A Bolokiana 7

A leo i Steven U vitiviti huri i Evraham

1A hugwe na tangaloi* lingilingi mo uduhuri ki Steven mo viti “?Hika kareaki?”

2I Steven mo daraki mo viti kwara, “!Ratua, ramama! Tulu rongohuriau. Tuai lolona i tubuda i Evraham mo toka lo vanua Mesovotemia, he vano te radu kwara ne toka lo vanua Haran, a God na huirana na taetae mo vanamai vaki maia. #a Bol 22.1; b Sam 29.3; d Jen 11.31—12.1 3Mo viti lakwae kwara, ‘Ko tiraki na nomu vakabela mana vanuamu, ko vano vaki lo vanua hi nari vosangiko kinia.’ #Jen 12.1 4Hokinia mo tiraki na vanua Koltia, mo vano mo toka lo gwatuivanua Haran tarisaki hi i tamana mo mate. Vunu i God aia u vaia mo vanamai vaki lo vanua hike tulu mo toka luna hika. #Jen 11.31—12.1,5; 15.7 5I God he bete te lakwai Evraham kwara vae te duviki ki nona sibona, hete kwara te mahigwaki te kelekele, vae i God u tuliki kwara vae ne betea lakwae ki nona mana nona gwaloana vaki takuni. Lo taro hinea i God mo tuliki na leo hi, i Evraham i natuna tikei radu nga. #a Dut 2.5; b Jen 12.7; 13.15; 15.2,18; 17.8; 24.7; 48.4; d Jen 16.1 6I God mo kwaha maia hokinia hika, mo viti kwara, ‘A nomu gwaloana rana toka lo vanua dolua, vae rana kwareki a tangaloi* boloki vuroki, a ngwera eia rana vai bulabulakikinira a hukao vidolua vakaivati. 7Vae nari vai kadi na tangaloi vano hi a nomu gwaloana rana boloki vuroki tavutiga, vunu takuni tiua a nomu gwaloana rana tiraki na vanua hi ranari kaluhakiau kina domi mavakiana lo tanotano hike.’ #Jen 15.13-14 #Eks 3.12 8Vunu i God mo bete na kaimatai* lo siosio lakwai Evraham kwara ne kwareki a kaimatai na nogaru leo harikiana. Hokinia i Evraham mo vai na kaimatai hi lui natuna i Aesik lo ranina kaikwaluki hi mo vora. I Aesik mo vai na kaimatai hi lui natuna i Sekov, i Sekov mo vai na kaimatai hi lui raranatuna hangavulu dongwana kairua, aira hi i ratubuda.” #a Jen 17.10-14; b Jen 21.4

U vitiviti huri i ratubuga tuai

9Vunu i Steven mo hena nga mo viti kwara, “I ratubuda hi ramo karoki i tuaga i Sosev ramo hokakinia kwara ne kwareki a tangaloi* boloki vuroki lo vanua Isiv. Vae i God aia maia, #a Jen 37.11; b Jen 37.28; 45.4; d Jen 39.2,3,21,23 10mo lavia tina nona rongoana hati savia. Lolona i Sosev mo tu lo nako i Vero, a hugwe lakua nona ngwera Isiv, i God mo betea kina doridori karea mana lolorani na kikikila. Vae i Vero mo tau i Sosev mo tagahuri na vanua Isiv, vake mo kwareki a kaitagahuri lolo ingwana. #a Jen 41.37-39; b Jen 41.40-44; Sam 105.21 11Vunu a gwakere mo vanamai vaki lolo vanua Isiv doluakinia maia Kenan mo vai na tangaloi rau rongo hati. I ratubuda rahe hagwe te hinaka vohoki. #Jen 41.54; 42.5 12Hokinia i Sekov mo rongo kwara a hinaka takwa-hi lo vanua Isiv eia, mo hora i raranatuna hinea i ratubuda, ramo tirotiroki tomuaki vaki takwahini. #Jen 42.1-2 13Lo tirotiroki vaki takwahini taliku, i Sosev mo vosangia sibona lakwai ratuana kwara rana kikilaia, mo viti huri nona vakabela lakwai Vero. #a Jen 45.3-4; b Jen 45.16 14Hokinia i Sosev mo hora leo vaki mai tamana i Sekov, mo viti lakwae kwara aia mai raranatuna, ravakabuina, aira vunu rana vanamai vaki Isiv. Aira doluaki ngavu kaibitu dongwana kailima. #a Jen 45.9-11,18-19; b Jen 46.27; Eks 1.5; Dut 10.22 15Hikani i Sekov mo vano tegetano vaki lo vanua Isiv, vae aira mai raranatuna hinea i ratubuda ramo mate eia. #a Jen 46.5-6; b Jen 49.33; Eks 1.6 16A tarabehiga, i raranatuga ramori lavira vaki lo gwatuivanua Sekem, ramo taura lolo gwaru-malanga* hi i Evraham mo volia tuai kina mane* lakua tina gwaloana lui Hamoro lo gwatuivanua Sekem.”

