LUKI 1
1
Tuo‐ʋaa‐wogi
1Nu lamaa te siɣia ga wutii ga faitiɛ te ɣɛɛ gé zaama te te ɣaa lɛ ba te kavele zu wulo. 2Niitiɛ nɔ gé te mɛnini taitiɛ la te ɣaazu lɔɔni su é ziɣi tɔɔ‐zei ʋolo ma te maɣeela woi wo towa numai niitiɛ te ponɛni. 3Na ma, yài è ga nu walai Tiiyafɛlɛ, tei tɔwɔ gè wɛlɛɛ wɔlɔ maʋai zu va ƃɔɔ sɛ‐sɛ, tɔ gàazu ga faa vagɔ ga gè maʋai ziɣi ƃɔɔ dá gè ponɛ è wɔ. 4Gà nii ɣɛɛzu kɛɛ ʋaa ma è gaamai wɛ̃ɛ é vile fai niitiɛ va te kavele zu wuloa yìɛ.
Bataize‐ɣɛɛ Jɔ̃ ɣaa ʋai wo fai
5Yudiiya ɣalasogi Yɛloo na yɛminigi zu, laa‐ʋaalegi ta ɣɛni na dáa ga Zɛkɛlɔiya é ga Abija wuwui zu nui ta. Ŋázai ɣɛni ga laa‐ʋaale nu zuwui ta, na ɣa ga Eelɔ̃ nu zuwui. Dáa ɣɛni ga Ɛleezebɛ. 6Te felegɔ pɛ ta ŋázai te ɣɛni ga tele‐bo tuo‐wo bea Gala gaazu. Te ɣɛni ziɛzu ga de maliɣii Gala na tɔgitiɛ ɣaazɔ tiɛ ziɛ ga tɔgi zu ʋai ɣaazɔ kawɔ‐zu ʋaa nɛpɛ gɛ lɛ ŋɛni maʋaa va te ya. 7Duu ʋaa lɛ ŋɛni te va. Ƃɔvɛlaale Ɛleezebɛ ɣɛni ga kubu‐ʋɔɔ ŋaza nu. Na ɣa ɣɛɛ na te felegɔ pɛ te wɔlɔ zaɣagɛi ɣɛ sa. 8Zɛkɛlɔiya ɣɛni sa laa‐ʋaale tii ɣɛɛzu Gala gaazu siɛgi zu malii‐ɣɛɛ ʋai ziitini la te ma tai te ɣɛni ta dɔ wuwui zu. 9È ɣɛ velei é ɣɛni la ga laa‐ʋaale kuwui zu veaitiɛ yaa ʋaa, te kɛɛni ga kpɔzɔ‐loo vele ga te wɛlɛ na va ga nui yá lɛ de maliɣii ʋeli wɔta walai wu ga é gulu mala kũ‐nɛɛ‐nɛɛ gala na. Zɛkɛlɔiya wɔ ka é soni. 10Kɛ́i ma sa gulu mala kũ‐nɛɛ‐nɛɛgi ɣalazu, nui ɣaazɔ ɣɛni Gala felizu ŋeteavɛ vele. 11Nà ɣɛɛzu de maliɣii na keelai ta yíɛ wulo Zɛkɛlɔiya ɣaazu. Keelai nii ɣɛni loni ga nu yee za‐su vele Gala zeke‐kɛɛ vanagi ʋaa va. Na ɣa ga panagi nii tɔ gulu mala kũ‐nɛɛ‐nɛɛgi ɣala ga. 12Tei Zɛkɛlɔiya wɛlɛni Gala ta ɣeelai va, zíi dowani duo vili sa zíi zu. 13Kɛ̀ Gala ta ɣeelai ɣɛni ma, “Zɛkɛlɔiya, mɛ lɛ luo. Toku ge zei ga Gala ge yà ʋeli woi mɛniga. È ŋazai Ɛleezebɛ wɔ ka sa vaazu zunu luu ɣaazu. Yà daa zei ga Jɔ̃. 