Rodzaju 4
4
Dzieje pierwszej rodziny
1Następnie człowiek#4:1 Adam G. poznał#4:1 poznał, יָדַע, lub: obcował; w odniesieniu do mężczyzny: Rdz 4:1; 4:17; 4:25; 24:16; 38:26; Sdz 19:25; 1Sm 1:19; 1Krl 1:4; do kobiety: Rdz 19:8; Lb 31:17; 31:18; 31:35; Sdz 11:39. Ewę, swoją żonę, i poczęła, i urodziła Kaina.#4:1 Kain, קַיִן (qain), czyli: nabyty (od קָנָה), być może z odcieniem: otrzymany l. stworzony (od קָנָה II, por. Rdz 14:19, 22; Pwt 32:6; Ps 139:13; Prz 8:22). I powiedziała: Stworzyłam#4:1 stworzyłam, קָנִיתִי (qaniti), w odniesieniu do Boga: Rdz 14:19, 22; Pwt 32:6; Ps 139:13 i być może: Ps 78:54; Prz 8:22; w ak. odnoszony też do człowieka: Nabyłam. mężczyznę z JHWH.#4:1 z JHWH: (1) z pomocą PANA, zob. אֵת, Rdz 4:1L; (2) równie jak PAN, zob. Kpł 26:39; Iz 45:9; Jr 23:28; (3) znak PANA; wg G: urodziłam mężczyznę za sprawą Boga, ἐκτησάμην ἄνθρωπον διὰ τοῦ θεου. Użycie imienia JHWH w kontekście Wj 6:3 należy rozumieć jako: (1) wynik progresywności objawienia. Bóg objawiał się patriarchom jako El Szaddaj (J 1:18; Hbr 11:1-2); (2) wynik pracy egzegetycznej późniejszego redaktora, pragnącego zaznaczyć, o którego Boga chodzi; (3) w krytyce źródeł, przykład zróżnicowania między J i P. 2Potem urodziła jeszcze jego brata, Abla.#4:2 Abel, הָבֶל (hawel), od as. ablu, czyli: syn; od ak. ibilu, czyli: wielbłąd; hbr. הֶבֶל może zn.: oddech (l. tchnienie), marność, (marne) bóstwo. Abel został pasterzem owiec, a Kain uprawiał rolę.
3I stało się po upływie [wielu] dni,#4:3 po upływie [wielu] dni, וַיְהִי מִקֵּץ יָמִים, lub: przy końcu roku, co do zwyczaju, zob. Kpł 25:29; 1Sm 1:21. że Kain złożył JHWH ofiarę z plonów ziemi.#Pwt 26:2 4Również Abel, także on przyniósł [ofiarę] z pierworodnych swoich owiec, to jest z ich tłuszczu.#Pwt 15:19-23; Hbr 11:4#4:4 Lub: to jest z ich tłustych. I wejrzał JHWH na Abla i na jego ofiarę.#4:4 ofiara, מִנְחָה (minchaʰ), określona pod. jak ofiara z płodów rolnych Kaina w w. 3. 5A na Kaina i na jego ofiarę nie wejrzał – i rozgniewał się Kain bardzo, i posmutniało#4:5 Idiom: opadło, por. Jb 29:24; Jr 3:12, gdzie ozn. niezadowolenie. W w. 7 jest mowa o podniesieniu oblicza (czyli: o pogodnym obliczu) lub ofiary (czyli o jej przyjęciu). jego oblicze. 6I powiedział JHWH do Kaina: Dlaczego się gniewasz i dlaczego posmutniało twoje oblicze? 7Czy nie byłoby uniesienia, gdybyś czynił dobrze? A skoro nie czynisz dobrze, u drzwi leży#4:7 leży, רֹבֵץ (rowets), lub: czai się; grzech jest rż, może więc od ak. rabitsu, czyli: demon l. pokusa; może hap. oryg. חַטָּאת תרֹבֵץ, Rdz 4:7L. grzech. Ku tobie zwraca się jego pragnienie, lecz ty będziesz nad nim panował.#4:7 Lub: zob. Rdz 3:16; por. ku swemu mężowi będziesz kierować swe pragnienie, lecz on będzie nad tobą panował, וְאֶל־אִישֵׁךְ תְּשׁוּקָתֵךְ וְהוּא יִמְשָׁל־בָּךְ, z: Ku tobie zwraca się jego pragnienie, lecz ty będziesz nad nim panował, וְאֵלֶיךָ תְּשׁוּקָתוֹ וְאַתָּה תִּמְשָׁל־בּוֹ, Rdz 4:7L.
