Lucas 12

Cëmëtima bana aín ꞌunánmicë unicama Jesusan ñuia

1Usomainun ca ꞌaisamaira uni timëcamëꞌëoi tsitsirui anu niti ꞌaíma ꞌain bëtsibë bëtsibë chácanancëxa. Usaía ꞌimainun ca Jesusan aín ꞌunánmicë unicama cacëxa:

—Fariseo unibu atux anun pán chamiti ñusa ꞌicë usaribi ꞌitin rabanan camina bërúancati ꞌain. Ësai quiquin cana ësoquin mitsu cain, bana ñuixunquin ca atun ꞌatimaquin unicama parania. Usaquinribi camina mitsun ꞌatima ꞌain. 2Unían uni itsi paránxun ñu ꞌacëxbi ca unëtima camabi unían ꞌunáncë ꞌiti ꞌicën. Usaribiti ca unían ñu upí unë́xun ꞌacëbi camabi unían ꞌunáncë ꞌiti ꞌicën. 3Mitsúnmi ꞌën bana cuacë ꞌixun imë́ uni itsi ñuixunquin cacë ax ca camabi unían ꞌunáncë ꞌiti ꞌicën, ꞌën mitsu cacëcamami mitsun xubunuxun ñuicë ax ca camabi unían cuanun ëmánxun ñuicë ꞌiti ꞌicën.

Uimi cara uni racuë́ti ꞌicë quiáxa Jesús quiá bana

(Mt 10.28-31)

4ꞌËbë nuibanancë unicama, cana mitsu cain, an uni bëtsi bëtsi oquin bamamicë unicamami camina racuë́tima ꞌain. Usoquin ꞌaquinbi ca aín bëru ñunshin bamamitima ꞌicën. 5A unicamamimi racuë́tima ꞌaínbi cana uimi caramina racuë́ti ꞌai quixun mitsu cati ꞌain. Nucën Papa Dios, an uni aín cushínbi bamamianan uni manë tsi anua ꞌinun ꞌimiti, amishi camina racuë́ti ꞌain. ꞌËn cana mitsu cain, camina asérabi ami racuë́ti ꞌain. 6ꞌIsáratsu ca, cupíma ꞌicë, unin curíqui ꞌitsamaratsu anun maruquin mëcën achúshi biti ꞌicën. Chamaratsu ꞌaísha aín cupí ꞌitsamashi ꞌicëbi ca Nucën Papa Diosan camabi ꞌisá achúshi achúshi manuima. 7An ca mitsuribi ꞌunánan uiti buñu caramina ꞌai quixun ꞌunania. Mitsux camina ꞌisásamaira ꞌain. Usa ꞌain ca ꞌisá chamaratsucama ꞌacësamaira oquin Nucën Papa Diosan mitsu bërúanquin isia. Usa ꞌain camina unían mitsu bamamisa tancëxbi racuë́tima ꞌain.

—ꞌËx cana Jesusan uni ꞌai —quiáxa ax unin cuanun quicë uni

(Mt 10.32-33; 12.32; 10.19-20)

8Ësaquinribi ca Jesusan cacëxa:

—ꞌËn cana mitsu cain, axa an ꞌën bana cuacëma unicaman cuanun ꞌë ñui —ꞌëx cana Jesusan uni ꞌai —quicë uni, a ñuiquin cana, uni ꞌinux anuax uá ꞌën, aín ángelcaman cuamainun, Nucën Papa Dios —ax ca ꞌën uni ꞌicë —quixun cati ꞌain. 9Usa ꞌaínbi cana axa ꞌëmi rabini —ꞌëx cana Jesusan unima ꞌai —quicë uni a ñuiquin aín ángelcaman cuamainun —ax ca ꞌën unima ꞌicë —quixun Nucën Papa Dios cati ꞌain. 10Axa, uni ꞌinux anuax uá ꞌë ñui ꞌatimati banacë uni a ca Nucën Papa Diosan aín ꞌucha tërë́nti ꞌicën. Usa ꞌaínbi ca axa aín Bëru Ñunshin Upí ñui ꞌatimati banacë uni aín ꞌucha Nucën Papa Diosan tërënima. 11Unin mitsu anu judíos unicama timë́ti xubunu ꞌicë unicama ꞌimainun mitsun ꞌapucamami manánuxun buáncëxun camina racuë́quin —uisai carana quiti ꞌai —quixun sinánan —uisa banan carana cati ꞌai —quixun sinántima ꞌain. 12Nucën Papa Diosan Bëru Ñunshin Upitan ca mitsúxmi banacëbëtanshi uisaquin caramina cati ꞌai quixun mitsu sinánmiti ꞌicën.

