Lukas 6

So-sano mangale Sabata ma wangere

(Mat. 12:1-8; Mrk. 2:23-28)

1Toma Sabata ma wangere, wakutu Yesus 'o tola'a i'a toma guḏa gandum ḇotu moi, 'Ai me-mete'e 'aḏi 'utu'u gandum. Ananga 'aḏi wiji'i remanga giama, kara ya oromo sababu 'aḏi sawini.#Dad. 23:25 2Ngowa'a Farisi nga muḏuo i'a 'aḏi kanau, “I'a sa'olo ngini ni mete'e ua nanga 'agama ma 'atoranga toma Sabata ma wangere!”#6:2 Ngowa'a Farisi 'aḏi kanau so'o gena-ge sababu Yesus 'ai me-mete'e 'aḏi 'aḏi 'a'a 'ori i'a ga'a 'i wosono toma Sabata ma wangere!

3Yesus 'a sangoro, “Tantu ḏua, ngini ni baca ḏua mangale 'oru ga'a Daud 'a si'a'a wakutu unanga re 'ai ḏagilomu raḏi sawini!#1Sam. 21:3 4Unanga 'o osama ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Wala, re 'o oromo roti ga'a sipula'a ḏua sa'olo jou-jou ra Ma Jou'ongu Madutu kara 'o pula'a tai ḏagilomu ḏi'i. Mada'a mete'e nanga 'agama ma hukumu, pa'i 'imam-'imam ḇato nyengara ya oromo roti gena-ge.”#Im. 24:9#1Sam. 21:1-6

5Ḏua Yesus 'o kanau ra ananga, “Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u to kuasa toma Sabata ma wangere!”#6:5 Yesus 'ai maksudu so'o ne: Unanga nga'unu 'o sitantukanga 'oru ga'a si'a'a yoḏu'u, re 'oru ga'a nyengara si'a'a.

Yesus 'o si-la ngowa'a siḏi toma Sabata ma wangere

(Mat. 12:9-14; Mrk. 3:1-6)

6Toma Sabata ma wangere ma lelegu, Yesus 'o tagi doto'o toma wala puji. Toma ngi'i gena-ge 'age rema ngowa'a matengo 'ai giama kaci moi 'i sengene. 7Guru 'agama re ngowa'a Farisi nga muḏuo i'a, 'aḏi disa Yesus 'ai sala, la 'aḏi kalaki Unanga. Ananga 'aḏi tailako Unanga tau-taunu, awa-awa Unanga 'o si-la ngowa'a siḏi toma Sabata ma wangere. 8Mada'a 'a Yesus 'a waro ananga manga 'akala re sinyingara ma dara. Dadi Unanga 'o kanau toma ngowa'a ga'a 'ai giama kaci moi 'i sengene gena-ge, “Te'oso re ino no made-de'oso 'ane toma biono!” Dadi ngowa'a gena-ge 'o tagi 'o made-de'oso toma biono. 9Ḏua Unanga 'o sano ra ananga mo-moini toma ngi'i gena-ge, “Mete'e 'agama ma hukumu, ngene balasu wo 'a'a 'oru toma Sabata ma wangere: wo 'a'a 'ori i'a ma la-la bolo 'ori i'a ma jira! Wo sisalamata ngowa'a, bolo wo sisengene!” 10Yesus 'o tatamo ananga sigoloḏi. Ḏua 'o kanau#6:10 'Age toma kartasi lo-lolo lelegu 'i silefo so'o ne: “Ḏua 'o kanau ngamo.” toma ngowa'a siḏi gena-ge, “Na toa'a ino 'ani giama!” Ngowa'a siḏi gena-ge 'a toa'a i'a 'ai giama, ḏua 'ai giama ri la.

11Mada'a guru-guru 'agama re ngowa-ngowa'a Farisi 'aḏi ruta madutu, re mulaingi 'aḏi masigaro'o disa ma 'akala sa'olo ya sidodai ra Yesus.