14È wuu zu ɣa nɛɛ yìɛ kuu‐zu‐nɛɛ wulo. Nu lamaa ɣa ɣɛ ku‐zu‐nɛɛ wulozu ga tei te kaa. 15Ƃɔvɛlaale towaa ɣɛ ga nu wala de maliɣii va. Tɔwɔ ɛ́ lɛ ŋasa vai mayiɛi ƃoalea ɔ́ nɔ ɣɛ ga dɔɔ ta nɛpɛ. Zíi laa ɣa ʋe ga Gala baa ŋinɛgi é ziɣi ʋɔlɔ ƃalaa kaa ʋoloi ma. 16Towaa kɛ Yezɔi veaitiɛ lamaa te wote te va de maliɣii wɔ nii é ga ta Ɣalagi. 17Towaa ɣɛ de maliɣii yee luo Yiilaija na ki‐gaa‐ziɛi ɣavelei zu ta ná gaa‐ƃai ga é duu keeaitiɛ yii wote te leaitiɛ wɔ vele, niitiɛ te ga goo‐mɛni tala vea é natiɛ yii wote tele‐bo beaitiɛ ta ɣele‐ɣelegi wɔ vele. Towaa nii ɣɛ ga é de maliɣii na numaitiɛ ɣɛ ga numaitiɛ te ɣavele ƃɛtɛi máʋaa ma.” 18Zɛkɛlɔiya ɣɛ sa Gala ta ɣeelai ma, “Gà nii wɛ̃ɛ ɣɛ le? Ƃɔvɛlaale gà ga kawɔlɔ, ŋàzai wɔ pɔlɔ zaɣagɛi.” 19Gala ta ɣeelai goi ɣaa woteni é ɣɛ ma, “Nà ɣa gè ga Geeƃɔlɔ, nài gè loni Gala gaazu. Tèvegɛ ga gè ƃɔɛ è wɔ gè woo niinɛ vagɔi nii wo yìɛ. 20Wɛlɛ! Yà ɣɛ ga mumu ɛ̀ lɛ zooga ɔ̀ ƃɔɛ é yɛsu fai niitiɛ te leve ma, ƃɔvɛlaale ɛ̀ lɛ gòitiɛ ziɣini ga gaama te vaazu levezu ma te mawui ma.”
21Tɔwɔ numaitiɛ te ɣɛni Zɛkɛlɔiya maa kpowũsu, débi fai Gala‐feli wɔta walai wu piligɛi ɣɛ te ma ga ki‐gaa‐ziɛ. 22Tei é wuloni, ɛ́ lɛ ŋɛni zoosu ɔ́ ƃɔɛ te wɔ. Te gaa ɣaani sa ga ŋada ta wua gáazu Gala‐feli wɔta walai wu. Tɔwɔ é ƃɔɛni te wɔ ga yee ƃeɣa é yɛ sa mumudai zu. 23Tei sa ná dɔ wutii‐ɣɛɛ ʋai ƃeani, é liini wɔ taa zu. 24Tei nà wuu felegɔi leveni, ŋázai Ɛleezebɛ ko siɣini. É loowuni ɣalo dooluo yee wu yíɛ ɣɛ tea, 25“Nii ɣavele ʋai ɣa de maliɣii kɛɛ bɛ̀ siɛgi nii zu ga é daa‐wo siɣi bà numaa zaama.”