ꞌItsaira ñuñu ꞌiti sinántima bana

13Anu ꞌicë unicama achúshinën ca Jesús cacëxa:

—Ñuquin ca ꞌën papocën aín ñu casunanxa. Usa ꞌain camina ꞌën xucën apan an a ñucama raíri ꞌë ꞌinánun cati ꞌain.

14Cacëxun ca Jesusan cacëxa:

—Usai ca mibë min xucën ꞌiti ꞌicë quixun cana ꞌën mëníotima ꞌain. Ax ca ꞌën ꞌatima ꞌicën.

15Usaquin caxun ca anu ꞌicë unicama Jesusan cacëxa:

—Ñu ꞌitsa ꞌain cana Nucën Papa Diosan iscëx upí ꞌianan upitax ꞌi cuëënti ꞌai quixun camina sinántima ꞌain. Usaquin sinanima camina ꞌitsa ñuñu ꞌiti sinánan uni itsin ñuribi cuëënti rabanan bërúancati ꞌain.

16Catancëxun ca bana itsi ñuicësoquin Jesusan ësaquinribi cacëxa:

—Ënëx ca ësa ꞌicën. Ñuñu uni achúshinëan aín naënu ñu bëru ꞌapácëx canitancëxuan tuacëx ca ꞌitsaira bimiñu ꞌiaxa. 17A bimicama isquin ca a unin sinánxa, anu ënë bimicama bucúnti ca ꞌaíma ꞌicën. ¿Añu carana ꞌati ꞌain? quixun. 18Sinántancëx ca quiaxa: Ësaquin cana ꞌati ꞌain. ꞌËn anu bimi bucúnti xubucama ca chamaratsu ꞌicën. Acama tëncapatancëxun cana xubu chabu ꞌati ꞌain. ꞌAtancëxun cana anu ꞌën ñu bimicama ꞌimainun ꞌën ñu itsiribi nanti ꞌain. 19ꞌAtancëx cana quiti ꞌain: Cana bucúan, ënë ñucama ꞌitsa ꞌaish ca ꞌitsa baritia ꞌicëbëbi cëñútima ꞌicën. Usa ꞌain cana tantishiti ꞌain. Cana pianan xëanan cuëëinshiti ꞌain. 20Usaquian sinania ca Nucën Papa Diosan caxa: Sinánñuma uni camina mix ꞌain. Ënë ñantánbi camina bamain. ¿Bamacëbë cara minmi bucúncë ñucama uinan ꞌiti ꞌic? Ca minanma ꞌiti ꞌicën.

21Caxun ca Jesusan cacëxa:

—Usaribiti ca, Nucën Papa Dios cuëëncësabi oquin ꞌati sinánquinma axbi ñuñu ꞌiti sináncë uni ax ꞌiti ꞌicën.

Nucën Papa Diosan ca aín unicama bërúancë bana

(Mt 6.25-34)

22Jesusan ca aín ꞌunánmicë unicama ësaquin cacëxa:

