Matiu 5

Yisa yihi waazu zoli zuɣu

(5.1—7.29)

1Yisa ni daa nya salo maa, ka o du zoli zuɣu ti ʒini, ka o nyaandoliba laɣim gil’ o.

Bɛn mal’ alibarika Naawuni sani

(Luk 6.20-23)

2Ka o daa piligi wuhiri ba yɛra,

3 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn ʒe yim ni bɛ pɔri Naawuni sani mal’ alibarika,

dama alizanda nam nyɛla bɛ dini.

4 # Aiz 61.2 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn mali nandahima mal’ alibarika,

dama Naawuni ni ti maai bɛ suhuri.

5 # Yila 37.11 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn nyɛ tarimba mal’ alibarika,

dama bɛ ni ti su dunia ŋɔ.

6 # Aiz 55.1-2 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn suhuri ye wuntia zuɣu mal’ alibarika,

dama Naawuni ni ti ba bɛ suhuri ni ye shɛli zuɣu maa.

7 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn zɔri nambɔɣu mal’ alibarika,

dama Naawuni ni ti zo bɛ gba nambɔɣu.

8 # Yila 24.3-4 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn mali suhuyini mal’ alibarika,

dama bɛ ni ti nya Naawuni.

9 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn nyɛ sandaantimdiba mal’ alibarika,

dama ti Duuma Naawuni ni ti boli ba o bihi.

10 # 1 Pita 3.14 “Ninvuɣ’ shɛb’ bɛn nyari alaka Naawuni yubu tumbu zuɣu mal’ alibarika,

dama alizanda nam nyɛla bɛ dini.

11 # 1 Pita 4.14 “Niriba yi turi ya ka niŋdi ya alaka, ka ŋmari ʒi’ biɛri balibu kam pari ya n zuɣu, yi mal’ alibarika. 12#2 Yɛl 36.16; Tuma 7.52 Bɛ yi ti niŋdi ya lala, yin’ chɛliya ka di niŋ ya nyaɣisim ka yi mali suhupiɛlli, dama yi laara galisiya alizanda ni. Lala ka bɛ daa pun niŋ anabinim’ bɛn daŋ yi tooni la gba alaka.”

Yalim mini firila

(Maak 9.50; Luk 14.34-35)

13Yisa daa yɛl’ o nyaandoliba maa, “Yi ŋmanila yalim dunia ŋɔ ni. Yalim mi yi ti niŋ piti, binshɛl’ lan kani din ni tooi chɛ ka di niŋ nyaɣisim yaha; bɛ ni kpaa’ li mi bahi ka niriba nɔri li, dama di lan ka buchi.

14 # Jɔn 8.12; 9.5 “Yi ŋmanila firila dunia ŋɔ ni. Tin’ shɛli din me n-tam zoli zuɣu mi bi sɔɣira. 15#Maak 4.21; Luk 8.16; 11.33 Ka so mi bi nyɔri firila n-zaŋdi lɔɣu pindi li, amaa o naɣ’ ni zaŋ li mi tam binshɛl’ zuɣu ni di ne sokam zaa yili maa ni. 16#1 Pita 2.12 Dinzuɣu chɛliya ka yi neesim maa ne sokam zaa sani, ka bɛ nyari yi tuun’ suma ka tiri yi Ba Naawuni ŋun be alizanda ni ŋɔ jilima.”

