Matie 5
5
Ɛnkpò wú ankà-yé
1Ɛnvra léyi Zhezü kán fɛcüè ndɔ hɔ̀n lɔ nɔn, nɛ̀n hɔ́n ɛnkpò cɛ tɔ̀n wú nɛ̀n yɛ́. N'ɛsɛ̀nkɛn-bɔ̀ vá nɛ̀n ɛtɛ̀sɛ̀n, 2kɩ nɛ̀n bukru ne yé yɔ ankà, nɛ dɔ̀ le:
Ɛnbɔrɛbru annànwɔrɛ
(Nyɛ́n nyan Lükɛ̀n 6:20-23 wrú lɔ mɛ̀n)
3“Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi ke shri y'ɛmìan lɔ ke bɩ,
ɔmuhi Anhobɩ́ nɛ̀ncüì-dúyri dú yɔ tɛn nɔn!
4Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi dú obòto mɛ̀n,
ɔmuhi yɔ lɛ cɔ́ ɛnbɔrɛ-bi-wá nɔn!
5Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn léyi ẅɛn anwɔwɔ,
ɔmuhi yɔ lɛ dú ɛnhibù léyi Ɔwɔ wá ɔmùan nɔn yɔ zi hɔ̀n nɔn!
6Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn léyi Ɔwɔ kɔrɛ̀zì-ci-hán ke wrú
ɛnhyà y'ɛnbɔrɛ lɔ mɛ̀n,
ɔmuhi Ɔwɔ kɛ lɛ wá y'ɛnbɔrɛ lɔ mɛ̀n, n'ɛkɔrɛ̀zì-ci-hán ndɔ lɔ kokrohô nɔn!
7Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi ke nyri yɔ nyran hɔ̀n ɛnhyɔ̀bɔ̀,
ɔmuhi Ɔwɔ mán ke le nyri yɔ ɛnhyɔ̀bɔ̀ nɔn!
8Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi ɛnbɔrɛ mɛ̀n nfì,
ɔmuhi yɔ lɛ kán Ɔwɔ nɔn!
9Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi kɛ hán anwɔwɔ kɔ̀hɔ̀n y'anwanzi,
ɔmuhi ye le bi yɔ Ɔwɔ ẅì hɔ̀n nɔn!
10Ɛnbɔrɛbru dú anwrɔn hɔ̀n léyi ke di Ɔwɔ-kɔ̀hɔ̀n-hán-jüe
kɩ kɛ hán Ɔwɔ kɔrɛ̀zì-ci,
ɔmuhi Anhobɩ́ nɛ̀ncüì-dúyri dú yɔ tɛn nɔn!
11Nyɛ́n dú ɛnbɔrɛbruemɛ̀n ke dú kɛ anwrɔn kɛ wɔra nyɛ̀n, kɛ hán nyɛ̀n nye di ejüe kɩ kɛ ẅɛn ɛyɔ̀n mɛ̀ntɛ mɛ̀ntɛ ke ku nyɛ̀n ɛwú, ɔmuhi nyɛ́n dú m'ɛsɛ̀nkɛn-bɔ̀ nɔn. 12Pɔ̀püɛ̀ kɛ̀ brá nyɛ̀n, nyɛ́n dú ɛnbɔrɛbruemɛ̀n, ɔmuhi anjakpà vri dú anhobɩ́ kɛ vrá nyɛ̀n nɔn. Ɔmu lɔ de annànwɔrɛ mɛ̀n, yɛ hán Ɔwɔ-mùanwú-ankà-dɔ́-bɔ̀ lɔ di ejüe yakɛ cɔ́ ny'ɛnvra lɔ nɔn.”