U vitiviti huri Mosis

17Vunu i Steven mo viti vake kwara, “Mo garagarani kwara i God ne vakakukwere na nona tulikileo hi lakwai Evraham, vae lo taro hi i ratubuda tuai lo vanua Isiv ramo gwalo ramo toko rusa. 18Mo vanovano a hugwe lakua dolua, he kikilai i Sosev tea, mo tinakaki mo hugwe koro na vanua Isiv. #Eks 1.7-8 19U sinasina i ratubuda tuai mo vai bulabula lakwai ratubuda, mo susunira kwara rana tau i raranatuga kwaririgi tivarea tina tataga, kwara rana va mate. #a Eks 1.10-11; b Eks 1.22 20Lo taroki hini i Mosis mo vora, aia u karea haburu. I tamana mai retahina raru tagahuria na vanua kehe nga a vula kaitolu. #Eks 2.2; Hib 11.23 21Lolona raru mo taua tivarea tina tatana, i natu i Vero a natu vavine mo hagwea, mo tabuia mo hakwekinia kwara ki natuna vohoki. #Eks 2.3-10 22Hikani i Mosis mo huhui savi na kikikila nona ngwera Isiv, mo mulemai kina tangaloi lakua lo leo mana bolokiana rusa.

23“Lolona i Mosis a hukaona mo ngavu kaivati mo domiki kwara ne vano ne tiroki i ratuana a gwaloana noi Isrel. 24Vae mo tagai na ngwera Isiv katukwale u tuku kwohi na gwaloana noi Isrel* katukwale, mo vano kwara ne hago maia, mo gele na kana vuro lakwa na ngwera Isiv hi, vae mo kwohi mateia. #Eks 2.11-12 25I Mosis u domi kwara i rabelana rana kikilai kwara i God ne lalahia ne kasatukuhira, vae rahe kikilai tea. 26Mavukona u tagai na gwaloana noi Isrel kairua raru viua, mo vaivai rongo kwara ne surirarua. Mo viti lakwararua kwara, ‘?Rakairua, kworoho kuru mote vikwali mulekikamurua? Kuru vituatua.’ 27Vae aia hi mo kwohia kairuaki mo susuni Mosis gegeaki, mo uduhuri kinia mo viti kwara, ‘?Ihe u tauko kwara kona hugwe korokami kona toko kwaha lumai kwehi? #Luk 12.14 28?Kwara kona kwohiau, hokinia komo kwohi na ngwera Isiv katukwale noinoa?’ #Eks 2.13-14 29Hika i Mosis mo rongo hokinia hini, mo kwalao tina vanua Isiv mo toka lo vanua Mitian. Vae mo bava na natu ngwera kairua takwahini.” #a Eks 2.15; b Eks 2.21-22; 18.3-4

U vitiviti huri kwara i Mosis mo rongo na leo i God

30Vunu i Steven mo viti vake kwara, “Takuni tina hukao ngavu kaivati, i Mosis mo hugu lo vanua vuroki garagarani mana vuti Saenae. A kaihora tina taetae mo vanamai vaki maia kina kabu sea mo kao lo vikai kelekele. 31I Mosis mo idila kina kinau hi mo tagaia, mo vano vaki garagarani mana vikai kelekele hi kwara ne taga ngwakutakinia. Vae mo rongo na dilao na Hugwe i God, #Eks 3.2-3 32mo viti kwara, ‘I nau a God noi ratubumiu, a God noi Evraham, i Aesik, mai Sekov.’ Hikani i Mosis a huina mo rururu mo mataku haburu, u bena tagaia. 33A Hugwe mo kwaha maia mo viti ‘Ko kakwohi na kaikwokwori na garumu, huri a tanotano hi komo tu luna u kokona. 34Kareaki, nu tagai na bulagu tangaloi lolo vanua Isiv rau rongo hati haburu. Nu rongora rau kwaha langalanga kina rongohati, vae nomo vanamai tegetano kwara na vakahikinira. Hikani nana hokakinigo vaki lo vanua Isiv.’ ” #Eks 3.4-10