8I powiedział Kain do Abla, swego brata: Wyjdźmy w pole.#4:8 Wyjdźmy w pole, נֵלְכָה הַשָׁדֶה, za PS i klkn Mss; w MT brak; lub: Przejdźmy przez równinę, za gr. διέλθωμεν εἰς τὸ πεδίον. Może to być przyp. aposiopezy, tj. nagłej ciszy dla wywołania napięcia, Rdz 4:8L. A gdy byli w polu, powstał Kain przeciw Ablowi,#4:8 Lub: rzucił się Kain na Abla. Uwaga na zamienność przyimków אֶל z עַל. swemu bratu – i zabił go.#Mt 23:35; Łk 11:51; 1J 3:12
9Wówczas powiedział JHWH do Kaina: Gdzie jest Abel, twój brat? I odpowiedział: Nie wiem. Czy ja jestem stróżem mego brata? 10I zapytał: Co zrobiłeś? Głos#4:10 Głos, קוֹל, lub: Słuchaj! por. Iz 13:4; 52:8; Jr 10:22; 50:28; Rdz 4:10L. [rozlanej] krwi#4:10 krwi, דְּמֵי: krew w lm ozn. krew przelaną w akcie zbrodni, Rdz 4:10L. twego brata woła do Mnie z ziemi.#Hbr 12:24 11Teraz więc będziesz wyklęty#4:11 Lub: przeklęty, אָרוּר. przez ziemię, która rozwarła swoją paszczę, aby wziąć z twojej ręki krew twojego brata. 12Gdy będziesz uprawiał ziemię, nie użyczy ci już swojej mocy. Tułaczem i wędrowcem będziesz na ziemi.#4:12 Tułaczem i wędrowcem będziesz na ziemi, נָע וָנָד תִּהְיֶה בָאָרֶץ.
13Wtedy powiedział Kain do JHWH: Moja wina#4:13 kara, עָוֹן (‘awon), met. winy, tj. kara za winę (zob. np. 1Sm 28:10; Iz 5:18). jest zbyt wielka do wzięcia.#4:13 do wzięcia, מִנְּשֹׂא (minneso’): (1) do udźwignięcia, zniesienia, poniesienia; (2) przebaczenia. 14Oto wypędzasz mnie znad oblicza tej ziemi i muszę się skryć przed Twoim obliczem;#4:14 Impf. jako imp., Rdz 4:14L. będę tułaczem i wędrowcem na ziemi, i każdy, kto mnie znajdzie, zabije mnie. 15Wtedy JHWH powiedział mu: Dlatego#4:15 Dlatego, לָכֵן: wg G: nie tak, οὐχ οὕτως, לאֹ כֵן. każdy, kto by#4:15 kto by, כָּל־הֹרֵג, Rdz 4:15L. zabił Kaina, ściągnie na siebie siedmiokrotną#4:15 siedmiokrotną, zob. Ps 12:6; 79:12; Prz 6:31; Iz 30:26. Nie jest to du, ale raczej rż wraz z końcówką przysłówkową, Rdz 4:15L. pomstę. I umieścił JHWH na Kainie znak, aby nie próbował go zabić#4:15 Lub: zabić go, הַכּוֹת־אֹתוֹ. nikt, kto go spotka. 16Tak odszedł Kain sprzed oblicza JHWH i zamieszkał w ziemi Nod,#4:16 Nod, נוֹד, czyli: wędrowanie, stąd: w ziemi tułaczej. na wschód od Edenu.