—Cana mitsu cain, añu caramina piti ꞌain, añu chupa caramina pañuti ꞌai quixun acama sinani camina masá nuitutima ꞌain. 23Mitsun pitisamaira camina mitsux ꞌain, mitsun chupasamaira camina mitsux ꞌain. An mitsúxmi ënë nëtënu tsóti oquin unio Nucën Papa Dios ainshi ca ami piti ñu mitsu ꞌinánan ami pañuti chuparibi mitsu ꞌinánti ꞌicën. 24Mitsun camina ꞌiscucama ꞌunanin. An ca ñu ꞌapánan bimi bucunuxun bitsima. An anu bixun bimi nanti xubu ca ꞌaíma ꞌicën. Usa ꞌicëbi ca Nucën Papa Diosan atun piti ꞌinania. An ñu pëchiu ꞌacësamaira oquin ca mitsumi sinánquin mitsu piti ꞌinánti ꞌicën. 25Nucën Papa Diosainshi canimicë ꞌaish camina mitsúxbi canitisa tani masá nuitutibi canitima ꞌain. 26¿Mitsux usai ꞌitima ꞌaíshbi caramina uisacatsi bëtsi ñucama sinani masá nuitutin? 27Camina isti ꞌain, ro uacama ax ca ñu mëëanan chupa onuxun risi oímabi upíira upí ꞌicën. A ro uacama sinánquin cana mitsu cain, ꞌapu Salomón ax ca ꞌitsaira ñuñu ꞌianan chupa upíira upí pañucë ꞌaíshbi aín chupa ax ro uasaribi upíira upí ꞌiáma ꞌicën. 28Upíira upí ꞌitancëxbia xanania unin tsin nëëncëx ca a ro ua cëñutia. Usai ꞌinunbi ca Nucën Papa Diosan aín ua upíira upí ꞌimia. Usoquin ꞌacë ꞌain camina ꞌunánti ꞌain, ro ua ꞌacësamaira oquin ca an mitsúnmi pañuti chupa mitsu ꞌinánti ꞌicën. Mitsux usaquin sináncëma ꞌaish camina upiti Nucën Papa Diosmi catamëcëma ꞌain. 29Añu ñu caramina piti ꞌain, añu ñu caramina xëati ꞌai quixun camina bënëti masá nuituquin sinántima ꞌain. 30An Nucën Papa Dios ꞌunáncëma unicaman ca ñuñu ꞌitishi sinánan aín piti bitishi sinánan aín chupa bitishi sinania. A unicaman usaquin sináncë ꞌaínbi ca mitsun Papa Diosan ꞌunania, mitsux chupañu ꞌianan pitiñu ꞌaish cuni camina upitax bucuti ꞌai quixun. 31Usa ꞌain camina ainan ꞌianan ax cuëëncësabi oquin pain ꞌati ꞌain. Usaquin ꞌacëbëtan ca an anúnmi mitsux upitax bucuti ñucama aribi mitsu ꞌinánti ꞌicën.

Aín nëtënuax Nucën Papa Diosbë ꞌaish cuëënti bana

(Mt 6.19-21)

32Ësaquinribi ca Jesusan aín ꞌunánmicë unicama cacëxa:

—Mitsux camina ꞌënan ꞌain. Usa ꞌaish ꞌitsairama ꞌaínbi ca mitsux ainan ꞌianan aín nëtënu abë ꞌiti Nucën Papa Dios cuëënia. Usaquin ꞌunani camina racuë́tima ꞌain. 33Mitsun ñu maruquin curíqui bixun camina ñuñuma uni ꞌinánti ꞌain. Ënë nëtënuaxa ꞌicësai ca Nucën Papa Diosan nëtë naínu ꞌicë ñucamax ꞌatimati cëñutíma, an ñu mëcamacë uni ca ꞌaíma ꞌicën, ꞌimainun ca an cëñuti nacuáxbi anu ꞌaíma ꞌicën. Usa ꞌain camina mitsux ñuñushi ꞌiti sinánquinma ax cuëëncësabi oquin ꞌati ꞌain. Usaquin ꞌatancëxmi aín nëtënu abë ꞌicë ca an mitsúnmi a cuëënminuxun ꞌacëcama cupíoquin chuámarua aíshmi xënibua ꞌaínbi cuëënun mitsu ꞌimiti ꞌicën. 34Uisa ñun cara cuëënia, a ñuishi ca unin sinania. Axa ënë nëtënu ꞌicë ñuñu ꞌiti cuëëncë unin ca a ñuñu ꞌitishi sinania. Usa ꞌaínbi ca an Nucën Papa —Diosan a cupíoquin aín nëtënuxun chuámarua ꞌimiti cuëëncë uni an Nucën Papa Dios cuëënun ax cuëëncësabi oquin ꞌatishi sinania.

Aín unicaman Jesús uti caínti bana

35-36Jesusan ca ësaquinribi aín ꞌunánmicë unicama cacëxa:

