Matíyé 5
5
Tɩ́ Yésú mamannɩ nɩ́pɩ tátíko wɛrɩ, sɩ́ mɩ́ɲa
(Lúk 6.20-23)
1Mʋ́ Yésú ɲáanɩ pɩ́ nɩ́' kɔ́ŋgɔ́mbɛrɩ wɛrɩ, ʋ́ kã́nɩ́ kɔ́ tátíko ɩ̃ hɩ̃taa, ʋ́ mamannɩbibirá sʋ̃́ʋ tɔ́'rɩ́yɔ́ ʋ́ 2yɛ ʋ́ kɔ́kɩ́rɔ́ yɛ̂ɛ mamaŋ bɩ kha'
3Nɩ́' pɩ́ tʋʋrɩ dé pɩ́ kpʋ̃́ʋmɛ ma Yékírí bu wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, pɩ́ niɲe ba hɩ̃tɩ bʋ́ thʋ'rɩ ɩgɩrá.
4Nɩ́' pɩ̂ɩ fʋʋrɔ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, Yékírêe ba wóoró' pɩ́ dɔ́sɔ.
5Nɩ́' pɩ̂ɩ tʋ sábárɩ́ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, Yékíre ba hã-bɩma fãnɩŋgɩnɛ.
6Nɩ́' pɩ̂ɩ khɔrɔ' pɩ́ dɔ́gɩnɛ mɛ dé pɩ dé tɩ́ Yékírí kha'rɩ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ
pébu, ɔ khɩɩ ná pɩ́ dɔ́sɩra ba wóo.
7Nɩ́' pɩ̂ɩ maɲɩnaŋ pɔ́ɔrá wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, Yékíre ba maɲɩnaŋ bɩ́ bʋ.
8Nɩ́' pɩ̂ɩ kã́ká' kɩrsɛ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, pɩ ba ɲá Yékíre.
9Nɩ́' pɩ̂ɩ dé sã́ŋgɩ bɛmmɛ́ hɩ̃tɩ nɩ́pɩ wá sɔgɔmbɔ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, pɩ ba yɩ́'-pɩma Yékírí wá bibe.
10Nɩ́' pɩ́ pɩ fʋ̃́ʋsɩ́ŋ ɩ̃ dɛɛ pãtɩ́ pɩ dé tɩ́ Yékírí kha'rɩ wɛrɩ, kɩrɩ-bɩ́nnɩ,
pébu, pɩ́ niɲe ba hɩ̃tɩ bʋ́ thʋ'rɩ ɩgɩrá.
11Ná nɩ́pɩra kʋsa' pɩ yɛ̂ɛ fʋ̃́ʋsɩ́ŋ bɩ yɛ̂ɛ khɛ mɩ́pɩ̃́ɩɲɩ wá bɛ́ɛ' yɛ̂ɛ dʋ' pɩ ɩ́ kha' pɩ́rá dée ri ɩ̃ dɛɛ pãtɩ́ pɩ thoo ma wɛrɩ, kɩrɩ-bɩrɩ. 12Pɩ kpánnɛ́ɛ yɛ́ yɛɛ nʋʋmɛ́ thã' pɩ pébu, pɩ́ taasɩra ba nu'-níma thʋ'nná, dé mʋ́nnáa pɩ fʋ̃́ʋsɩ́nná Yékírí wá hɩ̃́ŋgɩ́nnɩ́ bɩ́ khɩrɩɩra pɩ́ wɔ́ɔrɔ wɛra.
