Maʼtɛ́as 5
5
Ndə́b yɛ́ Yə́sus ayɛ́ʼkɛ́nan paaʼkan pə́ə́ŋ a oʼkon a mɔɛn
(Mə́l 3.13; Lóʼk 6.12-13, 20)
1Ná Yə́sus yɛɛ́dála kiʼtúú kɛ́ pɔɔd kɛ́ kɛ́yɛ́ɛ əgiim kímuyə́ən, yɛɛ́bág a oʼkon a mɔɛn, əə́ləndin a nsí. Paaʼkan pə́ə́ŋ pááság kiim ələndin tɛn kɔ a ɛbá yə́ə́ŋ. 2Aáság kəə́bə́ə́ koboyáʼkananɛ pɛbán. Ɔnɔ́:
Pɛbán pɛ́laŋ pɛ́ pɛ́lɛɛ́ a kɔŋɛʼ kó waágɛɛlɛ
(Lóʼk 6.20-23)
3«Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ na ntɛ́m ɛ muyənjə́g; Nɛlaamɛʼ nɛ́ a mɔɛn nɛ́lɛ nɛɔ́bɔn.
4Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ na piwiiyiʼ pɛ́ ntɛ́m; nsí ɛlɛ́ɛ́ koob na pɔ́lɛ́.
5Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ a ɔndɛɛ; Táán alɛ́ɛ́ kubuúŋiənə pɛlɛɛ.
6Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ na njaan na nɛŋɔ́ɛd lɛ́ pɛbán pɛ́dáŋana a sáád; pálɛ́ɛ́ kuyíid.
7Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ na ɔʼtɛ́m ó maan; Táán alɛ́ɛ́ kobooda tɛn maan.
8Kɔŋɛʼ na pá ntɛ́m yɔɔbɔn ɛlɛɛ́ mmoáŋáán; pálɛ́ɛ́ kodála Táán.
9Kɔŋɛʼ na pá pálɛɛ́ agɛɛlɛ lɛ́ pɔɔd pɛ́ɛn a uŋóón; Táán alɛ́ɛ́ kusəə lɛ́ pálɛ pɔɔ́n pə́ə́ŋ.
10Kɔŋɛʼ na pá, pɔsɔ́g pálɛɛ́ agocoʼkonɛ lɛ́ pálɛ agodáŋana wɔnɔ́ ná Táán alɛɛ́ anyɔ́ŋɛn; Nɛlaamɛʼ nɛ́ a mɔɛn nɛ́agoob na pɔ́lɛ́.
11Kɔŋɛʼ na pəŋi pá pɔɔd pálɛɛ́ agoboodóga, pə́əbuúyəʼkəni, páabosóman pɛbán a nkó a oʼto wóonɛ lɛ́ poágɛn oʼto na mɛ. 12Pəŋi póob náan pɔ́nyɔ́ga, púbin lɛ́ pɛsáábɔ́n pɛ́ pɛgóʼkóón pɛ́lɛ agobooboŋ a mɔɛn. Əgín tɛn náan aa pííyə́ʼkə́ni palɔɛgɛʼ pɛbán pá Táán pá pɛ́ɛ́yáŋ na pəŋi#5.12 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ 2Kni 36.16; Pig 7.52 »
Polɛ məbə́lí a nsí, polɛ kisəə
(Mə́l 9.50; Lóʼk 14.34-35)
13«Pəŋi, polɛ məbə́lí a nsí. Kɛnɛŋ kɛ́ məbə́lí máʼkosolɛɛ́, mə́ndigi kə́mmú tɛn məbə́lí. Mə́ndigi kə́mmú na pigólí. Mándɛ agá lɛ́ pádo kodoán a táán, pɔɔd pə́gíʼtən na ambaan. 14Polɛ tɛn kisəə a əngis á pɔɔd. Pálɛ́ɛg ngim yɛ́ ɛlɛɛ́ ngoágáán a oʼkon a mɔɛn, ɛdɛɔ́gɔ ɛgɔɔsɛm. 15Pə́díəguug tɛn ɛláam lɛ́ ná páág a ilúlúú a kaadɛ, ndóo. Pálɛ agɛɛdɛg a mɔɛn lɛ́ ná ungim nyɔ́ alɛɛ́ a yoog, ádɛ́ʼtɛganan. 16Yoom ímuʼ tɛn náan aa kɛ́lɛɛ́ na pəŋi. Polɛ kisəə. Nomáan, ná pɔɔd páadála wɔnɔ́ ná polɛɛ́ agolɛŋ kəə́siəd, ná pɛ́ʼkɛn nugəm na Sɛ waaŋan nyɔ́ alɛɛ́ a mɔɛn».
