Lúkã 6

Yézũ káꞌdá Bẽbé yõmõ Séꞌbĩtĩ nî

(Mãtéyõ 12:1-8; Márkõ 2:23-28)

1Ká bẽdé ájã yõmõ Séꞌbĩtĩ ë nëë, Yézũ ãnjã ă lõwó õtõ ílĩ bẽdé glãwã ózó ë, ĩshíí yõmó grëkẽ õgõ nî ëndẽ grïkí slãgã jũjũ ózó ë, ĩshíí ä yöshó nî. 2Ĩshíí slãgã Fãrísĩ ë öjó üjũ ïgï äꞌdã, “Ë kã má yãḷã ũŋgú ë ꞌdéé, gäḷã ëyí klãtá ká yõmõ Séꞌbĩtĩ nî ꞌdĩ kã, ká ádá ŋgã?”

3Yézũ õjõ ĭpï bï ïgï ãꞌdã, “Kútú mróꞌdõ ádá mápá ká ádá ũŋgú í ꞌdéé, Dévĩdĩ kãḷã#6:3 Ũŋgú í ꞌdéé, Dévĩdĩ kãḷã: Róꞌdö ádá ãpá ká ádá ũŋgú ë ꞌdéé, Dévĩdĩ kãḷã kã ãpá ílĩ 1 Sámwẽlẽ 21:1-6. ŋgêtâ, ká úgú ë gõgõ kãḷã ïgï ká klõpõ nẽ kã jéé ꞌdĩ? 4Dévĩdĩ ũkũ ãŋã ílĩ Mömö ká Mbájä, ĩshíí ẽné kpäꞌbäkä í ꞌdéé, käḷã tá ká ádá ärä yõmó gräshá Mbájá nî, ĩshíí ꞌdéé tá yõmó gräshá Mbájá nî ká ndõshó nî kã, ĩshíí nëë, Dévĩdĩ õjõ õshó, ĩshíí õjõ ẽné gărä ëyí bï klõpõ nẽ tánẽ.” 5Ĩshíí bïyí ëyí nëë, Yézũ ãꞌdã, “Kópõ ndákpã káꞌdá Bẽbé ärä ëté yõmõ Séꞌbĩtĩ#6:5 Bẽbé yõmõ Séꞌbĩtĩ: Yũwúdũ nî gĩ ä yïŋí ádá yõmõ Séꞌbĩtĩ nî ꞌdéé, Mbájá kũsú ärä nẽ kẽshẽ ká bïyí gübũ ũŋgú nî gĩ tírí ꞌdéé, kä mümü örö, ĩshíí jũjũ bũbũ nî kã. Ë ŋgâ nî dũrũ ë ꞌdéé, tá Mbájá Bẽbé gübũ ũŋgú nî gĩ ká ndãꞌdá ãpá ká Bẽbé ärä yõmõ Séꞌbĩtĩ ꞌdéé, ëté nî ájã küsú ärä nî kã. Ãtâsh yää, ká úgú ë ꞌdéé, Yézũ kĩyí nëë, ëpẽ nî Bẽbé ärä yõmõ Séꞌbĩtĩ nî kã nëë, ílĩ ëyí ãꞌdã, ëté nî Mbájä. Róꞌdö wárãgã Úgú Létë 20:8-11. nî.”

Yézũ rãjá tóꞌbó ẽshẽ ḷẽké bẽdé újũ ë

(Mãtéyõ 12:9-14; Márkõ 3:1-6)