Sɔ' kɩ̂ɩ sɛɛ' sɔ́bɩ́gɩ ná táyɛ́sɩ́gɩ wá mɩ́ɩ wɛra
(Már 9.50; Lúk 14.34-35)
13Pãtɩ́ sɔ́bɩ́gɩra nʋʋna' naŋgɩ wɛrɩ, mʋ́nnáa pɩrɛ fa duniɲaná. Yɛ ná sɔ́bɩ́gɩra wɔ́rɔ́ɔ thɩsɩya, pée mɩ́nɛ̂ɛ wɔ́nnɩ́ khɛ́ phʋ̃nna' kɩ tɛ̃ɛ? Kɩ́ wɔ́nnɩ́ kɩrɩ mɩ́ɩnɩ tʋ̃́wã ná kɩ dée má ɩ̃́ khɛ́ kpó' ki kpaagɔ pɩ́ wɩ̃́ɲá' kɩ ya.
14Pãtɩ́ táyɛ́sɩ́gɩra yɛ́'rɛ́' kɛ́ŋgɩrɩ wɛrɩ, mʋ́nnáa pɩrɛ fa duniɲaná. Nɩɩ ɩ̂ɩ tátíko wɛrɩ, ɩ́ wɔ́nnɩ́ kóo wa. 15Nɩ́nɛ́ dɛɛrɛ' fɩtɩ̃nakhɛ'rɩ yɛ́ khɛ táagɩ́ si' ri ya, dé ʋ dʋ'-rɩma kɔkɔtɛgɛɛ bʋ tɩ́ so, nɩ́pɩ wá bɛ́ɛ' pɩ̂ɩ dukirá wɛrɩ, pɩ́ bu kɩ́ ɲá. 16Mʋ́nnáa pɩ́ táyɛ́sɩ́gɩ mákɩ́nnɩ ná kɩ so, nɩ́pɩ́rá ɲá mɩ́kɩrɩ ɩ́ pɩ dé wɛrɩ, yɛ́ fʋʋ pɩ́ Sii ʋ̂ʋ ní thʋ'nná wɛrɩ, ʋ́ ɲísí nʋʋga.
Tɩ́ Yésúra yɛ mamaŋ nɩ́pɩ maŋ mɩ́ Yékírí hãanɩ Moyíziri wɛrɩ, sɩ́ mɩ́ɲa
17Yɛ kha' hã pɩ́ keŋ má bam-manɩma ɩ̃́ ba sɛɛ' pɩ kha' pɩ sɛ́ɛ tɩ́ Moyízi wɛrɛ́sɩ Yékírí wá hɩ̃́ŋgɩ́nnɩ́bɩ wá sɛpɩ kha'rɩ wɛrɩ wa, dé bam-manɩma dé ma ba dé ri tɩ́ dɔ́mmɩ́ná. 18Ma sɛɛ'-pɩma kha' ná thʋ'rɩ ná fãnɩŋgɩra sóo wa, háarɩ tó'ri wɛrɛ́sɩ tábi tɩ́táa'rɩ mɛ́', tɩ́ ba khoŋ bʋ́ Yékírí wá mammɩná wã, ɩ̃́ ná naŋ waatɩ ʋ́ mɩ́ɩɲɩ wá bɛ̂ɛ' ba dé wɛra. 19Mɩ́ɩ ɩ́ Yékírí kha'rɩ wɛrɩ, ɩ́ bɛ́ɛ'rá mɛ, nɩ́nɩ́ ʋ̂ʋ ba kaa kɔ́' háarɩ ɩ́ tábi tɩ́táa' tɩ́kpo yɛ́ mamaŋ tɛ̃ nɩ́pɩ dé pɩ kaa kɔ́rɛɛ wɛrɩ, ʋ́ tárɩ́ɩrâa ba séŋ bɛ́ɛ'rá thʋ'rɩ ɩgɩrá. Yɛ wɛ́ɛ ʋ̂ʋ ba kɔ́rɛɛ yɛ́ mamaŋ pɔ́ɔrɩ dé pɩ kɔ́rɛɛ wɛrɩ, ʋ́ tárɩ́ɩra ba déma nɩ́kpóróo thʋ'rɩ ɩgɩrá. 20Ma sɛɛ'-pɩma kha' ná pɩ wɛ̂ɛ dé tɩ́ Yékírí kha'rɩ wɛrɩ, ɩ̃́ tarɩ Yékírí wá sɛbɩtʋbɩ ná Fáarísibiri wa, pɩ́ niɲé ba hɩ̃tɩ bʋ́ thʋ'rɩ ɩgɩrá wa.