17I poznał#Rdz 4:1 Kain swoją żonę, i poczęła, i urodziła Henocha.#4:17 Henocha, חֲנוֹךְ (chanoch), czyli: uczony, mądry l. poświęcony, wg G: Ενωχ, pod. jak Henoch, syn Jereda (Rdz 5:18-24; 1Krn 1:3). Budował [on] miasto#4:17 Budował [on] miasto, וַיְהִי בֹּנֶה, Rdz 4:17L, por. Rdz 37:2; 39:22. i nadał temu miastu nazwę taką, jak imię swego syna: Henoch.#4:17 Lub: i nadał Henoch temu miastu nazwę taką jak imię jego syna, a zatem Irad; w takim przyp. mogłoby chodzić o miasto Arad lub Eridu, które wg mez. tradycji jest najstarszym miastem świata, Rdz 4:17L.
18A Henochowi urodził się Irad.#4:18 Irad, עִירָד (‘ijrad), czyli: ptak, dziki osioł l. siła, Rdz 4:18L. Irad zaś zrodził Mechujaela,#4:18 Mechujael, מְחוּיָאֵל (mechuja’el), czyli: Bóg daje życie, Rdz 4:18L. a Mechujael zrodził Metuszaela,#4:18 Metuszael, מְתוּשָׁאֵל (metusza’el), czyli: człowiek Boży (mutu-sza-ilu), człowiek podziemia (mutu-sz’l), człowiek pragnienia lub człowiek modlitwy, Rdz 4:18L. a Metuszael zrodził Lamecha.
19Lamech pojął sobie dwie żony. Imię jednej było Ada, a imię drugiej Sila. 20Ada urodziła Jabala. On był ojcem mieszkających w namiotach i przy dobytku. 21A imię jego brata było Jubal. On był ojcem wszystkich chwytających za cytrę#4:21 cytrę, כִּנּוֹר, lub: lirę, harfę. i flet. 22Także Sila, i ona urodziła Tubal-Kaina, kującego#4:22 kującego, לֹטֵשׁ, Rdz 4:22L. wszelkie narzędzia z miedzi i żelaza. A siostrą Tubal-Kaina była Naama.
23I powiedział Lamech do swych żon:
Ado i Silo!
Słuchajcie mego głosu!
Żony Lamecha!
Nadstawcie uszu na moją mowę:
Tak, zabiłem mężczyznę
za zranienie mnie,
a chłopca#4:23 Może w tym kontekście: giermka, młodego wojownika, młodzieńca. za uderzenie mnie.
24Tak, siedmiokrotnie miał być
pomszczony Kain,
ale Lamech siedemdziesięcio-
siedmiokrotnie.
25I znów poznał Adam swoją żonę, i urodziła syna, i dała mu na imię Set,#Łk 3:38#4:25 Set, שֵׁת (szet), czyli: dany. bo [stwierdziła]: Dał mi Bóg innego potomka zamiast Abla, bo [tego] zabił Kain. 26A Setowi, także jemu urodził się syn i dał mu na imię Enosz.#4:26 Enosz, אֱנוֹשׁ (’enosz), czyli: (1) człowiek; (2) kruchy, delikatny. Wtedy zaczęto wzywać imienia JHWH.#4:26 Tj. czcić PANA (?), por. Rdz 12:8; 13:4; 21:33; 26:25; wg G: Ten miał nadzieję wzywać imienia Pana Boga, οὗτος ἤλπισεν ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα κυρίου τοῦ θεου (tłumacz na grecki mógł uznać, że הוּחַל pochodzi od יחל, mieć nadzieję, a nie od חלל, zacząć).
Polish Bible © Ewangeliczny Instytut Biblijny, 2018
Wydanie cyfrowe przy współpracy z Platformą SzukajacBoga.pl. Dodatkowe informacje o SNP oraz wykaz skrótów użytych w przypisach znajdziesz klikając poniżej