Luka 22
22
Yesu muâkgât den sâm hikuwi.
(Mataio 26:1-5,14-16; Mareko 14:1-2,10-11; Yoane 11:45-53)
1Otmu Natik Hombaŋ ya tâlâhuop. Otmu hombaŋ yakât kutŋe âlâmâ “Tihit tihit Hombaŋ” yawu sâmai. 2Hombaŋ ya tâlâhumu yanâmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwiŋe menduhuakmâ Yesu kumunŋe mumbuap sâm yakât den hikuwi. Yawu gârâmâ Yesu mem kuŋetâ mumu lohimbiŋe ekmâ kuk otmaihât yok pilâm lohotŋan mem kuŋetâ mumbuap yakât den hikuwi.
Yurasiŋe Yesu betŋehen kioŋbuapgât sâop.
3-4Otmu sâp yan Yesuhât hoŋ bawalipŋe kâiân yâhâp yâk yeŋgâlen gâtŋe âlâ, kutŋe Yurasi sâm, yâkât biwiŋan Satanŋe kioŋop. Satanŋe biwiŋan kioŋmu hotom uminiwi yeŋgât kunlipyeŋe otmu opon kâmbukŋahât tembe lâu yeŋgât kunlipyeŋe yeŋgâlen ariop. Ari Yesu menomai yakât ekyongop. 5Ekyongomu nâŋgâm heroŋe otmâ hâmeŋe waŋnomai yakât ekuwi. 6Otmu girawu tuhum yok pilâm meŋetâ lohimbiŋe ki eknomai yakât nâŋgâm manop.
Yesu hoŋ bawayâhâtŋaŋe sot um mem dinŋan tuhuowot.
(Mataio 26:17-25; Mareko 14:12-21; Yoane 13:21-30)
7Natik Hombaŋ ârândâŋ lama nanŋe gâim katmâ Anitâhât hotom uminiwi. 8Sâp ya tetemu Yesuŋe Petoro yet Yoane yuwu sâm ekyotgom hâŋgânyotgop. “Yetŋe kulet sâm Yerusalem kapiân yâhâ sot umutâ gamunŋe orowâk nenom.”
9Sâmu sâowot. “Emet wosan ari sot umutŋe semu gaŋetâ orowâk nenom?”
10Sâmutâ sâop. “Kapiân yâhâmutâ hoŋ bawa lok âlâ âsâpŋe lâuakmâ arimu ekdomawot. Lok ya ekmâ betŋan watmâ ari emet âlâen yâhâmu ekmâ yan yâhâromawot. 11Yâhâmâmâ emet yakât amboŋe yuwu sâm ekuromawot. “Nengât bawapinenŋaŋe yuwu yap. “Nâŋe hoŋ bawalipne meyekmune emet yukât biwiŋe âlâen tatmâ sot um nenom.” Yawu yap yakât otmâ emet biwiŋe ya tiripnotgorâ ekde,” yawu sâm ekuromawot. 12Yawu sâm ekumutâ lok yaŋe dâiyelekmâ emet biwiŋe âlâ mem heŋgeŋguŋetâ tap ya tiripyotgowuap. Tiripyotgomu yanâmâ senŋe âlâlâ mem dinŋan tuhuromawot.”
13Yawu sâm hâŋgânyotgomu yâhâowot. Yâhâ Yesuŋe den ekyotgop watmâ senŋe âlâlâ mem dinŋan tuhuowot.
Yesuŋe hoŋ bawalipŋe orop sot newi.
(Mataio 26:26-30; Mareko 14:22-26; 1 Korinti 11:23-25)
14Mem dinŋan tuhumutâ emetsâpŋe otmu yan Yesuŋe hoŋ bawalipŋe nombotŋe meyekmu yâhâ sot newi. 15Nem tatŋetâ Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Sâmune nâŋgâŋet. Anitâhât den ki lâum manmaiŋe menekmâ Roma yeŋgât bâtyeŋan katnekŋetâ yâkŋe mem âlâlâ tuhunekŋetâ sâtgum mumbom. Yakât otmâ aŋgoân yen orop tatmâ lau konok sot nem buku oraŋgim mannomgât nâŋgâm biwinaŋe mem manmâ gan. 16Yâhâ hâmbâi Anitâŋe hâŋgânnohomu âwurem gewom yanâmâ nâhât âine yakât bulâŋe bâiŋe tetewuap. Sâp yanâmâ nenŋe menduhuakmâ orowâk tatmâ sot nem yâhânom.”