Ɛnjüɛ̀ mán ɛyri-kàn
(Nyɛ́n nyan Markɛ̀n 9:50; mán Lükɛ̀n 14:34-35 wrú lɔ mɛ̀n)
13“Nyɛ́n de nyɛ́n dú ɛnhibù wú jüɛ̀. Tɛ́n ke dú kɛ ɛnjüɛ̀ zrɔ lɔ kɛ vácì hô, anhɔntan de ye le vru yɛ hán nɛ̀n, ô nɛ̀n zrɔ nɛ́n? Nɛ́n sɩ̀ vrù zrɔ̀ eci zriɛmɛ́n hán mɛ̀n; yɛ lɛ kɔ́n nɛ̀n cüe ɛntrɛa, kɩ anwrɔn kɛ lɛ nán nɛ̀n ɛwú.
14Nyɛ́n de nyɛ́n dú ɛnhibù wú yri-kàn. Anmàn léyi dú ɛnkpò wú nɔn, ke sɩ̀ bán rɔ́. 15Ye sɩ́ dɔ́n kɛniɛn yɛ wá sonu krùgbɛ̀n. Tɛ́n kɛniɛn tɛ̀ wú de yɛ hɛ́n nɛ̀n nɔn, ô nɛ̀n tán anwrɔn hɔ̀n léyi dú anwɔn mɛ̀n nɔn, ɛyri-kàn. 16Ɔmu lɔ de ke ji le ny'ɛyri-kàn lɔ kɛ̀ gbrɛ́n anwrɔnẅì zìwú, ô yɔ kán anvrɛn léyi nyɛ hán, ô yɔ mrɛ́n nyɛ́n Zi léyi dú anhobɩ́ nɔn.”
Ankà-yé léyi dú ɛnyànmàn wú nɔn
17“Nyɛ́n bɩ́ tro le mɛ́n và, ô mɛ̀n gbú Mohizì nyànmàn mán Ɔwɔ-mùanwú-ankà-dɔ́-bɔ̀ ankà-yé lɔ mɛ̀n sɔhɔ́. Mɛ̀n sɩ̀ và yɔ ègbù-sɔhɔ́-yri, tɛ́n mɛ̀n dɔ́ y'ɛmɛ̀n ankà annànwɔrɛ. 18Mɛ dɔ́ nyɛ̀n annànwɔrɛ mɛ̀n le: ɔmu zri léyi anhobɩ́ mán ɛnhibù kɛ lɛ mɔɛ̀n nɔn, ɛnyànmàn wú wrú-ẅì cɛ mán n'ankà cɛ zriɛmɛ́n ke sɩ̀ gbràn, hàn kɩ kɛ lɛ cɔ́ ɛci hɔ̀n lɔ fɛn y'ɛtrɔ vra. 19Hɩ le kruhú de ɔwrɔn léyi kɛ fɔndɔn ɛnyànmàn cɛ zri, kɩ ke yé anwrɔn ɛnyànmàn nyàntɛn ci, ne le dú ɛcɛ Anhobɩ́ nɛ̀ncüì-dúyri. Tɛ́n ɔwrɔn léyi kɛ ẅɛn ɛnyànmàn kɛ hɛ́n, hɩ ke yé anwrɔn ɛnyànmàn annànwɔrɛ ci nɔn, ne le dú ecüìcüì Anhobɩ́-Nɛ̀ncüì-dúyri. 20Mɛ dɔ́ nyɛ̀n annànwɔrɛ mɛ̀n le: ke dú kɛ nyɛ́n sɩ̀ hàn eci léyi Ɔwɔ ke ji, kɛ̀ vràn ɛnyànmàn-gbànvri-ankà-yé-bɔ̀ mán Ɔwɔ-nyànmàn-sùva-wá-bɔ̀ hô, nyɛ́n sɩ̀ bru Anhobɩ́-Nɛ̀ncüì-dúyri rɔ́.”