Yesus 'o cumutu 'Ai me-mete'e nga nyagi moi re nga muḏiḏi

(Mat. 10:1-4; Mrk. 3:13-19)

12Wakutu gena-ge Yesus 'o mabere ie toma polono rimoi di'a 'O manyiata. Toma ngi'i gena-ge, unanga 'o manyiata tau-taunu ra Ma Jou'ongu Madutu, utu moi siwangere. 13Wakutu ma wangere pilata, Unanga 'o 'aro'o 'Ai me-mete'e, re 'O cumutu nga nyagi moi re nga muḏiḏi tamanga sigolona. Unanga 'o si'aro'o ananga gena-ge 'Ai so-soma'a. Ananga gena-ge: 14'A Simon, ga'a Yesus 'o si'aro'o 'a Petrus, 'a Andreas, ananga gena-ge gia nongoḏu, Yakobus re 'a Yohanes, Filipus re 'a Bartolomeus, 15Matius re 'a Tomas, Yakobus, 'a Alfeus 'ai ngowa'a, re 'a Simon (ga'a 'o dadalara masala nagara Israel), 16Yudas, 'a Yakobus 'ai ngowa'a re Yudas Iskariot ga'a ḏuanga i'a 'o wu'unu 'a Yesus tai lawana.

Yesus 'o doto'o re si-la ngowa'a siḏi

(Mat. 4:23-25)

17Togumu i'a, Yesus 'o 'uci da'u sau tala Rai so-soma'a. Ḏua ananga gena-ge 'aḏi matogumu re 'aḏi made-de'oso toma picaru rimoi. Toma ngi'i gena-ge, 'Ai me-mete'e manga repe re 'o ngowa'a lelegu manga repe ḏi'i matai sapolo. Ananga gena-ge toma daeraha sigoloḏi Yudea, Yerusalem, re limau-limau Tirus re Sidon toma ngoloto ma 'uḏu. 18Ananga mo-moini 'aḏi sapolo, la 'aḏi 'isene Yesus 'o doto'o re Unanga 'o si-la ngowa'a siḏi. Ngowa'a ga'a roh ma jira ya'u dungosama 'aḏi sapolo re Unanga 'o si-la ḏi'i. 19Ananga mo-moini 'aḏi makutale 'aḏi cigi Yesus, sababu rema kuasa 'i supu Tai lese di'a si-la ananga mo-moini.

'Akala re sinyingara ma roanga re kangela

(Mat. 5:1-12)

20Yesus 'o tatamo 'Ai me-mete'e re 'O kanau,

“Bara'utungu ngini mo-moini ga'a ngowa'a ma dinga'unu ua.

Sababu ngini ni osama nyo-nyoimi ra Ma Jou'ongu Madutu 'ai Pareta.

21Bara'utungu nange-ne ngini ga'a ni sawini,

ngini ḏuanga i'a ni wunusu.

Bara'utungu nange-ne ngini ga'a ni rerese ma gaḏi,

ngini ḏuanga i'a ni maroanga.

22Bara'utungu ngini, na'o ngowa'a 'aḏi emono ngini,

'aḏi dawongo ngini ua, sipake-pake ngini ua,

re 'aḏi sikanau ngini, sababu ngini ni mete'e Ngoi, Manusia ma Ngowa'a Nau'u.#1Ptr. 4:14

23Nabi-nabi ma siḏa, ngowa'a ya'u 'a'a so'o gena ḏi'i. Ngini balasu ninga 'akala re sinyingara 'i sanangi, ni maroanga na'o nena-ne 'i dadi ra ngini. Sababu ninga ngogele lai lamo'o ga'a ri sidodahe toma soroga.#2Taw. 36:16; Som. 7:52

24Mada'a bahala ngini ga'a ngowa'a rema-enanga nange-ne,

sababu ngini rena sanga ḏua ninga sanangi.

25Bahala ngini ga'a ni wunusu nange-ne

sababu ngini ḏuanga i'a ni sawini.

Bahala ngini ga'a ni nyelo'o nange-ne,

sababu ḏuanga i'a ngini ninga 'akala kangela re ni rerese ma gaḏi.

26Bahala ngini na'o ngowa'a mo-moini silamo'o ngini,

sababu ma tero ḏi'i ninga ete re dotumu 'ua re 'au wali 'aḏi silamo'o nabi-nabi sa-sakala.”

