LÚU 12

Ndaahíngi kɔwɔ́ato Ngala fáá landái wa yaah̃ú

(Máfiyu 10:26-27)

1Ná náá gulaní su, nuu tásu kpih̃íw̃aa tí yátɛi mba ỹanda yílaa. Ti bih̃íngɔ i ɣɛi la ngwala ngáá kɛ ti ɣɛ́i taá gɔwɔ́ lóó loó ỹɔw̃ɔ́ ỹɔ́w̃ɔ w̃a. Kɛ Jísu i pɛlɛngá yɛpɛmá volú yélaitii ngelé hése íwaa ɣɛ́ ta, “A w̃aah̃ú béle ngáá ngɛí gúloi ná taá pu biléi h̃u áá tɛ́nga taá tóli ngáá yíísii Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti ndái. Ná waa ngáá faí taá nda yaah̃ú kɛ́ ɛi ɣɛ ti lií h̃u. 2Faa fíli aa na maavɛ́lɛngɔ áá ɣɛ́ la yɔ́ɔ́ ɣɛ́ ɛi gulá kalá kála ma. Faa fíli pá áá na ɔ́ɔ́ ɣɛ́ ndɔɔwu h̃ú yɔ́ɔ́ ɣɛ́ ɛ́i gúla kalá kála ma. 3Sí nuu áá nde yilá w̃ɔ́ɔ́ w̃a, aa ɣɛ ngáá nuu kpɛ́lɛɛ ngóli h̃u háa. Sí vá nuu áá nde londo kúlo h̃ú kó pólu, aa wó ngáá seehé.”

Ele lɔ kule í wú w̃a wú lúwa mba?

(Máfiyu 10:28-31)

4Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Ngí tɔɔỹái le wú w̃a mu mbálangaitii, a waa lúwa sítiini mba taá nuu búsai váa, kɛ́ í kúla ná vólu, tɛí mɔ́ɔ hombó tɔɔ́ péka fíli kɛ́ múl̃ɔ. 5Kɛ́ nyá lɔ́ɔ kɛ ngáá wú ye lɛ́i sí kule í wú w̃a wú lúwa mba. A lúwa Ngala mba lɛ́i áá wú váa, ná vólu, ngakpá ngí ngeyá ngáá í wú lɔ́ve njahááma. Tɔɔỹaá hááw̃a a lúwa mba.

6Kɛ́mbɛ w̃ɔni guló guloái taá ɣɛ lɔɔ́lu ti h̃ɔ́w̃ɔi i ɣɛ ngáá kápa félengɔ nɔ́ɔ? Ná fíli su Ngalá ngáá leew̃angɔ́ ti tá yiláá kéle tɔ ma. 7Ngundeɣái ɣéle tɔ í wú wú mba, Ngalá ngi kpɛ́lɛɛ sɔ́iŋ kɔlɔ́. Náá hááw̃a, nduwá álaa ɣɛ́ wú h̃u, ngatɔ́ wú wá í lɔ́ve w̃ɔni guló gúloai nátiini mba ti bih̃íngɔ ɔ́ɔ́ bɔ́ɔ́ ɣɛ lá.”

Sí yáá ɣɛ Jísu haaw̃a ɛ́ɣɛ sí yɛ́i ɣɛ́ faaw̃a

(Máfiyu 10:32-33; 12:32; 10:19-20)

8Kɛ Jísu í mɔ́ɔ ɣɛa ta, “Ngí tɔɔỹái le wú w̃a, nuí fíli áá ndé kpɔ ndííwaa ngáá kɛ aá lɔ fááw̃a, ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí bɛ́lɛ áá nde maa w̃ɔ́i hááw̃a Ngalángi w̃álekaitii kákala. 9Kɛ́ nuí fíli áá nde kpɔ ndííwaa ngáá aa Nuu Búsa Goo H̃ú Loí haaw̃a, ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ aa bɛ́lɛ aa nde maa w̃ɔi háaw̃a Ngalángi w̃álekaitii kakála.