Ɲámɩ́sɩ wá mɩ́ɲa
21Kha' nú-biri ná pɩ kha' Yékírí sɛɛ'-ʋrɩ ɩ̃bɩ khãgɩbɩrɩ kha' hã mʋ́ khʋ nɩ́nɩ́ wã,#5.21 Ná keri Ku' 20.13; Wóg 5.17 dé ná mʋ khʋʋ nɩ́nɩ́ pɩ thɩɩ-mʋma. 22Yɛ má yatɩ mana sɛɛ'-pɩma kha' ná nɩ́nɛ khɛɛ ɲámɩ́sɩ ʋ́ kãnɩ bʋ, pɩ ba thɩyɔɔma. Yɛ wɛ́ɛ ʋ̂ʋ ba kʋsa' ʋ́ kãnɩ kha' phʋ̃ʋnaa wɛrɩ, pɩ ba yóo-úma thɩɩthɩɩkhãgɩbɩ thã ɩ̃́ ná thɩyɔɔ. Yɛ wɛ́ɛ ʋ̂ʋ ba kʋsa' ʋ́ kãnɩ kha' táthɔkɩ, mákɩ́ŋ-ʋrɩ ná pɩ hĩnoo fʋ̃́ʋsɩ́nnagɔ. 23Tɩ́rá yɛɛrɩ ná mʋ yóo dé mʋ ná khoŋ thɔgɩnsɩ thɔgɩŋkhoŋkhanná ɩ̃́ hã Yékírí yɛ wógíró dé dé-muni mʋ́ kãnɩ mɩ́ɩnɩ tɩ́ pɩ̃́ɲáa ʋ́, 24mʋ́ yɛɛ mɩ́ɩ tɩ́ mʋ yóori dé mʋ ná khoŋ thɔgɩnsɩrɩ wɛrɩ fɩ́ thɔgɩŋkhoŋkhanná, yɛ́ yóo mʋ́ kãnɩ thãná ɩ̃́ ná hafɩɩ sɩ sɩ́ sóo, yɛ tɩ́ kpãnaa bʋ mʋ́ ná khoŋ mʋ́ thɔgɩnsɩra.
25Ná ɔɔ yɩ́sɩ mʋ thɩɩthɩɩ thã, waatɩ ʋ́ ɩ̃nɛ yóomíná wɛrɩ, mʋ́ hafɩɩ sɩ kɔrɔkɔrɔ, sɩ́ sóo, tʋ̃má ʋ́ tárɩ́ɩra ba ná hã-mʋ́ma thɩɩthɩɩrɩ, ʋ́rá hã mʋ́ nákɔrkpɩ̃́nɩ́bɛ́ pã́' mʋ. 26Ma sɛɛ'-mʋma kha' fɔ́ mʋ́ taa mɩ́ɩgɩ wá bɛ̂ɛ', wa'rɩ́kpóo yɛɛ ya, yɛ pɩ́ tʋ̃má pɩ sɛ́ɛ mʋ.
