LUKI 12
12
Tɛnɛgi é ʋile daa‐nɛɛ‐wũ‐ba ʋa
1Na maziɛgi nɔ zu, tei sa nu wulu tamaa ɣaa lɛɛni ba ŋada ɣila kpɔ kpakpa walai zu tiɛ li ga ziɛ ɣii ma, Ziizɛ vɛɛni sa ga boga ná kala dopoitiɛ ma ɣaʋu pa yíɛ ɣɛ te ma, “A ƃɔɔ maazu vɛtɛ ga Favilesiitiɛ te maʋaa wuloai ga kpoolo‐ʋɔɔ ƃokolo ŋɛni. Na zu‐wulo‐zu ɣa ga ta laa‐nɛɛ‐wũ‐bai. 2Faa ta nɛpɛ gɛ lɛ na maazu ɔ́ vɛɛ ɔ́ ƃe wulozu kɛnɛ ma. Ɔɔ faa ta nɛpɛ gɛ lɛ na ɔ́ loowu nu ɔ́ ƃe kwɛ̃ɛsu. 3Nii wo boga kpidii zu, numaa ta mɛni podo ɣala‐kala ga. Na ɣa ɣɛɛ na nii wa bo wa letele lumu zu towaa wo ga seeze woo pɛlɛ wɔma.
Nii nu ɣa luo ba
4Ziizɛ ɣɛni tea, “Gè bo wiɛ, nà wɛ̃ɛtiɛ, a mɛ lɛ luo niitiɛ va ta wo vaa, nà wɔ ka wulo na ba faa nɛpɛ gɛ lɛ sa na tɔ zoo tɔ kɛ ga wiɛ. 5Kɛ̀ gà wo lɛnɛsu ga nui nii wa luo ba. A luo nui nii va yá nu vaa na, gaa‐ƃaa wɔnɔ zéea ga é manui vili daa‐nɔwɔ‐wo ŋada laavɛ. Gè bo wiɛ, a luo nà nui va! 6Kɛ̀bɛ zɛƃɛ‐zɛƃɛwu looluo zɔ̃wɔ ɣa wulo kapa felegɔ ma, kɛlɛɛ? Tɔwɔ te ɣila kpalaa laa lɛ yeemaa Gala bɛ. 7Wũ deɣai ƃalaa é wo wũmɔ dodogɛ. A mɛ lɛ luo. Wo maʋaa wala levegɛ zɛƃɛ‐zɛƃɛwua va.
Nu laa‐wu‐ziɣi ʋai Kolai maʋai ma é bo
8Ziizɛ ɣɛni wɔnɔ tea, “Nui nɛpɛ yá laa wu ziɣi màʋai ma é bo nu ƃuse ɣaazu, nài gè ga nu ƃuse lui, gà laa wu ziɣi manui maʋaa ma gè bo Gala na keelaitiɛ ɣaazu. 9Kɛ̀ nui yá màʋaa zakpe nu ƃuse ɣaazu, manui maʋaa ɣa zakpe Gala na keelaitiɛ ɣaazu. 10Nu nɛpɛ ka faa wo ga nu ƃuse lui la sú ʋaa yɛ. Kɛ̀ nui yá Gala baa ŋinɛgi laa‐ŋala‐ŋala kpɔɛ wo, manui zu ʋaa lɛ yɛga. 11Na wuloa su ani ta vaa na ga wiɛ Gala‐feli wɔtai wu veaitiɛ laa wu ta maazu‐ʋaa‐wo‐bo bea é vɛɛ niitiɛ va gaa‐ƃaa te ya wo maazu, a mɛ lɛ zii‐zɛlɛ sei ma ga velei wa ƃɔɛ la ɔɔ nii wa te woo ɣaa wote da ɔɔ nii wa bo. 12Ƃɔvɛlaale nii pagɛi wo bo, Gala baa ŋinɛgi ɣa wo ɣala bo da nà maziɛ su.”