10Nuí fíli pá áá ngoo ỹɔ́u ỹɔ́u ndé kɔwɔ́ato Nuu Búsa Goo H̃ú Loí wa, maa w̃ɔ́i h̃uuhaa áá lo. Kɛ́ nuí fíli áá tɛ́ɣɛsu gula ngáá Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi, maa w̃ɔ́i h̃uuhaa ɛ́i ló kúnafɔ.”

11Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ volú yélaitii ma, “Ná taa lí ngáá wú ye Ngala fɛ́li máákpɔ wota wu ɔɔ masa ngwála wala gakála, a wáá liihɛ́lɛ ngáá wáá ɣéle bɔwɔ́ w̃aa haa lé náa, ɔɔ wáá ɣéle ngapóte, 12sífaa Hɛ́ɛ́ma Ỹínangi aa wú gálambo táingi ná w̃a kái kái ngáá sí kule áá ɣɛ́ wú w̃a wú nde.”

Faanɛ́ɛ́ngi kɔwɔ́ato tamál̃a kpátɛ h̃íỹɛndopoi wa

13Siỹɛndópo yiláá i ɣɛi faŋaí ná liiwáá, kɛ i ɣɛa Jísu w̃a, “Kaamɔ́ɔ́, nde ní ndíya w̃a poŋaníi ni kɛ́ɛ́ɣɛ í ndóngɔ í kɔ́lɛ ni lówah̃u.”

14Kɛ Jísu i siỹɛndópoi ná woo yápotenga, i ɣɛ ma, “Ele lɔ í lókolongɔ mbá ngáá poŋaní yákɔlɛ mɔ́ɔ wú félengɔ lówah̃u?” 15Jísu i ndiní ngú ma ngáá yɛpɛndáá faŋaí ná yéle, i ɣɛ ti w̃a, “A w̃aah̃ú béle ngáá wálaa ŋani fíli máa lii víli goo ya. Sífaa nuu yí bɔ́ɔ́ batɛ́ í hɔ́lɔ wɔlíngi í w̃ɔ́lu í w̃á ná ɛi kɛ ngáá háwu í lɛ́ɛ́h̃ui ɔ́ɔ́ ló na.”

16Kɛ Jísu i faanɛ́ɛ́ngi sí héinga ti yɛ, i ɣɛ ta, “Kpatɛ w̃ɔ́ɔ́ yiláa tɔ́ wɔ́lɔ í ɣɛ́i na. I liiní í kpaalaí la, aáva ngi báálai ná i batɛní ngwala. 17Kɛ siỹɛndópoi ná aá tɔ áá gisíya áá nde gi má áá ɣɛ́ ta, ‘Míl̃i lɔ náa ngɔ́ɔ́ ní hí ŋanii sí kpɛ́lɛɛ ngándɔɔlɔ na? Ngandɔɔlɔ́mai í ngéya naa áá wɔɔlɔ ngáá ngɔ́ɔ́ kpɛ́lɛɛ pú na.’ 18Kɛ i ɣɛa ta, ‘Sí lɔ ngáá vá kɛmá. Nyá lɔɔ ní búwuitii ngólo, ngí pékaa lo mbɔlɔ wɔ́lɔngɔ áá ɣɛ́ la ngwala. Naa vá tɔ́ náa ngáá sí kpɛ́lɛɛ ngándɔɔlɔ na ngí sɔlɔngɔ́ ní báálai h̃u ɛ́ɣɛ ngéya wɔ́li pekaítii. 19Aáva ngáá gisíya náa ngí ɣɛ ta, Ngí ɣɛ́a náa ngáá kpatɛ w̃ɔ́ɔ wala, ŋani vandá bih̃íw̃aa lɔ náa ngéya ngándɔɔlɔ su fowó bih̃íw̃aa hááw̃a. Bɛlɛ́ naá ngí nda ma tɔ́ ngáá lɛɛh̃úi ngí liivó kɛ́ gíte ngwala.’ 20Kɛ́ Ngalá ngi ɣɛi siỹɛndópoi ná w̃a, ‘Tamál̃a mɔ́ɔ́ waa ngáá í ye, kpɔkɔ́i sí kái kái yá lɔɔ wála lɛɛh̃uí w̃a. Kɛ ele lɔ náa í hɔ́lɔ wɔlíngi sí kpɛ́lɛɛ yí ngándɔɔlɔngɔ bɔwɔ́ hááw̃a áá ló ngeyá?’ ”

