MATEO 5
5
Jesús oporomboarakwa ɨvɨtrɨ rese
1Ava re'ɨi repiase, Jesús oyeupi oso ɨvɨtrɨ rese a'eve ogwapɨ öi. A'ese semimbo'e eta oyemboya yuvɨreko sese,
2ipare omboɨpɨ oporombo'e aipo e'i:
Supiete mba'e omombe'u va'e Tüpä rovai
(Lc 6.20-23)
3“Sorɨvete katura ava vɨreko va'e espíritu paraɨsusa oyese,esepia ni'ä chupe narä ite Tüpä mborerekwasa.
4Sorɨvete katura akoi ava iparaɨsu va'e,esepia ni'ä oipɨsɨra vɨ'aretesa yuvɨreko.
5Sorɨvete katura ndaseko asɨimi va'e,esepia a'e chupe imondosara ɨvɨ ima'erä kuri.
6Sorɨvete katura ava oyapo va'e mba'e teko katuprɨsa avɨye va'e reseesepia chupe ite imondosara.
7Sorɨvete katura akoi ava oporoparaɨsuereko va'e,esepia a'e Tüpä oiparaɨsuerekora.
8Sorɨvete katura akoi ava ipɨ'a ñemoñeta tuprɨ va'e,esepia ni'ä a'e osepiara Tüpä yuvɨreko kuri.
9Sorɨvete katura akoi ava oporomoñeröi va'e mba'e tuprɨ pɨpe,esepia chupe Tüpä che ra'ɨrɨ e'ira.
10Sorɨvete katura akoi ava seko katuprɨ rese imombaraɨsuprɨ,esepia a'e chupe narä ite Tüpä mborerekwasa.
11Perorɨvete katura, akoi ava iñe'ë-ñe'ë tëise peü, iyavei che rekokwer sui tëi oyapo-yapo tëise temirä yuvɨreko peü. 12Pe rumo peyembovɨ'añora, esepia ɨvave tuvicha va'e porerekosa peipɨsɨra kuri; egwë e'i tuprɨ avei ni'ä yɨpɨndar yuvɨrekoi va'e Tüpä ñe'ë mombe'usareta mombaraɨsu yuvɨreko araka'e.”
Jesús reroyasar avɨye yukrɨ iyavei yuvɨrekoi tesapesa opakatu tekwa upe
(Mc 9.50; Lc 14.34-35)
13“Pe inungar peiko yukrɨ ko ɨvɨ pɨpe opakatu ava upe. Yukrɨ rumo nase'ë irise, ¿marä ya'era pi'ä imoe'ë iri agwä viña? Naporäi iri ete ma'erä, egwë e'i imombosa okar rupi ava pɨrungarä yuvɨreko.
14Pe inungar peiko tesapesa ko ɨvɨ pɨpe opakatu ava upe. Ñepëi tekwa gwasu ɨvɨtrɨ ɨvate va'e rese ndayaikatui chietera ñomi agwä. 15Iyavei ndayamoendɨi chira tataendɨ mba'evrɨve yamondo va'erä; iyakatu rumo, yasupi ɨvate sendave opakatu oɨ pɨpendar resape agwä. 16Pe egwë peye aveira, pemboyekwa ava eta upe pe rekokwer avɨye va'e, ipɨpe sui osepiara mba'e peyapo ikatuprɨ va'e, opakatu tomboetei yuvɨreko yande Ru Tüpä upe ɨva pendar sekoi va'e.”