Sakpegi é ʋile titi kpɛtɛ nui ʋa
13Kpɔ gwalai zu veaitiɛ te ɣila ge ɣɛni Ziizɛ ma, “Kala‐mɔi, bo dìɛ ma gá tɔ gé po ŋɛnii ɣaa wɛɛ.” 14Kɛ̀ Ziizɛ ɣɛni ma, “Zùnu, ƃɛ ɣa é kɛ̀ɛ ga faa‐wo‐bo nu ɔɔ ŋɛni‐ɣaa‐wɛɛ nu wo maazu?” 15É ɣɛ te ma, “A kɛsɛ, na ɣa ɣɛɛ na wo ƃɔɔ maazu vɛtɛ zii‐ƃudɛ‐ƃudɛ faa ɣaazɔ zu. Ƃɔvɛlaale nu na ŋeteai lɛ kwéligi lama fai zu.” 16É sakpe sɔɔni sa te ma é ɣɛ tea, “Sii‐zii ŋɛni ƃɛtɛni kpɛtɛ nu ta na kpala ga. 17É ɣi gaa ziɛni é ɣɛ tea, ‘Zɛƃɛ ɣa gà kɛ? Ƃɔvɛlaale ŋada lɛ na ga gè nà kpala‐ga zɔɔlaitiɛ wu na.’ 18É ɣɛni tea, ‘Nii ɣa gà kɛ. Gà nà kwɔtaitiɛ wolo gè kpakpa kelega lo. Ná ɣa gà nà mɔlɔi wu na é vɛɛ nà sɔɔlai ɣaazɔ va. 19Gà bo nà ki‐gaa‐ziɛi zu gìɛ ɣɛ tea, Sɔɔlaa lamaa wuu‐zu ɣɛɛvɛ bɛ̀ kwena tamaa ʋaa ma. Gɛ̀ lɛ ƃɔɔ ƃalazu. Gà laa miizu gè nà dɔɔ ƃoale gè yii‐ma ɣɛ.’ 20Kɛ̀ Gala ge ɣɛni ma, ‘Yài ŋɛ ni è litigɛi, gà è yɛʋui wulozu è ya ga kpidii nii.? Sɔɔlaitiɛ wɔgi sa è te ɣavele ƃɛtɛɛ, è wo ka ɣɛ ga tiɛ?’ 21Vele nɔ na é la ga nui nii yá ɣɛ ŋɛni wuu‐zu ɣɛɛzu ƃɔɔ ʋaa ma, tɔwɔ ɛ́ lɛ ga kpɛtɛ nu Gala gaazu.”
A la ga Gala
22Ziizɛ ɣɛni ná kala dopoitiɛ ma, “Na ma gè bo wiɛ, a mɛ lɛ yii zɛlɛ wa ŋeteai ʋaa ma wɔ ɣɛ ɣi gaa ziɛzu ga zɔi wa mi ɔ́ nɔ ɣɛ ga wo ɣi gaa ziɛ é vile wɔ lɔtɔi va ga zɔi wa tɛ ma. 23Ƃɔvɛlaale zɛʋui maʋaa levegɛ daa‐mii ŋɛni va, nu lɔtɔi wɔ maʋaa levegɛi seɣe va. 24A ɣi gaa ziɛ lɛɛ kɔlɔ wɛ̃niitiɛ ʋaa ma. Tɛ lɛ sii‐zii ŋɛni ziizu ɔ́ nɔ ɣɛ ga te kulo. Ŋɛni wuu‐zu ƃɛtɛ vɛlɛ lɛ te