MATIU 13
13
A tavaluileo huri na tangaloi na kaburaki biu
(Mak 4.1-8; Luk 8.4-8)
1Lo rani aia hini, i Jisas mo tiraki na ingwa, mo vano vaki lo kwai tokatoka lakua, mo hugu takwa-hi mo huhui. 2A vao lakua haburu ramo vileki dalia, vae mo galo tilolo aga, mo hugu lolona, a vao ramo tu auta. #Luk 5.1,3 3U viti huri na kinau rusa lakwara lo tavaluileo.
Mo viti “Tulu gwerongo huri na vevehuri hika.
“A tangaloi u vano kwara ne kaburaki bulana biu. 4Lolona mo toko kaburaki na biu, tuaki rau sovi tilo hala, vae a manu ra va vanamai ra va kanira. 5Tuaki rau sovi tilo guruguru vatu, vae ramo tubu bulu maia huri a tanoki he bua tea. 6Vae a mataniaho mo kwalao hake a tano mo salangi na rivurivu karagwa vano hini ramo goru, huri a kakwariga rau hivo he bua tea. 7A biu tuaki rau sovi tilo tano lolo livuka na karo a kasiki eia, vae a karo vano hi ramo mauri, ramo tali korokoro na rivurivu vano hini ra va gunu mateira. 8Vae a biu ratuaki rau sovi tilolo tano karea, ramo kwai. Tuaki a kwaiga vidolua, tuaki ngavu kaiono, tuaki ngavu kaitolu.” 9Hikani i Jisas mo viti kwara, “A gweromiu eia. Tulu rongohuri tabetabeki na leo vano hi.” #Mat 11.15; 13.43; Mak 4.23; Luk 14.35; Rev 2.7; 13.9
?Kworoho i Jisas mo toko kwaha tavatavalui leo hokinia hi?
(Mak 4.10-12; Luk 8.9-10)
10Vunu a ngwalagelo ramo vanamai vaki mai Jisas ramo uduhuri kinia ramo viti “?Kworohokinia, lolona komo kwahakwaha maira komo kwaha kina tavaluileo?”
11I Jisas mo daraki lakwara mo viti “I God u masinge kwara tulu ne kikilai na hala hinea rau eno tavuniki tuai kwara aia ne hugwe kworohokinia koro na nona tangaloi. Vae aira, i God he matangwasaraki na hala te hi lakwara. #1 Kor 4.1; Eves 3.3-4; 6.19; Kol 2.2; 4.3 12A tangaloi hinea u rongo kikilaki na nogu leo ba, aia ne rongo kikilakinia vakevake, vae ne kikilaia ne karea. Vae aia hinea he rongo kikilakinia te vohoki, vae a nona kikikila kelekele ne laiana tiua. #Mat 25.29; Mak 4.25; Luk 8.18; 19.26 13Hokinia nomo kwaha maira kina tavaluileo, huri rau taga, vae rahe taga hoko tea, rau rongo, vae rahe rongo hoko tea, vake rahe kikilai tea. 14Hikani a leo duruduruki ti God lalahi na tangaloi* duruduruki i Aesaea mo kworo luga hinea i God mo viti kwara,
‘I kamu tulu ne rongo, a rongorongo,
vae tulu nehe rongo kikilakinia tea.
I kamu tulu ne taga, a tagataga,
vae tulu nehe taga kikilakinia tea.’
15I God mo viti vake lakwa na tangaloi duruduruki hi kwara,
‘A tangaloi aira vano hikani
rau vai a domiga u madi haburu.
Rau soso koro gweroga,
rau gwelibibi.
