ꞌLuuka 11
11
Illimaneek Yeesu nuyyiook laiinit
(Tigiil Maatteeo 6:9-13; 7:7-11)
1Baa alayyi Yeesu kõr umwa ngaamwaanĩ. Ma baa ẽdẽcaak nẽẽ laiinit ko, ikia ĩĩnnĩk nuyyioohiti umwaa cĩnnĩ ĩnõõnnõ, “Makayyioohit, ꞌlimmaneeheet ngagĩĩt buúk ꞌgõõl ꞌcĩ halaiinna hĩ baa alliman Yõaannẽ nuyyiook cĩgĩnnĩg.”
2Nĩngĩtĩ annẽẽkĩ ĩhõõggõ, “Hatĩ ma alaiinnu, alayyio hoti,
“ ‘Baangeet, eleet ngagĩĩt
hubuluꞌthia ꞌthaar cugunnig.
Aꞌnyĩĩk habuccieet cunni hikia loota hĩcĩ aaĩ hẽẽtahujjieen.
3Aaꞌnyeet ngagĩĩt ꞌgẽẽn waathinnioohĩ vẽlẽk.
4Tamaatĩheet ngagĩĩt ꞌthẽccanẽẽt cĩggaang,
hĩcĩ hammaannĩka naag eet ꞌcĩg adĩmanneet ngagĩĩt ꞌbuth.
Nẽ ma hokooyyeet ngagĩĩt ꞌtĩmmaniitta.’ ”
5Ma ho, ĩĩnnĩk Yeesu ĩhõõggõ, “ꞌYioko haꞌnyak ẽẽtĩ umwaa hõrggẽẽnaa cunuung ꞌgõõnĩ nẽ ũũk ala ĩnõõnnõ hõrggẽẽnaa cĩ baalinu anneek, ‘ꞌGõõna, aꞌnyaa baaĩ nuun ũbũnẽẽt iyyio. 6Haꞌnyahi heerinnioohit umwa ꞌcĩ uppwaannakaa õlõ ngaati aa ꞌyioko noho nẽ ammũdeeka haaĩ athĩnĩ ꞌtẽl.’
7“Ẽdẽcĩ hinnia hatĩ ꞌgoonnia ꞌcieetõõ anneek, ‘Ma haccanannaanĩ ẽlẽ. Ũꞌnyũũgĩ hattũũga nẽ hatagguuꞌtha naag hĩ lõhõlĩ ẽlẽk. Iittiõõ hõllõngaa occa hĩꞌngaathi nẽ haaꞌnyii ꞌgiimwa.’ 8Haduhaakuung dĩdĩ, tananga ꞌthẽk hũtũbũr ngaatĩ ĩꞌngaannĩ, ĩꞌngaathĩ ꞌthẽk hatĩ nẽ aaꞌnyĩk ꞌgõõnĩ ũbũnẽẽt ꞌcĩg mẽẽlĩg gẽrrẽẽt, hĩnĩngĩtĩ thõõth ꞌcĩ araĩ ꞌgoonnia aruhi hattũũg cĩnnĩ ho.
9“Nẽ haduhaakuunga, ijinit nẽ hatĩ aaꞌnyĩhoothĩhuunga, idiimit nẽ hatĩ ummuddiaau, uruhit hattũũg, hátĩ hubbuuhothoothĩhuunga. 10Hĩnĩngĩtĩ ẽẽtĩ ꞌcĩ ajini, aaꞌnyĩhoothĩk hatĩnĩ. Ẽẽtĩ ꞌcĩ adiimi, ammũda hatĩnĩ. Nẽ ẽẽtĩ ꞌcĩ aruk hattũũg, abbuuhothoothĩk hatĩ ĩnõõnnõ hattũũga.
11“Nganĩ hõrggẽẽnaa cunuung ꞌcĩ occa ma ajin Ngeerĩnĩ ulugooc aaꞌnyĩk hinnia hũkaat? 12Hode má ajin buurunit, aaꞌnyĩk hinnia nyadokorro? 13Ma agayyu niig ngaatĩ aaꞌnyiku lõhõlĩ cugguung hẽlẽggĩ ꞌcĩg abũnnaa tananga iiginnu ꞌthẽccanniook, ma ꞌthẽk hinnia Maaꞌnyu cĩ hẽẽtkujjieen, aaꞌnyĩk hatĩ nẽẽ eet ꞌcĩg ala ĩnõõnnõ Lori ꞌcĩ Ẽllẽẽmĩth tabattĩ thõng?”