Yə́sus əyíím lɛ́ yíim əyə́əgi pɛcɛm
17«Podɛfɛ́ga lɛ́ njíím a nsí yɛ́ɛnɛ lɛ́ nyíim əwíiyi pɛcɛm pɛ́ Moyíis na nkə kɛ́ palɔɛgɛʼ pɛbán pá Táán páyɛ́boyáʼkánánɛ, ndóo. Njíím lɛ́ nyíim əyə́əgi pɛ́lɛ́, adɛ́njaŋ lɛ́ ngwíiyi. 18A fɔ́lɔ́b ndabodɛ́anɛ lɛ́ nsí na mɔɛn ɛlɛ́ɛ́ kobod yíiwu, ɛyaa ɛ́ kɛlɛŋ ɔmbɔ́ ímuʼ, na nufuuʼ ɔmbɔ́ tɛn númuʼ núdiə́nyígídíí a kálaʼtaʼ ɛ pɛcɛm ná pɛbán pɛ́ɛnɛ piim pɛ́dɛ́mman kaas. 19Kólɛ́ aa kɛ́lɛɛ́ lɛ́, mɔɔd nyɔ́ alɛ́ɛ́ kosɛ́ɛdɛɛ́ ɔmbɔ́ əgín iyənjə́g ɛ́ kɛcɛm ímuʼ, annyɔ́ŋɛn kɛɛ́ngɛg kɛ́lɛ́, aágɛɛlɛ lɛ́ pɔsɔ́g tɛn pɛ́ndɛ́ŋ pə́yə́ən ongoo wə́ə́ŋ, nyóon alɛ́ɛ́ kɛɛn iyənjə́g a Nɛlaamɛʼ nɛ́ a mɔɛn. Sɔ́g nyɔ́ alɛ́ɛ́ kɛɛ́ngɛgɛɛ́ pɛcɛm, áyɛɛlɛ lɛ́ pɔsɔ́g tɛn pɛ́ndɛ́ŋ pə́yə́ən ongoo wə́ə́ŋ, nyóon alɛ́ɛ́ kɛɛn na niiŋ a Nɛlaamɛʼ nɛ́ a mɔɛn. 20Kólɛ́ aa ndábodɛ́anɛ na pəŋi lɛ́ poɛ́ngɛg pɛcɛm agaáyɛn Pafalɛsɛyɛ́ɛŋ na palɛŋ pɛcɛm. Náan fiɛ́d, podɛndɛ́ɛ́ kosɔd a Nɛlaamɛʼ nɛ́ a mɔɛn».