U vitiviti huri kwara a gwaloana noi Isrel ramo bega ki Mosis

35Vunu i Steven mo kwaha vano nga mo viti kwara, “Hikani i Mosis hi a gwaloana noi Isrel* ramo bega kinia ramo viti kwara, ‘?Ihe u tauko kwara kona hugwe korokami kona toko kwaha lumai kwehi?’ vae aia hi, i God u hokakinia kwara ne hugwe korora, vake ne vakahikinira lalahi na kaihora tina taetae hi mo tagaia lolo kabu mo kao lo vikai kelekele. #a Eks 2.14; b Eks 3.2 36I Mosis hi mo tomuaki na tangaloi tina vanua Isiv. Vae tigwaravu, lo vanua Isiv, vunu lo tahi hinea a hinaki a Tahi Memea, vunu vake lo vanua vuroki a hukao ngavu kaivati, mo vai a idilakiana mana kaivosangi rusa. #a Eks 7.3; b Eks 14.21; d Nam 14.33 37I Mosis aia hi nga mo viti lakwa na gwaloana noi Isrel kwara, ‘I God neri hora na tangaloi* duruduruki katukwale tina nomiu vakabela ne venatu vaki maikamu hokinia mo horeau. #7.37: Lo hala kairuaki a domidomi na leo i Mosis hi aia hokinia hika kwara, I God neri hora na tangaloi duruduruki katukwale tina nomiu vakabela hokiau, ne venatu vaki maikamu.’ #Dut 18.15; Bol 3.22 38I Mosis aia hi mo hugu mai ratubuda a gwaloana noi Isrel, aira hi a kwarelua* noi God lo vanua vuroki lolona hi a kaihora tina taetae mo kwaha maia lo vuti Saenae. Aia kehekeheki mo lavi na leo tatoka noi God kwara ne vitia lakwakita. #a Bol 7.53; b Eks 19.1-6; 20.1-17; Dut 5.4-22; 9.10

39“Vae i ratubuda rau bega rongohuria, ramo susunia gegeaki. Lolo domiga rau lengaia kwara rana mule taliku vaki Isiv. #Nam 14.3 40Hokinia ramo kwaha mai Eron ramo viti kwara, ‘Ko kihi te turu goru rana kwareki noda takaro rana tomuakikita. I Mosis hini mo lavikita tina vanua Isiv, hika tahe kikilai tea kwara a havakinau va vaia.’ #Eks 32.1,23 41Vae ramo vai na turu goru aia hoki na natu na buluki. Vunu ramo toko kwohi mate a kairoroi* lakwae, vake ramo vai na kanikani kwara rana domi mavaki na noga turu goru hi ramo kihia siboga. #Eks 32.4-6 42Vae i God u halebohi tiura, mo tirakinira ramo kaluhaki na vitu na taetae kina domi mavakiana. Hokinia u uliana lo buku* nona tangaloi duruduruki mo viti

‘I kamu a gwaloana noi Isrel,

tulu mo kwohi mate a kairoroi,

tulu mo hura boniboni kinira

a hukao ngavu kaivati lo vanua vuroki,

vae hetea lakweau. #Jer 7.18; 8.2; 19.13

43A tenit hi tulu mo kwalia,

a nona turu goru i Molek.

Vake a nunu na vitu hika a noi Revan,

a turu goru hi

i kamu tulu mo kihi sibomiu.

Tulu mo sovi hivo vovohirarua

kina domi mavakiana.

Vae huri hi na livutikamu

tulu ne vano vakahao

vaki lo gwatuivanua lakua Babilon tavaluki,

tulu ne va hugu eia.’ ” #Amos 5.25-27

U vitiviti huri kwara i God mo toko hago mana gwaloana noi Isrel tuai

44Vunu i Steven mo viti vake kwara, “I ratubuda ramo hugu lo vanua vuroki, a noga tenit eia. Rau vaia hokinia hi i God mo viti lakwae Mosis kwara ne vai, hokinia i God u vosangi na dumuki u rovo ba. #a Eks 27.21; Nam 1.50; b Eks 25.9,40 45Vunu vaki takuni lolona i ratubuda ramo huri i Sosua, ramo vanamai kwara rana lavi na vanua hika tina tangaloi hinea rau toka lo vanua Kenan, ramo lavi na tenit hi ti ratamaga, ramo kwalia maira. Lo taro hi, i God mo toko livuti na tangaloi na vanua hi, ramo kwalao ti ratubuda. Vae a tenit hi u eno takwa-hi tarisaki lo taro hinea i Devit aia a hugwe lakua. #a Jos 3.14-17; 18.1; b Jos 23.9; 24.18 46I God u vai tabetabeki Devit vae i Devit mo kwaha maia mo viti kwara, ‘Ko tirakiau na tabe na ingwa katukwale huriko, i nigo a God noi Sekov.’ #2 Saml 7.2-16; 1 King 8.17-18; 1 Kron 17.1-14; 2 Kron 6.7-8; Sam 132.1-5 47Vae a hugwe lakua i Devit hetea, aia a hugwe lakua i Solomon mori tabea. #1 King 6.1,14; 8.19-20; 2 Kron 3.1; 5.1; 6.2,10