Yeesu hĩ ꞌBeelthebub
(Tigiil Maatteeo 12:22-30; Maarko 3:20-27)
14Baa iiggia Yeesu lori ꞌcĩ abathĩ ꞌcĩ aaꞌnyĩk eet hĩjjaahõ kim. Ma baa ũtũngeek lorii ꞌcĩ abathĩ ho eet, ikia õthõõth ẽẽtĩ lõꞌngõõc, nĩngĩtĩ ĩnaatĩ lothippiti thõõth icci gẽrrẽẽt. 15Õthõõth hinnia eeta ũgẽẽgĩ aĩ, “Iiggia Yeesu loriẽẽt ꞌcĩg abathĩ ꞌtirriaanaa cĩ ꞌBeelthebubi habu cĩ loriẽẽt ꞌcĩg abathĩ!”#11:15 ꞌBeelthebub: Ĩĩn ꞌBeelthebubi ꞌthaar ũgĩ cĩg ꞌThĩttaanak. Ĩĩn ꞌBeelthebubi buúk habu cĩ loriẽẽt baag abũrĩ thõõth cĩ Nyekuci nĩngĩtĩ iiggiaĩ Nyekuci ĩhõõggõ hẽẽtahujjieen. 16Nĩngĩtĩ attĩmanĩ ũgẽẽgĩ Yeesu ajini terethiinit ꞌcĩ aku hẽẽtahujjieen.
17Baa aga Yeesu muhẽẽnĩt cĩnĩĩng ko, nĩngĩtĩ aduhaakĩ ĩhõõggõ annẽẽkĩ, “Habuccieet ꞌcĩ aruhõõ eeta cĩgĩnnĩg ẽmmẽn, aduhoothĩk hatĩ hĩĩ dtĩng. Nẽ õlõ ꞌcĩ aruhõõ eeta cĩgĩnnĩg nyaagwaana, ĩꞌthaanni hatĩnĩ. 18Má ĩꞌthaan ꞌThĩttaanĩ habuccieet cĩnnĩ ẽmmẽn, occa hatĩ aku abĩlĩ habuccieet cĩnnĩ ĩꞌthõng hutuno? Haduha naa thõõth icci, hĩnĩngĩtĩ othooꞌthu niig ainnu, ꞌtirrian cĩ ꞌBeelthebubi#11:18 ꞌBeelthebub: Ĩĩn ꞌthaara ꞌcĩg haĩ ꞌBeelthebub ko, ꞌthaar ũgĩ cĩg ꞌThĩttaan ꞌcĩ ĩĩn habu cĩ aajĩlẽẽt baag abũrĩ Nyekuc, nĩngĩtĩ iiggiaĩ Nyekuci ĩhõõggõ hẽẽtahujjieen. Tigiil ꞌBuuk cĩ Terethiitto 12:7-9. ꞌcĩ hiiggiaĩĩ naa loriẽẽt ꞌcĩg abathĩ ho. 19Má ainnu niig hiiggia naa loriẽẽt ꞌcĩg abathĩ ꞌtirriaanaa cĩ ꞌBeelthebubi, ma nuyyiooha cugguung iiggia ꞌtirriaanaa ꞌcĩ nganĩ? Aꞌnyĩĩk hĩĩ ĩhõõggõ ꞌcĩg etteedikuung ngagiit thõõth. 20Nẽẽthĩ, má hiiggia naa loriẽẽt ꞌcĩg abathĩ ꞌtirriaanaa cĩ Nyekuci, ĩko thĩ ikia habuccieet cĩ Nyekuci hĩ ngagiit ẽlẽk.
21“Má ẽbẽk ẽẽtĩ ꞌcĩ aꞌthĩlan õlõ cĩnnĩ, aꞌthũũnnĩ hatĩ nẽẽ ijjio cĩgĩnnĩg jurrung. 22Nẽẽthĩ, má ikia ẽẽtĩ umwaa ꞌcĩ attiran hĩllõõan ĩnõõnnõ, õkõõĩ hatĩ hilib cĩ eet ꞌcĩ attiran ko nẽ eꞌngerit ijjio cĩg baattĩ olu hĩ ꞌgõõnõgĩ.
23“Aharreek ẽẽtĩ ꞌcĩ hõllõngaa aaĩ ĩĩcĩ dhoorit caannĩ thõõth caannĩ. Nẽ ẽẽtĩ ꞌcĩ hõllõngaa hajanna hĩ nganĩĩt mana hõdẽĩ, eet ꞌcĩ ĩꞌthaan haal niccia.