6Ká bẽdé yõmõ Séꞌbĩtĩ ë nëë, Yézũ ãŋã ãnjã Dĩ lóvö nî, ĩshíí ă rõdó ndäkpá, ĩshíí bẽdé újũ ë nëë, tóꞌbó ãká ḷẽké lãsã nî ãꞌdá ãꞌbã yõ. 7Slãgã yõmó grödó ndäkpá ãpá ká gónjó ádá ká Mbájá õgbó ká slãgã Fãrísĩ ë gĩ, ä yëbẽ gbõḷõ ká ádá gḷökpõ ádá ãpá ká Yézũ, ãtâsh yää, ä yökõ äpá áyä nî ká ádá gökõ nî nëë, kútú ă ndrãjá tóꞌbó nî ẽshẽ ká ḷẽké újũ yãŋgâ ká yõmõ Séꞌbĩtĩ nî yä. 8Ĩshíí nëë, Yézũ õkõ ádá í ꞌdéé, kă shẽshẽ lépẽ ïgï ã kã ãná ĩshí, ĩshíí õjõ lĕmë bï bẽbé tóꞌbó nî ãꞌdã, “Áŋä örõ níí, rútú áꞌbä dĩ mümü ndäkpá yăkã tírí ꞌdé.” Ĩshíí õjõ rũtú.

9Yézũ ũjũ ïgï ãꞌdã, “Mä yẽbẽ ádá güjũ ïgî, gäḷã ŋgã klátá ká yõmõ Séꞌbĩtĩ nî? Gäḷã gõzõ ũŋgú yá, wãlã gäḷã gŏsĩꞌdí ũŋgú, gäshá ndákpã yá, wãlã güfũ ëté nẽ?”

10Yézũ õkõ ãpá áyä ïgï tírí, ĩshíí lĕmë bï bẽbé tóꞌbó nî ãꞌdã, “Ódö ḷẽké î.” Ĩshíí õjõ ãḷã ãtâsh, ĩshíí ḷẽké nî õjõ ãꞌdá gõzõ nî. 11Ĩshíí óꞌdõ ndäkpá nî õjõ ẽgbẽ nẽ ãpá ẽꞌdẽ, ĩshíí öjó lëmẽ ádá äpá kõkõ ärä ëpë ïgï ïyí kútú ëpë ïgï ä ndäḷã ŋgã ká Yézũ yä?

Kpú lẽmbẽ rŏmó yõmó yõpó ká Yézũ

(Mãtéyõ 10:1-4; Márkõ 3:13-19)

12Ká bẽdé ájã ë ká úgú ãsh nëë, Yézũ ãŋã ãnjã ãpá jũjũ bẽdé ãŋbã ë ká ádá gräjã ãkpã nẽ. Ĩshíí õjõ rãjã ãkpã nẽ bï Mbájá õtõ ílĩ njónjó nî tírí. 13Ká löwó ë ꞌdéé, úgú nî kẽré ĩshí nëë, Yézũ ŏvö yõmó grëkẽ õgõ nẽ ãpá áyä nẽ, ĩshíí rõjó kpú lẽmbẽ rŏmó ẽshẽ kõkõ ärä ïgï níí, äꞌdá äpá ká yõmó yõpó ŋgá áyä nẽ.#6:13 Yõmó yõpó ká Yézũ: Yézũ õpó ïgï ká kpötó áyä nẽ, ká ádá glöló nõwõ, ĩshíí gögó kõtó röyó ẽshẽ jũjũ ndäkpá, ĩshíí níí rödó ádá í ŋgá áyä nẽ bï ndäkpá. 14Ïgï nî Sáyímõnõ (ꞌdéé, käsá äpá áyä nî Pítãrã kã), ĩshíí ónjö nî Ãndréyă, ĩshíí Jémĩsĭ, ĩshíí Jónŏ, ĩshíí Fílĩpĩ, ĩshíí Bãrtõlméwĕ,#6:14 Bãrtõlméwẽ: Bẽdé dírí nî nëë, Nãtãnyélĕ. Róꞌdö Jónõ 1:45. 15Mãtéyŏ, ĩshíí Tómãsă, ĩshíí Jémĩsĩ gẽsẽ újũ ká Ãlfásă, ĩshíí Sáyímõnõ ꞌdéé, kă yẽbẽ ádá kïshí ndäkpá ŋgá áyä nẽ kẽshẽ ũmbũ ärä góvó ŋgérë ká yõmó Rómã nî kã, 16ĩshíí Júdãsã gẽsẽ újũ ká Jémĩsĭ,#6:16 Júdãsã gẽsẽ újũ ká Jémĩsĩ: Bẽdé dírí nî nëë, Tádĩyãsă. Róꞌdö Mãtéyõ 10:3; Márkõ 3:18. ĩshíí Júdãsã Ĩskãryótõ ꞌdéé, kõwó gõmbõ ärä Yézũ kã.

