መጽሃፍ ማንበብናሙና

መጽሐፍ ቅዱስን በጽሑፋዊ አገባቡ መረዳት

በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ፣ እግዚአብሔር በልዩ ልዩ ግለሰባዊ ስብዕናዎቻቸው እና ልዩ ጽሑፋዊ፣ ታሪካዊ፣ ጂኦግራፊያዊ፣ ፖለቲካዊ፣ እና ባህላዊ ሁኔታዎች፣ ወይም አውድ በመጠቀም ቃሉን በተለያዩ ደራሲያን ሊነግረን መረጠ። ስለዚህ የመጽሐፍ ቅዱስ ምንባብ አውድ ያን የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍል ለመረዳት ገላጭ እና መሠረት ነው።

ጽሑፋዊ አውድ የሚያመለክተው የመጽሐፍ ቅዱሳዊውን ጽሑፍ ወዲያውኑ የሚቀድሙትንና የሚከተሉትን ነው። ጽሑፉን መረዳት የምንችለው እነዚህን በዙሪያው ያሉትን ቃላት እና ሀረጎች በማገናዘብ እና በመረዳት ብቻ ነው። የስነ-ጽሑፋዊ አውድ አስፈላጊነት የትኛውም ጥቅስ ወይም ሀረግ በተናጥል የሆነ ነገር ሊያመለክት ስለማይችል በሰፊው አውድ ውስጥ ትርጉም የለውም።

የጽሑፋዊ አውድ የመጀመሪያው ገጽታ ቃላቶችን እና ሀረጎችን እና ከየትኛውም የመጽሐፍ ቅዱስ ጥቅስ በፊት እና በኋላ የሚመጡትን አንቀጾች ያቀፈው የቅርብ አውድ ነው። ሁለተኛው የጽሑፋዊ አውድ ገጽታ ሰፊው ዐውደ-ጽሑፍ ሲሆን በዙሪያው ያለውን የአስተሳሰብ ፍሰት የሚያካትት ሲሆን ይህም አብዛኛውን ጊዜ ምዕራፍ ወይም በርካታ ምዕራፎች ነው። ሦስተኛው የጽሑፋዊ ዐውደ-ጽሑፍ ገጽታ ምንባቡ ካለበት የመጽሃፍ ቅዱስ መጽሐፍ ጋር ይዛመዳል።

የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍል ሥነ-ጽሑፋዊ አውድ ምንባቡን እንድንረዳ ይረዳናል ምክንያቱም የጸሐፊውን የአስተሳሰብ ፍሰት የሚወስን ነው። ይህ አስፈላጊ ነው ምክንያቱም የመጽሐፍ ቅዱስ ጸሐፊዎች ሥርዓተ ነጥብ አልተጠቀሙም ወይም በቁልፍ ሐሳቦች መካከል ክፍተት አልሰጡም. የመጽሐፍ ቅዱስ ጥቅሶች እና የምዕራፍ ክፍሎች የመጽሐፍ ቅዱስን ክፍሎች በቀላሉ ለማግኘት እንዲረዱን የተፈጠሩ ዘመናዊ ፈጠራዎች ናቸው።

ለዚህም ምሳሌ ዕብራውያን 10፡26-27 ነው። ‘የእውነትን እውቀት ከተቀበልን በኋላ እያወቅን ኃጢአትን ከሠራን የሚያስፈራ የፍርድና የእሳት ነበልባል ተስፋ እንጂ ስለ ኃጢአት ምንም መሥዋዕት አይቀርልንም።’ ይህ ጥቅስ ከቅርቡ አውድ ተነጥሎ የተወሰደ ከሆነ፣ ከደህንነት በኋላ የተፈጸመ ማንኛውም ኃጢአት በእግዚአብሔር የተረጋገጠ ፍርድን ያስከትላል ማለት ነው። ነገር ግን፣ የአንቀጹን ሥነ-ጽሑፋዊ አውድ ስናጠና የቅርብ ዐውደ-ጽሑፍን በማየት ልዩ ትርጉም ይኖረዋል። በቁጥር 18 ላይ ከዕብራውያን 10፡26-27 በፊት ያሉት ቁጥሮች ለኃጢአት ‘አንድ መስዋዕት’ እንዳለ ያመለክታሉ እርሱም የክርስቶስ መሥዋዕት ነው። በተጨማሪም፣ በቁጥር 29 ላይ፣ ከዚህ ምንባብ ቀጥሎ ያሉት ጥቅሶች በግልፅ እንደሚናገሩት የተጠቀሰው ኃጢአት ክርስቶስን መካድ ነው።

በዚህ ምሳሌ ውስጥ፣ የቅርብ ዐውደ-ጽሑፉን ከግምት ውስጥ ሳያስገባ፣ የመጽሐፍ ቅዱስ አንባቢው ከዙሪያው አውድ ተነጥሎ በግማሽ ሐሳብ ሊጨርስ እንደሚችል እናያለን። ይህም በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ያለውን የትኛውንም ክፍል በትክክል ለመረዳትና መተርጎም እንዲቻል የጽሑፋዊ አውድ ማጥናት ለምን ወሳኝ እንደሆነ ያብራራል። የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍልን በምታነብበት ጊዜ እራስህን መጠየቁ ጠቃሚ ነው፡- ከዚህ ምንባብ በፊት ምን ይመጣል፣ በኋላስ ምን ይመጣል?