Naawuni fukumsi zaligunim’ wuhibu

17Yisa daa yɛliya, “Di tɛhiya ni n kamina ni nti kpihim Naawuni fukumsi zaligunima bee anabinim’ yɛligu; m bi kamina ni nti kpihim di shɛli, amaa n kamina ni n ti chɛ ka di zaa niŋ pali. 18#Luk 16.17 Dama yɛlimaŋli ka n yɛri ya, zuɣusaa mini dunia ŋɔ ni ti yiɣisi, amaa Naawuni fukumsi zaligunim’ ŋɔ ni sabbu bachibi’ fifinyiiŋa gba ku yiɣisi fashee di zaa ti naɣ’ niŋla pali. 19Dinzuɣu ŋunkam tum birigi Naawuni zaligunim’ ŋɔ ni zaɣ’ yini din kul pɔri gba, ka zaŋ o biriginsim maa wuhir’ o taba, dilan’ ni ti nyɛla ŋun pɔri alizanda nam ni, amaa ŋunkam dol’ li viɛnyɛliŋga ka zaŋ li wuhir’ o taba, bɛ ni ti bol’ dilana wɔɣirili alizanda nam ni. 20Dama n yɛri ya mi, faashee yi wuntizɔbo zooi gari Naawuni zaligubaŋdiba mini Farisiinim’ dini, di yi pa lala yi ti ku kpe alizanda nam ni abada.”

Sujee yɛla

21 # Yibu 20.13; Zal 5.17 Yisa daa lan yɛli, “Yi pun wum ka di sab’ yɛli kurimbuni ha, ‘Miri ka a ku ninsala, ka ŋunkam ku ninsala ni ti be yɛla ni saria karibu shee.’ 22Amaa man’ yɛri ya mi: Hal ŋunkam jɛri suli niŋd’ o kpee gba ni ti be yɛla ni saria karibu shee; ka ŋunkam tu o kpee, ‘Ninvuɣ’ fini’ ni ti be yɛla ni saria karibu shee; ka ŋunkam mi bol’ o kpee, ‘Jɛr’ yoli’ ni ti be buɣim ni kpɛbu barina ni. 23Dinzuɣu a yi tahi sara sara malibu shee ka ti teei ni a mali taali a kpe’ so sani, 24nyin’ chɛl’ a sara maa nimaani, ka chaŋ a kpee maa sani ka yi ti mali yi yɛlli maa pɔi ka a naanyi labi nti zaŋ a sara maa ti Naawuni.

25 “So yi tahir’ a ʒiishee ka a min’ o be soli chani yɛtɔɣa maa ni, nyin’ chɛ ka yi naai noli m-mali yi yɛtɔɣa maa yom, di yi pa lala o ni zaŋ a chaŋ sariakarita sani, ka sariakarita maa ti zaŋ a ti dansarika gula, ka o mi kpɛh’ a duu. 26Yɛlimaŋli ka n yɛr’ a, a ku tooi yi nimaani faashee a ti yo bɛ ni zal’ a san’ shɛli zaa, ka di laɣifu ku guui.”

Zina niŋbu

27 # Yibu 20.14; Zal 5.18 Yisa daa lan yɛli yaha, “Yi pun wum ka di sab’ yɛli, ‘Miri ka a niŋ zina.’ 28Amaa man’ yɛri ya mi, ŋunkam lihi paɣa kɔre lihigu pun niŋ zina ni paɣ’ maa o suhu ni. 29#Mat 18.9; Maak 9.47 Ka a nudirigu nini yi chɛ ka a yɛn birigi tum alahichi, nyin’ kpɔɣim’ li bahi, dama a yi kɔŋ a nimbil’ yini, di so ni bɛ ti zaŋ a niŋgbuŋ zaa kpɛhi buɣim ni. 30#Mat 18.8; Maak 9.43 Ka a nudirigu mi yi chɛ ka a yɛn birigi tum alahichi, nyin’ ŋmaam’ li bahi, dama a yi kɔŋ a nu’ yini, di so ni a niŋgbuŋ zaa ti kpe buɣim ni.”

Paɣ’ yihibu

(Matiu 19.9; Maak 10.11-12; Luk 16.18)

31 # Zal 24.1-4; Mat 19.7; Maak 10.4 “Di sabiya yaha, ‘Ŋunkam yɛn yih’ o paɣa, ŋun’ tim’ o amiliya lɔrigibu gbaŋ.’ 32#Mat 19.9; Maak 10.11-12; Luk 16.18; 1 Kɔr 7.10-11 Amaa man’ yɛri ya mi, ŋunkam yih’ o paɣa ka di pala pagɔrisigu gɔbu zuɣu, dilana kpɛhil’ o paɣ’ maa zina niŋbu ni, ka ŋunkam mi kpuɣ’ paɣiyihiŋ maa gba niŋ zina.”

