MÁFIYU 12
12
Mɔɔningí kɔwɔ́ato Júsuai ti Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fóloi wa
(Máa 2:23-28; Lúu 6:1-5)
1Táingi ná h̃u, Jísuni ngaa polú yélaitii ti ɣɛ́i taa lɔ́ve kpaala tá h̃u Júsuai ti Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fóloi w̃a. Jísu volú yélaitii pa ndɔlɛí i ɣɛi ti w̃a. Faalɔ, ŋanii sí singɔ́ í ɣɛ́i la kpaalaí ná h̃u taá tóli ngáá wíítii, tí pɛ́lɛi ngi wángi gúlama nga táa mɛ. 2Ná Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai tí naa lɔí, kɛ ti ɣɛ́a Jísu w̃a, “Tɔ lɛ́ɛ. Fái sí í vólu yélaitii táá kɛ, aa pele w̃a nuu ɔ́ɔ́ kɛ a mu Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fóloi w̃a!”
3Kɛ Jísu i ɣɛa ti w̃a, “Wáá nɛ́ɛ́ sí galani Masangí Deevé í kɛ́ni ná ndɔlɛí í ɣɛ́i ma taá ngi híya polu yeláitii? 4I lɛɛní Ngala fɛ́li pɛ́lɛi wu, í biléi sí yéɣe í ɣɛ́i ngáá Ngala kɔ́ngi, í mɛ í ta hé ngi híya polú yeláitii ngeyá. Aáva i ɣɛi Ngala sávai h̃ú ngáá kule áá ɣɛi nuu fíli má ɔ́ɔ́ biléi ná ỹɛ, kɛ léi Ngala sááɣa gula mbélaitii. 5Baa wáá nɛ́ɛ́ sí galani í Ngalá sávai h̃u í féni Muusé yáa ngáá, Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛ́li Fólo fíli má, Ngala sááɣa gula mbélaitii ti Hɛ́ɛ́ma Yála Pɛ́lɛi wú taá Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi hávai ỹááni, aáva ti velé lálangɔ ɛí ɣɛ lá nyaani fááw̃a? 6Kɛ́ ngí nde wú w̃á, ŋani tá lɔ náá mbéi tɔvengɔ́ Hɛ́ɛ́ma Yála Pɛ́lɛi wa. 7Bɔw̃álale, sí pɔnɛngɔ́ Ngala Kɔ́lɔi h̃u, aá lɔ́ ngáá sí, ‘Ngaah̃u w̃aaw̃aanúi lɔ ndóngɔ lá, kɛ́ ngáá lói ngáá saaɣáitii.’ Bele wú ɣɛ́i ngoí sítii polú hái wɔlɔ́, nungái sítiini tɛi ɣɛ́ sáva ỹáánii, wɔ́i belé ɣɛ́ ɣɛi ndeí ti w̃a ngáá wú sáva ỹááninga. 8Sífaa, nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí laá lɔ́ ndehé í Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a.”
Jísu í siỹɛndópoi wáloni tokoí háángɔ í ɣɛ́i la mba
(Máa 3:1-6; Lúu 6:6-11)
9Kɛ Jísu i hiɣenga náa míl̃anda í ɣɛ́ na í lí ti Yála fɛ́li máákpɔ wotaí tá wu. 10Siỹɛndópo ngílaa í ɣɛ́i kotái ná wu tokoí háángɔ mba. Nungáá lɛ́ingaa va ti ɣɛ́i na, ti ɣɛ́i taa faa wɔ́li ngáá tí pɛ́lɛ Jísu wa. Náá hááw̃a, tí mɔɔniní, ti ɣɛ́ ma, “Aá lɔ pele w̃a savaí h̃u Ngalá ngí féngɔ a mu yaá ngáá nuu áá nuu wálo a mu Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fóloi w̃a?”
11Jísu i ti woo yápoteni, i ɣɛ ti w̃a, “Bele náá mbaala í ɣɛ́i wú tá yílaa ngéya, maa wáálai í víli ndowá h̃ú Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a, maa w̃ɔ́i ɛ́i belé loko vú mbu, ɔ́ɔ́ kúla ndowái h̃u? 12Ngatɔ́ nuu búsai va mba í lɔ́ve mbaalaí wa! Náá hááw̃a, savaí Ngalá ngí féngɔ a mu yáa, i ndengɔ ngáá, a maá kpɔmba hé nuu yɛ́ Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a.” 13Kɛ Jísu i ɣɛa siỹɛndópoi ná w̃a tokói háángɔ í ɣɛ́i la mba, “Loko h̃úuhulombo.”