Kõr ꞌcĩ õbõdaanĩ lorii ꞌcĩ abathĩ
(Tigiil Maatteeo 12:43-45)
24“Ma uduhuna lorii ꞌcĩ abathĩ ẽllaa cĩ eeto, awanĩt hatĩ horrwa ꞌcĩ õdõhõhĩĩ kak ĩꞌthõng, atarraaban nĩngĩtĩ occa iyyiomanĩ. Nẽ ma aꞌnyaman ngaatĩ ammũdaanĩ, õthõõth hatĩ ẽmmẽn aĩ, ‘Ĩꞌnya hobodooth õlõõ baa nannĩ.’ 25Nẽ ma õdõlan nẽ ammũdoothĩk tẽlla, 26õkõ hatĩ aꞌnyaha ꞌgõõnõgĩ tũkĩramma ꞌcĩg abathĩ hĩllõõanit ĩnõõnnõ nẽ õõt õlõmanit nĩngaata. Nĩngĩtĩ hatĩ aku abathõõꞌthĩ ẽẽtĩ gẽrrẽẽt hĩllõõan ꞌgõõl baa aayyi ĩĩcĩ oou.”
27Ma baa nga õthõõth Yeesu hoti, õthõõthak ngaa umwaa ĩnõõnnõ lothippitatõõ ĩĩnnĩk, “Aggatan Nyekuci ngaa ꞌcĩ baa arritaanni nganiit nẽ itirohaai ho.”
28Ẽdẽcĩ hinnia Yeesu anneek, “Aꞌnyĩĩk haggatattĩ eeta ꞌcĩg athĩhĩ thõõth cĩ Nyekuci nẽ elemita.”
Terethiinit ꞌcĩ aku hĩ Nyekuc
(Tigiil Maatteeo 12:38-42; Maarko 8:12)
29Ma baa aluttiaa lothippiꞌnya nĩngaata ho, irrioonĩk Yeesu ĩhõõggõ ĩĩnnĩk, “Abaꞌthu niig eeta cĩg irkiꞌnyia iccig gẽrrẽẽt. Ara adiimmu terethiinit ꞌcĩ ĩnaatti, nẽẽthĩ, aitiõõ hatĩ ẽẽtĩ ꞌcĩ eterꞌthoothĩk tõõ. Occa hatĩ terethiinit baa Yõõna#11:29 Terethiinit cĩ Yõõna: Baa aku Yõõna ulugoocĩ nẽ ũũk aꞌnyak hẽẽngatõõ cĩ ulugooco waathinniook iyyio. Tigiil ꞌBuuk cĩ Yõõna 1:17; Maatteeo 12:39-40. diooni. 30Hĩ baa ĩĩn Yõõna#11:30 Yõõna: Baa ĩĩn nẽẽ põrõvẽtaac ꞌcĩ baa avva Nyekuci hũũk hilliman eet ꞌcĩg hõllõngaa ĩĩn ꞌJudeei, ꞌtaaũnaa cobbi ĩcĩ Nineve. Baa arũgĩ nẽẽ irkiꞌnyia ꞌmiiaꞌnya tũkĩramma hĩ hẽẽn ꞌtur (750) baa nga hittirria Yeesu. Tigiil thõõth cĩnnĩ ꞌBuuhaa cĩ Yõõna. terethiinit cĩ eet cĩg Nineve, ĩĩn hatĩ Ngeertĩ Eeto buúk terethiinit cĩ eet cĩg irkiꞌnyia iccig. 31Aku hatĩ abĩlĩ ngaa ꞌcĩ ĩĩn habu cĩ looc cĩ hujjieen,#11:31 Ngaa ꞌcĩ ĩĩn habu cĩ looc cĩ hujjieen: Tigiil ꞌBuuk ꞌcĩ ĩĩn 1 cĩ Habueetu 10:1-13. hõdẽĩ hĩ eet cĩg irkiꞌnyia iccig kõr ꞌcĩ etteedini thooꞌthioha, hĩnĩngĩtĩ baa aradtanga nẽẽ looccaa cĩnnĩ, hikia hĩthĩk ꞌgẽẽnyĩth cĩ habu ꞌThõlõmõõnẽ. Nẽẽthĩ ꞌyioko, aau ẽẽtĩ ꞌcĩ ĩllõõan ꞌThõlõmõõnẽ ngaati. 32Abĩlĩ hatĩ eeta cĩg Nineve hĩ eet cĩg irkiꞌnyia iccig kõr cĩ ꞌteedittõõ nẽ etteeddihuung ngagiit thõõth. Hĩnĩngĩtĩ baa ũtũngteek nẽẽg ꞌthẽccanẽẽt cĩggĩĩng, nganĩngĩtĩ irrioonĩkĩ Yõõna ĩhõõggõ. Nẽẽthĩ ꞌyioko, aau ẽẽtĩ ꞌcĩ ĩllõõan Yõõna ngaati.
