Ruka 6
6
Iesu ruu Sabati Paidubui-ka
(Matiu 12:1-8; Maka 2:23-28)
1Iesu, uiti hauꞌi tuia-tuiai pimadaꞌui Sabati-da, ka ruu obodo uubi-ro uiti epu-epui imeꞌei-ka, tui-da ihiiꞌautiimoi-ka, ihai aiha piihoumo. 2Aamiꞌa Pariseia-ro rii iatohetai-ka, “Raꞌu-ri maꞌai duumo, rimo bubui-da eremaabe raai, memiho-ka iibai aꞌai Sabati-da.”
3Iesu-ro rii imoaimai-ka, “Riꞌo-ro tauo piapoumo, Damida raꞌu aꞌai, ruui-re, ruu aamiꞌai-rei, dui boboi-ro iiohiai-da. 4Ruu odoroi-ka, Aiai Iehoma motoi rioi eito, poue iemaꞌaimo paramai eidai-ka, uuhoi-ka, ka aiha pimaꞌai ruu rautu dububaiꞌoi eito. Irai rimo bubui-ro ai-aaꞌo, Iehomai-do poue emaꞌai paramai, uuho beha meree-ro uuhoi aꞌai bia, poue emaꞌati mereei ata haa-ro uuhoi aꞌai.”
5Iesu-ro, omoopai-ka, “Uubihaubi mereei, ruu Sabati Paidubui-ka.”
Tu dabu rautu dubui
(Matiu 12:9-14; Maka 3:1-6)
6Sabati ata, Iesu odoroi-ka, idabu motoi rioi eito. Ka ai-pimatomudio, ida dubu ata hiei-da pemidio ruu iha tui dabu-ka. 7Pariseiaiꞌoi-re, kamia bubu imatomudio uubi aamiꞌai-reiro, rii rio-ka Iesu memiho raa ataato ma ememeeꞌaumo, ka Iesu ma emaaꞌoumo. Ka rii-ro taitai hiꞌa-ha paarodiomo, ruu-ro Sabati-da meree ata odomoiai amaꞌai. 8Irai Iesu umoo iiꞌi-ka, rii raꞌu iraromoumo, ka tu dabu rautu dubui eito aaꞌoi-ka, “Eibua turiaha uubi hoho reꞌei-da otooꞌa.” Ruu eibuai-ka hiei-da aiha pitooꞌa. 9Ka Iesu-ro rii-do aaꞌoi-ka, “Moo-ro riꞌo ai-riatohetaii, rimo bubui-ro raꞌu rimapui Sabati-da ma raꞌaimo-rai, mea ododiai-ra ee, memiho ododiai-ra, oroiꞌioi omoabai-ra ee, omodoboai-ra?” 10Ruu-ro rii turiaha iiarodio, ida paaꞌo, aaꞌo dubui eito, “Itutuai roo tui.” Ruu-ro aiha pododiai, ka ruu tui meaha iiꞌi-ka.
11Irai rii pupuoi-to udo-ro, imidai-ka. Ka rii himia tuiai-da oromoaduꞌuti omahoroumoi-ka, rii-ro Iesu raꞌu omododiai maꞌai duumo.
Iesu tuero (12) himoꞌa uubi iiapui-ka
(Matiu 10:1-4; Maka 3:13-19)
12Ata himioi, Iesu ioroi-ka roꞌoai ohui eito, irudemei. Ka duo tutuui hiei-da pirudeme Iehomai-do. 13Himioi ioahoi-da, ruu iimatomudio mereei iahoꞌootiai-ka, ruui-do. Ida piapui, tuero (12) uubi beha, ruu-ro pairai ai-pimaꞌai, iiapui made himoꞌa uubi. 14Rii pairai-ka, Simora (Iesu-ro ruu pairai ai-pahoꞌoo Petero) ka ruu riai Eridurui-re, Iemisi-re, Ioarei-re, Piripi-re, Bataromi-re, 15Mataioi-re, Tomasi-re, ka Iemisi (Arepeosi meree-ohioi-ka), Simora (ruu Serote#6:15 Serote paꞌai rio-ka Roma gamarai ereheito ma omoamoumo, ma odaadeaimoi-ri, Isaraꞌera hepui-da. paꞌai dubu-ka), 16Iudasi (Iemisi meree-ohioi-ka), Iudasi Isikariota, Iesu oaꞌuei aꞌai mereei-ka.
Iesu-ro iimatomudioi-re, ka iidomoi-re
(Matiu 4:23-25)
17Iesu roꞌoai hoꞌui-da tuero (12) himoꞌa uubi rautu iooruoi-da, hamei-da otooꞌai-ka, ruu iimatomudio uubi hiiroi aaꞌo reꞌei-daka. Turiaha mati-mati-da iooꞌumo uubi geemai Iudea-toire, Ierusarema-toire, kamia tuia geegai barai iiꞌaa goꞌoto paipai, Taiai-re, Sidoroi-rei goroi-da. 18Rii ai-pooꞌumo ruu oroomidioi, kamia gimoi-da rii ma iidomoi, memiho urioi-ro iimaꞌobeumo uubi rautu ai-pooꞌumo, ka aiha piidomo. 19Turiaha uubi-ro emahibai-ka ruu ahimodi, mabu erarai ruuato ai-pohuꞌo, ka rii turiaha aiha pidomo.
