Matiwo 13
13
Bʋbʋrɩtʋ nandagɩŋ
(Maki 4.1-9; Luki 8.4-8)
1Dɩnɩŋ daarɩ mi Yisa die dɩ nyɩŋ tigiri me a ga mʋgɩkpɩɩrɩ chaaŋ a sʋʋŋ kalɩ mi dɩ ʋ dagɩ. 2Ta daadamba die dɩ geline wo die faasɩ dala mɩŋ, die wɩa die ʋ ga juu haarɩŋ a kalɩ ka sʋŋ, ta die daadamba die dɩ zie mʋgɩkpɩɩrɩ kʋanʋarɩ ma. 3Die ʋ nagɩ wa nandaga a balɩ ba wɩa pam dɩ, “Daa wʋnyɩ die hagɩna daaŋ kaanɩ a ga dɩ ʋ bʋrɩ ʋ nyɩŋbʋra. 4Die ʋ bʋrɩnana nyɩŋbʋrɩkaha kʋaŋ ma wa, ataŋ die dɩ nan sieŋ me, nembisi die dɩ keŋ a dii he. 5Ataŋ dɩaŋ die dɩ nan taŋ sikpeŋ jigidieke tantɩ die dɩ kana ka faasɩ dala. Die nyɩŋbʋrɩkaha die dɩ nyʋʋŋ lagɩ lagɩ dama tantɩ die ka faasɩ dala wa wɩa, 6ama die ŋmɩŋ die dɩ nyɩŋ a faasɩ tʋa a mana die dɩ ko dama a dagɩrɩsɩ die ka sʋʋŋya die wɩa a mana die dɩ kpi. 7Ta ataŋ dɩaŋ die dɩ nan haŋgɔɔsɩ dagɩrɩsɩ ma, ta a mana die dɩ lagɩsɩ nyʋʋŋ a bɩrɩŋ, ama haŋgɔɔsɩsɩ die dɩ nyagɩ nyɩŋbʋraha. 8Ataŋ dɩaŋ die dɩ nan tɩŋgbaŋ vɩɩnɩŋ ma die a mɩŋŋɩ yi bie; ataŋ die yi bie kɔbɩga kɔbɩga ataŋ dɩaŋ baŋɩsɩ-yʋaba yʋaba ataŋ dɩaŋ baŋɩsɩ-taa taa.”
9Yisa die dɩ balɩ a kpatɩ ba dɩ, “Vuodieke mana dɩ yalla tɩba ʋ wʋmma.”
Wudieke wɩa ʋ yɩna nandagaha
(Maki 4.10-12; Luki 8.9-10)
10Die wɩa die ʋ kʋaŋandɩɩsɩrɩba die dɩ keŋ ʋ jigiŋ a pɩasɩ wa dɩ, “Bɩa wɩa fʋ naga nandaga bala yɩa ba?”
11Die ʋ yiŋŋi a balɩ ba dɩ, “Nɩnɩŋ nɩŋ Ŋmɩŋ yɩ nɩ sieŋ dɩ nɩ sɩmma wʋlɔbɩrɩkɩŋ wɩa yaa gamma ʋ naarɩ wɩa ama banɩŋ ba nɩŋ ʋ ka yɩ ba sieŋ. 12Vuodieke dɩ sɩbɩna Ŋmɩŋ wɩa, wʋnɩŋ ʋ yenene a gʋta aŋ ʋ faasɩ yallɩma pam, ama vuodieke dɩ wone, ʋ nan waarɩ bɩta dieke ʋ yalla gbaŋ. 13Wudieke wɩa n nagɩnana nandaga a daga ba yiwo, ba daansa mɩŋ ama ba ka yese, ta chɩɩsa a wʋmma, ama ba ka sɩba a chɩasɩ. 14Die wɩa Ŋmɩŋ naazʋa Azaya die dɩ balla wudieke wo keŋ yi wusie ba wɩɩrɩ ma. Die ʋ balɩ dɩ Ŋmɩŋ baarɩ,
‘Vuosisi gie nan seŋ wʋŋ, ama ba kaaŋ dɩ sɩba a chɩasɩ,
ba nan seŋ daansɩ ama ba kaaŋ dɩ sɩba jadieke ba yene wo chɩasɩ.
15Dama vuosi gie yɩaŋ ligiye mɩŋ
ta ba tɩba dɩaŋ dɩ hagɩrɩ,
ta ba bɩ ligi ba nine,
dama ba ka yaala ba ye jaaŋ,
ta ka bɩ yaala ba wʋŋ wɩɩŋ,
ta ka yaala ba yɩaŋ yuori,
ta ka bɩ yaala ba vaa ba wʋbɩatɩ aŋ n gbaaŋ ba.’