Jesús oporombo'e Moisés porokwaita rese
17“Ndaperoyai chira rumo, esepia che ndayui Moisés porokwaita kwachiaprɨ mboye'o agwä; ndayui avei mba'e mokañɨ tëi agwä, che rumo ayu imboavɨye tuprɨ agwä ite. 18Supiete ko ɨva ɨvɨ avei yandeu oime vɨtemiseve, ndipoi chietera ñepëi yepe Moisés porokwaita rembikwachiagwer okañɨ tëi va'erä, opakatu tuprɨ rane itera imombe'uprɨ yavɨye. 19Akoi, ndovɨroyai va'e ñepëi Moisés porokwaita, seko ɨvɨ kotɨ katu va'e, nombo'ei avei ava iporeroya agwä, a'e evokoiyase ɨvɨ kotɨ katu va'e aveira Tüpä mborerekwasave yuvɨrekoi. Akoi vɨroya va'e rumo Tüpä porokwaita yuvɨreko iyavei oporombo'e va'e sese, a'e evokoiyase Tüpä osekomboɨvate katura omborerekwasave kuri.”
Jesús oporombo'e mba'e oyoya va'e ɨvate katu va'e rese
20“Amombe'ura aipo peü, akoi ndapereko ɨvɨ̇i tuprɨise ko Moisés porokwaita rese oporombo'e va'e iyavei fariseo ndapeyapoise mba'e avɨye va'e Tüpä rovai, a'ese ndapeikei chietera Tüpä mborerekwasave.”
Jesús oporombo'e ñemoɨrösa rese
(Lc 12.57-59)
21“Pesendu akoi pe ramoi araka'endar upe aipo e'i va'e: ‘Peporoyukai rene, akoi ava oporoyuka va'e rumo, a'e tekoasɨsa pɨpe sekoira.’ 22Che rumo aipo a'e peü akoi ava oyeɨvrɨ rese oñemoɨrö va'e yuvɨreko, oso aveira tekoasɨsave. Akoi vɨroɨrö va'e vɨvrɨ, a'e serasosara Mborandusa ɨvate katu va'e save; akoi iñe'ë marä gwasu katu va'e oyeɨvrɨ upe, a'e iyakatu imondosa itera tata ndopai va'e save.”
23“Akoi, peraso pota agwä pe porerekosa seropove'ë tüpäro pɨpe pema'endu'a ranera pe rɨvrɨ peamotare'ɨ̇mbar rese, 24eseya rane nde porerekosa tüpäro pɨpe iyavei eso rane ndeñerö nde rɨvrɨ upe. Evokoiyase ereikatura ereyevɨ agwä tüpäro pɨpe a'ese ramo ereopove'ëra nde porerekosa Tüpä upe.”
25“Akoi nde amotare'ɨ̇sar nde so'o ukase, emoigätu tuprɨ voi mba'e a'e peve chupe oime vɨtese arɨ imoigätu agwä, nande mondoi va'erä mba'e moigätusar upe; anise evokoiyase, mba'e moigätusar nde mondora sundao upe nde rokenda uka agwä yuvɨreko. 26Amombe'u aipo ndapesëi chietera ichui akoi peyemboepɨpa tuprɨse voi ete peserä.”
Jesús oporombo'e yemboagwasasa rese
27“Iyavei pesendu ite ñe'ësa imombe'uprɨ: ‘Peyapoi rene yemboagwasasa.’ 28Che rumo aipo a'e peü akoi ava oma'ese kuña rese ipotasa pɨpe, a'e inungar oyapo va'e ite mba'e sese opɨ'a pɨpe.
29Iyavei, inungar pe resa pe akato kotɨndar pe mboangaipa tëi, enose nde yesui emombo amombrɨ; avɨye katu ite ñepëi pe mokañɨrä pe retekwer sui, anichira pe mondo uka opakatu pe rekokwer tata gwasusave. 30Iyavei inungar pe po pe akato kotɨndar pe mboangaipa ukase, iya peyasɨa imombo amombrɨ peyesui; avɨye katura ñepëi pe mokañɨrä pe retekwer sui, ani pe mondo uka opakatu pe rekokwer tata gwasusave.”