Dadalara ninga lawana

(Mat. 5:38-48, 7:12a)

27“Mada'a Ngoi to siajele ra ngini mo-moini nange-ne ga'a ni 'isene nena-ne: Dadalara ninga lawana-lawana, re ni sijumu ninga de'oso re ḏegoro la-la toma ngowa'a ga'a 'aḏi emono ngini. 28Sibarakati ngowa'a ga'a sosowini ngini, re ni manyiata di'a ngowa'a ga'a 'aḏi 'a'a cira ra ngini. 29Na'o ngowa'a 'aḏi sata ninga bobongolo ma kuwiḏa, ni pula'a ḏi'i ninga bobongolo ma kuḇali. Na'o ngowa'a ya ra-rabasa ninga juba, ni pula'a ḏi'i ninga baju. 30Na'o ngowa'a 'aḏi golo'o ra ngini 'ori i'a rimoi i'a, balasu ni pula'a. Na'o ninga 'ori i'a rana ngowa'a ya ra-rabasa, awa ni golo'o ananga ya siḏibo. 31'Oru ḇato ngini ni mau ngowa'a 'aḏi 'a'a ra ngini, ni 'a'a siḏa ra ananga.#Mat. 7:12

32Na'o ngini ni dadalara pa'i ngowa'a ga'a dadalara ngini ḇato, Ma Jou'ongu Madutu 'o sibarakati ngini ua! Ngowa'a baraḏosa mai waro 'aḏi dadalara ḏi'i ngowa'a ga'a ya'u dadalara ananga! 33Re na'o ngini ni 'a'a la-la pa'i toma ngowa'a ga'a 'aḏi 'a'a la-la ra ngini ḇato, Ma Jou'ongu Madutu 'o sibarakati ngini ua! Ngowa'a baraḏosa mai waro 'aḏi 'a'a so'o gena ḏi'i. 34Re na'o ngini pula'a bau pipisi toma ngowa-ngowa'a ga'a nga'unu ya siḏibo, Ma Jou'ongu Madutu 'o sibarakati ngini ua! Ngowa'a baraḏosa mai waro 'aḏi pula'a bau pipisi toma ngowa'a baraḏosa ḏi'i, kara ya golo'o siḏibo.

35Ngini so'o gena awa! Siḏibo ḏi'i ngini balasu ni dadalara ninga lawana, re ni 'a'a la-la ra ananga gena-ge: Ngini balasu ni pula'a bau 'ori i'a rimoi i'a taninga lawana re awa ni nganono enanga ma ḏibo. Na'o ngini ni 'a'a so'o gena ḏuanga i'a ni sanga ngogele lai lamo'o, re ngini ni sijumu mode-mode'e ngini sa'olo Ma Jou'ongu Madutu toma Gau'u 'ai ngowa-ngowa'a. Sababu Ma Jou'ongu Madutu 'a sijumu 'Ai 'akala ma la-la toma ngowa'a ma jira re ngowa-ngowa'a ga'a 'elingi ngowa'a manga la-la ua ḏi'i. 36Ngini balasu ni sijumu ninga 'akala re sinyingara ma la-la toma ngowa'a ma tero sa'olo ninga Ḇaḇa, Ma Jou'ongu Madutu 'o sijumu 'Ai 'akala re sinyingara ma la-la toma ngowa'a ḏi'i.

Awa jau-jau sijuruhakimi ngowa'a

(Mat. 7:1-5)

37Dadi awa ni sijuruhakimi ngowa'a lelegu, la Ma Jou'ongu Madutu ḏi'i 'o sijuruhakimi ngini ua. Awa jau-jau singe-ngeta'a hukumu toma ngowa'a lelegu, la Ma Jou'ongu Madutu ḏi'i 'o singe-ngeta'a hukumu ngini ua. Si'apongo ngowa'a lelegu, la Ma Jou'ongu Madutu 'a singi-ngiranga ninga ḏosa-ḏosa. 38Pula'a toma ngowa'a lelegu reninga 'akala re sinyingara sa-sanangi, la Ma Jou'ongu Madutu 'a balasa ra ngini pai-pai'i ga'a Unanga 'a tuga pa'a-pa'ala di'a ngini. Sababu ninga du-duga ga'a ngini ni pake di'a situga toma ngowa'a lelegu, du-duga gena-ge ḏi'i Ma Jou'ongu Madutu 'a pake 'a situga ra ngini!”