Ziizɛ ɣaa ʋai wo fai
26Gala ge ná keelai Geeƃɔlɔ leveni ɣalogi dɔzita kelei zu tai nii zu é Geealali yui zu dáa ga Nazɔi. 27É teveni kpea niinɛgi nii wɔ ɛ́ lɛ ŋɛni zunu ʋaa wɛ̃ni é ga zunui nii ná tabolo wɛ̃ɛ daa ɣɛ ga Zoosɛ. Zoosɛ ɣɛni ga Deeve vɛlɛi wu nu zuwui ta. Kpea niinɛgi wɔ dáa ɣɛni ga Meele. 28Gala ta ɣeelai vaani Meele wɔ é ɣɛ ma, “Yà na‐ee, yài è ga Gala zii‐ma nu, de maliɣii ɣa è woba.” 29Kɛ̀ woi nii kɛɛni zíi dowa ga kpakpaa yíɛ ɣi gaa ziɛ ma ga wuu zu vele ga zɔi yá ɣɛ ga daali‐mai nii mazii. 30Gala ta ɣeelai wɔ ge ɣɛni ma, “Meele, mɛ lɛ luo. Toku ge zei ga Gala ge è vɛtɛga ga yii‐ma. 31Wɛlɛ! Yà vaazu ko siɣizu è zunu luu ɣa. Yà dáa zei ga Ziizɛ. 32Towaa ɣɛ ga nu wala. Na ɣa ɣɛɛ na ta tíli ga Galagi nii é ŋɛni pɛ maazu dúi. De maliɣii Gala ka sei máma gwɔlɔ Deeve na masa kpɔkpɔgi ɣa. 33Towaa Yeekɔ vɛlɛi maazu ʋaa wo wɔlɔ‐wɔlɔ ta wɔlɔ‐wɔlɔ. Ná masadai maʋaa wɛ̃ɛ gɛ lɛ ɣɛɛ ba.” 34Meele ɣɛni sa Gala ta ɣeelai ma, “Nii ɣa ɣɛ ɣɛ le, nà wɔ gɛ̀ lɛ dɛ zunu ʋaa va?” 35Gala ta ɣeelai ɣɛ sa ma, “Gala baa ŋinɛgi ɣa va è wɔ. Na ɣa ɣɛɛ na Galagi tevegɛi ŋɛni pɛ ba ná gaa‐ƃai maa niinigi ɣa ziɛ è maazu. Na ma lopoi yà ka ta tíli ga nui kuloai su leelaa Gala faa ma é ga Gala dui. 36Wɛlɛ! È ɣaa yɔ̃wɔi Ɛleezebɛ nii pɔlɔ zaɣagɛi é duu wo siɣia. Ɣalogi nii ɣa é ga ná kogi maɣalogi dɔzita kelei. Towa wɔlɔ te tilisu ga kubu‐ʋɔɔ ŋaza nu. 37Ƃɔvɛlaale faa ta nɛpɛ gɛ lɛ ga faa ƃaalii Gala zeea.” 38Meele ɣɛni sa ma, “Wɛlɛ! Gà ga de maliɣii yaa lii‐ɣɛɛ nu. È ɣɛ velei nɔ è boga la, ƃe ba é ɣɛ ŋɛ na gàazu.” Gala ta ɣeelai ziɣi sa kóba é li.
Meele laalini Ɛleezebɛ ma
39Na maziɛ su Meele wu ziɣini é li Ɛleezebɛ wɔ vɛ ga gaazu‐ƃadi gizi zui na zu. É liini Juda lai ta zu. 40É lɛɛni Zɛkɛ‐lɔiya na pɛlɛi wu é laali Ɛleezebɛ ma. 41Tei Ɛleezebɛ é Meele na daali‐ma woi mɛnini, duuyɛ̃gi lɛɛni kpɔ̃ɔ kúu zu. Ɛleezebɛ yii laa ʋegɛi ɣɛ sa ga Gala baa ŋinɛgi. 42É boni sa ga woo wala yíɛ ɣɛ Meele ma, “Tuuyiɛ ɣa yìɛ ŋazaa zaama! Tuuyiɛ ɣa nui nii ma è vaazu kaazu! 43Zɛƃɛi é kɛɛ nii yìɛ ɣɛ gàazu? Na ɣa ga màliɣii dee vaa ga é laali mà. 44Toku ge zei ga yà laali‐ma woi loa nɔ gùi zu duuyɛ̃gi é kùu zu é lɛ kpɔ̃ɔ ga kuu‐zu‐nɛɛ. 45Tuuyiɛ ɣa ŋaza nui nii ma é siɣia ga gaama ga fai niitiɛ te wuloni de maliɣii la é te wo ma ta leve ma.”