48“Vae a God hini Aulu Karakara he toka te lolo ingwa hinea a tangaloi rau tabe. Aia hokinia a tangaloi* duruduruki mo viti kwara,

49‘A Hugwe i God u viti

“A taetae a hagehagelegu,

a tano a tutugu.

?Vae i kamu tulu ne tabe na hava ingwa huriau?

?A tanotano ave huriau

kwara na mabu masuri eia?

50A kinau vano hika savira

i nau sibogu nu vaira.” ’ ” #Aes 66.1-2

U vitiviti huri kwara a gwaloana noi Isrel rahe rongohuri God tea

51Vunu i Steven mo kwaha vano nga mo viti kwara, “A gwatumiu rau madi haburu. A domimiu hoki na tangaloi hinea rahe kikilai God te vohoki. I kamu tulu he lengaia te vohoki kwara tulu ne rongohuri na leo noi God. I kamu hoki ratubumiu. Vake tigwaravu tulu tu koro na Tanungwe Kokona. #a Eks 32.9; 33.3,5; b Lev 26.41; Jer 9.26; 6.10; d Aes 63.10 52A tangaloi* duruduruki tuai, i ratubumiu rau vai bulakikinira savira. Rau kwohi na kaihora na leo noi God vano hi, hinea tuai ramo tuliki terekaki kwara a Tangaloi boloki bakoto noi God vae ne vanamai. Vae hikani i kamu tulu hokaki na Tangaloi Boloki Bakoto hi tilo kaba na nona tavaluivuro tulu mo kwohi mateia. #a 2 Kron 36.16; b Mat 23.31 53I kamu hika tulu lavi na Tangwata* noi God ba hi a kaihora tina taetae ramo liuki lakwakamu, vae tulu he rongohuria tea.” #Bol 7.38; Gal 3.19; Hib 2.2

Ramo voho matei i Steven

54Hikani a Tangaloi* Tovotovo Lalakua ramo rongo na leo i Steven, rau lologute haburu, ramo katikati ngongori huria. #a Bol 5.33; b Job 16.9; Sam 35.16; 37.12; 112.10 55Vae i Steven u kukwere kina Tanungwe Kokona, mo taga tagaulu vaki lolo taetae mo tagai na hahaviada na karekarea noi God, mo tagai i Jisas u tu tavaluki lo matuai God. #a Bol 4.8; 6.3,5; 9.17; 11.24; 13.9; b Mat 22.44; 26.64; Mak 12.36; 14.62; 16.19; Luk 20.42; 22.69; Bol 2.34; Rom 8.34; Eves 1.20; Kol 3.1; Hib 1.3,13; 8.1; 10.12; 12.2; 1 Pita 3.22 56Mo viti kwara, “!Ei! !Tulu tagaia! Nu tagai na taetae u matakahi, a Natu* na Tangaloi mo tu tavaluki lo matuai God.” #Mat 3.16; Luk 3.21; Sione 1.51; Bol 10.11; Rev 19.11

57A Tangaloi Tovotovo Lalakua ramo dou karakara, ramo tau koro gweroga kina kabaga, ramo kwalao vaki maia vakatukwale. 58Ramo kwiribibia ramo lavia tivarea tina gwatuivanua lakua ramo vohoia ki vatu. A tangaloi hagoleo hinea ramo vohoi i Steven ramo tau lugwaga mana ngwalagelo katukwale, a hinana i Sol, mo tagahurira. #Lev 24.14; Dut 17.7; Bol 22.20 59Lolona ramo toko vohoi Steven aia mo kware haro na Hugwe* mo viti kwara, “Hugwe Jisas, ko lavi na tanungwegu.” #Sam 31.5; Luk 23.46 60Mo titiugwao hivo mo ngara karakara mo viti kwara, “Hugwe, ko domidomi koro na noga hatiana hika ramo vai vovohiau.” Mo viti hokinia hini mo rovo, mo ngwalulu hivo u ngwalungwalulu ulu, mo mate. #a Mat 27.46,50; Mak 15.34; Luk 23.46; b Luk 23.34

Currently Selected:

A Bolokiana 7: HWT

Highlight

Copy