Glëmẽ gõzõ ádá ĩshíí léjë

(Mãtéyõ 4:23-25)

17Yézũ ĩshíí yõmó yõpó ŋgá áyä nẽ lüsú ëshé jũjũ ãŋbã nî, ĩshíí öjó rütú äꞌbã bẽdé úgú ë nëë, ũyú ãŋã bũbũ ꞌdĩ, ĩshíí ḷõꞌdó tá ꞌdĩ. Ĩshíí jũjũ yõmó grëkẽ õgõ nî õgõ nẽ ãꞌbã yõ. Gẽḷé ndäkpá ëshé dãꞌbã úgú ë Jũdéyã tírí, ĩshíí Jẽrũzãlémẽ ĩshíí mbẽré Táyĩrĩ ĩshíí Sĩdónõ ꞌdéé, kä ãkpã góvó ũyũ nî kã, 18öjó ká ádá gögó ádá ŋgá áyä nî, ĩshíí níí rãjá nõwõ ẽshẽ áyä ëpë ïgï, yõmó ë kõtó röyó kä ḷöḷõ ïgï ã kã, öjó äꞌdá glözö nî, 19ĩshíí ndäkpá nî tírí ä rëyẽ ärä ëpë ïgï ká ádá gätã ëtê, ká ádá ónjó ãꞌdá dĩ gïgí ẽshẽ áyä nî, ĩshíí ă rãjá nõwõ ká ndäkpá nî tírí.

Mbájá ă yũpú ndäkpá

(Mãtéyõ 5:1-12)

20Yézũ õjõ õkõ ãpá ká yõmó grëkẽ õgõ nẽ, ĩshíí ãꞌdã,

“Mbájá ũpú ïgí ĩshí yää, yõmó rĩyĩ nî,

ká ádá mömö ŋgérë ká Mbájá nî ũŋgú áyä ïgî.

21Mbájá ũpú ïgí ĩshí, yää yõmó ë ꞌdéé, má rãnã gõgõ nî kã,

ká ádá gõgõ ă yãḷã ïgí gãlõgã ꞌdĩ.

Mbájá ũpú ïgí ĩshí, yää yõmó ë ꞌdéé, má yõró nî kã,

ká ádá má ndãká nî.

22Mbájá ũpú ïgí ĩshí ká úgú ë ꞌdéé, ndäkpá nî kä ndïsí ïgî,

ĩshíí kä ndögó ïgí ëshé kõkõ ärä ëpë ïgï, ĩshíí kä ndözõ ïgî,

ĩshíí kä ndïyí ïgí nî glösĩꞌdí ndäkpá ká ádá ärä Kópõ ndákpã nî kã.

23Máḷã kõbó kélẽ úgú ká ëté ájã ãsh ĩshíí níí, márã rëꞌbé, ká ádá Mbájá ă ndẽné góvó ũŋgú ë ꞌdéé, kă mümü örö ã kã bï ïgí ãpá bïyí ëyî. Ká ádá kóshó ïgï gĩ äḷã tá ïgï glösĩꞌdí ũŋgú yãŋgâ gĩ äpá ká kéné ádá nî gĩ.

24Ĩshíí nëë, ꞌbrĕké ãŋgá áyä ïgí yää, yõmó éyé nî,

ká ádá má yãshá glözö áshá ë ŋgá ïgí mápá jũjũ bũbũ nî ꞌbákétâ kã.