—Ënëx ca ësa ꞌicën. Achúshi uníxa an xanu bicë unin camicëx, abëtan pi cuanx utëcënia ca an ñu mëëxuncë unicaman cainia. Caínquin ca an uni ñu mëëxuncë unicama an ñu mëëxunuxuan pañucë chupa pañuanan lamparíncama upí oquin bimitancëxun nania. Usoxun caíncëx uquian, xëcuë taxcaia ca cuëënquin bënë́nquinshi atsínmiquin xëocaia. Usaribiti camina mitsux ꞌiti ꞌain, ꞌëx aia caini. 37A caíncëxuan an ñu mëëmicë unicaman ꞌuxcëma ꞌicë mëracëx ca an uni ñu mëëxuncë unicamax cuëëinra cuëënti ꞌicën. Cuëënia ca an atu ñu mëëmicë unin mesanu tsónun caquin piti ꞌinánti ꞌicën. Usaquin ꞌacëx ca an ñu mëëxuncë unicamax cuëëinra cuëënti ꞌicën. Ca usai asérabi ꞌiti ꞌicën. 38Imë́ naëx uanan pëcarati ꞌurama uquian a ñu mëëxuncë unin ꞌuxcëma mëracëx ca an a uni ñu mëëxuncë unicamax cuëëinra cuëënti ꞌicën. 39Camina ꞌunanin, uínsaran cara aia quixun ꞌunáncë ꞌixun ca xubuñu unin ꞌuxquinma an ñu mëcamacë uni caíntsianxa. Caíncëx uáxa ñu mëcamanux atsíntisa taniabi ca ꞌuxcëma ꞌixun xubu ꞌibun atsínmitsianma. 40Usaribi oquin camina mitsúnribi ꞌë binuxun ꞌëx uti caínti ꞌain. Bërí ca utima ꞌicë quixunmi mitsun sináncëbëbi cana uti ꞌain. Usa ꞌain camina camabi nëtën, aia binuxun ꞌë caínti ꞌain.

An upí oquin uni ñu mëëxuncë uni ꞌimainun an upí oquinma uni mëëxuncë uni

(Mt 24.45-51)

41Usaquian cacëxun ca Pedronën cacëxa:

—¿Nuinshi cuati caramina bëtsi bana ñuicësoquin ënë bana ñuian? ¿Camaxunbi cuati caramina ñuian?

42Cacëxun ca ësoquinribi Jesusan cacëxa:

—Ënëx ca ësaribi ꞌicën. Achúshi unin ca aín xubunu ꞌicëcama upí oquin piminun quixun aín ñu mëëmicë unicama achúshi caísaxa. Caísquin ca, an ca asérabi ꞌën cacësabi oquin ꞌati ꞌicë, quixun sinánxa. Sinánquin usoquin ñu ꞌanun quixun catancëx ca bëtsi menu cuanxa. 43Cuanx anu ꞌitancëx utëcënquin ca, an ñu mëëxuncë unin cara an cacësabi oquin ꞌaia quixun isti ꞌicën. Isquinbi an cabiancësabi oquin ꞌaia ꞌiscëx ca an a uni ñu mëëxuncë uni ax chuámarua tani cuëënti ꞌicën. 44Ësoquin cana asérabi ꞌën mitsu cain, an upí oquin ñu ꞌacë ꞌicë ca an ñu mëëmicë unin ësaquin cati ꞌicën: Minmi ꞌën cacësabi oquin upí oquin ꞌacë cupí camina cushi unisa ꞌixun ꞌën ñucama minansa ꞌicë bërúanti ꞌain. 45Usa ꞌaínbi ca a unix ꞌatima sinánñu ꞌixun, an ꞌë ñu mëëmicë uni ca panatia quixun sinánquin abëtan ñu mëëcë uni raíri mëëanan xëai paë́nti ꞌicën. 46Usai ꞌiquian, ca uti ꞌicë quixun sináncëbëmabi ca an a ñu mëëmicë uni uti ꞌicën. Uquin ca usai ꞌia isquin castícanan anua ꞌaisama unicama ꞌicë anua ꞌinun ꞌimiti ꞌicën.

47An uisaquin ꞌati cara an a ñu mëëmicë unix cuëënia quixun ꞌunánquinbi ax cuëëncësabi oquin ꞌati sináncëma ꞌixun ax cuëëncësabi oquin ꞌaxuncëma uni ax ca ꞌaisamaira oquin mëëquin castícancë ꞌiti ꞌicën. 48Usa ꞌaínbi ca an uisaquin ꞌati cara an a ñu mëëmicë uni cuëënia quixun upíira oquin ꞌunáncëma ꞌixun upí oquin ñu mëëxuncëma uni ax ꞌitsamashi oquin mëëquin castícancë ꞌiti ꞌicën. Usaribi oquin ca Nucën Papa Diosan uni upí oquin a ñu ꞌaxunti ꞌunánmianan upí sinan ꞌinántancëxun, —an ca ꞌë upí oquin ñu ꞌaxunti ꞌicë —quixun sinánquin, usoquian a ꞌaxunti cuëënia, unían uni itsi ꞌitsa curíqui ꞌinántancëxun, —an ca ꞌë upí oquin ñu mëëxunti ꞌicë —quixun sináncësaribi oquin.