ꞌLoomo cĩ ello
(Tigiil Maatteeo 5:15; 6:22-23)
33“Aitiõõ ẽẽtĩ ꞌcĩ attũlleek ꞌloomo nẽ ugunyuth thõng, hode aarĩk ijjia uruta tõõ. Occa ꞌthẽk aarĩk tẽrẽmẽẽjawa, hátĩ hĩcĩnĩt eeta ꞌcĩg adukna ꞌcieetõõ. 34Ĩĩn hẽbẽrẽẽcĩ cunni ꞌloomo cĩ ẽlẽ cunni. Ma abũnnaa hẽbẽrĩ cugunnẽẽgĩ, maka lanyit ẽllaa cunni hũtũrũũr. Nẽẽthĩ ma abathĩ, maka muguuri ẽllaa cunni. 35Cĩĩn jurrung aꞌnyĩĩk lanyit ꞌcĩ ammuhi nii aaĩ ẽllaa cunni, hiittiõõ hõllõngaa ĩĩn muguur. 36Nẽẽthĩ noho, má maka lanyit ẽllaa cunni nẽ iittiõõ ũbũtĩ ꞌcĩ ĩĩn muguur tõõ, attũllĩ hatĩ jurrung hĩgõõng attuhullii nganiit lanyit cĩ ꞌloomoo.”
Accĩĩn Yeesu Variꞌtheei hĩ ꞌlimmanniook
(Tigiil Maatteeo 23:1-36; Maarko 12:38-40; ꞌLuuka 20:45-47)
37Ma baa ẽdẽcaak Yeesu ngaatĩ õthõõthĩ, ikia uduhaak Variꞌtheeniti umwaa ĩnõõnnõ hõõt duhẽẽtta õlõõ cĩnnĩ. Nĩngĩtĩ õkõõĩ Yeesu hũũk hẽrẽẽõ dtaabawa. 38Ma baa adtuuha Variꞌtheeniti Yeesu ngaatĩ aduhẽẽnĩ nga hũtũũnyĩ athĩn ho, ikia ikidan gẽrrẽẽt.
39Nĩngĩtĩ annẽẽkĩ Makayyioohiti ĩnõõnnõ, “Uuꞌnyu niig Variꞌtheei lohilihilit hĩ hẽddẽmĩ battaali dioo, nẽ ĩĩttõõ ĩĩgĩnnu eet ꞌcĩg abbĩꞌthĩĩ lõbõlõbẽẽꞌthĩt hĩ ꞌthẽccan dioo. 40Niig ꞌgiiꞌthiaha! Nyekuci baa ẽhẽnyta battaali cĩ heddeemo, hõllõngaa nooyyia baa ẽhẽnyta hẽddẽm ĩĩttõõ buúk? 41Nẽẽthĩ, aanytĩk eet ꞌcĩg appĩĩrna ꞌgii ꞌcĩ aaĩ hẽddẽẽmatõõ, hátĩ ĩĩtõ tẽllĩg.
42“Pĩĩrnanĩt hĩ ngagiit Variꞌtheei, ĩccĩĩtteu niig, hĩnĩngĩtĩ thõõth ꞌcĩ aaꞌnyiku Nyekuc ꞌbaaninit ꞌcĩ abadtẽc#11:42 ꞌBaaninit ꞌcĩ abadtẽc: Nyattaalaa cĩ Mũũꞌtha, baa aduhaak Nyekuci eet heꞌngerriaak ĩnõõnnõ ꞌbaaninit ꞌcĩ abadtẽc. Má ajana ẽẽtĩ lohoddwa õmmõtõ, attiha hõdẽĩ nẽ ẽꞌngẽraak Nyekuc. Tigiil ꞌBuuk cĩ Levitiko 27:30-33; ꞌBuuk cĩ Tigiilẽttõõ 18:21-24; Ditoronomi 12:5-19; 14:22-29. cĩ manẽẽn cugguung nẽ ũtũngteehu bũnnai hĩ mĩnnan cĩnnĩ. Occa baa nõõ adĩmannu ꞌgoonogu jurrung, nẽẽthĩ aanytĩhu Nyekuc buúk ꞌgii ꞌcĩ abadtẽc.
43“Pĩĩrnanĩt hĩ ngagiit Variꞌtheei, hĩnĩngĩtĩ accamanaannu ngaatĩ iccioloongannu dtaabĩtĩĩ ꞌcĩg tiirik gẽrrẽẽt ꞌCieethinii cĩg Laiittak, hĩ ngaatĩ ĩꞌthaayyuung eeta ꞌcuuha.