Kɛbán kɛ́ koon mɔɔd na kɛbán kɛ́ mulúún
(Mə́l 11.25; Lóʼk 12.57-59)
21«Poyóób píísə́ə́ a kɛnɛŋ kɛ́ pɛmbáa pɔ́nɔ́: “Odɛnjóón mɔɔd#5.21 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ yɛ Ɔsa 20.13; na a ɛ Tɛʼt 5.17 Wɛ nyɔ́ waágoon sɔ́g, wɛ nyóon waadɛ́lɛm a pɛyɔm”. 22A mɛ, ndabodɛ́anɛ lɛ́, wɛ nyɔ́ wəə́liŋ na woómóŋŋí, waadɛ́lɛm tɛn a pɛyɔm. Wɛ nyɔ́ waádógɛd sɔ́g kɛdog kɛ́ kɛnasáŋ, wagɛɛn adɛ́lɛm a pɛyɔm a udi ó pɔyɔm pá pagóón. Wɛ nyɔ́ waádɛ́anɛ na woómóŋŋí lɛ́ alɛ kiyəg, wɛ nyóon olɛ lɛ́ wɛ́ɛn a yug yɛ́ ɛgóón. 23Omaʼkɛɛn a kibóŋ kɛ́ pɛfɔny lɛ́ wɛ́ɛn agɛɛ́ʼkɛn kɛfɔny kɛáŋ na Táán náa omáyóŋɛ́ɛ́ lɛ́ woómóŋŋí nyummú alɛ undiŋə́ə́n na wɛ, 24yaŋ kudi úmə́dí kɛfɔny kɛáŋ kɔ áay a kibóŋ kɛ́ pɛfɔny, óyag kɛɛn ogoósóbini na nyɔ́lɛ́ ná wímbuúlini anɛ́ɛ́n, wíim agɛɛ́ʼkɛn kɛfɔny kɛáŋ na Táán. 25Omaʼkɛɛn a kɛbán na mɔɔd náa poándagɛɛnɛɛ́ lɛ́ póɛn adɛ́lɛm a pɛyɔm, uunə lɛ́ puósóbini na nyɔ́lɛ́ ná pugə́ligi a ngə́. Náan fiɛ́d, aagɛɛn na wɛ a nó onjɔm pɛyɔm, ná onjɔm pɛyɔm ə́guúgumin, ágoyɛ́ʼkɛn na pasɔ́njaa lɛ́ pɛ́ɛn agoyáág a yoog yɛ njaan. 26A fɔ́lɔ́b ndagodɛ́anɛ lɛ́ odɛndɛ́ɛ́ kolon a yoog yɛ njaan yɛ́ɛy ná odɛ́mman kaálɛba uŋín wááŋ ungim. Ɔmbɔ́ əgín síísi mmuʼ ɛdɛndɛ́ɛ́ kolɔb.»
Yə́sus ayɛ́ʼkɛ́nan ndə́b a noá na kɛdaŋ
(Maʼt 18.8-9; Mə́l 9.43,47-48)
27«Poyóób píísə́ə́ a kɛnɛŋ kɛ́ pɛmbáa pɔ́nɔ́: “Wɛ mɔɔd, udiʼtə́əŋ a kɛdaŋ#5.27 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ yɛ Ɔsa 20.14; na a ɛ Tɛʼt 5.18 ”. Ɛɛ́ɛ, kɛ́lɛ náan, náa! 28A mɛ ndabodɛ́anɛ lɛ́: Wɛ nyɔ́ waádɛ́ʼtɛg ɔʼkɛ́ɛd kodɛ́ʼtɛg kodɛ́ʼtɛ́gáán na əngis, waámɛna pɛda, wɛ nyóon waáʼkɛɛlɛ kɛdaŋ a ɔʼtɛ́m wááŋ. 29Kɛ́maʼkɛɛn lɛ́ niis nɛáŋ áa nɛ́lɛɛ́ agooyɛ́ɛlɛ lɛ́ údə́əŋ a kɔbɛ́, ə́dúsíí nɛ́lɛ́ ódo laálá. Kɔŋɛʼ na wɛ lɛ́ ólɔ́ɔs kɛʼkab kɛáŋ kɛ́ nkó kímuʼ, agosan lɛ́ págoódagɛdɛ na nkó yaaŋ ngim a yug yɛ́ ɛgóón. 30Kɛ́maʼkɛɛn lɛ́ ombɔg wááŋ ó nɛnom aa ólɛɛ́ agooyɛ́ɛlɛ lɛ́ údə́əŋ a kɔbɛ́, ásómɛ́ɛ́ wólɛ́ ódo laálá. Kɛ́lɛ kɔŋɛʼ na wɛ lɛ́ ólɔ́ɔs kɛʼkab kɛáŋ kɛ́ nkó kímuʼ agosan lɛ́ wɛ́ɛn na nkó yaaŋ ngim a yug yɛ́ ɛgóón.»