Kwara vae rahe vai te kwehi
rana taga lai kina mataga,
rana rongo lai kina gweroga,
rana kikilai lolo domiga,
vunu rana bohi vaki maiau,
vae nana vakahikinira.’ ” #Aes 6.9-10; Sione 12.40; Bol 28.26-27
16Vunu i Jisas mo viti “Vae u kareahakikamu huri a matamiu rau taga, a gweromiu rau rongo. 17Kareaki na viti lakwakamu, a tangaloi duruduruki rusa hinea tuai, mana tangaloi bakoto rusa rau lengaia kwara rana tagai na kinau vano hi tulu mo taga, vae rahe tagaira tea, vake rau lengaia kwara rana rongo na kinau vano hi tulu mo rongo, vae rahe rongora tea.” #Luk 10.23-24
I Jisas mo matangwasaraki na tavaluileo huri na tangaloi na kaburaki biu
(Mak 4.13-20; Luk 8.11-15)
18Vunu i Jisas mo hena nga mo viti kwara, “Tulu gwerongo huri ne karea kwara tulu ne rongo kikilaki na domiana na tavaluileo huri na tangaloi na kaburaki biu. 19Lolona a tangaloi mo rongo na leo hi kwara i God u tuku boloki vae ne hugwe koro na bulana tangaloi, vae he kikilai na domiana na leo te hi, i Setano* u vanamai mo lai letiuki na leo hinea a tangaloi u kaburaki tilolo domina. A leo hi aira hoki na biu hinea rau sovi tilo hala. 20A biu hinea rau sovi tilo guruguru vatu, aira hoki na tangaloi hinea u rongo na leo, u lai lagwalagwakinia. 21Vae he tu tea kwara ne tuai huri he hivo tea tilolo domina kwara ne bua, vae lolona a rongoana hati mo kihia, diko a tangaloi rau vai bulakikinia huri na leo hi, mo tiraki bulu maia nga. 22A biu hinea rau sovi tilo tano lolo livuka na karo a kasiki eia, aira hoki na tangaloi hinea u rongo na leo, vae a domina u kwalao laliki huri na kinau na varamana hika, vake u lagwa mana vivilagoki rusa. Vunu a domidomi vano hi rau gunu matei na leo hi, vae a kwaiki va tikei. #Luk 12.16-21; 1 Tim 6.9-10,17 23A biu hinea a tangaloi u kaburakinira tilo tano karea, aira hoki na tangaloi hinea u rongo na leo, u kikilai na domianaki. A tangaloi hokinia hi, a kwaiga eia lo mamaurianaga. Tuaki a kwaiga vidolua, tuaki ngavu kaiono, tuaki ngavu kaitolu.”
A tavaluileo huri na rivurivu hati
24I Jisas mo viti na tavaluileo dolua lakwara mo viti kwara, “I God ne lavi na bulana tangaloi vaki lo Vanua Karagwa hinea aia u hugwe koroa lo hala hokinia hika. A tangaloi katukwale u vano mo kaburaki bulana biu karea lolo bulana agoago*. 25Lolo bongi vakatukwale a tangaloi ramo matumaturu vunu, a tavaluivuro mote vanamai. Mo kaburaki na biu hati rokeroke mana biu karea, vunu va lakao tiua. 26Lolona a rivurivu vano hi ramo tubu hake, ramo mauri, ramo tau a kwaiki, a tangaloi rau taga kikilaki na rivurivu hati hinea rau mauri haragoki mana rivurivu karea. 27A tangaloi boloki nona tangaloi hi ramo vanamai vaki maia ramo viti ‘Masi. I nigo ku kaburaki na biu karea lolo bulamu agoago. ?A rivurivu hati rau vanamai ave?’ 28Aia mo daraki mo viti kwara, ‘A tavaluivuro aia u vai kwehi.’ Vunu ramo uduhuri kinia ramo viti kwara, ‘?Ku lengaia kwara kena vano kena vuraki na rivurivu hati letiu?’ 29Vae aia mo daraki mo viti ‘Hetea, tirakinira ba. Diko tulu ne vuraki na rivurivu hati tulu mai vuraki haragokinira mana rivurivu karea. 30Raru ne mauri haragoki tarisaki lo taro na makuriana. Vunu nari viti lakwa na tangaloi na makuriana kwara, “Tulu vuraki na rivurivu hati tomua, tulu kweti tabulutakinira, tulu mo vohokinira tilolo kabu. Vunu tulu mo vileki tabulutaki na rivurivu karea tulu mo taura lolo nogu ingwa na hinaka.” ’ ” #Mat 3.12
A tavaluileo huri na biu na vibaga
(Mak 4.30-32; Luk 13.18-19)
31I Jisas mo viti na tavaluileo dolua vake lakwara mo viti kwara, “I God a nona bolokiana u mauri u tuku lakua kwara ne hugwe koro na bulana tangaloi hokinia hika. Aia hoki na biu na vibaga hinea mo sovi tilo vikai katukwale. #Mat 17.20; Luk 17.6 32A biu hi u kelekele sileti na biu savia, vae lolona mo mauri hake mo mulemai kina vikai hinea u lakua sileti na vikai ratuaki. Vunu a manu ramo vanamai ramo vai unuga, ramo tiu valavalaga lo rangaki. #13.32: ramo vai unuga, ramo tiu valavalaga lo rangaki. Aira Kwalaha rau viti kwara, ramo vai mataoga, ramo tiu valavalaga lo rangaki.” #Sam 104.12; Esik 17.23; 31.6; Dan 4.12,21