Kɛ ná í lokoí h̃úúhulombonga, aáva ngamá nɔ́ɔ́ tokoí i walóni fó í mɔ́ɔ ɣɛ kíya nɔ́ɔ toko vekái í ɣɛ́i na. 14Kɛ Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti gúlaa ngitíí ya tí faa h̃uubatɛ́ mbó ngáá ti Jísu vaa.
Ngalángi Yénge mɔí í lokoloí mba
15Aáva ná Jísu í ɣɛ́i faa wɔ́lɔ kɔwɔ́ato sí wa Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti ɣɛí taá suubátɛ faaw̃a, kɛ i gulangá maa ỹándai wa. Aáva nuu bíh̃i bih̃i tí tói mba, laáva í séébɛ yeláitii kpɛ́lɛɛ mbálo tí h̃u. 16Kɛ́ Jísu i ti laahíni ngáá tálaa faa fíli ndé kɔwɔ́ato mba nungáá véka w̃a. 17Sí i ɣɛí kɛinɔɔ́ fái sí í hítɛ nga Ngalá ngi ndéi laa háá lé mɔ́i Aisáya w̃a. Ná waa ngáá, sí Aisáya í ɣɛ́i ta,
18“Ní yénge mɔí lɔ́ ngáá sí lɛ́i ngí lókolonga mba,
laá lɔ́ ndóngɔ lá, laá vá tɔ́ ndíílɛingɔ fááw̃a.
Ní H̃ɛ́ɛ́ma Ỹínangi aa ɣɛ polú.
Sí í ngáá tɔɔỹaá vélei ndóngɔ nuu kpɛ́lɛɛ ỹandá kpɛ́lɛɛ ti ɣɛ́ taa híya lá, aa ɣɛ áá nde.
19Ɛi ɣɛ áá maaɣaalí gúla, ɛi ɣɛ áá kpándɛ wo,
kɛlaa ɔ́ɔ́ ɣɛ́ áá njɛpɛ walá wala lé peleítii ma taí h̃u.
20Kíya nɔ́ɔ ɛ́i tufa w̃áálangɔ yále, ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ ɛ́i bandí bándi héi nungái sítii ma ngakpá ngáa tí yɛ.
Ná vólu, kíya nɔ́ɔ ɛ́i lámbo nganjéingɔ váa, ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ ɛ́i tuva velé ỹɔ́u wo ngáá sítii tɛi hómbo tɔɔ bɔ́ bɔ́wɔ wa.
Aa lo sí ɣɛmá í ló su nungái tí goló Ngala sávai wu.
21Nungáá kpɛ́lɛɛ taá gíto mba.”
Jísu i ɣɛi áá yénge Ngalángi yákpangi h̃u
(Máa 3:20-30; Lúu 11:14-23)
22Nungáá lɛ́ingaa tí vái ngáá siỹɛndópo yiláá Jísu yelé mbolengɔ́, ɛ́i belé yɛ́pɛ. Siỹɛndópoi sí i ɣɛi híí ná, sífaa ỹína nyɔí lɔ́ í ɣɛ́i polú. Jísu i mbalóni ngáá ɔ́ɔ́ hómbo í yɛ́pɛ, í mɔ́ɔ́ ỹandá lɔ. 23Maa hái i faŋaí gíndaa vílini. Ná lɔ́ í kɛ́ni ti ɣɛ́i taá mɔɔningí wo, táá ɣɛ́ ta, “Baa sí ɔ́ɔ́ ɣɛ́ lá yɛ́ɛ́ taá tóli ngáá Masangí Deevé Láála Lói?”
24Kɛ́ ná Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai tí fái sí ỹɛ́nini, tí ndéni ti ɣɛ́ ta, “Jísu lɔɔ hómbo nɔ́ɔ áá ỹína nyɔítii téve nungáitii polú Biyɛ́sebɔ yakpangí h̃u lɛ́i í ngáá ỹína nyɔítii ti w̃ásangi.”