25ꞌBrĕké ãŋgá áyä ïgí yää, yõmó ë ꞌdéé, móshó ũŋgú nî ꞌdéé, múkpú míshí ã kã,

ká ádá gõgõ ă ndãḷã ïgî.

ꞌBrĕké ãŋgá áyä ïgí yää, yõmó ë ꞌdéé, má yãká nî ꞌbákétâ kã,

ká ádá má ndõró nî, ĩshíí má ndŏnö ärä ïgí nẽ.

26ꞌBrĕké ãŋgá áyä ïgí ká úgú ë ndäkpá nî tírí kä ndlöyó ïgí ã kã.

Ká ádá ë ŋgâ tá ũŋgú í ꞌdéé, bẽbé ïgí gĩ käḷã äpá ká kéné ádá ë ꞌdéé, käꞌdá dĩ glëmẽ ãkpã Mbájá ká kḷëzë nî kã.”

Ádá ãpá ká ádá gäḷã ádá ärä kójó ärä

(Mãtéyõ 5:38-48; 7:12)

27Ĩshíí nëë, Yézũ ãtá lĕmë ádá nî kpõrõ ãꞌdã, “Ĩshíí mëŋgá ïgí yää, yõmó ë ꞌdéé, má yõgó ádá ŋgá ámá kã, mä ndĩyí ká ŋgá ïgí nëë, máḷã ádá ärä kójó ärä ïgí ĩshíí níí, máḷã glözö ũŋgú bï yõmó ë ꞌdéé, kä yïsí ïgí ã kã, 28mówõ lõmó méshé ká Mbájá níí, ũpú ndäkpá ë ꞌdéé, kä lëjẽ ïgí ã kã, ĩshíí níí, mrájã ãkpã ïgí bï Mbájá ká ádá ärä ndäkpá ë ꞌdéé, kä yäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî äpá áyä ïgí ã kã. 29ꞌDéé ndákpã krásá kálá î yää, ípï bẽdé kágá ëyí bï ëtê. Ĩshíí ꞌdéé ndákpã kéné tẽndẽ gũjú úgú áyä ĩ yää, éné tẽndẽ ë ꞌdéé, kă ũmbũ ëyí ã kã bï ëté ãcá õgbó ẽꞌdẽ. 30ꞌDéé ndákpã kówõ ũŋgú késhẽ áyä ĩ yää, íjï bï ëtê. Ĩshíí ꞌdéé, ndákpã kéné nẽnẽ därä î yää, áꞌbä glömbó ëté ká ádá ë níí, lŭwü ëté ũŋgú ãsh õjõ ẽꞌdẽ bï úmü ãꞌdá. 31Máḷã ũŋgú bï klõpõ ïgí tá ãyá ë ꞌdéé, má yẽbẽ ádá ë níí, ïgï käḷã bï ïgí ã kã.

32Ká ádá ꞌdéé, máḷã tá ádá ärä yõmó ë kä yäḷã ádá ärä ïgí ã kã yää, má ndõkõ ŋgã méshé õgõ ëyî? Ká ádá ‘yõmó gäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî’ ätá yäḷã tá ãtâsh. 33Ĩshíí ꞌdéé, máḷã lõmó nî tá bï yõmó ë ꞌdéé, kä yäḷã lõmó nî bï ïgí ã kã yää, má ndõkõ ŋgã méshé õgõ ëyî? ꞌDéé ‘yõmó gäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî’ kätá yäḷã ãtâsh kã. 34Ká ádá ꞌdéé, móshó õꞌdó nî tá bï ndäkpá ë ꞌdéé, míŋí míyí kä ndövó ádá ëyí bï ïgí ã kã yää, má ndõkõ ŋgã méshé õgõ ëyî? ꞌDéé kpíí ‘yõmó gäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî’ kätá yöshó õꞌdó bï klõpõ ëpë ïgï ‘yõmó gäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî kã’ ĩshíí ätá yüsú äꞌbã íŋí ëpë ïgï dïyí, ä ndlüwũ bï ëpë ïgï gãlõgã tírí. 35Ĩshíí nëë, máꞌdá ká gõgõ ärä kójó ärä ïgí ĩshíí níí, máḷã glözö ũŋgú bï ïgï. Móshó õꞌdó bï ïgï ĩshíí níí, máꞌbã gïŋí ádá glüwũ ëyí bï ïgí tówó ãꞌdá, níí ä ndëné bï ïgí góvó ũŋgú äpá bïyí ëyî, ĩshíí má ndãꞌdá kõtó ká Mbájá Bẽbé ũŋgú nî gĩ tírí ã kã. Ká ádá ëté ãḷã ádá ärä yõmó ë ꞌdéé, kökõ glözö ũŋgú ë ꞌdéé, ndäkpá kä yäḷã bï ëpë ïgï käsá käpá ká ũŋgú ꞌdĩ, ĩshíí ꞌdéé kä yäḷã glösĩꞌdí ũŋgú nî kã. 36Máꞌdá yõmó nónõ tá ãyá Bẽbé ïgí ꞌdéé, ëté nî bẽbé gäḷã nónõ nî kã.”