Usai ꞌia ami catamëcëma unicamax Jesucristomi catamëcë unicamami nishti bana

(Mt 10.34-36)

49Ësaquinribi ca Jesusan cacëxa:

—ꞌËx uá cupí ca unicamax bëtsibë bëtsibë cuëbicanani nishanani tsuáquiruti ꞌicën. Usai ꞌi unicama bënëtishi tsuáquirutibi ca ꞌia. 50Usai ꞌia ꞌinun cana ꞌën pain ꞌaisamaira oquin tëmëraquin paë tanti ꞌain. Usaquin ꞌën tëmëraquin paë tanti ashi sënë́oncatsi cana bënëtin. 51¿ꞌËx uá ꞌain ca camabi unix bëtsibë bëtsibë nuibananti ꞌicë quixun caramina sinanin? ꞌËn cana mitsu cain, ca usama ꞌicën. ꞌËx uá ꞌain ca axa ꞌëmi sinántisama tancë unicaman axa ꞌëmi sináncë unicama nuibatíma, ami nishti ꞌicën. Usa ꞌain ca unicamax bëtsibë bëtsibë cuëbicanani nishananti ꞌicën. 52Achúshi xubunu mëcën achúshi uni ꞌaish ca rabë́ ꞌimainun achúshinëx rabë́mi nishti ꞌicën. Usaribiti ca rabëtax rabë́ ꞌimainun achúshimi nishti ꞌicën. 53Aín papax ca aín bëchicë bëbumi nishti ꞌicën. ꞌImainun ca aín bëchicënëx aín papami nishti ꞌicën. Aín titax ca aín xanu tuámi nishti ꞌicën. ꞌImainun ca aín tuacëx aín titami nishti ꞌicën. Aín ñex ca aín ñe xutami nishti ꞌicën. ꞌImainun ca aín ñu xutax aín ñemi nishti ꞌicën.

Naí isquian, uisai cara nëtë ꞌiti ꞌicë quixun unin sinánti bana

(Mt 16.1-4; Mr 8.11-13)

54Ësaquinribi ca Jesusan anu ꞌicë unicama cacëxa:

—Ësa ca. Anúan bari cuancë anua nëtë cuin isi camina mitsux quin, ꞌuí sapi ca ꞌibúti ꞌicën. Quiáxmi quicësabi oi ca ꞌibutia. 55Ënë nëtënuax suñu bëquicëbë camina mitsux quin, bërí ca bari cushinuxun ꞌaia. Quiáxmi quicësabi oi ca ꞌia. 56Naí ꞌimainun me isquin camina uisai cara nëtë ꞌiti ꞌia quixun ꞌunanin. Usa ñu ꞌunáncë ꞌixunbi caramina uisa cupí ꞌën bana ñuixunia cuanan ꞌën ꞌaia isquin, ꞌunántisa ꞌixunbi ꞌunaniman, ꞌëx cana asérabi mitsúnmi ax uti caíncë a ꞌai quixun. Usaquin ꞌunántsinxunbi —usa ca —quixun ꞌunántisama tani camina cëmë uni ꞌain.

Axa numi nishcë unibë nuibananti bana

(Mt 5.25-26)

57Ësaquinribi ca Jesusan cacëxa:

—¿Uisacatsi caramina bëtsibë upí ꞌinux mitsúxbi mëníonaniman? 58Bëtsi unían mimi nishquin, mitsun cushinu buáncëx, bain cuani camina anu bëbacëma pain ꞌaish, abë mëníonanti ꞌain. Mëníonancëxunma ca mimi nishcë uni axa mi ñui ami manáncëxun min cushin mi sipuati ꞌicën. Usa ꞌaíshmi sipuacë ꞌiti rabanan camina bëbacëma pain ꞌaish a unibë mëníonanti ꞌain. 59Cana mitsu cain, sipuacë ꞌixun camina min cushi quicësabi oquin curíquinën cupíoti ꞌain. A pain ancëquin cupíoi camina sipunubi ꞌiti ꞌain. Usaquin ꞌatin rabanan camina min cushinu bëbacëma pain ꞌaish axa mimi nishcë unibë mëníonanti ꞌain.

Currently Selected:

Lucas 12: cbrPB

Highlight

Copy