17Yawu sâm wain to mem Anitâ mepaem yiŋgim yuwu sâm ekyongop. “Wain to yu mem gâim aŋgim neŋet. 18Nâŋe sâp yupâek wain to yu yen orowâk tatmâ ki nem yâhâwom. Yamâ benŋe nenomain yuŋak ki pesuk sâwuap. Hâmbâi Anitâŋe hâŋgânnohomu âwurem gewom yanâmâ yen orowâk tatmâ nem yâhâmbisâin.
19Otmu baŋga mem Anitâ mepaem motokmâ yiŋgim yuwu sâm ekyongop. “Yu mem aŋgim neŋet. Yuâmâ nâhât sunumne yawu oap. Nâŋe yeŋgât matyeŋe membom. Yakât otmâ sâp sâsâŋan baŋga nem yâhânomai yan nâ nâŋgânihim mannomai. Yawu sâm mem yiŋgimu newi.
20Sot nem tiŋ pilâŋetâ Yesuŋe wain to ya yâhâpŋe mem yiŋgim yuwu sâm eknongop. “Wain to yuâmâ nâhât hepne yawu oap. Gârâmâ nohoŋetâ hepne gemu mumbom yan Anitâŋe nâhât den sâm kalop yakât bulâŋe tâŋ tâŋâk tetewuap. Yawu otmâ Anitâŋe lohimbi kerek yeŋgât tosayeŋe pilâyiŋgiwuapgât mâtâp tetem heŋgeŋguwuap. 21Yawu gârâmâ yeŋgâlembâ lok âlâŋe betnehen kioŋmâ kasalipne yeŋgât bâtyeŋan mem katnekbuap. 22Nâ lok bulâŋe nohoŋetâ mumbom ya Anitâŋe sâm kalowâke yamâ lok yaŋe yawu otnihiwuap yakât matŋe Anitâŋe matŋe umatŋe waŋmu membuap.” Yawu sâop.
23Yawu sâm ekyongomu topŋe nâŋgâne sâm “âlâhât yap” sâm âiahowi.
Yesu hoŋ bawalipŋaŋe sâm kuaŋgiwi.
24Yesu hoŋ bawalipŋe yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe sâp patoen kunyeŋe pato otbuap yakât sâm kuaŋgiwi. 25Sâm kuaŋgiŋetâ Yesuŋe den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. “Lok papatolipyeŋaŋe nâŋgâmai dopŋan lohimbi galemyongomai. Galemyongoŋetâ lohimbiŋe yâk yeŋgât amutyeŋan manmâ “Kutdâlipnenŋe” sâm heroŋe nâŋgâyiŋgimai. 26Papatolipyeŋaŋe otyiŋgimai yawu yeŋeâmâ ki otnomai. Yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâ bukulipyeŋaŋe yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahalâkgât yeŋe meŋetâ huruŋ huruŋ otmu yâk yeŋgât amutyeŋan mannomai. Otmu yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe bukulipyeŋe yeŋgât kunyeŋe pato tatne nâŋgâmaiŋe bukulipyeŋe yeŋgât hoŋ bayiŋginomai. 27Sâŋetâ nâŋgâwe. Lok girawuya yeŋgât lohimbiŋe nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap? In tatmâ sot nemai ya yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap me sot, sot um hoŋ kakoloŋ otyiŋgimai ya yeŋgât nâŋgâŋetâ yahatmap? Bulâŋanâk in tatmâ sot nemai ya yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap yakâ. Yawu gârâmâ nâŋeâmâ hoŋ bayiŋgiman.