Hãnɩŋgɩ wá mɩ́ɲa
27Yɛ kha' nú-biri ná pɩ kha' Yékírí kha'rɩ kha' hã mʋ́ ku' mʋ́ harɩ wɛrɛ́sɩ mʋ́ khoo wá kpãnaa bʋ wa.#5.27 Ná keri Ku' 20.14; Wóg 5.18 28Yɛ má yatɩ mana sɛɛ'-pɩma kha' nɩ́nɩ́ wó nɩ́nɩ́ ʋ́ kenni ha' maa ʋ́ wɔ́ɔrɛ́ kuso ʋ́ bʋ, ʋ́ dɔ́gɩ́rá bɛɛ-ʋrʋʋma sówo. 29Ná mʋ́ dé'dinyíbínnâa ba yɛɛ mʋ́ buro, mʋ́ kʋgɩ́ɩ sɛ́ɛ rɩ dé ɩ̃́ bʋ̃́nɩ́ mʋ́ wɩ́sɩ wá tɔ́ kha tɩ́kpo bʋ, tɩ pã́a tɩ́ pɩ ba hĩŋ mʋ́ wɩ́sɩ wá bɛ́ɛ' fʋ̃́ʋsɩ́nnagɔ wɛra. 30Ná mʋ́ dé' diŋgêe ba yɛɛ mʋ́ buro, mʋ́ khú sɛ́ɛ gɩ dé ɩ̃́ bʋ̃́nɩ́ mʋ́ wɩ́sɩ wá tɔ́ kha tɩ́kpo bʋ, tɩ pã́a tɩ́ pɩ ba hĩŋ mʋ́ wɩ́sɩ wá bɛ́ɛ' fʋ̃́ʋsɩ́nnagɔ wɛra.
Yaŋkpɩkɩŋgɩ wá mɩ́ɲa
(Mat 19.9; Már 10.11-12; Lúk 16.18)
31 Yékírí wá sɛbɩ kha'rɩ kha' ná nɩ́nɛ kha' ma sɛ́ɛ má harɩ, ʋ tɩ̃' yaŋkpɩkɩnsɛbɩ́ hãa-ʋ yɛ́ sɛ́yɔɔ.#5.31 Ná keri Wóg 24.1 32Yɛ má yatɩ mana sɛɛ'-pɩma kha' khoo wó khoo ʋ́ sɛ́ɛrɩ ʋ́ harɩ ná kɩ dée má hãnɩŋ-ʋrma wã; hãnɩŋgɔ ʋ yeeruu. Yɛ wɛ́ɛ ʋ́ yeeri harɩ ʋ́ pɩ sɛ́ɛrɩ wɛrɩ, ʋ́ tárɩ́ɩ dé-uma ha'mabɛɛ.
Karmɩ wá mɩ́ɲa
33Nú-biri ná pɩ kha' Yékírí sɛɛ'-ʋrma ɩ̃bɩ khãgɩbɩrɩ kha' hã pɩ́ yee nʋ́ʋgɩ ɩ̃́ karɩ phãɩɲɩ wã, dé ná mʋ wɔ́rɔ́ɔ yee nʋ́ʋgɩ Tamanná, mʋ́ dé pãtɩ́ mʋ kha'rɩ wɛra. 34Yɛ má yatɩ mana sɛɛ'-pɩma kha' hã pɩ́ yatɩrá karɩ wa: hã pɩ́ karɩ thʋ'nná wã, dé tɩ́rá déeri Yékírí wá ɩthakhokira; 35hã pɩ́ karɩ tɛ̃ fãnɩŋgɩrá wa, dé kɩ́rá déeri Yékírí wá dɛɛdʋtágɩra; hã pɩ́ karɩ Jerúzalɛ́mɩná wã, dé ʋ́rá déeri Yékíŋ ɩthakho kpóróo wá nɩɩna. 36Yɛ hã mʋ́ karɩ tɛ̃ mʋ́ thĩná wã, dé mʋ́ wɔ́nnɩ́ yɛɛ mʋ́ thaɲíndoo tɩ́kpóo te' wɛrɛ́sɩ ɩ̃́ fɩ̃ɩ ɲa, 37dé pɩ yɛɛ pɩ́ iiyorá dé iiyo, pɩ́ ɔ̃́'ɔ̃ná dé ɔ̃́'ɔ̃, tʋ̃má sɩ́ tɔɔ sɩ̂ɩ nannɩŋ bʋ́ wɛrɩ, Sutãna thã sɩ́ra ku'.