Geꞌii hiꞌai-re kamia memiho hiꞌai-re
(Matiu 5:1-12)
20Iesu-ro ruu iimatomudio mereei iaꞌaa, ida paaꞌo,
“Geꞌii-ka riꞌo boiꞌo-ra, raara tiatoi,
Iehoma pai emidio erarai riꞌoido-ka!
21 Geꞌii-ka riꞌo doꞌou rioi goroꞌoro-ra,
riꞌo kaupaꞌe iiꞌi aꞌai kaumo!
Geꞌii-ka riꞌo doꞌou idebi-ra,
riꞌo mari aꞌai aꞌai kaumo!
22 “Geꞌii-ka riꞌo uubi-ro rio-tiato amimaꞌai duumo, aia miraibo duumo, ee amimehipo duumo, kamia aia maaꞌo duumo, riꞌo turiaha memiho uubi-ka, mabu Uubihaubi mereei obodoumoi-ri. 23Riꞌo ibai-ha amimodoboa duumo, riꞌo geꞌii geema hiꞌa, hete rautu ma oroamauti, mabu geema hiꞌa taꞌii ai-oroomotii, aromoi-da. Rii himia rariamiꞌoi aibo-ka. Rii rariamiꞌoi-ro, aatu memiho raarai tauo piꞌatidioumo, Iehoma himogabo uubi eito.
24 Memiho hiꞌa-ro ooꞌai aꞌai, riꞌo doꞌou raarai hiiro-hiiro uubi eito,
mabu riꞌo pauo tiato oroiꞌioi-da tauo pemidioumo!
25 Memiho hiꞌa-ro ooꞌai aꞌai, riꞌo doꞌou kaupaꞌe uubi eito,
riꞌo rioi goroꞌoro aꞌai aꞌai kaumo!
Memiho hiꞌa-ro ooꞌai aꞌai riꞌo boiꞌo-ro mari maꞌai duumo doꞌou,
riꞌo giiꞌepu idebi aꞌai aꞌai kaumo!
26 “Memiho hiꞌa-ro ooꞌai aꞌai, riꞌo turiaha uubi-ro, geꞌii amimaꞌai duumo, mabu rii rariamiꞌoi-ro, gaaꞌu emerai raara piꞌatidioumo ierematuhutidioumo himogabo uubi eito.
Boho uubi giiꞌepu ma imaꞌai
(Matiu 5:38-48; 7:12a)
27 “Irai riꞌo boiꞌo-ro roromidio duumo moo, riꞌo ai-riduuꞌai, riꞌoi-do boho uubi giiꞌepu-ha ma imaꞌai, meai-ha ma imododiai, riꞌoi-do udo aꞌai uubi-ri, 28riꞌo boru made imaꞌai uubi-ri, Aiai Iehoma ma atohetai, ruu meai ma imaꞌai, kamia riꞌo memiho imododiai uubi eito, aiha ma irudemeai. 29Meree ata-ro, roo mapeho tamai aia maatotai, hapuo atai rautu ma ememeheꞌeai, maatotai-ka. Meree ata-ro, riꞌo gugaꞌo hipurai aia mimoaidai dubu-urioi rautu ma emaꞌai. 30Ma imaꞌati, riꞌoi-do aamiꞌa raara-ri oroaro uubi eito, meree ata-ro, riꞌo ata raa aia mimaidai, oomaahoi bia. 31Riꞌo rioi aamiꞌai-ro, riꞌoi-do ma ododiaimo emerai, riꞌo haa-ro ma ododiai rii-do.
32 “Riꞌo giiꞌepu imaꞌai uubi behai giiꞌepu amimaꞌai duumo, ka raꞌu-ri eidai maꞌai duumo, riꞌo-ro mea taꞌii? Abia! Memiho uubi rautu, rii giiꞌepu imaꞌatidio uubi, giiꞌepu imaꞌatidio kaumo! 33Kamia riꞌo meai, riꞌoi-do mea ododiai uubi behai eito amododiai duumo, raꞌu-ri eidai maꞌai duumo riꞌo-ro mea taꞌii? Abia! Memiho uubi rautu imiꞌatidio duumo aaꞌo emerai! 34Ka riꞌo-ro aia mimaꞌai duumo, riꞌo tui imoaimai-ri iraromo uubi behai eito, raꞌu-ri eidai maꞌai duumo mea taꞌii? Abia! Memiho uubi-ro, aamiꞌa memiho uubi eito, imiꞌatidio duumo, gaaꞌu emerai, rii-ro imaꞌai modoboi-ha ma imoaimaimoi-ri! 35Abiarie! Riꞌoi-do boho uubi, riꞌo-ro giiꞌepu-ha ma imaꞌai, meai-ha ma imododiai, ka ma imaꞌai, irai omoaimai-ri, oroomotii bia. Riꞌo ibai amododiai duumo, taꞌii geema-ha ooꞌai aꞌai, ka riꞌo mia ohu hiꞌai Paidubui meree iiꞌi aꞌai kaumo. Mabu ruu giiꞌepu hiꞌa-ka, memiho uubi-re, kamia ruui-do, keito made aaꞌo tiato uubi-rei eito. 36Ka riꞌo abeai Iehoma aibo, uubi giiꞌepu ma imaꞌai.