21Kɛ Jísu í ɣɛ ta, “Ngimɔ́ɔ́ íwaa vá ɣɛ má ngáá nuí fíli áá ŋani bih̃í bih̃i ngándɔɔlɔ bɔwɔ́ hááw̃a ngeleí sí wu kɛ́ ŋani fíli ɛi ɣɛ́ ngeyá Ngalá ngelé péle.”

Lá ngáá Ngalá

(Máfiyu 6:25-34)

22Kɛ Jísu i ɣɛa volú yélaitii ma, “Náá hááw̃a, ngí nde wú w̃a, a waá liihɛ́lɛ ngáá ŋani fíli wú lɛ́ɛ́h̃ui haáw̃a, ná wáá ngáá, sí wáá mɛ ɔɔ sí wáá ngíli w̃a. 23Ndɛɛh̃úi lɔ́vengɔɔ lé mɛɛníi wa, nuu lúwui va tɔvengɔ́ɔ́ lé kulaí wa. 24A gisíya lɛ́ɛ́ ngáá w̃ɔniáitii, nátii tɛ́i kpáála la. Ngandɔɔlɔ́ máá fíli aa ti yɛ, kɛ́ ná fíli su, Ngalá ngáá ti laawɔ́. Aáva wú lɔ́vengɔɔ lé w̃ɔniáitii mba p̃óu p̃óu. 25Ele lɔ í wú h̃u mbéi áá hómbo í tá guló kw̃ɛ́ɛ́ séi lɛɛh̃úi la sífaa nɔ́ɔ ndiihɛ́lɛngɔ áá ɣɛ́ lá la? 26Ná wɔ́lii wɔ́i hómbo wɔ́ɔ́ faa gúlo kw̃ɛ́ɛ́ngi sí ɣɛ, kɛ ndeé le hɔ́ɔ wáá liihɛ́lɛ ngáá faa vékaitii?” 27Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ti w̃a, “A gísiya lɛ́ɛ́ ngáá fuláwaitii, tɛí yénge kɛlaa tɔɔ́ kula bátɛ bɔwɔ́ yɛ. Kɛ́ ná fíli su ngí ndé wú w̃a ngáá kíya bɛ́lɛ Masangí Sɔ́lɔmɔ batɛngɔ́ i ɣɛi lá ngwála, kula áá ɣɛ́i ngeyá pangɔ́ ɔ́ɔ́ ɣɛ́ lá ɔ́ɔ́ híti fuláwai sítiini ti tá yílaa kéle tɔ su. 28Ná ngimɔ́ɔ́ Ngalá ngáá tufa bɔw̃áángaitii maayíli, tiyɛ́i tí na nɔ́ɔ hááwɔ haaw̃a, kɛ́ díína ɔ́ɔ́ ɣɛ́ í fólo kɛ tí yénga, tí tí w̃ɔ, aa wú gí ma ngáá kɛ Ngalá ngaá hombó í wú w̃ááyili í lɔ́ve tufa bɔw̃áángai nátii mba? Tɔɔỹaá hááw̃a, wú lángi í wú h̃u i gulo kw̃ɛ́ɛ́. 29Náá hááw̃a, a waá gí maa ɣɛ́ tíɣihi ngáá bɛɛ́ lɔ wáá mɛ ɔɔ sí wáa kpɔ́le wálaa liihɛ́lɛ la. 30Sífaa sítii taá Ngála fááw̃a tí ngélei sí wu, nátii tɔ ti gísiyaitii taa ɣɛ́ mba. Aáva wú Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngala i kɔlɔ́ ngáá wú bɛ́ndɛngɔɔ lé ŋanií nátii kpɛ́lɛɛ má. 31Wá ɣéle wú béɣe má háá walaí í ɣɛ́ ngáá Ngalá ngí ɣɛ́ wú w̃ááh̃u ngí w̃ásandai h̃u. Aáva aa wú béɣema wɔ́lingai sítii kpɛ́lɛɛ kula kɛlɛ́ma wú yɛ́.”