Ankà-yé léyi dú ɛmɛ̀nhyì bɩ́-ankà wú nɔn
21“Nyɛ́n yá yɛ dɔ́ bó nancüì hɔ̀n le: ‘E bɩ́ wri ɔwrɔn; ɔwrɔn totɔtɔ̀n léyi ke le wri nɛ́n nyran nɔn, ye le sɩ́ nɛ̀n ɛmrɛ̀nci-wrɔn zìwú.’ 22Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n le: ɔwrɔn totɔtɔ̀n léyi ke le bɩ́ ɛmɛ̀nhyì ku nɛ́n muan-ẅì ɛwú, ye le sɩ́ nɛ̀n ɛmrɛ̀nci-wrɔn zìwú; Ɔwrɔn léyi kɛ dɔ́ nɛ́n muan-ẅì le: ‘Ɔbrɔ̀sà-wrɔn!’ ye le sɩ́ nɛ̀n ankà-dɔ̀-trɔ-bɔ̀ cüìcüì hɔ̀n zìwú; ɔwrɔn léyi kɛ dɔ́ nɛ̀n le: ‘Nmù-wrɔn!’ zrɔ tán le nɛ̀n hɔ́n owú-bɔ̀ yà lɔ mɛ̀n. 23Ke dú kɛ ɛ và è ce Ɔwɔ eci nɛ́n tɛbrɛ̀ lɔ wú, kɩ nanvrɛn lɔ ke bru mɛ́n le, vɛ́n mán ɔmuan-ẅì mɛhi nyɛ́n ẅɛn ankà, 24nanvrɛn zri lɔ, ɛ̀ tɛ̀hɛ́n v'ecice lɔ Ɔwɔ tɛbrɛ̀ zìwú, ô ɛ̀ hɔ̀n, vɛ́n mán ɔmuan-ẅì mɛhi nyɛ́n wɔ̀; Zɛtɛn è vru ɛmɛẅi ɛ̀ và, ô è ce Ɔwɔ eci. 25Ke dú kɛ Ɔwrɔn kɛ vra anẅìɛ kɛ tán mɛ́n kɩ nyɛ hɔ́n ɛmrɛ̀nciemɛ̀n, ɛ̀ kprànmàn ɛnlevri wanzi lɔ, ɔmùan kɛ̀ krɔn nyɛ̀n, ô nɛ́n bɩ́ bɩ́ mɛ́n nɛ́n tán ɛmrɛ̀nci-wrɔn yɛ hán mɛ́n ɛgbàn. 26Mɛ dɔ́ mɛ́n, annànwɔrɛ mɛ̀n le: e sɩ̀ dú anwɔn-mɛ̀n-wá-wɔn mɛ̀n ɛ̀ srɔ ɛntrɛ, ke dú kɛ è sɩ̀ dì v'ɔwɔɛ̀n lɔ fɛn kɛ̀ trɔa.”
Ankà-yé léyi dú ɛnnyɔnwrɔn mán ɛncɔnwrɔn-bi-gbàn wú nɔn
27“Nyɛ́n yá yɛ dɔ̀ le: ‘E bɩ́ hán ɛnnyɔnwrɔn mán ɛncɔnwrɔn-bi-gbàn.’ 28Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n le: ɔwrɔn totɔtɔ̀n léyi kɛ nyan ɛncɔnwrɔn-hi ô kè bi nɛ̀n, nɛ̀n hán *ɛnnyɔnwrɔn-bi-gbàn n'ɛnbɔrɛ lɔ mɛ̀n. 29Ke dú kɛ v'ezì-kɔrɛ̀ vɛ̀ kɛ hán mɛ̀n e bru ɛgbàn mɛ̀n hô, è fú nɛ̀n, ô ɛ̀ kɔ́n nɛ̀n ze esùshe v'ɛtɛ̀sɛ̀n: zrɔ tán le ɛ̀ zrɛ́n v'edùwrú cá, kɩ è bɩ́ v'edùwrú mumù lɔ fɛn, ô yɛ kɔ́n mɛ́n di ɛnhyà mɛ̀n. 30Ke dú kɛ v'ezì-kɔrɛ̀ kɔrɛ̀ de kɛ hán mɛ́n e bru ɛgbàn mɛ̀n hô, ɛ̀ vɔ́n nɛ̀n, ô ɛ̀ kɔ́n nɛ̀n ze esùshe v'ɛtɛ̀sɛ̀n: zrɔ tán le ɛ̀ zrɛ́n v'ɛkɔrɛ̀ zri, kɩ è bɩ́ v'ankɔ̀rɛ̀ anhyrɛ̀ lɔ fɛn, ô yɛ kɔ́n mɛ́n di ɛnhyà mɛ̀n.”
