Matiə 5

Boo Tii Kɔɔ̃n mɛn nə n pɛ kele la

1Yezu bɛ́ á bɛa zaman kɛ lɛ yɛ, a na á dii kele mìi ni, á giã tán. A kialandɛnan nə́ daa a li, 2a ná a giala kɔ á ǹ daraa, á pɛ ǹ nɛ:

Barka dama-a boo

(LUK 6.20-23)

3– Min mɛnɛn bɛ́ ndinin doɛ̃ doobaan lɛa

Lawa wɔ paǹ li,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala lon a kiibaa lɛ nə ǹ dinin wɔ lɛa!

4 # IZA 61.2. Kanaa kɛ a sii bɛ́ yɔrɔ kɔsiɛ diɛ

min mɛnɛn ganaa,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala Lawa á die ǹ foo basɛ̃!

5 # LOE 37.11. Min mɛnɛn bɛ́ sabarɛbaa nɛ,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala Lawa màn mɛn a lɛ kɔ ǹ la,

á re bɛ lɛ koe ǹ la.

6 # IZA 55.1-2. Min mɛnɛn bɛ́

peperebaa boro laanka bòo nə́ ǹ ganaa

Lawa á re barka diɛ bɛa dɛnan ganaa,

a giala Lawa á die toɛ ǹ kã.

7Min mɛnɛn bɛ́ ǹ miãn makara doɛ̃,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala Lawa á die makara boe ǹ dɔn ganaa!

8 # LOE 24.3-4. Min mɛnɛn gɔ́ɔ̃ bɛ́ fu,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala ǹ tá re Lawa yii!

9Min mɛnɛn bɛ́ dí nyɛɛ là nyantoro a lɛa,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala ǹ tá re ǹ bíi Lawa a nɛnyaanan!

10 # PIƐ1 3.14. Ǹ bɛ́ min mɛnɛn nɔmiɛ peperebaa taman yii,

Lawa á re barka diɛ bɛn ganaa,

a giala lon a kiibaa lɛ n bɛn wɔ lɛa.

11 # PIƐ1 4.14. Ǹ bɛ́ sɔ kiɛ kasɛn mɛnɛn la, bɛ̀ ǹ ka nɔmaa masɛ a kialandɛnaabaa lɛ taman yii, bɛ̀ ǹ sii baraa tɔrɔ din tumaa zɛnaa ka nɛ, ǹ soɛ da ka la, Lawa á re barka diɛ ka ganaa. 12#KZS2 36.16; NDS 7.52. Ka n nyɛnyɛɛ, ka foo goã kɔɔ̃nɛ, a giala, saraa gole tá ka duĩ lon, Lawa a piɛ. Lawa a boo gii-dalin mɛnɛn nə da ka nyɛɛnɛ, minin man nə́ bɛn dɔn nɔmaa miɛ̃.

Yìsi laanka wɔlɔ fúlu

(MAR 9.50; LUK 14.34-35)

13Ka dinin lɛn man goon ka yìsi bɛ́ lɔn kanaa kɛ lɛ gɔ́ɔ̃ nɛ. Sɛnɛ bɛ̀ yìsi a yìsibaa soo á n bɔ a nɛ, a n siɛ lɔn a tɔn yìsi baa doo? A ba màn kɔ́n bǐɛ̃ koe doo wa, yǎa n zuĩ kanaa, minin nə tɔtɔrɔ ǹ gòã giulun.

14 # ZAÃ 8.12; 9.5. Ka dinin lɛn man goon ka bólon fúlu bɛ́ lɔn kanaa kɛ lɛ gɔ́ɔ̃ nɛ. Kiwi mɛn bɛ́ kele mìi ni, bɛa boe la a n duru wa. 15#MAR 4.21; LUK 8.16; 11.33. Ǹ bie bólon lɛ siɛ̃ bɛ̀ ǹ tan kuməə-a wa. Maǹ diɛ lon, a wɔlɔ fúlu bɔ kion min din tumaa nɛ. 16#PIƐ1 2.12. Kaa bólon fúlu doamaa nɛ a kũ minin yɔrɔ-a miɛ̃, màn mɛn bɛ́ toɛ minin nə kaa zɛnaa ǹ sii sonboren yɛ, ǹ boo la ǹ kaa Díi Lawa guguru kɔ.

