MATEO 5
5
Jesuspaq urquniqpi yachachisqakuna
1Jesusqa achkha runakunata rikurqan jinaspataq urquniqman chimpaspa tiyarikurqan. Yachaqaq qatiqninkunataq payman qayllachakumurqanku, 2paytaq rimayninkunawan ajinata yachachiyta qallarirqan:
Dios ñawpaqimpi kusikuyniyuqkuna
(Lc 6.20-23)
3“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus kaypachapi wajcha kawsayniyuq kasqankuta yuwayakunku chaykunaqa,
imaraykuchus janaqpacha qhapaq suyuqa paykunapaqmi wakichasqa kachkan.”
4“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus ñak'ariypi jinallataq waqaykunapi kaqkunaqa,
imaraykuchus paykunaqa sunquchasqam kanqaku.”
5“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus llamp'u sunquyuq kanku chaykunaqa,
imaraykuchus paykunam munasqa jinataq suyasqa jallp'ata jap'iqanqaku.”
6“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus chiqan kawsayrayku unumanta ch'akisqajina yariqachikunku chaykunaqa.
Imaraykuchus Diosqa paykunaman imachus munasqankutam qunqa”
7“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus khuyapayakuq sunquyuq kanku chaykunaqa,
imaraykuchus paykunamanta Diosqa khuyapayarikullanqataqmi.”
8“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus ch'uwa sunquyuq kanku chaykunaqa,
imaraykuchus paykunaqa Diostam rikunqaku.”
9“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus mana ch'aqwaspa sumaqpi kawsayta munanku chaykunaqa,
imaraykuchus Diosqa wawankunamantam paykunata jap'iqanqa.”
10“Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus chiqan ruway ruwasqankunarayku qatiykachasqa kanku chaykunaqa,
imaraykuchus paykunapaqmi qhapaq suyuqa wakichasqa kachkan.”
11Kusikuyniyuqmi qankuna kankichis, jayk'aqchus nuqarayku mana allin rimaykunawan sutichjasqa, qatiykachasqa, jinallataq imaymana llulla rimaykunawan tumpaykusqa kankichis chhikaqa. 12Kusikuychis jinataq sunqu junt'asqa kachkaychis, imaraykuchus qankunaqa janaqpachapi uj sumaq qhapaq kaytam jap'iqankichis. Ajinaqa kikillantataqmi qankuna ñawpaqta kawsaq Diospaq sutimpi willaqkunata qatiykacharqanku.
Kaypacha kachi jinataq k'anchaypiwan
(Mc 9.50; Lc 14.34-35)
13“Qankunaqa kaypachapaq kachinmi kankichis. Chaywampas kachichus mana k'ara kapunman chhikaqa ¿Imaynatataq k'araman wajmanta kutinmanri? Manañam imapaqpas allinchu kapun, ajina kaqtinqa jawa llaqta ñanniqman chhuqapunchis, chaypitaq runaqa q'alata sarurqupun.”
14“Qankunaqa kaypachapaq k'anchayninmi kankichis. Uj urqu patapi kaq athun llaqtaqa manam pakaykukuchkanmanchu. 15Manallataqmi pipas k'anchayta t'apiwan qhupiykunapaq jap'ichinmanchu, manachayqa wasipi kaqkunaman uj sut'i chhikamanta tukuyninkuman k'anchamunampaqmi churanchis. 16Ajinallatataq qankunapas runakunapaq ñawpaqimpi uj k'anchayjina k'anchariychis, ajinamanta qankunapaq allin ruwasqaykichista rikuspa, tukuyninku janaqpachapi kaq Dios Tatanchista yupaychanankupaq.”
Jesusqa athun kamachiymanta yachachin
17“Nuqapaq kamachiykunata jinallataq Diospaq sutimpi willaq runakunapaq rimasqankuna t'unaykuq jamusqaytaqa ama yuwaychischu; manachayqa chay junt'aqmi nuqaqa jamuni. 18Chayrayku sut'intapuni niykichis, janaqpachawan jinataq kaypachawan kanankamaqa, manam uj ch'iñipas, uj siq'ipas kamachiykunamanta tukuy ima junt'akunankama qichusqachu kachkanqa. 19Chayrayku mayqinchus chay kamachiykunamanta astawan juch'uykaqtapas mana junt'anqa jinataq wakinkunaman mana uyarikunankupaq yachachinqa chhikaqa, payqa kikillantataqmi janaqpacha qhapaq suyupi astawan juch'uykaqmanta riqsisqa kanqa. Chaywampas pichus chay kamachiykunata junt'anqa, jinataq wakinkunaman uyarikunankupaq yachachinqa chhikaqa, payqa kikillantataqmi janaqpacha qhapaq suyupi athunkaqmanta riqsisqa kallanqataq.”
