LÚU 6
6
Mɔɔningí kɔwɔ́ato Júsuai ti Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fóloi wa
(Máfiyu 12:1-8; Máa 2:23-28)
1Júsuai ti Lɛ́ɛ́lɛmbo Ngála Fɛli Fólo yiláá má, Jísu i ɣɛi áá lɔ́ve kpaala yiláá sú. Ngɛí ngí ná taa tolí ngáá wíítii, Jísu volú yélaitii tí pɛlɛní ngi wángi gúlama ngá kpaalaí ná h̃u, táá maawo, táá mɛ. 2Kɛ Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti lɛ́ingaa tí Jísu volú yélaitii mɔɔningá, ti ɣɛ́ ti w̃a, “Ndeénii le wáá sí ɣɛ́ áá péle w̃a ngáá nuu ɔ́ɔ́ kɛ Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a?”
3Kɛ Jísu i ti woo yápotenga, i ɣɛ ti w̃a, “Wáá nɛ́ɛ́ sí gálani Masangí Deevé í kɛní ná ndɔlɛí í ɣɛ́i ma taá ngi híya polu yeláitii? 4I lɛɛní Ngala Fɛ́li Pɛ́lɛi wu, í bílei ná yeɣé í ɣɛ́i ngáá Ngala kɔ́ngi í mɛ, í tá he ngi híya polu yeláitii ngeyá. Aáva i ɣɛi savaí h̃ú ngáá kule áá ɣɛi nuu fíli má ɔ́ɔ́ biléi ná ỹɛ kɛ léi Ngala sááɣa gula mbélaitii.”
5Í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí áá lɔ ndehé í Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a.”
Jísu i siỹɛndópo wáloni tokoí háángɔ í ɣɛ́i lá mba
(Máfiyu 12:9-14; Máa 3:1-6)
6Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fólo veka w̃a, Jísu i liiní Ngala fɛ́li máákpɔ wotaí wú í pɛlɛ nungáitii kalambóma. Siỹɛndópo yilá pá i ɣɛi na ngisa lokói háángɔ i ɣɛi lá mba. 7Aáva Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ɛ́ɣɛ kaamɔítii Ngala sávai hááw̃a ti ɣɛ́i taá faa wɔ́li ngáá tí pɛlɛ Jísu wa. Faalɔ, ti ɣɛ́i taá ngasɔ́bɛ ngáá tí tɔ ná wɔ́lii i ɣɛi áá vá mbaló mbóma Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a. 8Kɛ́ Jísu i ɣɛi kɔlɔ́ sí ti ɣɛ́i taá gísiya la. Faalɔ, i ɣɛi siỹɛndópoi w̃a tokoí háángɔ í ɣɛ́i lá mba, “Yooɣé, yí ló nuí kpɛ́lɛɛ ngááh̃u.” Ná vá tɔ siỹɛndópoi ná í kɛ́ni. 9Kɛ Jísu i ɣɛa ti w̃a, “Nyá lɔɔ wú w̃ɔ́ɔ́ni, bɛɛ́ lɔ́ í péle w̃a ngáá mú kɛ Ndɛɛlɛmbó Ngála Fɛli Fóloi w̃a? A mú faa vánda ɣɛ baa ngi ỹɔ́u? Ɔɔ a mú ndɛ́ɛ́h̃u w̃ááɣawo baa a mú ndɛɛh̃uu ỹááni?” 10Ná Jísu í w̃áábeleni ngáá ti kpɛ́lɛɛ, kɛ i mɔ́ɔ ɣɛa siỹɛndópoi ná w̃a tokoí háángɔ í ɣɛ́i lá mba, “Loko h̃úúhulombo!” Aáva ngimɔ́ɔ́ ná í kɛ́ni, tokoí vá ngí walói náa fó.
11Kɛ́ Falósiaitii ɛ́ɣɛ kaamɔítii Ngala sávai hááw̃a ti liiyáw̃al̃angɔ i ɣɛi lá ngwala, tí pɛ́lɛ ndemá ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ w̃a ngáá bɛɛ́ lɔ náa tɔɔ́ vá kɛmá ngáá Jísu.