Yə́sus ayɛ́ʼkɛ́nan ndə́b a noá na kowaga kó kodɔn
(Maʼt 19.9; Mə́l 10.11-12; Lóʼk 16.18)
31«Polɛ palɛŋáán tɛn lɛ́, píísə́ə́ a kɛnɛŋ kɛ́ pɛmbáa pɔ́nɔ́: “Mɔɔd aándaaŋɛŋ oʼkán, ə́dilə nufuuʼ nóonɛ lɛ́ kodɔn koáman, ámoyɛ́ʼkɛn a ombɔg#5.31 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ Tɛʼt 24.1 32A mɛ, ndabodɛ́anɛ lɛ́ mɔɔd amaʼkoŋɛŋ oʼkán lɛ́ kodɔn koáman ná kɛ́diɛnɛn əgín lɛ́ əmə́mugúmin a kɛdaŋ#5.32 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ Ləf 18.6-18 , əmə́mudíʼkíni aa nyóon a nɛbambɛɛ. Nyɔ́lɛ́ əməʼkusiəd tɛn ɔʼkɛ́ɛd nyɔ́ onom əmíim ámooŋɛŋ, mɔɔd nyóon alɛ uʼtə́ŋə́ə́n a kɛdaŋ”»
Yə́sus ayɛ́ʼkɛ́nan ndə́b a noá na pocɛm
33«Poyóób tɛn píísə́ə́ a kɛnɛŋ kɛ́ pɛmbáa pɔ́nɔ́: “Odɛyácɛ́mɛ́ɛ́ niiŋ nɛ́ Sə́dúk a kɛbán. Náa omaʼkomoyácɛm, odɛndɔ́b fiɛ́d kɛɛlɛ nkə kɛ́ omámoyácɛ́mɛ́ɛ́ a kɛ́lɛ́#5.33 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ Ləf 19.12; na a yɛ Ɔmb 30.3; na a ɛ Tɛʼt 23.22-24 ” 34A mɛ, ndabodɛ́anɛ lɛ́: Podɛnjág kaácɛm agá. Podɛyácɛ́mɛ́ɛ́ mɔɛn lɛ́ ɛlɛ oʼkɔɔ ó Nɛlaamɛʼ ó Táán. 35Podɛyácɛ́mɛ́ɛ́ tɛn ɔmbɔ́ nsí, ɛlɛ wɔnɔ́ kɛgaan a ambaan yə́ə́ŋ. Podɛyácɛ́mɛ́ɛ́ tɛn ɔmbɔ́ Yolósalɛm, ɛlɛ pálɛ́ɛg yɛ nkúm yɛ́ nkóʼkóón. 36Podɛyácɛ́mɛ́ɛ́ tɛn ɔmbɔ́ a oʼto wááŋan lɛ́ podɛɔ́gɔ págɛɛlɛ lɛ́ nuyə́ən nó a oʼto wááŋan ɔmbɔ́ númuʼ nuílin, oó lɛ́ núfúŋə. 37Nkə kɛ́ umə́líʼtíníí wɔʼkɔ́ “ɛɛ́ɛ” kɛ́lɔb lɛ́ umə́líʼtíníí. Kɛ́ waásáŋɛ́nɛ lɛ́ ndóo, kɛ́lɔb lɛ́ waásáŋɛ́nɛ óság kodɛ́lɛm áay. Kiim kɛ́ wəə́ndədínií wáábɛg a ngim yɛ́ɛy kɛ́lɛ kɛ́ Omɔlɛɔ́g.»
Yə́sus ayɛ́ʼkɛ́nan ndə́b a noá na kəə́gun sɔ́g
38«Adɛ́ poyóób, píísə́ə́ tɛn a kɛnɛŋ kɛ́ pɛmbáa lɛ́ sɔ́g əməʼkuguúdus niis, wɛ tɛn úumuúdus niə́ŋ ə́? Amaʼkogoobaŋ niiŋ, óomoobaŋ tɛn niə́ŋ ə́#5.38 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ yɛ Ɔsa 21.24; na a Ləf 24.20; na a Tɛʼt 19.21 ? 39A mɛ, ndabodɛ́anɛ lɛ́: Mɔɔd amaʼkogoyɛ́ɛlɛ kɔbɛ́, udiyímuyə́gúníí. Mɔɔd amaʼkogosábɛn nɛbany a ombáŋ, sɛlɛ́gɛ́nɛ wúmmú yíiʼkini kogosábɛn nɛ́ndɛ́ŋ.