Grötó ádá äpá ká ndäkpá

(Mãtéyõ 7:1-5)

37Ĩshíí Yézũ ãtá lĕmë ádá nî kpõrõ ãꞌdã, “Máꞌbã grötó ádá mápá ká ndäkpá ãꞌdá, ĩshíí níí, ä rötó ádá äpá áyä ïgí ꞌdĩ. Máꞌbã gḷökpõ ádá mápá ká ndäkpá ãꞌdá ĩshíí níí, ä ḷökpõ ádá äpá áyä ïgí ꞌdĩ. Míjĩ ĩjí ĩshí bï ndäkpá ĩshíí níí, ä ndïjĩ ĩjí ĩshí bï ïgî. 38Míjĩ ũŋgú bï ndäkpá ĩshíí níí, ä ndïjĩ ũŋgú bï ïgî. Ä ndödó ũŋgú túrú ĩshíí ă lũvú nî, ä ndëyé nî ĩshíí ä ndëré jũjũ ëyî, ĩshíí ä ndëné bï ïgî. Ká ádá ä ndödó ũŋgú nî bï ïgí tá ká küꞌbú ë ꞌdéé, módó ũŋgú nî ẽꞌdẽ bï klõpõ ïgí ã kã.”

39Ĩshíí Yézũ õjõ lĕmë tĩtĩ úgũ ádá yăkã bï ïgï ãcá õgbó ẽꞌdẽ ãꞌdã, “Kútú bẽbé glũtú mümü ă ndëꞌdë bẽyẽ bẽbé glũtú mümü nẽ? ꞌDéé ĕꞌdë ëté yää, ãzá ä ndröŋõ därä ëpë ïgï tírí rŏmó äpá ílĩ tĩtĩ nî? 40Lĩtí ë ꞌdéé, kă rõdó ũŋgú ă yõtõ ká bẽbé grödó ëpẽ ꞌdĩ, ĩshíí nëë ꞌdéé, bẽbé grödó ëté rõdó ëté gõzõ nî ĩshí yää, ă ndãꞌdá tá ãyá bẽbé grödó ëpẽ.

41Á yõkõ gĩnĩ kpïkpï í ꞌdéé, kă mümü ónjö î kã ĩshíí úsú íŋí î ápá ká góvó ḷéŋgé kpïkpï ꞌdéé, kă mümü î kã ꞌdĩ ká ádá ŋgã? 42Á ndlĕmë bï ónjö î dĩyí, ‘Áꞌbä ámä níí, mémë gĩnĩ kpïkpï nî méshë mümü î,’ ãyá ꞌdé ꞌdéé, dĩ gökõ góvó ḷéŋgé kpïkpï ë ꞌdéé, kă mümü î kãjá úmü ĩshí ã kã? Úmü yää bẽbé ẽlẽꞌbẽlẽ ã, éné góvó ḷéŋgé kpïkpï nî ẽshẽ mümü î kpéé ĩshíí níí, úgú ë á ndõkõ gĩnĩ kpïkpï ꞌdéé, kă mümü bẽyẽ î kã gräjá nî, ĩshíí níí, úgú ë émë éshë ẽꞌdẽ.”