A tavaluileo huri na is
(Luk 13.20-21)
33I Jisas mo viti na tavaluileo dolua vake lakwara mo viti kwara, “I God a nona bolokiana u mauri u tuku lakua kwara ne hugwe koro na bulana tangaloi hokinia hika. Aia hoki na is hinea a vavine mo lavia mo didihia tilolo vulaoa lolo disi mo kwihia, vae doluaki na vulaoa hi mo ngwarasea kinia.” #a Luk 13.20-21; b 1 Kor 5.6; Gal 5.9
I Jisas mo huhui na tangaloi kina tavaluileo kehekeheki
(Mak 4.33-34)
34I Jisas u kwaha kina tavaluileo rusa mo viti savi na kinau vano hi lakwa na vao. A nona leo he matangwasarakinira tea lakwara, vae u kwaha maira kina tavaluileo kehe nga. 35A kinau hi u mule luna lo leoki hinea a tangaloi* duruduruki katukwale mo viti vae u kworo hinea i God mo viti kwara,
“Vae nana kwaha maira kina tavaluileo.
Na viti na kinau lakwara
hinea rau eno tavuniki
tina taro hinea nomo tau na varamana
tarisaki na hika.” #Sam 78.2
I Jisas u matangwasaraki na tavaluileo huri na rivurivu hati
36Vunu i Jisas mo tiraki na vao mo soro tilolo ingwa. A nona ngwalagelo ramo vanamai vaki maia, ramo viti kwara, “Ko matangwasaraki na tavaluileo lakwakami huri na rivurivu hati lolo agoago*.” #Mat 15.15; Mak 4.10; 7.17; Luk 8.9
37Vae i Jisas mo daraki mo viti kwara, “A tangaloi hinea mo rivuki na biu karea aia i nau, a Natu* na Tangaloi. 38A agoago aia a varamana. A biu karea aira a tangaloi hinea i God u hugwe korora. A biu na rivurivu hati aira a tangaloi noi Setano*. #Sione 8.44; 1 Sione 3.10 39A tavaluivuro hini u rivuki na rivurivu hati aia i Setano. A makuriana aia a gweregwere na taro hika tamo toka luna. A tangaloi boloki na makuriana aira a kaihora tina taetae. 40Lo hala hokinia a tangaloi ramo vileki tabulutaki na rivurivu hati ramo huraira, vae ne hokinia hini lo gweregwere na taro hika tamo toka luna. #Mat 3.10; 7.19; Sione 15.6 41I nau a Natu na Tangaloi, na hora na nogu kaihora tina taetae rana vileki tabulutaki savi na tangaloi hinea ramo vai na tangaloi ramo vai na hatiki, mana tangaloi doridori hati doluaki vake. Vae a tangaloi vano hi ranahe hugu tea mana nogu tangaloi hinea nu hugwe korora. 42A kaihora tina taetae rana taura tilolo tanotano na kabu hinea u ngwangwavi haburu. Takwahini rana ngara rana kati raharahaki na livoga. #a Dan 3.6; Mat 13.50; b Mat 8.12; 13.50; 22.13; 24.51; 25.30; Luk 13.28 43Vunu takuni tiua hi a tangaloi bakoto rana soro tilolo Vanua Karagwa hinea i Tamagu u hugwe koroa, vae rana vavarama hoki na mataniaho. A gweromiu eia. Tulu rongohuri tabetabeki na leo vano hi.” #a Dan 12.3; b Mat 11.15; 13.9; Mak 4.23; Luk 14.35; Rev 2.7; 13.9
A tavaluileo huri na kinau u karea karakara hinea a tangaloi u tavunikinia
44Vunu i Jisas mo viti vake kwara, “A bohiana na tangaloi hinea i God u hugwe koroa aia hokinia hika. A mane* lakua a tangaloi u tavunikinia lolo tano. Vae a tangaloi katukwale vake mo hagwea, mo kelia mo tagaia, vunu mo tanomia taliku. U havutia haburu, mo vano mo hokaki na nona vivilagoki vunuhia, vunu mo vano taliku mo voli na vanua hini.” #Prov 2.4
A tavaluileo huri na perel
45Vunu i Jisas mo hoke na leona, mo viti kwara, “Vake a bohiana na tangaloi hinea i God u hugwe koroa aia hokinia hika. A tangaloi na hokahokaki kinau u soro haro na perel #13.45: A perel. Kona taga lo Deksenare lo buku hika takuni. hinea rau karea haburu. 46Lolona mo hagwea katukwale hinea u karea lengalenga, a tangaloi rahe toko hagwe te kwehini, mo vano mo hokaki vunuhi na nona vivilagoki mo voli na perel hi.”