Aamiꞌai aumai imaapoi bia
(Matiu 7:1-5)
37 “Uubi aamiꞌai aumai imaapoi bia, ka Iehoma-ro, riꞌo aumai imaapoi aꞌai bia. Aamiꞌai iahoꞌooi bia, rii aꞌai memihoi taꞌii ma aꞌaimoi-ri, ka Iehoma-ro riꞌo aꞌai memihoi taꞌii ma aꞌaimoi-ri, iahoꞌooi aꞌai bia. Aamiꞌai-ro riꞌoi-do aꞌai memihoi ma imapihiti, ka Iehoma-ro riꞌo memihoi imapihiti aꞌai. 38Aamiꞌai eito ma imaꞌai, ka Iehoma-ro, riꞌoi-do imaꞌai aꞌai, ka riꞌo imaꞌai aꞌai huru haato modoboi-da, ka geema hiꞌa modoboi oruodii aꞌai riꞌo tui eito, riꞌo tui-da iꞌapudioi modobo tiatoi. Aamiꞌai eito riꞌo-ro imaꞌati emerai, Iehoma-ro riꞌoi-do imaꞌati aꞌai.”
39Ka Iesu-ro ara obeegiri imoaduꞌoi-ka, “Idomai tiato dubu atai-ro, idomai tiato dubu atai, omodai modobo bia, ruu-ro aia mododiai, riiti orohuꞌumoi aꞌai kaido boboi-da. 40Umooi ooho uubi-ro, rii imatomudio dubui umooi oohoodii aꞌai bia, irai turiaha uubi, ruu ematomudioi aia moropoiꞌo, ruu ematomudio dubui aibo iiꞌi aꞌai.
41 “Roo riaraamui idomai ooꞌaa ruꞌa horoi-ha, raꞌu-ri memaroꞌo, kamia roo himia idomai ooꞌaa ruꞌa ipi, ereaꞌaa bia-ra? 42Roo riaraamui eito aaꞌoi modobo bia, ‘Riaraamu-o, roo idomai ooꞌa ruꞌa horoi, ma arahuurai,’ kamia roo himia idomai ooꞌa ruꞌa ipi, eereaꞌaa bia-ra? Riꞌo daea uubi-ka! Epuui roo himia idomai ooꞌaa ruꞌa ipi-ha ma araahurai, ka roo-ro hauꞌi-ha iaꞌai aꞌai, roo riaraamui idomai ooꞌa ruꞌa horoi ma ahuurai-ri.
Ruꞌai, ka ruu himia hurai-re
(Matiu 7:16-20; 12:33-35)
43 “Mea hiꞌa ruꞌai-ro memiho hura imamirai aꞌai bia, kamia memiho ruꞌai-ro, mea hura imamirai aꞌai bia. 44Turiaha ruꞌai, ruu himia imamirai hurai haato oibomai-ka, riꞌo-ro topo hiꞌa ruꞌa hurai, eepeeapeeai-da, idoꞌoi aꞌai bia, kamia mire hurai, iimuui-da idoꞌoi aꞌai bia. 45Mea mereei-ro, imooꞌui aꞌai mea raarai, ruu kaukai-da irahoꞌoo mea raarai-da. Kamia memiho mereei-ro, imooꞌui aꞌai memiho raarai, ruu kaukai-da irahoꞌoo memiho raarai-da. Puꞌoi-da, oroaduꞌoi-ka, kaukai-da raꞌu hiiro-ro miiꞌa.
Retoꞌa motoi, iititiido dubuoti-ka
(Matiu 7:24-27)
46 “Riꞌo-ro moo raꞌu-ri rahoꞌoo duumo, ‘Paidubu-o, Paidubu-o’, irai mia riꞌo-ro, idodiaimo bia, moo-ro riꞌo imoaduꞌuti raarai. 47Meree ata mooi-do aia mooꞌu, ida aamoromidio moo madei, kaida aia midodiai moo aaꞌo raarai, moo-ro riꞌo imoaꞌemiai raꞌai, ruu raꞌaibou mereei-ra. 48Ruu dubu ata aibo-ka, moto pididi, aboi boboi goro hiꞌa piobuti, motoi aahuu ma otii-ri. Oomoi borei iooꞌui-da, motoi amaꞌadeai-ka, irai aaꞌo motoi biai poohiai, oomuo bia, mabu motoi aahuu hiꞌa-ha pididi. 49Kamia moo madei imoroomidio, irai moo aaꞌo raarai idodiai bia-ra, ruu dubu ata aibo-ka, motoi ididi, abo tiato, hepu behai-da. Borei-ro aaꞌo motoi iohiai-da, aiha piiraahiai, ka ruu iiraahiai-da, memiho hiꞌa ha piiꞌi!”
© 2023 (Active), Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.