Ankà-yé léyi dú eyrì-bɔ́-ankà wú nɔn
(Nyɛ́n nyan Markɛ̀n 10:11-12; mán Lükɛ̀n 16:18 wrú lɔ mɛ̀n)
31“Ye vru yɛ dɔ̀ le: ‘Ɔwrɔn léyi kɛ wrɔ nɛ́n hi nɔn, ke ji le nɛ́n tán yi eyrì-bɔ́ wrú.’ 32Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n le: ɔwrɔn totɔtɔ̀n léyi kɛ wrɔ nɛ́n hi, hɩ nyri ɔmu le nɛ́n hi kè sɩ̀ dì ɔmùan anhyrɛ̀ nɔn, nɛ tán ɛnnyɔnwrɔn lɔ ɛncɔnwrɔn-bi-gbàn-hán, ke dú kɛ ɛnnyɔnwrɔn lɔ ke yri ɛncɔnwrɔn nyàntɛn; kɩ ɔwrɔn léyi ke yri ɛnnyɔnwrɔn léyi nɛ́n cüì wrɔ nɔn, ɔwrɔn ndɔ lɔ mán kɛ hán ɛnnyɔnwrɔn-bi-gbàn.”
Ankà-yé léyi dú ɔmùan-wá ankà wú nɔn
33“Nyɛ́n vru nyɛ́n yá yɛ dɔ́ bo nancüì hɔ̀n le: ‘E bɩ́ teze v'ɔmùan-wá lɔ, tɛ́n ɛ̀ hán eci léyi ɛ̀ wá ɔmùan Ɛẅɛnwrɔn zìwú nɔn.’ 34Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n, nyɛ́n bɩ́ hán ɔmùan-wá ci zriɛmɛ́n: nyɛ́n bɩ́ wá ɔmùan Ɔwɔ bɩ́mɛ̀n, ɔmuhi dú Ɔwɔ yɛ́-yri nɔn; 35nyɛ́n bɩ́ wá ɔmùan ɛnhi bɩ́ mɛ̀n, ɔmuhi nɛ̀n dú annan-kurɛ-ci léyi Ɔwɔ kɛ hɛ́n annan ɛwúɛ nɔn; nyɛ́n bɩ́ wá ɔmùan Ɔwɔ-wɔn bɩ́ mɛ̀n, ɔmuhi nɛ̀n dú Ɛnnɛ̀ncüì vri lɔ n'anmàn nɔn. 36E bɩ́ bɩ́ v'ɛnkru ɛ wá ɔmùan, ɔmuhi e sɩ̀ hán v'ɛnkruẅie zri kɛ̀ srɔ ɛwosu mán anyɔwɔ rɔ́ nɔn. 37Ke dú hɛ̀ɛ̀, Nyɛ́n dɔ̀ le: ‘Hɛ̀ɛ̀’, ke dú hô, nyɛ́n dɔ̀ le ‘Hɔ̂’, hɩ le yɛ lɛ dɔ̀ kɛ̀ vrán nɔn, dú ɛgbàn.”