Jísu i lokoloní Ngala kééla púúngɔ maah̃úú félengɔitii mba
(Máfiyu 10:1-4; Máa 3:13-19)
12Kuu félengɔi ná h̃u, Jísu i gulaní náá wa, í lí ngihéi wa ngáá í Ngala fɛ́li. Aáva i ỹiiní na pííŋ kpɔkɔ́i ná áa Ngala fɛ́li. 13Ná ngele í wóni, Jísu i volú yélaitii tolíni í lokolo nuu púúngɔ maah̃úú félengɔ wa ti h̃u í tí laahéi ngáá Ngalángi géélaitii. 14Sáimɔi sí Jísu í ndaahéini ngáá Pítɛ i ɣɛ́i na ɛ́ɣɛ ngi ndeɣé Ándulu, Jimisí, Njɔú, Félepi, Batólomiyu, 15Máfiyu, ɛ́ɣɛ Tɔmɔsí, ná vólu, siỹɛndópoi sí tɔ́ɔ ɣɛ́ ma Áfiyɔ ngi h̃íỹɛndou loí Jimisí. Ná vólu, Sáimɔi sí í ɣɛ́i ngáá nungái sítii ti tá yílaa ti ɣɛ́i loí tí tí lɔ́wɔlɔi wúmaawo Lóómi gɔmɛtií yaa. 16Ná vólu, siỹɛndópoi sí tɔ́ɔ ɣɛ́ ma Jimisí ngi h̃íỹɛndou loí Júdɔ, ɛ́ɣɛ Júdɔ Ɛsikɛ́liyɔ lɛ́i í Jísu lokolevéni ngapúmai.
Jísu i kalambo mbóni, í mbálo mbo
(Máfiyu 4:23-25)
17Ná Jísuni tí gúlani ngihéi wa, ti liiní, tí lo nɛw̃ɔí h̃u taá polú yélaitii. Naa vá tɔ tí polu yélaa bih̃i kpih̃i maaléni na ɛ́ɣɛ faŋa walá. Ti ɣɛ́i gulaní tataí sí h̃u taá náá lolí ngáá Judíya ɛ́ɣɛ Jɛlúsɛl̃ɛ taa h̃u ɛ́ɣɛ taa walá walaí sítii su taá naítii tolí ngáá Táya ɛ́ɣɛ Sáidɔ ti ɣɛ́i yívoi béla. 18Ti ɣɛ́i vaaní ngáá tí wólilo Jísu w̃a, ná vólu, í ti héébɛitii mbálo ti wa. Sítii ỹína nyɔítii tí ɣɛ́i ti volú, i tevéni ti volú. 19Nungái sítii kínɛi tí ɣɛ́i na, ti ɣɛ́i taá yakpá ngáá ti lúba Jísu wa, sífaa ngakpángi i ɣɛi áá gúla su áá ti kpɛ́lɛɛ mbálo ti ɣɛ́i na.
Faa vándai ɛ́ɣɛ maaw̃aanúi
(Máfiyu 5:1-12)
20Kɛ Jísu i wu mbúyoɣenga, í volú yélaitii kpelé, i ɣɛ ti w̃a,
“Wɛ́i wú ỹááningɔi sí h̃úi, aá lɔ́ ngáá faa vánda wú hááw̃a,
sífaa Ngalángi w̃ásandai lɔ wú hááw̃a.
21Wɛ́i ndɔlɛ í wú w̃a sí h̃úi, aá lɔ́ ngáá faa vánda wú hááw̃a,
sífaa Ngalá tɔɔ vá wú góóhema.
Ná vólu, wɛ́i wúwaa wɔ́lɔ sí h̃úi, aá lɔ́ ngáá faa vánda wú hááw̃a,
sífaa wá lɔɔ vá yɛ́lɛma.”
22Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Wɛ́i nungáitii taá híli ngáá wú ye ná vólu, tí betéve wú wa ɛ́ɣɛ múl̃ɔ ti wú yɛ́ɛ́li, ná vólu, tí ndaaheí nyɔ́u vɛ́lɛ wú wá sífaa nɔ́ɔ wú ngáá nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí volu yélaa, aa lɔ́ ngáá faa vánda wú hááw̃a. 23Wú góóh̃unɛɛngɔ í ɣɛ́ la ná sí áá ɣɛ́ ngáá wú ye aáva wú kóóh̃unɛɛ gúla, bɔw̃álale wú gúlasuunumai wála ya ngí wɔ́ɔ́lɔ í ngelegóóh̃u. Sífaa ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ ti káwalani tí kɛ́ni wɔ́lɔ ngáá Ngalá ndaa háá lé mbélaitii.” 24Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ta,
“Wɛ́i wú bátɛngɔi sí h̃úi, suu lɔɔ vá ɣɛ́ma ỹɔ́u wú w̃á ngwala,
sífaa wú wú yápɔpɔngi w̃aahɔ́lɔnga náa.
25Wɛ́i wú góóhengɔ sí h̃úi, suu lɔɔ vá ɣɛ́ma ỹɔ́u wú w̃á ngwala,
sífaa ndɔlɛí lɔɔ vá gúlama wú w̃a.
Ná vólu, wɛ́i wáa yɛ́lɛ sí h̃úi, suu lɔɔ vá ɣɛ́ma ỹɔ́u wú w̃a ngwala,
sífaa wá lɔɔ vá w̃ááw̃aanuma, wú wɔ́lɔ.
26Wɛ́i nuu kpɛ́lɛɛ táa faa vánda lé kɔwɔ́ato wú wá, suu lɔɔ vá ɣɛ́ma ỹɔ́u wú w̃a ngwala, sífaa ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ ti káwalani kele tɔ tɔ́ɔ faa vánda lé kɔwɔ́ato sítii mba taá kula ngáá kɛ tiyá lɔ ngáá Ngalá ndaa háá lé mbélaa kɛ́ ɛi ɣɛ ngáá tɔɔỹáá.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato nuu wááhili ma yélaitii mba
(Máfiyu 5:38-48; 7:12a)
27Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Nyá lɔɔ́ nde wú w̃á wɛ́i wúwaa wolílo má ngáá wú ló ngáá wú wááhilima yélaitiini. A faa vánda ɣɛ nungái sítii mbɛ taa híli ngáá wú ye. 28A hɛ́ɛ́ sítii mbɛ taa ɣɛ́ lói faa ỹɔ́u í ɣɛ́ ngáá wú ye. Ná vólu, a Ngala fɛ́li sítii mbɛ taa wú h̃úúhou kíli ỹɔu wo. 29Ná nuu áá í láábakala ngilángi bóólɛ, pekaí ŋál̃aa véle vote kɛinɔɔ́ í ná bɛ́lɛ kpóólɛ. Ná vólu, ná áá í lóma maah̃u lómangi gúla í yáá, yaá loko lá tuwɔ ngáá álaa í lóma mbuu lómangi bɛ́lɛ kúla í yáá. 30Ná nuu áá í w̃áánɛɛnɛ ŋani haáw̃a, maa wɔ́lingi he maa w̃ɔ́ɔ yaa. Ná vólu, ná nuu fíli áá ŋani gúla í yaa ngáá ngakpá, yaá nde ma ngáá í váá la múl̃ɔ volú. 31A wú mbála nuú búsaitii suuhóu kɛ kíya wáá ɣɛ́ lói ti wú h̃úúhou.