ya ɔ́ nɔ ɣɛ ga kwɔta. Nà ƃalaa ɣɛɛvɛ Gala ka te wɔ̃nɔ kulozu. Wo maʋaa wala levegɛ wɛ̃nii niitiɛ va! 25Wo ta zɛƃɛ ɣa kui dai zéea ŋeteai zu yá zoo é maƃuo ƃalaa vɛɛ ba manui yii‐zɛlɛ pele ma? 26Ani mu zobo gɛ lɛ wo vɛ ga wo faa woloi na ɣɛ, tɔ ɣɛ le wo yii zɛlɛgɛi matai‐ɣɛɛ ʋaa zu? 27A ɣi gaa ziɛ lɛɛ é vile gulu wuoitiɛ va ga velei ta ƃɛtɛ la. Tɛ lɛ tii ƃaa‐ƃaa kɛɛzu ɔ́ nɔ ɣɛ ga te geze wõɛ. Gè bo wiɛ masagi Salamɔ̃ ƃalaa ná bɔɔlɔlai ɣaazɔ zu máa lɛ ŋɛni ziɣini ga gulu wuoi niitiɛ te ta ɣavele. 28?Tɔwɔ tifei nii mugi towaa ɣɛ za ga maʋulu fitegi zu ŋina te pili ŋabu ɣa, nà mu ka Gala ge maa ziɣizu, wa mu ka teɣa ɛ́ lɛ wo maa zeɣe wuloa, wai ŋɛ ni zee‐la‐ma vɛnɛi wo ya? 29Nii wa mi ta nii wa kpoale, a mɛ lɛ vile natiɛ ɣaa‐ziɛ ʋaa wulu ɔ́ nɔ ɣɛ ga wo te mayii‐zɛlɛ sei ma. 30Ƃɔvɛlaale ziitiɛ ɣaazɔ te zui zu ta ŋɛnii niitiɛ maa vele ɣaa ziɛzu. Tɔwɔ wo ɣeea Gala ge kwɛ̃ni ga te maƃala ɣa wo ma. 31Nii mugi wa kɛ tɔ ga wo ná masadai maa vele ɣaa ziɛ. Na ɣa ɣɛɛ na ŋɛnii niitiɛ ta sa ta ɣɛ ga wo wo ƃalaa pɛ.
Gala ta ƃɛtɛ ŋɛniitiɛ
32“Wo maʋaa wulovɛ ga baala kpulu koloi. A mɛ lɛ luo, ƃɔvɛlaale tɔ ga wo ɣeea Gala na kuu‐zu‐nɛɛ ga é ná masadai ʋe wo ya. 33A weligitiɛ zɔ̃wɔ wulo wo faa‐nɛɛ ɣɛ, wiɛ naʋolo vɛbɛga ɣavele ƃɛtɛ ƃɔɔ ʋaa ma niitiɛ tɛ lɛ zaɣaa. Na ɣa ɣɛɛ na wo weli kavele ƃɛtɛ Gala ta nii lɛ ƃea, wũmɔ nu lɛ lɔtɔga ba na, gove ŋɛni vɛlɛ‐vɛlɛ gɛ lɛ kãla‐ŋalaga. 34Ƃɔvɛlaale vɛ nu yii‐ma ŋɛni na, ná ɣa kígi na ƃalaa pɛ.”