16“Nɩnɩŋ nɩŋ nɩ yaa sikpeŋ nansɩŋ, dama nɩ nine yese mɩŋ ta nɩ tɩba dɩaŋ dɩ wʋmma wɩa. 17Ama n balɩ nɩ wusie, Ŋmɩŋ naazʋalɩŋ aŋaŋ vuodiekemba die dɩ chɩgɩnana Ŋmɩŋ pam tɩŋ yaala ba ye jadieke nɩ yene wo ama ba ka yeke; ta tɩŋ bɩ yaala ba tɩŋ wʋŋ wudieke nɩ wʋnna wa ama ba ka wʋŋ ka.
Bʋbʋrɩtʋ nandagɩrɩ chɩaŋ
(Maki 4.13-20; Luki 8.11-15)
18“Nɩ wʋmma ta bʋgɩrɩ bʋbʋrɩtʋ nandagɩrɩ chɩaŋ. 19Vuodieke dɩ keŋ wʋŋ Ŋmɩŋ naarɩ wʋvɩɩnaha gie ta ka sɩba a chɩasɩ, Sitaani ŋaaŋ keŋ vʋarɩ wa wudieke dɩ juune ʋ sʋŋ ma; die yine nyɩŋbʋrɩ dieke dɩ nanna sieku me. 20Nyɩŋbʋrɩ diekemba dɩ nanna tanjaalɩka sikpeku sɩɩ sɩba vuodieke dɩ ŋaana a wʋŋ Ŋmɩŋ wɩaha ta tuohe lagɩ lagɩ aŋaŋ sʋgɩfɩalɩŋ; 21ama wɩaha ka sʋʋna ba sʋgɩtɩ ma ta a yʋasa. Die wɩa wahala yaa mugisiŋ dɩ keŋ wɩaha wɩa, ba ŋaaŋ nagɩ wɩaha a taaŋ bʋnyɩ. 22Nyɩŋbʋrɩ diekemba dɩ nanna haŋgɔɔsɩ jigiri sɩɩ sɩba vuodiekemba dɩ ŋaana wʋŋ Ŋmɩŋ wɩaha, ama ta tɩŋgbaŋka gie wahala aŋaŋ nyinti yaalɩŋ nyagɩ wɩaha ʋ wʋnna wa ʋ sʋŋ ma, ta ka ka nyɩnna nyɩŋnyɩŋka. 23Ama nyɩŋbʋrɩ diekemba dɩaŋ die dɩ nanna tɩŋgbaŋ vɩɩŋkʋ ma sɩɩ sɩba vuodiekemba dɩ ŋaana wʋŋ wɩaha ta sɩba a chɩasɩ; ta nyɩŋ nyɩŋnyɩŋka, a taŋ kɔbɩga kɔbɩga bataŋ dɩaŋ baŋɩsɩ-yʋaba yʋaba bataŋ dɩaŋ baŋɩsɩ-taa taa.”
Huutiti nandagɩrɩ wɩa
24Die Yisa dɩ bɩ a taaŋ ba nandagɩŋ dɩ, “Ŋmɩŋ naarɩ sɩɩ sɩba daa wʋnyɩ die dɩ bʋrɩna zaabʋrɩvɩɩna ʋ kʋaŋ ma. 25Ama yuŋ kaanɩ vuoŋ mana die dɩ gʋʋrɩnana ʋ dataaŋ die dɩ ga a ga bʋrɩ huuti a gʋtɩ ʋ zaaha ma ta yiŋŋi ga. 26Die zaaha die dɩ bɩrɩna a piili dɩ a yi sikpigile die huutiti dɩaŋ die dɩ hagɩ.
27“Daa wa tʋntʋntɩŋ die dɩ keŋ ʋ jigiŋ a pɩasɩ wa dɩ, ‘Jakʋʋŋ, daa zaabʋrɩvɩɩna die fʋ bʋrɩ fʋ kʋakʋ ma? Ama sɩa huutiti dɩ nyɩŋ?’
28“Die ʋ baarɩ dɩ, ‘Dataaŋ wʋnyɩ yine die.’ Die ba pɩasɩ wa ‘Yaala tɩ ga a vʋʋ huutiti mɩŋ?’