Yezu boo mɛn da landa siin wɔ paǹ li

17Muizu ka daraa landa siin mɛnɛn ganaa, hinlaa Lawa a boo gii-dalin nə ka daraa boon mɛnɛn ganaa, ka nyan toa ka taasɛ ka masɛ n má daa bɛn sàabaa wa dɛ! Masɛ n má daa ǹ yɔrɔ nyaa ka nɛ, máa ka ǹ giala ma taãnɛ, ma bie má daa ǹ sàabaa wa. 18#LUK 16.17. Man pii ka nɛ, sonbore, bɛ̀ lon laanka tán nə papaã duduu wa, landa sɛ́wɔ gɔ́ɔ̃gɔ́ɔ̃ ǹ dí-pɛn kɛn mɛn din bɛ́ ka a diɛ sii li wa, ǹ ba sàabiɛ wa, a boo kɔ́n dɔ a sàabiɛ wa, yǎa a tumaa lɛ piɛ̃. 19Bɛ lɛ na á toa, bɛ̀ min mɛn nə Lawa a dí-pɛn kɛn lɛn tumaa a boɛɛn goon din ziziɛ̃, á minin daraa a ziziɛ̃ dɔ ganaa miɛ̃, bɛa dɛnaa á die kiɛɛrɛ koe á la yii ni lon a kiibaa ǹ bǎã nɛ. Sɛnɛ, bɛ̀ min mɛn nə Lawa a dí-pɛn kɛn lɛn tamaa, á minin daraa ǹ tamaa dɔ ganaa miɛ̃, bɛa dɛnaa á die golebaa yii Lawa a kanaa dii ni. 20Masɛ n pii ka nɛ, bɛ̀ kaa peperebaa la landa sii-daraalin laanka *Fariziɛ̃n kɛn wɔ-n wa, ka a re we lon a kiibaa-n wa.

Yezu boo mɛn da foo-yoo wɔ paǹ li

21 # BBN 20.13; TDP 5.17. Táa ka ma mà á n pɛ ka digolon manɛ kɛnɛn: «Ka baran gɛ̀ dɛ wa. Bɛ̀ min mɛn nə́ gɛ̀ dɛ, ka doamaa nɛ ka dɔlɔ bɔ bɛa dɛnaa ganaa.» 22Sɛnɛ, masɛ n pii ka nɛ, bɛ̀ min mɛn foo yoo ǹ miã li, ka doamaa nɛ ka dɔlɔ bɔ bɛa dɛnaa ganaa. Bɛ̀ min mɛn nə́ pɛ ǹ miã nɛ: «N là banban,» ka doamaa nɛ ka dɔlɔ gole bɔ bɛa dɛnaa ganaa. Bɛ̀ min mɛn nə́ pɛ ǹ miã nɛ: «Gàãnaa nə n nɛ!» ka doamaa nɛ ka bɛa dɛnaa da bɔ̀nbaa ǹ tɛ gole ne. 23Bɛ̀ n daa *wúlu bɔ ǹ bǎã nɛ, n nə́ die wúlu boe Lawa nɛ, bɛ̀ n yiri gisĩ a-n walan mà nsɛ sii la ǹ miã la, 24n *wúlu màn lɛ toa walan a bɔ ǹ bǎã nɛ, n wo sii lɛ nya n bɔ ka biin ni bɔrɔ. Bɛ kio, n tɔn wusoo n da n wúlu lɛ bɔ Lawa nɛ.

25Bɛ̀ min nə n bíi kiri ganaa, bɛ̀ kaa zii la kun woe kiri wɔ ǹ bǎã nɛ, n nanaa n nə n lɛ kaa kun ka ǹ dɛnaa nɛ, màn mɛn bɛ́ toɛ, a baran n kɔ kiri-kuruli la, bɛ dɔ yaa n koe pàãdɛnan la ǹ nə ǹ da kòso-n wa. 26Man pii n ni sonbore, n ba soe n nə n bɔ walan, bɛ̀ n nə́ n ná a tumaa saraa wa, haalɛ a taman goon din ba goɛ̃ kanaa wa.

Yezu a boo lɔ koã wɔ paǹ li

27 # BBN 20.14; TDP 5.18. Táa ka ma, mà á n pɛ: «N baran naarɛbaa zɛnaa wa.» 28Sɛnɛ, masɛ n pii ka nɛ, bɛ̀ giĩ mɛn ga ǹ miã a lɔ ganaa a yii bɔ li, bɛa dɛnaa na á naarɛbaa zɛnaa kun ni gɔrɔ a din foo ne. 29#MAT 18.9; MAR 9.47. Ta n gusin a yii n die n diɛ sii baraa nɛ, a gɔsɛ n zũ, n bɔ n yɔrɔ nɛ. A giala, n bɔ̀n baa n gɔ̀nɔn paǹ kɔ́n nɛ n kirisibaa, bɛ á soɛ gɔ̀nɔn siĩ din tumaa a wo bɔ̀n baa tɛ gole-n ne. 30#MAT 18.8; MAR 9.43. Ta n gusin a gɔn nə die n diɛ sii baraa nɛ, a kuru n zũ n bɔ n ganaa. A giala, n bɔ̀n baa n gù goon ne n kirisibaa, bɛ á soɛ n gɔ̀nɔn siĩ din tumaa a wo bɔ̀n baa tɛ-n nɛ.

Yezu a boo lɔ loo wɔ paǹ li

(MAT 19.9; MAR 10.11-12; LUK 16.18)

31 # TDP 24.1-4; MAT 19.7; MAR 10.4. Á n pɛ dɔn: «Bɛ̀ min mɛn tá a lɔ lui, a doamaa nɛ a lɔ lɛ a loo ǹ sɛ́wɔ kɔ la.» 32#MAT 19.9; MAR 10.11-12; LUK 16.18; KOR1 7.10-11. Sɛnɛ, masɛ n pii ka nɛ, bɛ̀ giĩ mɛn ná a lɔ loo, a da yaa a ná a naarɛbaa zɛnaa wa, yǎa lɔ lɛ wusoo a wo wɔ gìĩ kɔsɔ li, bɛa dɛnaa din na á ná a lɔ da naarɛbaa zɛnaa ganaa. Ǹ bɛ́ ǹ nə́ lɔ mɛn loo, bɛ̀ giĩ mɛn nə́ bɛ saa, ǹ dɛnaa na á naarɛbaa zɛnaa.