Tii‐ɣɛɛ ʋeai niitiɛ te ɣaazu ta nu keea nu ʋa
35Ziizɛ ɣɛni tea, “Pagɛ wo ɣɛ ga nui pulu ɣiliai, na ɣa ɣɛɛ na wa laboitiɛ tiɛ zo. 36A wulo ga numai niitiɛ ta ɣɛ ta nu keea nu maa kpowũsu ga é ziɣi ŋaza‐wulo wui ma é va wɔ pɛlɛ wu, kɛɛ ʋaa ma yá va na é kpogi luƃo te daa lao tuo ga maa ʋilea. 37Tuuyiɛ ɣa ɣɛ tii‐ɣɛɛ veai natiɛ ma, na ɣa ga niitiɛ ta nu keea nu ɣa va é te vɛtɛ ɣaazu ma. Gè bo wiɛ ga gaama, towaa zaama ɣili ga é te wɔ ga daa‐mii ŋɛni. Towaa va é te wɔ̃nɔ zeke kɛ. 38Tuuyiɛ ɣa ɣɛ tii‐yɛɛ veai natiɛ ma ani ta nu keea nu ɣa vaa na ga kpidi zaama ɔɔ gusu yɔɔzu é wɛlɛ te va nɔ ŋɛ na. 39Kɛ̀ a nii wɛ̃ɛ. Na ɣa ga è ɣɛ pɛlɛ keea nui ɣɛni ga kwɛ̃ɛga ga siɛgi wũmɔ nui vaazu ma, ɛ́ lɛ ƃega ƃe ba ɔ́ ná pɛlɛi laa wolo ɔ́ lɛ na. 40Wa ƃalaa pagɛ wo ɣɛ ga nui kavele ƃɛtɛi, ƃɔvɛlaale nu ƃuse lui ɣa vaazu siɛgi ma wo ɣi gɛ lɛ ɣɛɛ ba ga towaa va ma.”
Tii‐ɣɛɛ nui nii nu ɣa laa la ɔɔ nii nu lɛ laa la
41Pite ɣɛni sa Ziizɛ ma,“? Gé maliɣii, yà sakpegi nii zɔɔzu gé ʋaa ma, ƃaa yà sɔɔzu nu pɛ faa ma?” 42De maliɣii ɣɛ sa tea, “Ƃɛɛ mu ka é ga faa ƃawola nui nii nu ɣa laa la é ga nui kele‐ɣelegɛi? Na ɣa ga nui nii ná nu keea nu ɣa to pɔ pɛlɛ wu lii‐ɣɛɛ veaitiɛ maazu ga é natiɛ ta dɔ mii ŋɛnigi ʋe te ya fee wuu vagɔi ma. 43Tuuyiɛ ɣa ɣɛ tii‐ɣɛɛ nui na ma ná nu keea nu ɣa va é pɛtɛ yíɛ kɛ nɔ ŋɛ na. 44Gè bo wiɛ ga gaama, towaa to weligi ɣaazɔ maʋaa ƃawola. 45Kɛ̀ ani tii‐ɣɛɛ nui na ɣa bo ƃɔɔ ɣigi zu yíɛ ɣɛ tea, ‘Nà nu keea nu yɛga na wulu,’ é vɛɛ sa ga zinaa lii‐ɣɛɛ veaitiɛ lowaa ta ŋazaa lii‐ɣɛɛ veaitiɛ, yíɛ laa mi yíɛ dɔɔ ƃoale nà yìɛ so, 46ná nu keea nu ɣa va ga foloi nii kí gɛ lɛ ɣɛɛ ba é va siɛgi nii ma ɛ́ lɛ kwɛ̃ɛga ga towaa va ma. Tɔwɔ tɔ sa a su leve‐leve ga tɔ‐kpɛɛ ma, tii‐ɣɛɛ veai zɔitiɛ nu lɛ laa ga tiɛ é pɛɛ natiɛ va nà mavelei ma. 47Na ɣa ɣɛɛ na tii‐ɣɛɛ nui na yá ná nu keea nu yii‐ma wɛ̃ɛ, tɔwɔ ɛ́ lɛ ɣavele ƃɛtɛni ga é kɛ ɔɔ ɛ́ lɛ luoni ga nà yii‐ma vele, dowa ɣaa‐wãlaa ɣa wo da. 48Kɛ̀ nii lɛ ŋɛni kwɛ̃ni, tɔwɔ é fai nii ɣɛ pagɛi nu dowa maa zɔlɔ wo su, dowai yá maa zɔlɔ wo bu lɛ viiya. Nui nɛpɛ ŋɛni ɣa ʋe zéea ga kpakpaa towa báa ʋaa ɣa ɣɛ ga ŋɛni ƃakpa. Nii numaa ta ŋɛni lamaa ʋe zéea towa ta bo ma ga é ŋɛni lamaa ʋe te ya.”