Pɔri pɔbu

33 # Lɛv 19.12; Kal 30.2; Zal 19.21 “Yi lan wum ka di pun sab’ yɛli kurimbuni ha, ‘Miri ka a yi a pɔri nyaaŋa, amaa niŋmila a ni pɔ pɔri ni a niŋ shɛli maa ti ti Duuma.’ 34Amaa man’ yɛri ya mi, di kul pɔnya gba. Di pɔ alizanda, dama di nyɛla Naawuni nam ʒiishee. 35Di pɔ dunia ŋɔ, dama di nyɛla Naawuni napɔntamdigu; ka di pɔ Jɛrusalɛm gba, dama di nyɛla Natitamlan’ tiŋa; 36a mi di pɔ a zuɣu, dama a ku tooi chɛ ka di zabigu zaɣ’ yini lɛbigi zaɣ’ piɛlli bee zaɣ’ sabinli. 37Amaa chɛliya ka yi yɛtɔɣa kul nyɛla: ‘Iin’ bee ‘Aai’, dama shɛli yi lan pahi dimbɔŋɔ zuɣu di nyɛla biriginsim yɛtɔɣa.”

Biɛri bɔhibu

(Luk 6.29-30)

38“Yi pun lan wum ka di sab’ yɛli, ‘So yi fɔɣ’ a nini, a gba nyin’ fɔɣim’ o dini labisi, ka so yi ŋme n-kab’ a nyini, a gba nyin’ ŋmɛm’ kab’ o dini labisi.’ 39Amaa man’ yɛri ya mi: di bɔhiriya tab’ biɛri; hal so yi lab’ a nudirigu polo tapaɣa, nyin’ lɛbigim’ din’ la gba pah’ o. 40Ka so yi tah’ a ʒiishee nti deeg’ a binyɛrigu, nyin’ chɛ ka o deeg’ a chinchini gba pahi. 41Ka so yi muɣis’ a ni a ʒi o ʒili n-tah’ o tin’ shɛli din pa a ya zuɣu kaman zaligu ni wuhi shɛm tariga, nyin’ ʒim’ li yaɣi di zuɣu. 42Ka ŋunkam suh’ a, nyin’ tim o; ka ŋun bɔri ni a paŋ o binshɛli, nyin’ paŋm’ o.”

Dimnim’ yubu

(Luk 6.27-28, 32-36)

43 # Lɛv 19.18 Yisa daa lan yɛli pahi, “Yi pun wum ka di sab’ yɛli yaha, ‘Yum’ a ʒiʒiinikpee ka je a dima.’ 44Amaa man’ yɛri ya mi: yumiya yi dimnim’ gba, ka niŋmiya alibarika niŋdi bɛn turi ya ni, ka niŋmiya bɛn jɛn ya la zaɣ’ viɛlli; ka suhimiya Naawuni n-tiri bɛn niŋdi ya alaka. 45Dina n-ni chɛ ka yi leei yi Ba Naawuni ŋun be alizanda ni ŋɔ bihi, dama ŋuna n-chɛ ka wuntaŋ’ neeri ninvuɣ’ biɛri mini ninvuɣ’ suma zaa zuɣu, ka lan chɛ ka saa miri ninvuɣ’ suma mini ninvuɣ’ biɛri tinsi ni. 46Dama yi yi yurila bɛn yuri ya kɔŋko, laara bɔ ka yi lee yɛn nya? Pa lala ka farigudeeriba gba niŋda? 47Ka yi yi puhirila yi zɔnim’ kɔŋko, tuun’ suŋ bɔ ka yi lee zaŋ gari yi taba? Pa lala ka zuliya kam gba niŋda? 48#Lɛv 19.2; Zal 18.13 Dinzuɣu benya tibi kaman yi Ba Naawuni ŋun be alizanda ni ŋɔ ni be tibi shɛm.”

Currently Selected:

Matiu 5: RLDB

Highlight

Copy