Jesús oporombo'e mendasa poisa rese
(Mt 19.9; Mc 10.11-12; Lc 16.18)
31“Iyavei aipo e'i: ‘Opoi va'e gwembɨreko sui, omondora kwachiar poisa resendar chupe.’ 32Che rumo aipo a'e peü akoi ñepëi ava opoi va'e gwembireko sui, akoi yuvɨrekorai tëi va'e oyese, omondora yemboagwasasa mba'e tëi pɨpe. Akoi omendase ñepëi omenda va'ekwer rese, a'e oyemboangaipa gwasu oiko.”
Jesús oporombo'e Vu Tüpä rer poru tëi e'ɨ̇ agwä rese
33“Iyavei peikwa akoi aipo e'i va'e pe ramoi upe araka'e: ‘Pemboavɨye rane itera mba'e pemoigätu va'e yande Yar upe imondoprɨ.’ 34Che aipo a'e peü: supiete, avɨye ndapeyei chira. Avɨye ndapeyei chiaveira ɨva rer pɨpe, esepia a'e Tüpä renda porañete katu va'e; 35anichira ɨvɨ rer pɨpe, esepia a'e ipɨrunga avei; anichira Jerusalén rer pɨpe, esepia ni'ä a'e Mborerekwar ɨvate katu va'e rekwa. 36Avɨye ndapeyei chira peakä rer pɨpe, esepia ndapeikatui chira ñepëi pe'a momorochi agwä imou agwä avei. 37Sese ni'ä peñe'ëse ñepëi reseve, ‘avɨye peyera’ anise ‘ani peye aveira’. Akoi oyepepɨ va'e ko sui, a'e mba'e tëiete sekoi.”
Jesús oporombo'e poroyukasa rese
(Lc 6.29-30)
38“Pesendu aipo e'i va'e yuvɨreko: ‘A'e ava vɨnose va'e ambuae ava resa ichui a'e sesa avei senosesara. Iyavei vɨnose va'e säi ichui, säi avei senosesara.’ 39Che rumo aipo a'e peü: Anichira eremboyevɨ oyapo va'e mba'e naporäi va'e ndeu; egwë teiño, akoi nde amotare'ɨ̇sar nde rovapetese nde akato kotɨ yuvɨreko, emboyekwa avei ambuae kotɨ nde rova chupe. 40Akoi nde so'o ukase yuvɨreko iyavei vɨrokwa potase nde turukwar ndesui, tovɨrasoño avei nde yeaosa. 41Ñepëi legwa rupi evosɨi ko mba'e rese cheu e'ise ava peü, pe rumo perasoñora ñuvɨrïo rupi chupe. 42Iyavei oporanduse mba'e rese ndeu, emondoño chupe; anichira nde rekate'ɨ̇ oporanduse mba'e rese ndeu.”
Jesús oporombo'e ava osaɨsu va'erä oamotare'ɨ̇mbar
(Lc 6.27-28, 32-36)
43“Iyavei pesendu ñe'ësa aipo e'i va'e: ‘Esaɨsu nemu iyavei eresepia potai rene nde amotare'ɨ̇mbar.’ 44Che rumo aipo a'e peü: Pesaɨsu katu pe amotare'ɨ̇mbar, iyavei peyerure pe momarä potasar rese. 45Egwë peyese peikora pe Ru ɨva pendar ra'ɨrɨ; a'e ni'ä osesape uka arɨ ava naporäi va'e upe avɨye va'e upe avei, ombou avei amar seko katuprɨ va'e upe ndasekoporäi va'e upe avei. 46Pe raɨsupar gweraño pesaɨsu katu tëise, ¿mba'e pi'ä peipɨsɨra ichui? Egwë e'i tuprɨ avei gwarepochi rerokwasar Roma ve narä yuvɨreko yepi. 47Ereyapose avɨrave nde mborɨpar eta upe gweraño, ¿Mba'e evokoiyase avɨye sese? Egwë e'i tuprɨ avei ava ndayarakwai va'e yuvɨreko yepi. 48Peikora mba'e tuprɨ pɨpe, inungar pe Ru ɨva pendar seko katuprɨ va'e.”
Bolivian Bible Society