44“Pĩĩrnanĩt hĩ ngagiita, hĩnĩngĩtĩ aattiyyu hĩ waanyĩta ꞌcĩg hõllõngaa edeeꞌnyia ꞌcĩg aathothi eeta, hĩnĩngĩtĩ hõllõngaa aga.”
45Nĩngĩtĩ ẽdẽcĩ ꞌlimmannioohiti umwaa cĩ nyattalõ Yeesu annẽẽkĩ, “ꞌLimmannioohit, ma othoothi hoti, aaĩ hinnia hĩcĩ odoommeet ngagĩĩt buúk.”
46Ẽdẽcĩ Yeesu anneek, “Nẽ niig eeta ꞌcĩg agayyu nyattal ko, pĩĩrnanĩt hĩ ngagiita, hĩnĩngĩtĩ ahiiccu eet thooꞌthiohĩĩ ꞌcĩg hõllõngaa ũũlũ ngaatĩ irrionganĩ nẽ hõllõngaa eellu ĩhõõggõ.
47“Pĩĩrnanĩt hĩ ngagiita, hĩnĩngĩtĩ arruubbu biyyiẽẽn cĩg põrõvẽtaaꞌnya baag aruk hĩbaangĩ cugguung. 48Ammuku ꞌyioko ainnu, adĩman baa hĩbaangĩ cugguung authet ꞌcĩ abũnnaa ngaatĩ aruhi põrõvẽtaaꞌnya, ĩnõõ ꞌcĩ arruubbu biyyiẽẽn cĩggĩĩng ko. 49Nẽẽthĩ, hĩnĩngĩtĩ thooꞌthiok iccig vẽlẽk, aduha Nyekuci ꞌgẽẽnyĩthaa cĩnnĩ aĩ, ‘Hĩꞌthõõakuung hatĩ põrõvẽtaaꞌnya hĩ ꞌthooyyiak, aruku hatĩ ũgĩ nẽ õhõggõõrattu ũgĩ thõng.’ 50Nẽẽthĩ, õcõõd hatĩ lohollia cĩg irkiꞌnyia iccig thõõth ꞌcĩ aruhẽẽnĩ põrõvẽtaaꞌnya nganĩngĩtĩ ꞌthianaanĩt cĩ lootu ho hĩ otto. 51Iꞌthianaanĩ biyyiẽẽtĩ cĩg Abeele#11:51 Biyyi cĩg Abeele: Aduha thõõth baa aruhi Kaiino ꞌgõtõnĩ Abeele. Tigiil ꞌBuuk cĩ ꞌThianaattõ 4:1-16. ĩꞌthõng hõdõlan cĩg ꞌThakaria baa aruhi hõrggẽẽnaa cĩ altaarĩ#11:51 Altaarĩ: Nyattaalaa cĩ Mũũꞌtha, baa gõõng ĩĩn altaarĩ nĩngĩtĩ ꞌcĩ ĩbbõõrĩ paadĩrĩ ꞌgaarrieenit ꞌcĩ aaꞌnyĩk Nyekuc, hátĩ hũtũũnyĩtõ biyyieeta ꞌthẽccanẽẽt cĩg eetuk. ꞌcĩ ĩbboorini ꞌgaarrieeniti hĩ ꞌCieeth cĩ Nyekuci. Ee mĩĩ, haduhaakuung dĩdĩ, õcõõd ꞌthẽk hatĩ lohollia cĩg irkiꞌnyia iccig thooꞌthiok iccig vẽlẽk hĩ otto.
52“Pĩĩrnanĩt hĩ ngagiit eet ꞌcĩg agayyu nyattal gẽrrẽẽt ko, hĩnĩngĩtĩ oottu mũhũta cĩ hattũũg cĩ ꞌgẽẽnyĩth cĩ Nyekuci. Nẽ niig dẽẽdẽ, hõllõngaa aduhunnu hattũũg icci, nẽ hinnia alaamtu eet ꞌcĩg adiim aduhuni.”
53Ma baa ẽdẽcaak Yeesu thõõth ko, iꞌthiattaaĩ Variꞌtheei hĩ ꞌlimmanniook cĩg nyattaalak adakta ĩnõõnnõ gẽrrẽẽt hĩ mirohiti nẽ ijinit thooꞌthiok ꞌcĩg mẽẽlĩg ꞌrĩng, 54hátĩ hedetit ĩnõõnnõ hatĩ occa aduha thõõth umwa.
© 2017, Wycliffe Bible Translators, Inc., All rights reserved.