Jísu galambongí kɔwɔ́ato ngandɔɔlɔ́ngaitii mba tí ngelegóóh̃u

(Máfiyu 6:19-21)

32Kɛ Jísu i ɣɛa ti w̃a, “Ní vóngaa, a waa lúwa, sífaa aá lɔ ngáá wú Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ndiivó fáá ngáá ngi w̃ásandai í ɣɛ́ wú w̃ááh̃u. 33A wú hɔ́lɔ wɔlingáitii kpɛ́lɛɛ mááɣɛ wú maa gápangi he nyaani yélaitii ngeyá. A naholói sí wɔ́lii bɔwɔ́ hááw̃a ɛ́i víla. Ná waa ngáá, wú ngándɔɔlɔ mbó ngelegóóh̃u mbéi ta ɛ́i gúla mba na ɔɔ mbéi ŋuỹa w̃ɔ́ɔ fíli ɛ́i lí naa béla kɛlaa ngiliá ɣɛ́ kíli wɔlingaa tɔɔ́ mɛ, 34sífaa mbéi fíli í yándɔɔlɔngi áá ɣɛ na, naa lɔ í líi bɛ́lɛ áá ɣɛ́ na.”

A w̃aahéi wo ngáá pangɔ́ hɔ́wɔ fíli

35Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “A liih̃ú yíli wú w̃ááhei wóngɔ í ɣɛ́ la faa fíli fááw̃a. Ná vólu, wú lámbongaitii taayáá hó. 36Kíya nɔ́ɔ ngenge mbélai taa ɣɛ́a ti káámɔɔ w̃aalɛlɛ ngáá í yángaima áá híɣe nyah̃á wɔ́li kúú wuya ndóólii w̃a kɛinɔɔ́ ná áá vá áá pɛlɛ́i laa lúba, tí ndaawó túwɔ ngamá. 37Aa ɣɛ ngáá faa vánda nuu walaí ná yénge mbélai nátii faaw̃a ná áá vá í ti w̃áále táá naa w̃ááh̃u bele. Ngí tɔɔỹái le wú w̃a, aa bɔwɔ́ ɣɛ́ kíli batɛ́ í ngi yénge mbelái nátii seiw̃áá gúla téévei w̃a, í vá ngáá mɛɛní nátii tí mɛ. 38Aa ɣɛ ngáá faa vánda wála ngenge mbélai nátii faaw̃a ná áá vá í ti w̃áále tí w̃aahéi wongɔ, í bɔ́ɔ́ ɣɛ vái ngáá kuyá liiwá ɔɔ ngelesú.” 39“Kɛ́ a gisíya lɛɛ ngáá fái sí, kɛbei pɛlɛ́ w̃ɔ́i ɔ́ɔ́ ɣɛ́ kɔlɔ́ táingi ŋuỹá w̃ɔ́i áá vá ma, ɛ́i beé kɛ ŋuỹá w̃ɔ́i ná ɔ́ɔ́ ngí vɛlɛ́i laa wólo. 40Faalɔ, wá bɛ́lɛ kɛ wú w̃aahéi wo bɔw̃álale nuí síí w̃ɔ́i taa ɣɛ́ ma Nuu Búsa Goo H̃ú Loí lɔɔ vá vaamá táingi sí w̃a wú gí ngɛ́i ɣɛ́ mba ngáá aá lɔ́ɔ vá ma.”