Yezu boo mɛn da liɛ wɔ paǹ li

33 # LWS 19.12; MNS 30.2; TDP 23.21. Táa ka ma dɔn mà á n pɛ ka digolon manɛ: «Bɛ̀ min nə n liɛ Lawa yɔrɔ-a, mà á re sii mɛn zɛnɛɛ, a baran n lɛ bɔ wa, a doamaa nɛ a zɛnaa.» 34#ZAAKI 5.12. Sɛnɛ masɛ n pii ka nɛ, ka nyan toa ka n liɛ duduu wa. Ka baran n liɛ ka lon ne wa, a giala, Lawa a kii dankan nɛ. 35#LOE 48.2; IZA 66.1. Ka baran liɛ ka tán nɛ wa, a giala, Lawa a gòãn kaa ǹ bǎã nɛ. Ka baran n liɛ ka Zeruzalɛmu kiwi-n wa, a giala, kii gole Lawa a kiwi ni. 36Ka baran n liɛ ka mìi dɔ din ni wa, a giala, ka a boe la ka mìi ka goon baa fu wa, ka a boe la ka baa tì wa. 37Ka "hiĩ" hinlaa "haayii" dinsɔɔ̃ pɛ. Ka bɛ́ màn mɛn din tumaa pii tii bɛ ganaa, bɛ n boe zɔ́ɔ *Sɛtaan li.

Yezu a boo gɛ̀ dòo bɔ wɔ paǹ li

(LUK 6.29-30)

38Táa ka ma mà á n pɛ: «Bɛ̀ n min yii puru, n dɔ wɔ nə n puri, bɛ̀ n min sɔ yiɛ, n dɔ wɔ nə n yiɛ.» 39Sɛnɛ, masɛ n pii ka nɛ, bɛ̀ min nə́ sii la n la, n baran a gɛ̀ dòo bɔ a ganaa wa. Bɛ̀ min nə́ n gɔn tɔ n gusin a para nɛ, a toa a tɔ n gɔsɛ wɔ lɛ dɔ-n gɔrɔ. 40Bɛ̀ min tá giɛ li a n bíi a wo kiri wɔ n ganaa, a n dɔnkɛ boɛɛn si n la, n dɔnkɛ gole lɛ dɔ din bɔ n kɔ la. 41Bɛ̀ pàãdɛnan min goon nə́ guĩ da n mìi-n ka pàã nɛ, mà n kilo goon tɔ wɔ nɛ, n baa paa. 42Min mɛn bɛ́ màn nyankoe n la, ǹ dɛnaa gɔ. Bɛ̀ min tá màn dɔnbii n lon, n baran n piã ka ǹ dɛnaa-n wa.

Yezu a boo zɔ́ɔn wɔ paǹ li

(LUK 6.27-28,32-36)

43 # LWS 19.18. Táa ka ma mà á n pɛ: «N doamaa nɛ n nə n dɔɔ̃n narɛ, n nə n zɔ́ɔ kũ baraa.» 44Sɛnɛ masɛ n pii ka nɛ, ka kaa zɔ́ɔn narɛ. Min mɛnɛn bɛ́ fuu nyɛɛ ka nɛ, ka Lawa nyankɔ bɛn manɛ. 45Ka zɛnaa miɛ̃, bɛ lɛ n nyɛɛ mà ka n ka Di Lawa a nɛnyaanan lɛa. A giala, a bɛ́ a wasa lɛ boe min sonboren la lɔn ke, a n boe min baraan dɔn la miɛ̃. A bɛ́ la mu koe sii bǐɛ̃ zɛnaalin la lɔn, a n koe sii baraa-zɛnaalin dɔn la miɛ̃. 46Bɛ̀ n tá n narɛɛ wolen dininsɔɔ̃nɔn narɛ, ma nə n yii diɛ wàa mɛn saraa la a bɔ Lawa li doo? Wusuru-silin mɛnɛn dinin bɛ́ ǹ tá baraabaa koe ǹ ganaa, bɛn dɔn man zɛnɛɛ miɛ̃ le! 47Bɛ̀ maǹ fòo diɛ ǹ dɔɔ̃nɔn dininsɔɔ̃nɔn manɛ, kaãbaa ǹ sii n ka bɛ nɛ ǹ tá zɛnɛɛ ya? Haayii, a giala, min kooron dɔn dinin man zɛnɛɛ miɛ̃! 48#LWS 19.2; TDP 18.13.Bɛ lɛ taman yii, ka toa ka lɛ pã ka ka Di Lawa lɛ bɛ́ piɛ̃-n lɔn.

Currently Selected:

Matiə 5: SCE2013

Highlight

Copy