Ziizɛ ɣa a ʋa ga gad‐wɛɛ ʋai
49Ziizɛ ɣɛni tea, “Pàavɛ ga gè ŋabu lo zui va. Tɔwɔ gɔ̀ wõi ɣɛ ga ŋabu ɣɛ sa ba! 50Bataize ta ɣa na kɛni gà ziɛ maʋaa wu. Tɔwɔ zèe la ɣilivɛ ƃɔɔ kpe é yɛsu fai nii ɣɛ! 51?Wo ɣigi zu, pàavɛ ga gè zii‐laa ʋe zui ya? Ɛ́ lɛ ŋɛ na. Gè bo wiɛ, nà mu pàavɛ ga gaa‐wɛɛ ʋaa. 52É ziɣi sa zaa ma é li ga tuo, pɛlɛ ɣila bu vea looluo ta ɣaa wɛɛ ma, saagɔi yìɛ wɔ felegɔi wɔ, felegɔi wɔ giɛ wɔ saagɔi wɔ.
53Te ɣaa ɣa wɛɛ, zunu lui keea yìɛ wɔ pɔ́,
tɔ wɔ yíɛ wɔ kéea wɔ.
Duu dee ɣa ɣɛ wɔɔzu duu ŋaza nui wɔ,
duu ŋaza nui wɔ giɛ wɔ pɔ́.
Dee mɔɔ ɣa ɣɛ wɔɔzu duu ŋaza wɔ,
duu ŋazai wɔ giɛ wɔ pɔ́.”
Siɛgi maʋaa ɣaa‐ɣaa ʋai
54Ziizɛ ɣɛni wɔnɔ nu ƃulu gwalai ma, “Wa wɛlɛ tine ƃiligi va yíɛ lɛ ga folo lii‐zu vele wo bo ga maa ʋilea wo ɣɛ tea, ‘Tine ɣa vaazu puuzu.’ Vele wɔ nɔ na a ɣɛɛ la. 55Na ɣa wulo na ba, fãgai ɣa wulo na ga nu wɔwɔ yee‐su vele foloi ʋaa va yíɛ va, wa ɣɛ tea, ‘Wui‐wui gwala ɣa vaazu zeizu.’ Nà wɔ ka ɣɛ nɔ. 56Wai ŋɛ ni wo ga daa‐nɛɛ‐wũ‐ba vea, zui‐ƃɛtɛ velei vɛɛ gee‐wɔlɔgi‐ƃɛtɛ velei va wa wɛlɛ te va nɔ wo kwɛ̃ɛ ga velei wa te maʋai zu‐wulo‐zu lɛɛ la. Zɛƃɛi é kɛɛ wɛ lɛ kwɛ̃ni ga velei wa siɛgi nii maʋaa zu‐wulo‐zu lɛɛ la?”
A yɔɔzu ƃɛtɛ wa è ƃɔɛ yɔ̃wɔi
57Ziizɛ ɣɛni tea, “Aƃɛi é kɛɛ wɛ lɛ ɣi gaa zia ma wa ƃɔɔ ga fai nii é pele ma wo na ɣɛ? 58Nui nii è ɣɛɛ‐zɔ ge kúu zu, wa tɔ wa na liizu kuutii zu, ɣaa ƃaa wa tɔ wo yɔɔzu ƃɛtɛ pelei ma, kɛɛ ʋaa ma é mɛ lɛ è ƃokpo ɔ́ li ga yìɛ faa‐wo‐bo nui wɔ, nà ɔ́ è yee la polisei ya, nà wɔ gɔ è vili kpidi vɛlɛ wu. 59Gè bo yìɛ, ɛ̀ lɛ wuloa na é yɛsu è kapa gaa‐ƃelagi lɔ!”
Currently Selected:
LUKI 12: DN1971
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Loma New Testament © British and Foreign Bible Society, 1971.