Gala daa‐maa‐lɛɛ wui Meele tooni
46Meele ɣɛni tea,
“Daa‐maa‐lɛɛ wala ɣa wosu ga de maliɣii zii zu,
47kuu‐zu‐nɛɛ yìɛ wulo nà ki‐gaa‐ziɛi zu
Gala maʋaa zu nii é ga bàlo nui.
48Ƃɔvɛlaale é ɣi gaa zia maa yii velei ma,
nài gè ga zéea lii‐ɣɛɛ nui.
Wɛlɛ! É ziɣi sa zai ŋɛ ni ma é li ga tuo,
nu pɛ ka tìli ga nui tuuyiɛ má.
49Toku ge zei ga nui nii kée ɣaa ƃai é faa ƃakpa
wala ɣɛɛ bɛ̀.
Tɔwɔ ná daa‐zeigi maa wuovɛ.
50Ná gaazu‐maa‐wõi‐ɣai ɣa nuitiɛ ʋaa ma ta luo bá
ŋetea li ŋetea va.
51É gaa‐ƃai lɛɛ ga wokogi. Niitiɛ te ƃɔɔ ʋaa wɔɔlɔi
te ɣaazu é ta leʋei yɛga te yiitiɛ zu
é te zu yɛzɛ.
52É kee‐ɣaa‐ƃaa vea wuloa ta masa kpɔkpɔgi ɣa
é te vile,
niitiɛ te loai bu é natiɛ lama ta lɛ
te lo‐suvɛtiɛ ʋaa ma.
53Niitiɛ pulu te ma é te vilea ga ŋɛni vagɔ,
niitiɛ te ga kpɛtɛ vea é natiɛ leve
te li ga wuu zu yãka.
54É ƃɔga ná tii‐ɣɛɛ nui Yezɔi va ki‐too vele ma
ná maa‐wõi‐ɣaa‐wo fai zu.
55Na ɣa ga velei é ƃɔɛni la de mama gwɔlɔni pɔ.
É ki‐to boni ga yíɛ Eeƃɔlɔhɛ̃ɛ ɣaazu‐maa‐wõi ɣa
é vɛɛ manu zuwui va wɔlɔ‐wɔlɔ ta wɔlɔ‐wɔlɔ.”
56Meele kɛɛni sa Ɛleezebɛ va ga ɣalo saagɔ é gale ma é li wɔ taa zu.
Bataize‐ɣɛɛ Jɔ̃ ɣaa ʋai
57Siɛgi ziitini sa ga Ɛleezebɛ laa yii. É zɛba sa é zunu luu ɣa. 58Síi yɔ̃wɔitiɛ vɛɛ káa yɔ̃wɔitiɛ va te mɛnini ga de maliɣii gaazu‐maa‐wõi ɣaa ga kpakpaa. Te vɛɛ sa Ɛleezebɛ va ta tiɛni te kuu‐zu‐nɛɛ wulo. 59Foloi dɔsava kelei ma, te vaani ga te lopoi zei kpoto ma. Te ɣɛni wõi ɣɛɛzu te dáa zei ga Zɛkɛlɔiya, na ɣa ga nii é ɣɛni ga kéea na daa‐zeigi. 60Kɛ̀ dée ɣɛni tea, “Ƃa! Dáa ɣa ga Jɔ̃.” 61Te ɣɛ dée ma, “Nà laa‐zeigi lɛ wo mazii ta nɛpɛ ba.” 62Te zɛba sa te ƃɔɛ kéea Zɛkɛlɔiya wɔ ga yee ƃeɣa tiɛ gaa zaɣa daa‐zeigi ma é wõini te lopoi lìli da. 63É zɛba sa é te ɣaa zaɣa kɛ kɔlɔ wele faa ma. É ponɛ ma mawoi ga, “Ná daa‐zeigi ɣa ga Jɔ̃.” É vilini te pɛ te ma ga ki‐gaa‐ziɛ. 64Nà ɣɛɛni ƃɔɔ nɔ dáa leve nɛgi wu ziɣi é ƃɔɛ sa yíɛ Gala daa maa lɛ. 65Duo vilini sa te zii yɔ̃wɔitiɛ ɣaazɔ ma. Te ɣɛni faa wosu yíɛ vile fai nii ɣaazɔ va gizi zui wɔlɔ‐kɔlɔ ma ɣaali Yudiiya yui ʋaa va. 66Tɔwɔ taitiɛ ɣaazɔ te te mɛnini te te laa‐zu ɣɛɛni yii zu tiɛ ɣɛ tea, “Lopoi nii ɣa vaazu ɣɛɛzu mu ga nu zɛƃɛ mazii?” Toku ge zei ga de maliɣii yee ɣɛni máʋaa va.