Tokolá ma yénge mɔ́i ɛ́ɣɛ tokolá ma lala yénge mɔí

(Máfiyu 24:45-51)

41Kɛ Pítɛ í Jísu w̃ɔɔniá, i ɣɛ ma, “Kɛɛɣɛ́, yá lɔ́ɔ faanɛ́ɛ́ngi sí héi ni yɛ baa nuí kpɛ́lɛɛ?”

42Kɛ Ndemɔí Jísu i ngoo yápotenga, i ɣɛ ma, “Kɛ ngenge mɔ́i bɛɛ́ lɔ hɔ́ɔ í ngáá tokolá ma yénge mɔ́i aáva ki máá ngúlangɔ lɛ́i ngi núú walaí áá ngéɣe í to ngi mbála yengé mbélaitii ngutúwɔ ngáá ááyaa mɛɛní he ti yaá ná mɛɛní ỹɛ́ sɔ́wɔi kái kái áá fólo ma? 43Aa ɣɛ ngáá faa vánda ngenge mɔ́i ná hááw̃a ná ngi núú walaí áá yangáima í máále íwaa ngenge tááli ná wo. 44Ngí tɔɔỹái le wú w̃a, aa ngenge mɔ́i ná lo yaá wɔ́lingai kpɛ́lɛɛ kpɛ́lɛɛ maa velé la. 45Kɛ́ ná wɔ́lii náa ngenge mɔ́i ná áá nde náa gi ma, i ɣɛ ta, ‘Ni núú walaí áa h̃umbuwa vaamá táiŋ suugooh̃ángɔ hááw̃a,’ aáva i pɛ́lɛ ngi mbála yengé mbélaitii ndevemá nyah̃á bɔ́ngɔ siỹɛ́ngaa wa, ná vólu, áa laaỹɛ́ ɛ́ɣɛ múl̃ɔ íwaa ndɔɔ bɔ́le, i ndɔɔ hoú h̃u, 46ngenge mɔ́i ná ngi núu walaí aa va folói sí w̃a ngaah̃ú ɛ́i ɣɛ́ tuwɔ ɛ́ɣɛ táingi sí ki ngɛ́i ɣɛ́ mba. Ngi núu wálai áá faa bá ngwála la má í tɔ́ve mbéinda taa sítii tɔvé na taa lái ngáá Ngala.”

47Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Ngenge mɔ́i sí áá ɣɛ́ ngi núú walaí liivó fái wɔlɔ́ aáva ɛi w̃aahéi wo kɛlaa ɔ́ɔ́ sí ɣɛ áá ngi núú walaí ná liivó, aa ndeve bih̃íngɔ w̃aahɔ́lɔ. 48Kɛ́ ngénge mɔ́i sí ɛi ɣɛ kɔlɔ́ sí í ngáá ngi núu walaí liivó fái, laáva í faa ɣɛ́ í ngáá ndeve haá ɛi ndeve bih̃íngɔ w̃aahɔ́lɔ. Bɔw̃álale nuí fíli Ngalá ngáá ŋani hé ngéya bih̃í kulé lɔ́ má í fé bih̃í, nuí vá Ngalá ngáá fé ngéya bih̃í ngwala kulé lɔ́ ma í fé bih̃í ngwála.”