Jesusqa uj athun chiqan kaytam yachachin
20“Qankunaman niykichis, kamachiy yachachiq runakunamanta, jinataq fariseokunamanta niqtimpas chiqan ruwaykunapichus astawan kurajta Diospaq ñawpaqimpi mana atipachkankichis chhikaqa, manam jayk'aqpas janaqpacha qhapaq suyuman waykuchkankichischu.”
Jesusqa phiñakuymanta yachachin
(Lc 12.57-59)
21“Ñawpaqpiqa uyarirqankichismi, imaynatachus machulaykichiskunaman ajinata nisqa karqan chaytaqa: ‘Ama wañuchiychischu, imaraykuchus wañuchiqkunaqa juchanchasqam kanqaku’ –nispa. 22Nuqataq niykichis: Mayqinchus wawqimasinwan phiñanakunqa chayqa juchanchasqam kanqa. Mayqinchus wawqimasinta pisi sunqu nispa sutichanqa chayqa Athunkaq Tantakuy ñawpaqimpi juchanchasqam kanqa; jinallataq mayqinchus wawqimasinta qhinchachanqa chayqa nina lawrachkaq ukhuman chhuqaykusqam kallanqataq.”
23“Ajinaqa, Diosman jaywana kachkan chay pataman jaywanaykipaq apkatachkaspa wawqimasiykiwan phiñasqa kasqaykita yuwarikunki chhikaqa, 24chay Diosman jaywana pata ñawpaqinman chay jaywanaykita saqiwachay jinaspa wawqimasiykiwan sumaqthapispa pampachakumuy. Chhikamantaraq jaywaq kutirimuy.”
25“Pichus mana allinta ruwan nispa juchanchanapaq tumpaykusunki chhikaqa, manaraq ancha ch'isi kachkaqtin paywan rimthapispa allich'akumuy, ajinamanta ama athun juchanchaq runaman puskatasqa kanaykipaq, imaraykuchus chay juchanchaq runaqa pallapallakunawan jap'iykuchisunki, jinaspataq wisq'aykuchisunki. 26Chiqantapunim niyki: tukuynin qulqiykita payman qupunaykikamaqa, chaymanta manam lluqsimuyta atichkankichu.”
Qhariyuq warmiyuq kachkaspa wajkunawan juchachakuqkunamanta Jesusqa yachachin
27“Uyarirqankichismi, Moisesqa imaynatachus nirqan chaytaqa: ‘Qhariyuq warmiyuq kachkaspa wajkunawan ama juchata ruwaspa puriykachankichischu’ –nispa. 28Nuqataq niykichis: Pichus uj warmita munapayaspa qhawan chhikaqa, sunqun ukhupiqa chay warmiwan juchata ruwapunñam.”
29“Ajinaqa, pañaniq ñawiykichus juchaman urmaykuchisunki chhikaqa, jurqurqukuy jinaspa qanmanta karuniqman chhuqawachay; allinraqmi kanman qanmanta uj chhikanta chinkachinayki, tukuy aychayki nina lawrayman chhuqaykusqa kananmanta niqtimpasqa. 30Pañaniq makiykichus juchaman urmaykuchisunki chhikaqa, khuchuqakuy jinaspa qanmanta karuniqman chhuqawachay; allinraqmi kanman qanmanta uj chhikanta chinkachinayki, tukuy aychayki nina lawray chhikaman chayananmanta niqtimpasqa.”
Jesusqa qhariwarmi wijch'unakuymanta yachachin.
(Mt 19.9; Mc 10.11-12; Lc 16.18)
31“Nikurqallantaqmi: ‘Mayqinchus warminwan wijch'unakunman chayqa, uj qilqasqa p'anqata quspam wijch'unakunan –nispa.’ 32Nuqataq niykichis: Pichus warminta manaraq waj runawan juchapi puriykachachkaqtin wijch'un chhikaqa, chay warmita jucha ruwanampaqmi tanqkatan. Jinallataq pichus qharipaq wijch'usqan warmiwan runachakupun chayqa, jucha ruwanamanmi chayapullantaq.”