Kpïkpï ĩshíí gãrá ärä nẽ

(Mãtéyõ 7:17-20; 12:34-35)

43Ĩshíí Yézũ ãtá lĕmë ádá nî kpõrõ ãꞌdã, “Gõzõ kpïkpï ãrá gŏsĩꞌdí gãrá kpïkpï ꞌdĩ, ĩshíí gŏsĩꞌdí kpïkpï ãrá gõzõ gãrá kpïkpï tá ꞌdĩ. 44Ökõ kpïkpï nî äná ëshé tá ká gãrá ëyî. Ndákpã ă rẽyẽ gãrá ásá ẽshẽ ílĩ ũꞌbú ŋgínĩ ꞌdĩ, ĩshíí bă ä rëyẽ gãrá ínãꞌbã ëshé ká kpïkpï ŋgínĩ tá ꞌdĩ. 45Gõzõ ndákpã ă ndẽŋgẽ tá glözö ũŋgú ë ꞌdéé, kĭtï kãꞌbã shẽshẽ lépẽ nẽ kã ãpá gẽsé úgú bï ndäkpá, ĩshíí gŏsĩꞌdí ndákpã ă ndẽŋgẽ tá glösĩꞌdí ũŋgú ë ꞌdéé, kĭtï kãꞌbã shẽshẽ lépẽ nẽ kã ãpá gẽsé úgú. Ká ádá ãkpã nî ă ndlĕmë tá ádá ũŋgú ë ꞌdéé, kă shẽshẽ lépẽ nî kã.”

Bẽbé génjé íŋí ĩshíí újũ ḷúkü

(Mãtéyõ 7:24-27)

46Ĩshíí Yézũ ãtá lĕmë ádá nî kpõrõ ãꞌdã, “Má yädä mápá ámâ, ‘Bẽbé ärä ïgî, Bẽbé ärä ïgî’ ĩshíí nëë, máḷã ũŋgú nî mápá dãꞌbã ádá ŋgá ámá ꞌdĩ ká ádá ŋgã? 47Mä ndĩyí ká ŋgá ïgí nëë, ndákpã ë ꞌdéé, kă ndõjõ ámá ĩshíí ꞌdéé, kă ndõgó ádá ámá ĩshíí ꞌdéé, kă ndãḷã ũŋgú nî ãpá dãꞌbã ëyí ã kã nëë, 48ëté tá ãyá ndákpã ë kă yẽbẽ ádá göꞌbó mömö áyä nẽ, ĩshíí ŏwö tĩtĩ lãgá ëyí gĭlï nî, ĩshíí õjõ ũꞌbũ lãgá ëyí ãpá jũjũ ösó. ꞌDéé ũyũ ẽḷé ĩshíí ꞌdéé, ãmbá lãgá ëyí yää, jéé ă lãmá ꞌdĩ, ká ádá üꞌbũ ëté gónjó nî ĩshí. 49Ĩshíí nëë, ágbë ꞌdéé, kõgó ádá ŋgá ámá ĩshíí ꞌdéé, kãḷã ũŋgú kãpá dãꞌbã ëyí ꞌdĩ kã nëë, ëté tá ãyá ndákpã ë ꞌdéé, kŏwö tĩtĩ lãgá mömö ŋgá áyä nẽ ꞌdĩ, ĩshíí ũꞌbũ lãgá mömö nî tämá jájá ãtâ. Ká úgú ë ũyũ nî kă ndẽḷé nî ĩshíí ꞌdéé, kă ndãmbá lãgá mömö yãŋgâ kã nëë, ă ndlãlã nẽ ãpá bũbũ.”

Currently Selected:

Lúkã 6: GBA

Highlight

Copy