Mateu Citsindikiso
Citsindikiso
Muzimbu ua Mateu uapua umo ua mavulu auana mu Litavasano Lialiha lije lilumbununa vuyoye vua Yesu Kilistu. Limo ku limo liauo vhalitumbula nguavo “muzimbu.” kulumbununa “muzimbu uacili.” Va asonekele hanima ya kutsa ca Yesu kuli Mateu, Mako, Luka na Iuano. Vaka kulilongesa kuvatantekeya muaka muka uje muzimbu ua Mateu vausonekele, vuno honi casa kupua mu miaka makumi atanu na limo hanima ya kutsa ca Yesu. Naua kuvatantekeya ku cihela cije vausonekelele, vuno honi vavengi vakasinganiekela nguavo hamo vausonekelele mu Phalisitane kaha naua hamo mu nganda ya Yelusalema.
Muka kuusonekani ikeye vene Mateu, uje uapuile muka kutambula lisimu te kanda Yesu amuihule linga apue ndongisi yendi. Naua vamutantekeyela na lizina lia Levi. Mateu uapuile umo ua tunganda likumi na vavali kaha naua ua usonekelele kuli vaka kutanda Ciyunda. Eci vanacimuesa mu vitaleso hakupua makumi atanu na limo mu visoneka ku Litavasano Lialaja. Uatondele kumuesa ngue Yesu ikeye vene Mesiya, muyoyesi uakuhangula ua Njambi, uje ivahandekele vunanguizi vua hali ikeye. Mateu naua uasonekele viavingi via vumuene vua Njambi. Vayunda vatondele Mesiya kupua muene ua vumuene vua vimpande via mavu. Mateu uahakelele mana mukuhisa viyongola vije mukulumbununa vumuene vua vusunga vua Njambi.
Muzimbu ua Mateu uapua livulu lia cili hakuputukila Litavasana Lialiha omuo lia vitaleso vihalio viaku Litavasano Lialaja. Livulu eli lianungakana Matavasano avali. Vaka kulilongesa naua vasinganieka nguavo Mateu hamo uesekele kutemunuisa cifua ca mavulu a Mosesa, aje akeo apua mavulu atanu akulivanga mu Litavasano Lialaja. Kuambulula ca Yesu ha munkinda (5-7) tuasa kucesekesa na Njambi ahana lishiko kuli Mosesa (Ndetulonome 19:3, 23:33).
Muvanavitumbikilamo:
1. Mateu aputuka muzimbu nakuhandeka ha kusemuka ca Yesu Kilistu na maputukilo a vipangi viendi mu kapetulu 1-4.
2. Cakuhatako Mateu alumbununa vipangi via Yesu na vilongesa viendi viavingi mu kapetulu 5-25.
3. Cakumanusuila mukusoneka ca Mateu cikeco cihandeka ha vipangi via Yesu mu kutsa cendi na kusanguka cendi (26-28).