Jesusqa juramintu ruwanamanta yachachin
33“Qankunaqa uyarirqankichismi imaynatachus ñawpaq machulakunaman nisqa kachkarqan chaytaqa: ‘Junt'aychispuni imatachus Diospaq ñawpaqimpi juramintuta ruwaspa rimarqunkichis chaytaqa –nispa.’ 34Chaywampas nuqa niykichis: ama ima kachkaqtimpas juramintuta ruwaychischu. Ama janaqpachapaq sutimpi juraychischu, imaraykuchus Diospaq tiyakunan chhikam; 35amallataq kaypachapaqpas juraychischu, imaraykuchus Diospaq sarukunan chhikam. Jerusalenjawapas amallataq juraychischu, imaraykuchus athunkaq qhapaq suyu apaykachaq Diospaq llaqtanmi. 36Amallataq kawsanaykichisjawapas juraychischu, imaraykuchus chay kawsayniykichispas manam qankunapaqchu kachkan. 37Qankunapaq rimarqusqaykichisqa ujlla kachun: “Arï” nisqaykichisqa, arï kachun, “Mana” nisqaykichispas manallataq kachun, imaraykuchus kaymanta wajniqman rimasqaykichisqa supayniqmantam jamun.
Jesusqa junt'anakunamanta yachachin
(Lc 6.29-30)
38“Qankunaqa uyarirqankichismi ñawpaq kayjina nisqakunataqa: ‘Pichus runamasinmanta uj ñawita jurqun chhikaqa, kikillantataqmi payman uj ñawinta jurqunanqa; uj kiruntachus takaspa p'akiykun chhikaqa kikillantataqmi payman uj kirunta p'akiykunanqa –nispa.’ 39Chaywampas nuqa ajinata niykichis: Pichus mana allinkunata ruwasunkichis chaykunamanqa, ama kikinta junt'arqukunapaq kutichiychischu. Astawampas pichus pañaniq uyapi t'aqllimusunki chaymanqa wajniq uyaykita t'aqllinampaq rikuchillaytaq; 40Pichus uj juchanchaq runaman allmillaykichista qichurqunapaq willkatamusunkichis chhikaqa, mantilluykichistawan apqaruchipuychis. 41Pichus, q'ipinta uj karu chhikaman apachiyta munasunki chhikaqa, uj chhikantawan q'ipiripuy. 42Pipas imata mañasunki chhikaqa, qupuy; mañariway nisunki chhikaqa, mañarillaytaq.”
Jesusqa chhiqnikuqkunaman munakuymanta yachachin
(Lc 6.27-28,32-36)
43“Ñawpaqpiqa ajina nisqata uyarillarqankichistaqmi: ‘Runamasiykita munakuy, chhiqnikuqniykitaqa chhiqnikullaytaq –nispa.’ 44Nuqataq niykichis: Chhiqnikuqniykichistaqa munakuychis, jinallataq pikunachus qankunata qatiykachasunkichis chaykunapaqqa Diosmanta mañaripuychis. 45Ajinamantam qankunaqa janaqpacha Tataykichispaq wawankuna kankichis; imaraykuchus Diosmi saqra runakunapaq, sumaq runakunapaq, chiqan kawsakuqkunapaq jinataq mana chiqampi kawsaqkunapaqpas intita tukuypaq lluqsichimun jinallataq paratapas tukuyninkupaq chayachimullantaq. 46Qankunachus, qankunaman munaqkunallata munakunkichis chhikaqa, ¿ima allintataq jap'iqankichisri? Roma llaqtapaq qulqi apthapiqninkunapas kikillantataqmi paykuna munaqkunallata munakunku. 47Wawqimasiykichisllata napaykunkichis chhikaqa, ¿ima allintataq ruwachkankichisri? Diosman mana riqsiq runakunapas kikillantataqmi ruwanku. 48Ajinaqa, janaqpachapi kaq Dios Tataykichis imaynachus chiqan kachkan, ajinallataq qankunaqa chiqan kaychis.”
Nuevo Testamento Quechua Norte Boliviano © Sociedad Bíblica Boliviana, 2006.