28Nâ hâhiwin kakŋan manmâ gamune yeŋe ki pilânekmâ âlâengen arai. 29Yakât otmâ sâp patoen nâŋe tihityeŋe otmâ galemyongowomgât pat awoŋnaŋe kunihiop. Yakât dopŋeâk yeŋe Isirae lohimbi komot kâiân yâhâp ya galemyongonomaihât nâŋe nep sâm yiŋgian. 30Sâp patoen orowâk tatmâ nenom. Yanâmâ yeŋe Isirae lohimbi komot kâiân yâhâp ya yeŋgât den sâm hâreyiŋginomai ya sâm yiŋgian.” Yawu sâop.
Petoroŋe betbaŋgiwuap yakât Yesuŋe sâop.
(Mataio 26:31-35; Mareko 14:27-31; Yoane 13:36-38)
31Yawu sâm ekyongom benŋe Simon Petoro yuwu sâm ekuop. “Simon, den âlâen hâum yuwu sâmune nâŋgâ. Matuk mendâremunŋe toŋe gemu helekŋe mem pilâmunŋe arimap yakât dopŋeâk Satanŋe topyeŋe mem tetewe sâm hâhiwin yiŋgiwuapgât Anitâ ekuop. 32Ekumu Anitâŋe nâŋgâwaŋgim ya sâm kalop. Yawu gârâmâ biwiyeŋe houŋ sâmapgât Anitâ ulitguwan. Ulitgumune yakât otmâ gâ gikiâk betnohowuat. Yawu otmâ sâp ki kâlep otmuâk nâhâlen biwihaŋe tiŋâk kepeim bukulipge mem heweweŋ tuhuyekbuat.” Yawu sâop.
33Yawu sâmu Petoroŋe yuwu sâm ekuop. “Kutdâ, gâ pâi emetŋan katgekŋetâ tatbuat yamâ nâ orowâk yan tatdomgât naŋgan. Me gâ gohoŋetâ mumbuat yanâmâ nâ orowâk notgonomaihât naŋgan. Nâŋe gâ ki pilâhekmâ ariwom.”
34Sâmu sâop. “Petoro, yuwu sâmune nâŋgâ. Gâ betnohom ki nâŋgâwaŋgian sâm kurihiakbuat. Kurihiakdâ kalimbuŋe otmu gokorok isewuap.” Yawu sâop.
Kapam yâhâp mem ariwi.
35Yawu sâm ekum benŋe hoŋ bawalipŋe kerek yuwu sâm ekyongop. “Emelâk hâŋgânyongomune tewetsenŋe, itâkat, kâi katipŋe, senŋe âlâlâ barahâk ari den kâsikum yiŋgiwi sâp yan umburuk otmâ manbi me bia?” Sâmu sâwi. “Bia.”
36-37Sâŋetâ sâop. “Emelâk yawu otbiâke yamâ yiwereŋe yuâmâ tewetsenŋe, itâkat senŋe âlâlâ ya miakmâ arinomai. Yâhâ emelâk emet inânŋan nâhât nâŋgâm den âlâ yuwu kulemguwi yakât bulâŋe nâhâlen tetewuap. “Yâkât nâŋgâŋetâ lok bâleŋe yawu oap.” Den yakât bulâŋe nâhâlen tetewuap yakât otmâ yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâ kapam ki tatyiŋgiap yâkŋeâmâ yeŋgât hâk katipŋe tuhum pilâm yaŋe mem kapam puluhunomai.
38Sâmu sâwi. “Kutdâ, yu ek, kapam yâhâp tap.”
Sâŋetâ sâop. “Pesuk yap, yakât denŋe âlâ ki sâwe.”
Yesuŋe Oliwa pumŋan yâhâ Anitâ ulitguop.
(Mataio 26:36-46; Mareko 14:32-42)
39Yâhâ Yesuŋe omoŋ ârândâŋâk Yerusalem kapi ya pilâm kapi âlâ Oliwa pumŋan tap yan yâhâ iminiop. Yakât otmâ hoŋ bawalipŋe meyekmu Yerusalem pilâm Oliwa pumŋan yâhâwi. 40Mâtâwân yâhâm tatŋetâ hoŋ bawalipŋe katyekbe sâm yuwu sâm ekyongop. “Biwiyeŋe houŋ sâmu lohotŋe otmâ pilânekmaihât Anitâ ulitguŋet.”