A tavaluileo huri na kabe
47Vunu i Jisas mo viti kwara, “Vake a hala hinea i God u boloki kwara ne lavi na tangaloi vaki lo Vanua Karagwa hinea u hugwe koroa aia hokinia hika. A tangaloi rau vohoki na kabe tilolo kwai tokatoka lakua, rau kwali na ika mataroi. 48Lolona a kabe mo kukwere, a tangaloi na kwali ika ramo reveia vaki auta, ramo hugu hivo, ramo kwaheki na ika vano hi. Aira hi rau karea ramo tau tilo noga kete, aira hi rau hati rau vohokinira letiu. 49Vae ne hokinia hi lo gweregwere na taro hika tamo toka luna. A kaihora tina taetae rana vanamai rana kwaheki na tangaloi hati tina tangaloi hinea rau bakoto, 50rana tau na tangaloi hati tilolo tanotano na kabu hinea u ngwangwavi haburu. Takwahini rana ngara rana kati raharahaki na livoga.” #a Dan 3.6; Mat 13.42; b Mat 8.12; 13.42; 22.13; 24.51; 25.30; Luk 13.28
A tavaluileo huri na kinau karagwa mana kinau tuai
51I Jisas mo uduhuri kinira mo viti “?Tulu rongo kikilaki na leo vano hi?”
Ramo daraki ramo viti “Io, keu rongo kikilakinira.”
52Hikani mo viti kwara, “A kinau hi a domianaki kwara a tangaloi* kikikila na Uliuli* Kokona hinea u mulemai kina ngwalagelo hinea i God u hugwe koroa, aia hoki na tangaloi hinea a vivilagoki u rusa lolo ingwana. Lolona u lengaia kwara ne vai te boloki, u lavi na vivilagoki tuai hinea rau karea radu nga, vunu vake u lavi na vivilagoki karagwa hinea mori lai karagwa, mo boloki kinira.”
A ngwera Nasaret rau bega ki Jisas
(Mak 6.1-6; Luk 4.16-30)
53I Jisas mo viti na tavaluileo vano hikani mo rovo mo tiraki na vanua hini, #Mat 7.28; 11.1; 19.1; 26.1; Luk 7.1 54mo mule taliku vaki lo gwatui-vanuana. Mo huhui lolo noga vale* na tiutangaroa, vae aira hinea ramo rongoa rau idila haburu. Ramo uduuduhuri kinira ramo viti kwara, “?A tangaloi hika u lavi na kikikila hika mana nona vaisea ave? #Sione 7.15 55Aia a tangaloi vuroki hokikita. Aia a natu na kaitabe na ingwa. I retahina i Meri, i ratuana i Semis, i Sosev, i Saemon, mai Sutas. #Mat 12.46; Luk 3.23; Sione 6.42 56I rahagwena savira rau hugu leia. ?U lavi na huirana hika ave?”
57Hikani a tangaloi savia takwa-hi rau bega kinia.
Vunu i Jisas mo viti lakwara kwara, “A tangaloi vunuhi na vanua rau domi mavaki na tangaloi* duruduruki. Vae kehekeheki lo gwatui-vanuana i rabelana rahe domi mavakinia tea.” #a Mat 11.6; 26.31; b Sione 4.44
58Aia he vai na vaisea te kwara u rusa takwahini huri rahe hauhuri te luna.
Currently Selected:
MATIU 13: HWT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Havakinau New Testament © Bible Society of the South Pacific, 2016.