25Kɛ́ Jísu i ɣɛi kɔlɔ́ sí ti ɣɛ́i taá gisíya lá, faalɔ, i ɣɛi ti w̃a, “Ndɔwɔlɔ́i fíli áá bɔwɔ́ yakɔ́lɛ su ngáá kuuwu kuuwú, táá lápi ngáá ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ, maa lɔ́wɔlɔi ɛi lɛmbí suu ɔ́ɔ́ ɣɛ́ gooh̃á. Ná vólu, taí fíli ɔɔ pɛlɛ́ fíli maa núngai taá bɔwɔ́ yakɔ́lɛ su ngáá kuuwu kuuwú, táá lápi ngáá ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ, maa núngaitii ti háá ya ngáá wála mba. 26Faalɔ, ná wɔ́lii kuuwu yiláángi áá ɣɛ́ áá lápi ngáá kuuwu vekái Setána ndá w̃ásandai h̃u, kɛ ná ná áá ɣɛ́, ngi w̃ásandai lówah̃u kɔ́lɛngɔɔ lé náa, kɛ ngi w̃ásandai ná aa ɣelé lɛ́mbi? 27Ná vólu, wú ɣɛ́ Biyɛ́sebɔ lɛ́i í ngáá ỹína nyɔítii ti w̃ásangi laá lɔ́ íwaa ngákpa fé ngéya, ná lɔ́ áá kɛ ngíwaa ỹína nyɔítii téve nungáitii polú. Kɛ́ ná wɔ́lii ná áá ɣɛ́ ngáá tɔɔỹaá, wú vólu yélaitiini pa, ele yakpá suu lɔ tíwaa ỹína nyɔítii téve nungáitii polú? Faalɔ, wú vólu yélai kíte lɔ taa wú wááleve. 28Kɛ́ aá ɣéle, nyá lɔɔ́ ỹína nyɔítii téve nungáitii polú Ngalángi Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi yákpangi h̃u. Aáva ná vá tɔ áá ngakɛ ngáá kɛ Ngalángi w̃ásandai lɔ́ náá wú w̃ááh̃u.”
29Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ta, “Nuu fíli ɛi lɛ suuba mɔ́ɔ́ vɛ́lɛ wu ɔ́ɔ́ lí ngáá suuba mɔ́i ná yaa wɔ́lingaitii. Kɛ léi í suuba mɔ́i náá yíli hése, ɔ́ɔ́ ɣɛ́a náá vɛ́lɛi wúúbale.
30Nuí fíli ɛ́i ɣɛ́ fááw̃a, kɛ silingɔ́ɔ́ lé ngáá ngé. Nuí fíli ɛ́i bɔ́ mba ɔ́ɔ́ vá ngáá nungáitii ngéle, kɛ maa w̃ɔ́i lɔɔ́ kɛ ngáá háwu nungái táá híɣe ngéle. 31Háwui sí hááw̃a, nyá lɔɔ́ nde wú w̃á ngáá faa ỹɔ́u fíli nuu áá kɛ ɔɔ ngoo ỹɔ́u fíli nuu áá nde Ngalá ma, suuhaa áá ló. Kɛ́ nuí fíli áá ngoo ỹɔ́u lé kɔwɔ́ato H̃ɛ́ɛ́ma Ỹínangi wa, Ngalá ngɛi maa w̃ɔ́i h̃uuhaaló. 32Aáva nuí fíli pá áá ngoo ỹɔ́u ỹɔ́u nde kɔwɔ́ato nuí síí w̃ɔ́i wa taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí, maa w̃ɔ́i h̃uuhaa áá ló. Kɛ́ nuí fíli áá fáa ỹɔ́u le kɔwɔ́ato Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi wa, maa w̃ɔ́i h̃uuhaa ɛ́i ló kúnafɔ, ngeleí sí wú ɛ́ɣɛ ngelewu níínai sí wú áá vá vááma kúna.”