41Yawu sâm ekyongom pereŋ pilâm bam gâtŋaŋe ge tatmâ Anitâ ulitgum yuwu sâop. 42“O awoŋ, umatŋe tetenihiwe sâm oap yu nâŋgârâ ki teteâkgât naŋgan. Yawu gârâmâ nâhât ombe watmâ ki otbuat. Gike ombeheâk watmâ otbuat.” Yawu sâm ekuop. 43Yawu sâm ekumu biwiŋe houŋ sâmapgât aŋelo âlâŋe himbimâmbâ ge mâmâŋe otbaŋgiop. 44Yawu otmu hâkŋe biuk sâmu nâŋgâm Anitâhâlen biwiŋaŋe tiŋâk kepeim ulitguop. Ulitgumu ohowak birik birik kumu hep kâtŋe papato tiriŋ târâŋ sâm gemu ekmain yakât dopŋe tiriŋ târâŋ sâm hânân giop.
45Yawu otmâ ulitgum tiŋ pilâm yahatmâ hoŋ bawalipŋe yeŋgâlen ba yekmu biwiyeŋe umatŋe otmu yaŋak aman pâlâmŋe iwi. 46Aman pâlâmŋe iŋetâ mândeyekmâ yuwu sâm ekyongop. “Yen wongât aman pâlâmŋe iai? Lohotŋe otmâ pilânekmaihât yahatmâ golâek tatmâ Anitâ ulitguŋet.” Yawu sâop.
Yesu mewi.
(Mataio 26:47-56; Mareko 14:43-50; Yoane 18:3-12)
47Yawu sâm ekyongomu bukuyeŋe âlâ, kutŋe Yurasi, yâkŋe lok seseŋgâlâk dâiyekmu takawi. Takaŋetâ Yurasi kulet sâyiŋgim Yesuhâlen ba parahuop. 48Parahumu Yesuŋe yuwu sâm ekuop. “Menekŋetgât dop kum parahunekdâ ekmune bâleap.” Yawu sâop.
49Yawu sâm ekumu Yesu mem âlâlâ tuhumai sâm hoŋ bawalipŋaŋe yuwu sâm âikuwi. “O kutdâ, nâŋgâningirâ tewet mem lawityekne.” 50Yawu sâŋetâ yâk yeŋgâlen gâtŋe âlâŋe yahatmâ tewetŋe mem hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋahât hoŋ bawaŋe ya ândâpŋe bonângen ya topŋambâek kârâm hâreop. 51Kârâm hâremu Yesuŋe “Pilâŋet,” sâm kuyiŋgiop. Yawu sâm kuyiŋgim hoŋ bawa yakât ândâpŋe ya mem katmu katarahop.
52Yawu otmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe, otmu opon kâmbukŋahât tembe lâu yeŋgât kunlipyeŋe otmu Yura yeŋgât papatolipyeŋe yekmâ Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Yen unam tewet otmu kapamgât sâtŋe metŋe âlâlâ lâum takai. Yeŋe nâhât lok bâleŋe sâm menekne sâm takai me? Me lok bâleŋe âlâ kune sâm takai? Yu ekmune bâleap. 53Nâŋe hilâm ârândâŋ Anitâhât opon kâmbukŋan yâhâ lohimbi den kâsikum yiŋgim gaman. Yan bân menekbâi. Yamâ sâp yiwereŋe yu Omoŋgât Amboŋaŋe biwiyeŋe mem hâlimgumu meneknomaihât Anitâŋe sâm kalop.” Yawu sâop.
Petoroŋe Yesu betbaŋgiop.
(Mataio 26:57-58,69-75; Mareko 14:53-54,66-72; Yoane 18:12-18,25-27)
54Yesuŋe yawu sâm ekyongomu hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋe pato yâkât emelan dâim ariwi. Dâi ariŋetâ Petoroŋe yok pilâm betyeŋan watyekmâ ariop. 55Yesu mem emelan yâhâŋetâ tembe lâu yaŋeâmâ emet hawiŋan ba kâlâp uŋetâ semu nâŋgâm ikaiakmâ tatbi. Yâhâ Petoro yâku yawuâk kâlâp nâŋgâm ikaiakmâ talop. 56Yawu tatŋetâ hoŋ bawa imbi âlâŋe Petoro ekmâ yuwu sâm tembe lâu tatbi ya ekyongop. “Lok yuâmâ yâk orop manŋetâ yekman.” Yawu sâop.