29“Ʋ baarɩ, ‘Aayɩ, dama nɩ a keŋ a vʋa huutiti nɩ nan gʋtɩ a vʋʋ zaaha ataŋ. 30Die wɩa nɩ vaa zaaha aŋaŋ huutiti mana lagɩsɩ bɩrɩŋ a ga tʋgɩ gobiŋ saŋŋa. Saŋka mi n nan balɩ zaagobiribe; nɩ woliŋ vʋʋ huutiti ta bɔbɩha a huubɔba a jʋʋha boliŋ; ta lagɩsɩ zaaha a nagɩha a yi n napooti me.’ ”
Nyɩŋbʋrɩbiŋ nandagɩrɩ
(Maki 4.30-32; Luki 13.18-19)
31Yisa die dɩ bɩ a taaŋ ba nandagɩŋ bɩbra dɩ, “Ŋmɩŋ naarɩ sɩɩ sɩba kaŋmɩnɩŋ biŋ daa dɩ nagɩna a ga bʋrɩ ʋ kʋaŋ ma. 32Ka yine nyɩŋbʋrɩka mana jabɩŋ, ama ka keŋ bɩrɩŋ ka yine vapɔgɩtɩ mana jakpɩɩŋ. Ka ŋaaŋ bɩrɩŋ wa tɩɩŋ ta nembisi keŋ yʋga a tose ka chagɩsa ma.”
Dabɔtɩ nandagɩrɩ
(Luki 13.20-21)
33Yisa die dɩ bɩ a taaŋ ba nandagɩŋ bɩbra dɩ, “Ŋmɩŋ naarɩ sɩɩ sɩba dabɔtɩ hɔgʋ dɩ nagɩna a lagɩsɩ paanʋ zɔŋ dieke dɩ dala ma aŋ bʋ mana kʋŋ a yiri die wo.”
Nandagaha taanɩŋ chɩaŋ
(Maki 4.33-34)
34Yisa die taaŋ wa nandaga a bala wɩaha gie mana mana a yɩ daadamba: Die ʋ ka bala wɩɩŋ a yɩa ba ta ka ka yi nandagɩŋ. 35Die ʋ yiwo naa amʋ Ŋmɩŋ naazʋa wʋnyɩ die dɩ bala wudieke wo keŋ yi wusie, dɩ
“Maŋ a keŋ n bala wɩɩŋ n nan nagɩ nandaga a balɩ ba,
n nan balɩ ba wudieke mana die dɩ lɔbɩrɩna
a nyɩŋ dʋnɩa dɩ piiline a keŋ tʋgɩ jinne.”
Yisa die dɩ dagɩna huutiti nandagɩrɩ chɩaŋ dene
36Die Yisa die dɩ va daadamba mi ta ga a juu tigidieke mi die ʋ benne. Ta ʋ kʋaŋandɩɩsɩrɩba die dɩ keŋ ʋ jigiŋ a baarɩ, “Dagɩ tɩ huutiti nandagɩrɩ chɩaŋ.”
37Ta ʋ balɩ ba dɩ, “Manɩŋ vuota Bʋa yine vuodieke die dɩ bʋrɩna nyɩŋbʋrɩvɩɩnaha. 38Kʋakʋ dɩaŋ yine dʋnɩa, nyɩŋbʋrɩvɩɩnaha dɩaŋ yine vuodiekemba dɩ benne Ŋmɩŋ naarɩ ma, ta huutiti dɩaŋ yine Sitaani vuosi. 39Dataa dieke dɩaŋ dɩ bʋrɩna huutiti yine Sitaani; gobiku saŋka dɩaŋ yine dʋnɩa kpatɩ saŋŋa, gogobiribe dɩaŋ yine Ŋmɩŋ malakasi.
40“Sɩba die ba lagɩsɩna huutiti a jʋʋha bolibu die wo, die dɩ baa dɩ sɩmma dʋnɩa kpatɩŋ daraaŋ. 41Manɩŋ vuota Bʋa nan daansɩ tʋŋ n malakasi aŋ ba ga vʋarɩ a nyɩŋ n naarɩ ma vuodiekemba die dɩ yinene vuosi dɩ yie bɩaŋ aŋaŋ vuobɩatɩ mana, 42aŋ ba nagɩ ba a taaŋ boliŋ me, mi ba nan dɩ kʋma ta ŋɔba ba nyɩna. 43Ama saŋŋa mi ŋmɩŋchɩgɩrɩba mana nan dɩ bie n Chʋa wa Ŋmɩŋ naarɩ ma a chaaŋ sɩba ŋmɩŋ dɩ chaannana die wo. Vuodieke dɩ yaa tɩba ʋ wʋmma.