Ngulúini ngaa ngi wángi
(Lúu 6:43-45)
33Kɛ Jísu i mɔɔ ɣɛa ta, “Ná faa ɛ́i ɣɛ ngulúi wa, kɛ faa ɛ́i ɣɛ ngi wángi wa. Kɛ́ ná faá áá ɣɛ́ ngulúi wa, kɛ faa áá ɣɛ ngí wángi wa. Nuu áá ɣɛ ngulúi wɔlɔ́ ngambángi wa áá héi nga.” 34Í mɔ́ɔ́ ɣɛ ta, “Wɛ́i wú gúlangɔ ngáá kaaliá! Wáa ɣéle hómbo naa wú faa vánda lé, ná wú ngáá nyaama yélaa? Bɔw̃álale faí sí áá ɣɛ́ nuu gí ma laahéngɔ, laá lɔ áá lɛ́ nda í ndé. 35Tuva velé vánda w̃ɔ́i faa vándaitii tɔ táá ɣɛ́ kí ma, aáva faa vándaitii tɔ áá nde. Kɛ́ tuva velé ỹɔ́u w̃ɔ́i, faa ỹɔ́u ỹɔ́ungaitii tɔ táá ɣɛ́ kí ma aáva faa ỹɔ́u lɔ́ áá ndé.
36Kɛ́ nyá lɔ́ ndé wú w̃á ngáá folói ná w̃a Ngalá ngáá vá nuu kpɛ́lɛɛ kɔ́sɔma ma, nuí fíli kɛ áá háwu ɣɛ ngambalámba wóó fíli fááw̃a áá ɣɛ́ ndéni. 37Ngalá ngáá í gɔ́sɔ í lááwoi wa, ná wɔ́lii í vélengɔ áá ɣɛ́ lá ɔɔ ná wɔ́lii í vélengɔ ɛ́i ɣɛ́ lá.”
Ti Jísu w̃ɔɔniní ngáá í káámaa haí tá ɣɛ
(Máa 8:11-12; Lúu 11:29-32)
38Kɛ kaamɔítii Ngala sávai hááw̃a ti lɛ́ingaa ɛ́ɣɛ Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti lɛ́ingaa ti yɛ́pɛa Jísu yelé, ti ɣɛ́ ma, “Kaamɔ́ɔ́, ni longɔ́ɔ́ lé ní náa lɔ yí káámaa haa ɣɛ sí áá ngakɛ́ ngáá Ngalángi yákpangi lɔ í yáa.”
39Kɛ Jísu i ti woo yápotenga, i ɣɛ ti w̃a, “Ngéteyangi sí h̃úu yélaitii tiyá lɔ́ ngáá nyaama yélaa, ná vólu, taá Ngalá fááw̃a! Wú mɔ́ɔ́ninga ngáá ngí káámaa haa ɣɛ, sí áá ngákɛ ngáá kɛ Ngalá tɔ í tɔ́vengɔ, kɛ́ ngáá kɛ́ma! Kɛ́ káámaa haí nɔ́ɔ léi áá vá ɣɛ́ma wú yɛ aá wáá ngáá, káámaa haí ná í ɣɛ́i ngáá Ngalá ndaa háá lé mɔ́i Jóna ngi híí. 40Kɛ kíya nɔ́ɔ Ngalá ndaa háá lé mɔ́i Jóna í kɛ́ni nyɛɛ walái góó ya ngáá foló sáángɔ kpindí sáángɔ, ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí áá vá kɛ́ma ndɔwɔlɔ́i wu ná kpɔlúngɔ áá ɣɛ́ la ndɔwɔlɔ́i sí h̃ú. Aa kɛ ná ngáá foló sáángɔ kpindí sáángɔ. 41Foloí sí Ngalá ngáá vá nuu kpɛ́lɛɛ kɔ́sɔma ma, nungái sítiini ti ɣɛ́ngɔ taí sí h̃u taá náá lolí ngáá Níniva, taá yooɣé sái h̃u, tí kɔ́sɔ pɛ́lɛ sí h̃úu yéteyangi h̃uu yélaitii mba. Aáva taá sí h̃uu yéteyangi h̃uu yélaitii mbaaléve ngáá taá véleni, bɔw̃álale Níniva yélaitii tí gí mái w̃aalóvini, tí vólu yáfe ti háá ỹɔítii mba ná Jóna í Ngala ngói léni ti w̃a. Kɛ́ nyá lɔ́ɔ nde wú w̃á ngáá kɛ ŋani tá lɔ́ náa mbéinda tɔvengɔ́ Jóna wa p̃óu p̃óu. 42Folói sí Ngalá ngáá vá nuu kpɛ́lɛɛ kɔ́sɔma ma, nyah̃ái sí í ɣɛ́i ngáá Masa Ngwála Seɣáh̃u Vele lɔwɔlɔí sí h̃u tɔ́ɔ́ naa lolí ngáá Siba, aa yooɣé sái h̃u í kɔ́sɔ pɛ́lɛ sí h̃uu yéteyangi h̃úu yélaitii mba. Aáva aa ti waaléve ngáá taá vélei. Bɔw̃álale laá i yooɣéni, í gúla ỹanda góóh̃a wala, í lí kɛinɔɔ́ í wolílo Masangí Sɔ́lɔmɔ géle ɣele ngoítii ma. Kɛ́ ŋani tá lɔ́ náa mbéinda tɔvengɔ́ Masangí Sɔ́lɔmɔ wa.”