Jísu hitɛ polú áá nungái ndowah̃u kɔ́lɛ

(Máfiyu 10:34-36)

49Jísu í mɔ́ɔ ɣɛ ta, “Faa báma lɔ ngí váánga ndamá ngélewu kíya nɔ́ɔ ŋani áá ɣɛ́ ngɔmbu ya. Aáva bele náa kái ná ɣɛ́ngɔ i ɣɛi náá la. 50Nyáá ngáá ló ndiihóólɛ h̃u í ló su jogbo walái sí áá vá hiyamá ngáá ngé í híya ngáá ngé! 51Álaa ɣɛ́ wú gí má ngáá ngí váángɔ ngélewu ngáá kɛinɔɔ́ ndiiheí í ɣɛ́ ngélewu. Aá ɣéle ngí váánga ngáá kɛinɔɔ́ ndowah̃u kɔlɛ́ í ɣɛ́ ngélewu. 52I séi ná h̃uu w̃á í lí ngáá naa wutúwɔɔ véle pɛlɛ́ lówa yílaangi wuu yélai ti lówah̃u kɔ́lɛ wɔlɛ́ngɔ aa ɣɛ lá ma tí ɣɛ́ ngáá kuuwu kuuwú. Kuuwu yilángi h̃uu yélai taá híli ngáá kuuwu vekái h̃uu yélai. 53Kɛɛɣɛ́aitii ti hilíngɔ aa ɣɛ́ la ngáá ti h̃íỹɛndou lengáitii. Ndengáitii bɛ́lɛ ti hílingɔ aa ɣɛ lá ngáá ti kɛ́ɛ́ɣɛni. Ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ áá ɣɛ́ na nyah̃alóu lengáitii ndowah̃u taá tí njééni ɛ́ɣɛ nyah̃áitii taá ti njéé w̃ɔ́itii.”

Sí í ngáá sítii pólu hái tíwaa híya sí h̃uí

(Máfiyu 16:2-3)

54Kɛ Jísu i ɣɛa nungáitii ma, “Ná wáá njɛ bilíí lɔ́ íwaa gúla ngáá foló líí veléi h̃uu véle ngamá nɔ́ɔ wáa ɣɛ́ ta, ‘Njɛí lɔɔ vá wáma’ aáva í wa. 55Ná wáá séɣa h̃ú vele hɛfɛngí lɔ́ íwaa vá wáá ɣɛ́ ta, ‘Nduye ndúyengi lɔɔ vá heimá,’ aáva ná í ɣɛ. 56Wá lɔ́ ngáá faa lá mbélaa yaah̃ú kɛ́ ɛi ɣɛ wú líí h̃u! Ndeénii le wáá ndɔwɔlɔ́i waa ɣɛ́ kíli belé, wú ngeleí yá kɛ́ kíli belé wú hómbo wú ngi h̃úúgula maí ɣɛ ngáá sí íwaa vá ɣɛ́ma, kɛ́ wɔ́i hómbo wɔ́ɔ́ faa vólu haa lé kɔwɔ́ato fái sítii mbá tíwaa híya sí h̃uu yéteyangi h̃u.”

Yá ɛ́ɣɛ í háá vɛlɛ mba w̃ɔí

(Máfiyu 5:25-26)

57“Ndeé lé wɔ́i fáitii nga kpéle kpéle, wɔ́ɔ́ sí ɣɛ́ kule í má ngáá nuu í kɛ́? 58Ná nuu háá áá ɣɛ́ í wá, maa w̃ɔ́i i ɣɛ í lí ngáá í w̃ááh̃abehe masangí yéle, kɛ ngáá hɛmbɛ́ fíli ngáá wú lówah̃u í bátɛ ná nɛ́nɛ wɔ́i ɣɛ́ fóloni masangí w̃a. Kɛ́ ná ná láa le, aa li ngáá í ye masangí yéle, ná vá ngáá nde ngi bɔ́ilopoi w̃a í í víli kpindi vɛlɛ́i wu. 59Aáva ngí tɔɔỹái le í w̃a yɛí gúla na í ló su sí áá ɣɛ́ ngáá í wáá hái yí kpɛ́lɛɛ fé kápa ngiláá kéle tɔ ɛi lo vólo h̃u.”

Currently Selected:

LÚU 12: KNNT

Highlight

Copy