39Togumu i'a, Yesus 'o carita ra ananga 'ade-'ade rimoi so'o ne: “Na'o ngowa'a hafu re ngowa'a 'aḏi ma'u tuda, tantu ḏua ananga nga muḏiḏi 'aḏi masieta'a toma koti'i ma dara.#Mat. 15:14 40Murid matengo ua lebe pahe i'a reo 'ai guru! Mada'a na'o unanga 'a siḏo-ḏogumu guru manga do-doto'o. Ḏua 'o dadi pahe ma tero sa'olo 'ai guru ḏi'i.#Mat. 10:24-25; Yoh. 13:16, 15:20

41I'a sa'olo ngini ni oḏi'i 'o ate ma bingana taninga ioronongoḏu manga la'o, mada'a jaro jule moi taninga la'o masiretene, ni siwaro i'a ua. 42I'a sa'olo ngini ni kanau taninga ioronongoḏu, ‘Dowara, ino ngoi ta woi'i 'o ate ma bingana tani la'o,’ mada'a taninga la'o ma dara rema jaro jule moi, ni siwaro i'a ua? Hai ngini ngowa'a munafiki! Ni sisupu siḏa 'o jaro jule moi tani la'o, la ni oḏi'i tarangi, kara nga'unu ni sisupu 'o ate ma bingana taninga ioronongoḏu 'ai la'o ma dara.”

Ate re enanga ma sowo'o

(Mat. 7:16-20, 12:33-35)

43“Sanga ua, ate ma nga-ngamasa lai rousu ma sowo'o 'i cira. So'o gena ḏi'i, sanga ua ate ma nga-ngamasa rousu ua ma sowo'o 'i la-la. 44Ate ma nga-ngamasa lai rousu bolo rousu ua wa nana'o toma sowo'o ino. Sanga ua, goroa dodowo'o ma sowo'o ara. Sanga ua rurubu dodowo'o ma sowo'o 'anggur.#Mat. 12:33 45So'o gena ḏi'i ma tero sa'olo manusia: Ngowa'a la-la 'i waiti 'ori i'a ma la-la, sababu manga 'akala re sinyingara 'i romanga reo ga'a ma la-la. Ngowa'a ma jira 'i waiti 'ori i'a ma jira, sababu manga 'akala re sinyingara 'i romanga reo ga'a ma jira. Sababu 'oru ga'a ngini kanau, gena-ge 'i supu taninga 'akala re sinyingara ma dara ino.#Mat. 12:34

Ngowa'a pahe re ngowa'a haga 'aḏi simomi'i wala

(Mat. 7:24-27)

46I'a sa'olo ngini ni 'aro'o Ngoi, ‘Ma Jou! Ma Jou!’ Mada'a na si'a'a ua 'oru ga'a Ngoi to kanau ra ngini! 47Ngowa'a mo-moini ga'a 'aḏi sapolo ra Ngoi, re 'aḏi 'isene re 'aḏi si'a'a Ngoi 'ari demo, Ngoi ta site-tero reo 'aḏe-'aḏe 'oru! 48Unanga gena-ge ma tero sa'olo ngowa'a matengo mau 'o simomi'i 'ai wala. Unanga 'a paiti ma tana'a lai ngido singadolo sanga maḏi, kara 'o 'a'a ma bangini. Wakutu ngu'uisi ya ngadolo toma wala gena-ge, enanga gena-ge kama elala ua, sababu side'oso toma bangini lai te'e. 49'A guna ḇato 'a 'isene Ngoi 'ari demo, mada'a 'a si'a'a ua, ma tero sa'olo ngowa'a matengo 'o simomi'i 'ai wala kama bangini ua. Wala gena-ge 'i ruba ca-caiti ḇato singadolo 'i pinya'olo lai siḏi wakutu ngu'uisi ya sirarini!”

Currently Selected:

Lukas 6: SNT

Highlight

Copy