Ỹína nyɔí yangáimandai
(Lúu 11:24-26)
43Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ta, “Ná ỹína nyɔí áá léve nuí volú, aa li ngaalaí h̃u mbéi njɛ fíli ɛ́i ɣɛ́ na, áá ỹandá wɔ́li ngáá í lɛ́ɛ́lɛmbo na, kɛ́ ná ɛ́i ɣɛ́ ỹandá yílaa kéle tɔ sɔlɔní, 44aa ɣɛ bɔwɔ́ w̃a, ‘Nyá lɔɔ́ yangáima pɛlɛ́i sí la ngí ɣɛ́ngɔ mbu.’ Aáva ná áá yángaima, áá maale maa ỹándai ỹaaká, mbuubaléngɔ aáva naa ɣɛ kíli bátɛngɔ, 45aa li í ỹína nyɔ́u ngɔ́felangɔ vekaa wɔlí sítii ti ỹáámangɔ í lɔ́ve laá bútei wa, tí va, tí ɣɛ́ pɛlɛ́i ná wu. Aáva nuí ná ɣɛ́ kíli ỹaaningɔ́ aa ɣɛ lá í lɔ́ve hése keleí wa. Ngimɔ́ɔ́ áá vá ɣɛmá ngáá nyaama yélaitii sí h̃uu yéteyangi h̃u.”
Jísu njéé koo h̃uáitii
(Máa 3:31-35; Lúu 8:19-21)
46Ná Jísu í ɣɛ́i nɛ́nɛ áá yɛ́pɛ faŋaí yéle, kɛ ngi njéé ɛ́ɣɛ ngi ndéɣeaitii ti ɣɛ́i ngáá siỹɛngáá tí váánga. Ti ɣɛ́i lóóni ngitíí yá táá Jísu ŋál̃a w̃ɔ́ɔ́ni ngáá ti yɛ́pɛ ngelé. 47Náá hááw̃a, nungáá lɛ́ingaa ti ɣɛ́i maa ỹándai, kɛ ti tá yílaa í ndengá Jísu w̃a, i ɣɛ ma, “Í njééni ngaa í ndéɣeaitii, tiyá lɔ lóóni ngitíí ya, tí lóngɔɔ lé ti yɛ́pɛ í yéle.”
48Kɛ Jísu i ngoo yápotenga, i ɣɛ ma, “Ele lɔ́ í ngáá ní njéé? Ná vólu, elení tɔ́ ti ngáá ní ndéɣeaitii?” 49Kɛ Jísu i loko létenga volú yélaitii ma, i ɣɛ ta, “A wɔlɛ lɛ́ɛ, sítii tɔ ti ngáá ní njéé ɛ́ɣɛ ní ndéɣeaitii. 50Nuí fíli áá sítii kɛ ní Kɛ́ɛ́ɣɛ lóngɔ la, lɛ́i í ngelegóóh̃u, maa w̃ɔ́i lɔ í ngáá ní njéé, ní ndéɣe ɛ́ɣɛ ní hééla.”
Currently Selected:
MÁFIYU 12: KNNT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Bandi New Testament © Bible Society in Liberia, 2000