40«Mɔɔd əməʼkugunyə́gigi ɔnɔ́ póɛn adɛ́lɛm a pɛyɔm lɛ́ alɛ anyɔ́ŋɛn kusiəd lɛnkóod yaaŋ, ímudíin tɛn ɔmbɔ́ na síngílíid yaaŋ yɛ́ a kaadɛ kɛ́. 41Mɔɔd amaʼkogoogóda lɛ́ ódáŋana na ambaan, wɛ́ɛn əgiig kága, táŋána na nyɔ́lɛ́, yaagɛ osom wó əə́səə. 42Mɔɔd amaʼkogoyɔ́ɔŋɔn yoom, ɛ́moyɛ́ʼkɛn. Nyɔ́ ɔnɔ́ ómofáŋɛ yoom, odɛsáŋɛ́nɛ komofáŋɛ.»
Nyɔ́ŋɛn pá páagoóbɛnɛn wɛ
(Lóʼk 6.27-28,32-36)
43«Poyóób tɛn lɛ́, píísə́ə́ na pɛmbáa pɔ́nɔ́: “Nyɔ́ŋɛn sɔ́g mɔɔd#5.43 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ Ləf 19.18 , óbɛnɛn nyɔ́ aágoóbɛnɛn wɛ”. 44Mɛ, ndabodɛ́anɛ nyɔʼkɔ́: Pɔ́nyɔ́ŋɛn pá páaboónɔɛyɛ pəŋi. Poɔ́sɔ́gɔlɔn Táán a kidíídí kɛ́ pá páabonɛ́ɛyɛ ntɔ́b. 45Náan poagɛɛn fɔ́lɔ́b lɛ́ polɛ pɔɔ́n pá Sɛ waaŋan nyɔ́ alɛɛ́ a mɔɛn lɛ́ nyɔ́lɛ́ alɛ agɛɛlɛ lɛ́ wɔɔ́s ónom a pɔsɔ́g pá pálɛɛ́ na ntɛ́m yɛ́ mbɛ́, na a pá pálɛɛ́ na ntɛ́m ɛlaŋ kɛ́. Alɛ agɛɛlɛ tɛn lɛ́ noó núdə́əŋ a pá pálɛɛ́ na pɛfaa na a pá pɔ́dɛɔ́gɔ na pɛfaa kɛ́. 46Kɛ́lɛ lɛ́, pəŋi pomaʼkɛɛn lɛ́ poanyɔ́ŋɛn əgín pá pálɛɛ́ agobonyɔ́ŋɛn pəŋi, ná pomɛ́ɛ́lɛ nkə aa nyóon kɛ́ poágaáboŋ lɛ́ pábosáábɔn a kɛ́lɛ́? Ɔmbɔ́ tɛn Pagɔ́mmanɛʼ mag pálɛ agɛɛlanɛ náan! 47Pəŋi pomaʼkɛɛn lɛ́ poɔsɔyɔ əgín na pá polɛɛ́ agoóbanan na pɔ́lɛ́, podɛfɛ́g lɛ́ polɛ agɛɛlɛ aa nyóon nkə kɛ́ pɛ́ndɛ́ŋ pádɛ́agɛɛlɛɛ́ lɛ́ ɔmbɔ́ pandɛŋ Táán tɛn pálɛ agɛɛlanɛ náan. 48Pəŋi, póɛn fiɛ́d na ɛgom wɔnɔ́ ná Sɛ waaŋan nyɔ́ alɛɛ́ a mɔɛn alɛɛ́ fiɛ́d na ɛgom#5.48 Kɛ́lɛ náan a kálaʼtaʼ ɛ Ləf 19.2; na a ɛ Tɛʼt 18.13 »
© Wycliffe Bible Translators Inc, 2015