57Yawu sâmu Petoroŋe kurihiakmâ yuwu sâop. “Lok enda ki nâŋgâwaŋgian.” Yawu sâop.
58Yawu sâmu tatŋetâ benŋe lok âlâŋe ekmâ yuwu sâop. “Gâ yâk orop manmat.”
Sâmu sâop. “Nâ bia.”
59Yawu sâmu sâp ki kâlep otmuâk benŋe lok âlâŋe ekmâ yuwu sâop. Yesuâmâ Galilaia amboŋe. Otmu gâ gurâ yawuâk Galilaia gâtŋe. Yakât otmâ gâmâ yâkât komolân gâtŋe geksan. Nâŋgâmune yawu oap.” Yawu sâop.
60Sâmu sâop. “Lok sâm tai endamâ bulâŋanâk ki nâŋgâwaŋgian.” Yawu sâm oan mâne gokorok isiop. 61Gokorok isian mâne Yesu Kutdâŋe purik sâm Petoro ehop. Ekmu yan Yesuŋe emet inânŋan den yuwu sâm ekuop ya nâŋgâmu teteop. “Gâŋe nâhât “ki nâŋgâwaŋgian” sârâ kalimbuŋe otmu yan gokorok isewuap.” 62Den ya nâŋgâmu tetemu biwiŋe ŋasinâk pato otmu pilâyekmâ ikŋiâk ba kinmâ hik ŋâik ŋâihâk isiop.
Yesu mem âlâlâ tuhuwi.
(Mataio 26:67-68; Mareko 14:65)
63Otmu tembe lâu nombotŋe Yesu galemgum kinbiŋe senŋe sâhâm kâtâpgum ândâpŋe huhuwi. 64Ândâpŋe huhum nombotŋaŋe yuwu sâwi. “Bâiŋ, ândâpge âlâŋe huhuap?” 65Yawu sâm senŋan gem hâim hilitbi.
Yesuŋe ikŋe topŋe sâm tetem ekyongop.
(Mataio 26:59-66; Mareko 14:55-64; Yoane 18:19-24)
66Yawu otŋetâmâ emet haŋ sâmu yanâk Yura yeŋgât papatolipyeŋe, otmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe, otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwiŋe menduhuakŋetâ tembe lâulipyeŋaŋe Yesu mem yâhâ katŋetâ kinmu yuwu sâm âikuwi. 67“Anitâŋe tihitnenŋe otbe sâm hâŋgângohomu ge mansat me bia?”
Sâŋetâ sâop. “Nine topne sâm tetem ekyongomuneâmâ nâŋgâŋetâ ki bulâŋe otbuap. 68Yâhâ den âlâ âiyongomuneâmâ yeŋe matŋe ki sânomai. 69Yawu gârâmâ nâ lok bulâŋaŋe pilâyekmâ himbimân yâhâwom. Himbimân yâhâ Anitâ yahat yahatŋe, Wâtgât Amboŋe, yâk orowâk tatdom.”
70Yawu sâmu nâŋgâm pârâk pilâm yuwu sâm ekuwi. “Kutne “Lok Bulâŋe” sâm gikak ahonakmat. Yakât nâŋgâmunŋe “Anitâhât Nanŋe” yawu oap. Yakât sârâ nâŋgâne. “Nâ Anitâhât nanŋe mansan,” yawu sâmat me.”
Sâŋetâ sâop. “Den yu yai yakâ. Nâmâ Anitâŋe hâŋgânnohomu gewan.”
71Sâmu sâwi. “Bâiŋ, den kâmbukŋe hâliliŋe sâmu nâŋgâmunŋe pesuk yap. Ikŋahât nâŋgâmu yahatsap.” Yawu sâwi.
© 1986, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.