Dimikhoŋgi wá mɩ́ɲa
(Lúk 6.29-30)
38Nú-biri ná pɩ kha' Yékírí wá sɛbɩ kha'rɩ kha' ná nɩ́nɛ keu ʋ́ kãnɩ wá yíbíri, pɩ keuma ʋ́ wánnɩ tɛ̃. Ná nɩ́nɛ kpɔɔ ʋ́ kãnɩ wá yɩ́gɩ́rɩ, pɩ kpɔɔma ʋ́ wánnɩ tɛ̃.#5.38 Ná keri Ku' 21.24; Lév 24.20; Wóg 19.21 39Yɛ má yatɩ mana sɛɛ'-pɩma kha' ná nɩ́nɛ dée mʋ pɩ̃́ɩ, hã mʋ́ taa-ʋ tɩ́ ya. Ná nɩ́nɛ fataa mʋ́ dé'diŋkhenni, mʋ́ hãa-ʋ tɔ̂ɔnnɛ. 40Ná nɩ́nɛ bɛ́ɛ yɩ́' ɩ̃́ thɩɩ mʋ, ɩ̃́ hɩ̃́ŋ mʋ́ kpɔ́rgɩ́tɩ́táa'ɩ, mʋ́ yɛɛ ʋ́ khɛ mʋ́ kpɔ́rgɩ́kpórgí kpɛ́' kɩ bʋ́. 41Ná nɩ́nɛ kɔ́rɩ́ mʋ fãŋgɔ dé mʋ kpóŋ kpóŋgéesi ɩ̃́ dé kílóbɔ' tɩ́kpo, mʋ́ déyee ɩ́ɲɔ. 42Ná nɩ́nɛ ɲɩ́nɩ́ mʋ mɩ́ɩnɩ, mʋ́ hãa-ʋ tɩ́, yɛ ná nɩ́nɛ bɛ́ɛ pharɩɩ mʋ́, hã mʋ́ khʋ̃nɔɔ wã.
Ɩ̃́ fʋŋ mʋ́ pɩ̃́ɩnáa
(Lúk 6.27-28, 32-36)
43Nú-biri tɛ̃ ná pɩ kha' Yékírí wá sɛbɩ kha'rɩ kha' mʋ fʋŋ mʋ́ kãnɩ#5.43 Ná keri Lév 19.18 yɛ́ ĩ' mʋ́ pɩ̃́ɩnáa. 44Yɛ má yatɩ, mana sɛɛ'-pɩma kha' pɩ fʋŋ pɩ́ pɩ̃́ɩnɩ́bɩ yɛ́ ɲɩ́ŋ Yékírí hã ɩ́pɛ bɩ̂ɩ fʋ̃́ʋsɩ́ŋ bɩ wɛrɩ, 45dé mʋ́nnáa pɩ ba dé Yékírí ʋ̂ʋ ní thʋ'nná wɛrɩ, ʋ́ bibe; dé ʋ yɛɛma khɩɩrâa ku' nɩ́' pɩ̃́ɩbɩ ná nɩ́' kɩrbɩrá; yɛ̂ɛ hã nɩ́' termembi ná nɩ́' kaatermembiri yɔgɔ. 46Yɛ kha' ná nɩ́' pɩ̂ɩ fʋŋ bɩ wɛrɩ, ná pɩ́ tónna pɩ fʋŋ, ʋ̃nnɩ thʋ̃nɩ pɩ bu bʋ̂ʋ? Dãmphohɩ̃́nnɩ́bɩ wá yatɩra wɛ̂ɛ dé si yaa? 47Yɛ ná pɩ́ nɩ́pɩ wá tónna pɩ thɩya', tʋ̃́nnɛ pɩ sʋ̃́nnɩ taraa támabɩraa? Ɩ̃́ keŋ má pɩ́ra dé-sima tɛ̃ ɲaa? 48Tɩ́rá yɛɛrɩ pɩ dá' sɔŋ pãtɩ́ pɩ́ Sii ʋ̂ʋ ní thʋ'nná wɛrɩ, dá'rɩ sɔŋ.
© 2018 Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.