Zɛkɛlɔiya na Gala daa woo‐wo fai
67Lopoi keea Zɛkɛlɔiya yii laa ʋegɛi ɣɛ ga Gala baa ŋinɛgi yíɛ sa Gala daa woo wo yíɛ ɣɛ tea,
68“Kaze lɛ de maliɣii Gala ma nii é ga Yezɔitiɛ
ta Ɣalagi.
Toku ge zei ga é vaa ná numaitiɛ vɛ é te wũ maa wo.
69É gaa‐ƃaa nu wu ziɣia balolai ʋaa ma de ʋaa ma
ná tii‐ɣɛɛ nui Deeve na pɛlɛi wu.
70É kɛɛni è ɣɛ velei é puuni la dáa woo‐wo bea
maa wuaitiɛ la wɔlɔ.
71É nii ɣɛɛni ga de wulo de wɔɔ yɔ̃wɔitiɛ ya
de wulo wɔnɔ niitiɛ ɣaazɔ ya te zilia ga diɛ.
72Na ɣa ɣɛɛ na gaazu‐maa‐wõi‐ɣaa ʋai
é de mama gwɔlɔni ki toni la é nà ɣɛ.
Na ɣa ɣɛɛ na kígi yɛ deʋe maa wuai zu é daani de ya.
73Na ɣa ga koto‐levei na é boni Eeƃɔlɔhɛ̃ɛ ya
74ga é ʋa bu de ya,
tei tɔwɔ da wulo sa de wɔɔ yɔ̃wɔitiɛ ya,
diɛ tii ɣɛ bɛ́ duo ʋaa mɛ lɛ ɣɛ ba.
75Da ɣɛ kɛɛzu gáazu maa‐wuo ŋeteai zu diɛ kɛ
tele‐bo tuoi zu da ŋeteai ɣaazɔ zu.
76Yài è ga lopoi, Galagi nii é ŋɛni pɛ maazu
ta è lili ga dáa woo‐wo nu.
Toku ge zei ga yà li de maliɣii yee luo
è ná pelei ɣavele ƃɛtɛ.
77Yà balolai maɣele‐ɣele fe ná numaitiɛ ya
ta ʋaa yowũitiɛ zu‐ʋaa‐yɛ fai zu.
78Nii ɣa ɣɛ da Ɣalagi na sɛ‐sɛ‐bo maa‐wõi‐ɣaa‐wogai
zaala zu.
Gela ɣa bo na de va, gela‐bogai ƃɔɔ wulo
ga de maazu vele
79ga é ŋada wodoai ʋe niitiɛ ya te zeini kpidii zu
te zeini saa maa niinigi wu,
towaa pele wulo ga diɛ ga de li ga zii‐laa velei
zu vele.”
80Lopoi wɔɔlɔni sa sú ƃaa ná ki‐gaa‐ziɛi zu. É yɛni kpooʋei zu é yɛsu ná kui ziiti ga máʋaa wulo kɛnɛ ma Yezɔitiɛ ɣaazu.
Currently Selected:
LUKI 1: DN1971
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Loma New Testament © British and Foreign Bible Society, 1971.