Ankà-yé léyi dú ɔwrɔ̀-tán-ankà wú nɔn
(Nyɛ́n nyan Lükɛ̀n 6:29-30 wrú lɔ mɛ̀n)
38“Nyɛ́n yá yɛ dɔ̀ le: ‘Ɛvɛ̀ mán ɛvɛ̀, kɩ ɛnnyî mán ɛnnyî.’ 39Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n le, nyɛ́n bɩ́ hán ɔwrɔn léyi hán nyɛ̀n eci gbàngbàn nɔn, ɛgbàn. Ke dú kɛ ɔwrɔn tɔ̀n kɛ gɔ́n mɛ́n ezì-kɔrɛ̀ nukù wú, ɛ̀ tán nɛ̀n ebrì nukù lɔ mán nɛ̀n gɔ̀n. 40Ke dú kɛ ɔwrɔn tɔ̀n ke ji ke ci mɛ́n ɛmrɛ̀n, ô kè bɩ́ v'anhɛ̀ ceci lɔ, ɛ̀ tán nɛ̀n v'ɛwú ceci lɔ mán. 41Ke dú kɛ ɛkɔrɛ̀levri-wrɔn tɔ̀n, ke ji kɛ hán mɛ́n ɛ̀ wɔrɔ ɛnlowrú ɛ̀ nán esù anhɛ́-korɛ̀ tɛ̀bru hô, ɛ̀ nán anhɛ́-korɛ̀ tɛ̀bru-kru anhyrɛ̀ ɛ̀ tán nɛ̀n. 42Ɔwrɔn léyi kɛ sán mɛ́n eci nɔn, ɛ̀ tán nɛ̀n; ɔwrɔn léyi ke ji le ɛ̀ vɛ́n nɛ̀n eci nɔn, è shrì ɛ̀ tán nɛ̀n.”
Egbri-bɔ̀ cüɛ̀n
(Nyɛ́n nyan Lükɛ̀n 6:27-28,32-36 wrú lɔ mɛ̀n)
43“Nyɛ́n yá yɛ dɔ̀ le: ‘Ke ji le ɛ̀ cüɛn ɛnyran-wrɔnẅì, ô è gbri ɔwrɔn léyi ke sɩ́ cüɛn mɛ́n nɔn.’ 44Tɛ́n mɛ̀n mɛ dɔ́ nyɛ̀n le: nyɛ́n cüɛn ny'egbri-bɔ̀, ô nyɛ́n sɛ̀n tán anwrɔn hɔ̀n léyi kɛ hán nyɛ̀n nye di ejüe nɔn, 45ô nyɛ́n srɔ nyɛ́n Zi léyi dú anhobɩ́ nɔn n'ɛẅì hɔ̀n. Ɔmuhi nɛ hán n'ɛnbri ke di ku anwrɔn gbàngbàn mán ankrànkràn ɛwú nɔn, nɛ hán ɛnshi kɛ nán ku angbàngbàn mán ankrànkràn ɛwú nɔn. 46Ke dú kɛ nyɛ cüɛn anwrɔn hɔ̀n léyi kɛ cüɛn nyɛ̀n nɔn tɛ̀kɩ, ceci kruhú kɛ nyɛ vrá anjakpà Ɔwɔ yriɛ? Kɩ anmàn-wɔɛ̀n-yrɛ-bɔ̀ mán kɛ hán eci zri lɔ! 47Ke dú kɛ nyɛ́n muan-ẅì hɔ̀n tɛ̀kɩ nye bi-nyan, ecitan de nyɛ hán ke fɛ́-ɛwú nɛ́n? Kɩ anwrɔn hɔ̀n léyi kè sɩ̀ nyrì Ɔwɔ nɔn mán, kɛ hán eci zri lɔ! 48Nyɛ́n krɔn kpehɛ́n kɛ hán nyɛ́n Zi léyi dú anhobɩ́ nɔn hɔ́.”
Alladian: Ɛmɛẅi ankà ankrànkràn © Alliance Biblique de Cote d'Ivoire, 2003.