32Kɛ́ ná wáá ɣɛ́ nɔ́ɔ loí ngáá nungái sítii séɣe héɣe ti longɔ́ ngáá wú ye, kɛ ndeé gúlasuunuma lɔ wáá maahɔ́lɔ Ngalá ngeya? Sífaa sítii kele tɔ ti ngáá faa ỹɔ́u yélaitii, taá lo ngáá sítii ti longɔ́ ngáá ti ye. 33Ná vólu, ná áá ɣɛ́ nɔ́ɔ ngáá kɛ wú háa bɔwɔ yeláitii tɔ nɔ́ɔ wáá bɔ́ ti wa, kɛ ndee gúlasuunuma lɔ wáá sɔ́lɔ Ngalá ngeya? Sífaa sítii kele tɔ ti ngáá faa ỹɔ́u yélaitii, taá ná ɣɛ nɔ́ɔ.” 34Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Ná wáá kule vɛ́lɛ sítii ma í wú gí ma ngáá kɛ tiyá lɔ́ɔ fe volú, kɛ ndee gúlasuunuma lɔ wáá maahɔ́lɔ Ngalá ngeya? Sífaa sítii kéle tɔ ti ngáá faa ỹɔ́u yélaitii, taá kule vɛ́lɛ ti mbála haa ỹɔ́u yélaitii ma. Aáva ti gingí aa ɣɛ́ na ngáá kɛ tiyá lɔ́ɔ vá maahɔ́lɔma vólu jɔ́. 35Kɛ́ a ló ngáá wú wááhilima yélaitii, wú faa bɔ́wɔ ɣɛ́ ti yɛ, wú kule vɛ́lɛ ti w̃a, aáva wú gí ngálaa ɣɛ́ na ngáá kɛ wáá ŋani fíli sɔ́lɔ ti yaá múl̃ɔ volu. Ná ná áá ɣɛ́, wú gúlasuunumai ya ngáá ɣɛ wɔɔlɔ ngwala aáva wáá ɣɛ náa ngáá Ngalá ndéngaitii lɛ́i í ngáá Ngutuwɔ́ Yála Ngwalaí, bɔw̃álale aa sítii ngaah̃ú w̃ááw̃aanu hóu taá faa bɔ́wɔ wuu wɔlɔ́ aáva ti ỹáámangɔ. 36A ɣɛ́ ngáá ngaah̃u w̃ááw̃aanu yelaa kɛ kíya nɔ́ɔ wú Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá í ngáá ngaah̃u w̃aaw̃aanú má w̃ɔ́ɔ́.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato nungáá vékaa waalévendai wa
(Máfiyu 7:1-5)
37Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ti w̃a, “A waá nungáá vékaa waaléve ngáá kɛ taá vélei, ná lɔ́ áá kɛ́ Ngalá ngɛ́i wú wááleve ngáá wáá vélei. Waa faa vɛ́lɛ nungáá vékaa wa, ná lɔ́ áá kɛ Ngalá ngɛ́i fáá vɛ́lɛ wú wá. A waayaa nungáá vékaa h̃uuhaaló. Ná lɔ áá kɛ Ngalá ngáá yáa wú h̃úúhaalo. 38A waayaa fembɛ wɔ́lingaa he nungáá vékaa yaá, ná lɔ áá kɛ wááyaa fembɛ wɔ́lingaa w̃aahɔ́lɔ. Aa suw̃á ngáá pangɔ́ wú yɛ, í maah̃ú liibá, áá yéi lá hááli haali, í fe wú yáá. Sífaa suw̃ángi sí wáá mbo nungáá vekaítii mbɛ, kɛɣɛ́lai lɔ nɔ́ɔ jɔ́ áá mbo wú yɛ́.”
39Kɛ Jísu i mɔɔ faanɛ́ɛ́ngi sí héinga ti yɛ, i ɣɛ ta, “Mbole w̃ɔɔ́ aa ngi mbála wolé w̃ɔ́ɔ loko hóu ngáá í pele ɣɛ lá? Ná áá ná ɣɛ, ti félengɔ tɛí víli ndowá h̃u? 40Kalambo ndópo fíli aa lɔveí ngí káámɔɔ wa. Kɛ́ kalambo ndópoi fíli áá víla kalambongí wóma, aa ɣɛ ngáá ngi káámɔɔ ɣɛ kíli.”
41Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ti w̃a, “Ndeénii le yáá kaa kúlo kw̃ɛ́ɛ́ngi lɔ í mbálai yaah̃ú kɛ́ yɛ́i wóliɣɛ ngúlu búsa wálai w̃a áá ɣɛ́ lááni i ndá yááh̃ui w̃a? 42Yáá ɣelé ɣɛ náa í mbálai w̃a, ‘Mu mbálai, bɛlɛ́ ngí kaa kúlo kw̃ɛ́ɛ́ngi gúla í yááh̃u,’ ná yá bútei yí bááh̃aa ɣɛ má kɔlɔ́ ngáá kɛ ngulú búsa wála lɔ í ndá yááh̃ui w̃a? Yɛ́i yí ngáá faa lá mɔ́ɔ yaah̃ú kɛ́ ɛí ɣɛ í líí h̃u, yáá ɣéle ngulú búsa wálai gúla lɛ́ɛ í ndá yááh̃ui w̃a hése, ná lɔ́ áá kɛ yí ỹándai lɔ kpál̃au ngáá yí kaa kúlo kw̃ɛ́ɛ́ngi gúla náa í mbálai yaah̃ú.”
Ngulúini ngaa ngi wángi
(Máfiyu 7:16-20; 12:33-35)
43Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ti w̃a, “Ngulúi fíli faa ɛ́i ɣɛ́ mba, ngi wá nyɔ́u ɛi heí nga, ná vólu, ngulúi fíli faa áá ɣɛ́ mba ngi wá pánda ɛi héi nga. 44Nuu áá ɣɛ́ ngulúi wɔlɔ́ ngambángi wa áá héi nga. Féki ɛi wa ngali ngáli ngulu ya kɛlaa gilépi ɔ́ɔ́ wa ngali ngáli ngulu ya. 45Tuva velé vánda w̃ɔ́i, faa vándaitii tɔ táá ɣɛ́ vúúni ki má, aáva faa vánda lɔ áá nde. Tuva velé ỹɔ́u ỹɔu w̃ɔí, faa ỹɔ́u ỹɔ́ungaitii tɔ táá ɣɛ́ vúúni ki má aáva faa ỹɔ́u lɔ áá ndé, sí fíli áá ɣɛ́ vúúni í gí mái laahéngɔ, aá lɔ áá lɛ́ í lá yí ndé.”
Faanɛ́ɛ́ngi kɔwɔ́ato pɛlɛ́ ló mbélaa félengɔitii mba
(Máfiyu 7:24-27)
46Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ti w̃a, “Ndeénii le wáá ɣɛ wáá tóli ngáá Kaamɔ́ɔ́ Kaamɔ́ɔ́, wɔ́i kɛ wɔ́ɔ́ sí ɣɛ ngáá nde wú w̃a ngáá wú kɛ? 47Nuí fíli áá vá ngéle, í wolílo sí w̃a ngáá nde ma, aáva sí ngáá nde ma í kɛ, nyá lɔɔ́ ngákɛ ngáá wú ye kɛ kíya maa w̃ɔ́i ɣɛ kíli áá ɣɛ́ na. 48Maa w̃ɔ́i ɣɛ kíli aa ɣɛ ngáá siỹɛndópoi sí í ɣɛ́i áá pɛlɛ́i lo. I loí ndowái wɔmá í ló su í foló kɔtuí w̃a í pɛlɛ́i gɔwɔ́i hítɛ ma. Ná njɛí i wáni, njɛhéngi i vaaní í héi pɛlɛ́i ná wa kɛ́ aa tiikáni bɔw̃álale tongɔ́ i ɣɛi lá váni. 49Kɛ́ nuí fíli áá ngói ỹɛ́ni, laáva ɛi kɛ ɔ́ɔ́ híya ngáá sí ngáá nde ma, maa w̃ɔ́i ɣɛ kíli aa ɣɛ ngáá siỹɛndópoi sí í lííni í pɛlɛ́i lo kɔwɔ́ hítɛngɔ aa ɣɛi lá váni. Faalɔ, ná njɛí í wáni, njɛhéngi i vaaní í héi pɛlɛ́i ná wa, í ngólo í fahá fáha kpɛ́lɛɛ ngáma.”
Currently Selected:
LÚU 6: KNNT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Bandi New Testament © Bible Society in Liberia, 2000