Jadɩɩŋ dieke die dɩ lɔbɩrɩna nandagɩrɩ wɩa
44“Ŋmɩŋ naarɩ sɩɩ sɩba jadɩɩŋ dieke die dɩ gune tɩŋgbaŋ ma vuoŋ kʋaŋ ma. Ta daa wʋnyɩ dɩ keŋ ye ke, a kpɩarɩ tantɩ a ligi ke, ta ga aŋaŋ sʋgɩfɩalɩŋ a ga nagɩ ʋ yalla nyindieke mana a daa a yiŋŋi keŋ daa kʋakʋ.
Nyieleeŋ nandagɩrɩ
45“Ŋmɩŋ naarɩ bɩ sɩɩ sɩba nyugidiiru dɩ dɩna dɩdɩa yaala nyielevɩɩna dɩ ʋ daa. 46Die ʋ ga ye kaanɩ dɩ faasɩna vɩɩna die ʋ ga a ga nagɩ ʋ nyinti mana a daa ta keŋ daa ka.
Zaasɩŋ nɩɩŋ nandagɩrɩ
47“Ŋmɩŋ naarɩ bɩ sɩɩ sɩba, zaasɩŋ nɩɩŋ ba nagɩna a vigi taaŋ nyaaŋ ma ka yigi zaasɩŋ yiri yiri nɩŋ mana. 48Ka suuline wo zaasɩyigiribe dɩ datɩ ka nyɩŋ gaaŋ ma, a sʋʋŋ kalɩ a lugi zaasɩvɩɩnaha a yi kparɩŋ ma ama ta nagɩ zaasɩbɩatɩtɩ a vigi taaŋ wa. 49Naa dɩ baa dɩ sɩmma dʋnɩa kpatɩŋ daraaŋ. Ŋmɩŋ malakasi nan keŋ a lugi vuobɩatɩtɩ a nyɩŋ vuovɩɩna ma, 50ta nagɩ vuobɩatɩtɩ a vigi taaŋ boliŋ me. Mi ba nan dɩ kʋma ta ŋɔba ba nyɩna.”
Wʋhaala aŋaŋ wʋkʋra wɩa
51Die Yisa die dɩ pɩasɩ ba, “Nɩ sɩba wɩaha gie chɩasɩ mɩŋ?”
Die ba baarɩ “Wa.”
52Die ʋ yiŋŋi a balɩ ba, “Die wɩa, Ŋmɩŋ mɩra dɩdagɩrʋ dieke mana dɩ bʋgɩrɩnana n dagɩkʋ yaa gamma Ŋmɩŋ naarɩ wɩa ta mɩŋŋɩ sɩba a chɩasɩ sɩɩ sɩba tigiŋ tieŋ dieke dɩ vʋarɩna nyɩŋhaala aŋaŋ nyɩŋkʋra a nyɩŋ ʋ nyinti ma.”
Nazeriti vuosi die dɩ zetine Yisa die
(Maki 6.1-6; Luki 4.16-30)
53Yisa die dɩ taanna nandagaha gie a kpatɩ, die ʋ nyɩŋ mi 54a yiŋŋi a ga ʋ gbaŋ gbaŋ ʋ tɩŋ, mi die ʋ ga daga vuosi Ŋmɩŋ wɩa ba Ŋmɩŋ jɩamɩŋ juoŋ me. Die ʋ dagɩkʋ dɩ yi vuodiekemba dɩ wʋnnana wa mamachi. Die ba pɩasa taŋ dɩ, “Sɩa ʋ ye yɩabʋ gie? Sɩa ʋ ye yiko ke gie a yie mamachi wɩaha gie?” 55“Daa kampɩnta wa bʋa wa wondie? Daa ʋ nuŋ yine Meri, ta ʋ nɩmballɩ dɩ yi Jemisi aŋaŋ Josefu aŋaŋ Simoni aŋaŋ Judasi? 56Da ʋ tamba benne giena wa? Sɩa ʋ ye genhe mana?” 57Die wɩa die ba zeti wo. Yisa die dɩ balɩ a yɩ ba dɩ, “Ba yɩa Ŋmɩŋ naazʋa jɩlɩma jigiŋ mana mana mɩŋ, ntaala ʋ gbaŋ gbaŋ ʋ tɩŋ aŋaŋ ʋ gbaŋ gbaŋ ʋ tigiŋ vuosi jigiŋ.” 58Die ʋ ka yi mamachi wɩa pam mi dama die ba ka yi wo yada wɩa.
© 2004, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.