii-ŋai kâa! Bôlo da kúŋwuru, bɛlɛɛ zí-sɛŋ pɛlɛ-pɛlɛɛi dia díkaa kásûai sui, ka Ɣâla ŋɔi tɛ́ɛ bɔ, kɛ́lɛ, ka mɛni-sãai da Ɣâla ŋɔwɛli-kɛ-maai lɛ̂ɛ; fɛ̂ɛ nyii-ŋai ŋi ƃe kâi pɔ̂ri gɛ̂i, nyaŋ káfe gbeli-ŋai lɛ̀ɛ pôlu.

43“Kpalo ƃélaâi kâai a Faresii-ŋai kâa! Kpɛ́ni fêi, ka núu kpaya-kpayai dísee-sɛŋ-ŋa wɛ́li ni Ŋ̀âla-fɛli-kêre-ŋai mu, kakɛ la-ti-maa wɛ́li ǹɔ́ɔ-kpalaŋ-ŋai ŋá. 44Kpalo ƃélaâi kâa! Kpɛ́ni fêi, kákaa nɔ yɛ̂ɛ ƃolôŋ nyii núu fa gàa, kɛ́lɛ, nûa díkɛ sia mɛi, dífa gɔlɔŋ.”

45Gɛɛ ti, dɔ̂ŋ-lɛ-nuui dɔnɔ e ŋ̀óo su tòo, ǹyɛɛi, “Kaamɔ̂ɔ, yà nyiŋi ƃò, ya kúŋɛi karâi máŋ.”

46Nya ƃe e mò, ǹyɛɛi, “Kpalo ƃélaâi kâa máŋ káai a dɔ̂ŋ-lɛ-ƃelai! Kpɛ́ni fêi, ka kpîri wiɛɛ-ŋa tɛ̀ɛ nûa pɔ nyii ziɣéi kpanaŋɔɔ̂i. Ǹyaŋ káa kpîŋ káfa káyee-gbua tɔnɔ kpîŋ lɛɣɛ gbîrii ma. 47Kpalo ƃélaâi kâa! Kpɛ́ni fêi, ka molôŋ-kɔni-ŋai tɔ̂ɔ Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai mɛni ma nyii-ŋai kánuu-pɔlɔ-ŋai dí dípàai. 48Tɔ̃yâ ma, kákaa a sêre-faa kɛ-ƃela, ka fâa mɛni-ŋai dia kánuu-pɔlɔ-ŋai dí kɛ̀ gɛ̂i; kpɛ́ni fêi, dí dípàa, ǹyaŋ ká díƃolôŋ-kɔni tɔ̀ɔ. 49Maa-mɛni ma Ɣâla Ŋɔtárei ǹyɛɛi, ‘Ŋa pâi lóno-kɛ-ƃela da sia-ƃela tɛɛ̂i dípɔ. Da pâi da-ni paâi, dí da-ni ŋɛi maa nɔ̃̂ɔ,’ 50a gɛɛ Ɣâla ŋɔlóno-kɛ-ƃelai kélee ŋãai pu é kúla ŋ̀éniɛi kɔ́ɔ pîlanii, maa-mɛni a pâi lɛɛ̂i ŋ̀éniɛi ŋi su-ƃelai dîa. 51É kúla Ebɛɛ ŋãai ma e li Zɛkɛraya ŋãai ma nyii dí bàa zâla-sɛŋ kérenîi da Ŋ̀âla-pɛrɛ díloai. Tɔ̃yâ ma, ŋá m̀ó kâa, gélee a pâi lɛɛ̂i ŋ̀éniɛi ŋi su-ƃelai dîa.

52“Kpalo ƃélaâi káai a dɔ̂ŋ-lɛ-ƃelai kâa! Kpɛ́ni fêi, ka dare-kpoŋ ŋɔkîi síɣe; káa kpîŋ káfe niî lɔ ni naa, ǹyaŋ ka ǹûai kpéra diai ŋ̀wɛ̂lii dí lɔ naai.”

53Tãi e kùla la naai, gɔlɔ-pɔ̃yɛ-ƃelai da Faresii-ŋai dí tìnaŋ ma, díkɛ kpala ǹáa a gɛɛ e mɛni támaa ƃo. 54Dí kɛ̀ m̀aa kpɛɛ̂i a gɛɛ dí zoŋ ǹóno-woo su.

Currently Selected:

Lûu 11: KWB

Highlight

Copy